Ανακοινωθέντα

Σαράντα εννέα χρόνια συμπληρώθηκαν από το μαύρο εκείνο καλοκαίρι του 1974 που το διπλό έγκλημα κατά της Κύπρου, με το προδοτικό πραξικόπημα της 15^ης Ιουλίου και την τουρκική εισβολή που ακολούθησε στις 20 Ιουλίου, σκόρπισαν τον πόνο, τη θλίψη, την οδύνη, την προσφυγιά στο τόπο μας και οδήγησαν στην κατοχή του 37% της πατρίδας μας. 49 χρόνια. Σχεδόν μισός αιώνας και οι πληγές είναι ακόμη ανοικτές.

Το συρματόπλεγμα της κατοχής απέχει μόλις λίγα μέτρα πιο κάτω, σε όλη την Κύπρο διεξάγονται αυτές τις ημέρες μνημόσυνα ηρώων που έχασαν τη ζωή τους υπερασπιζόμενοι την πατρίδα, ενώ οι συγγενείς και οι οικογένειες των αγνοουμένων είτε έχουν κάνει κηδείες παραλαμβάνοντας μετά από χρόνια τα οστά των αγαπημένων τους είτε αναμένουν ακόμη καρτερικά ενημέρωση.

Οι πρόσφυγες έπρεπε να συνεχίσουν τη ζωή τους μακριά από αγαπημένους τόπους, ξεριζωμένοι, αφήνοντας πίσω τους περιουσίες, βιώματα και αναμνήσεις. Οι παλαιότεροι φεύγουν δυστυχώς με τον καημό της επιστροφής, ενώ η κατεχόμενη γη μας, οι ναοί μας, τα νεκροταφεία των προγόνων μας στενάζουν ακόμη κάτω από τη μπότα του κατακτητή.

Κυρίες και κύριοι,

Οι συνέπειες της τουρκικής εισβολής ήταν τραυματικές για την Κύπρο και δεν υπάρχει κοινότητα που να μην έχει να μνημονεύει ήρωες που έδωσαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της πατρίδας. Αποτελεί ιερό μας καθήκον να μην ξεχάσουμε, να κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη και των ανθρώπων και των κατεχόμενων τόπων μας.

Είναι με αισθήματα βαριάς συγκίνησης που τιμούμε σήμερα σε αυτό το Εθνικό Μνημόσυνο τους ηρωικούς νεκρούς της Κοινότητας Περιστερώνας. Χαράλαμπος Πάλμας, Αντρέας Πηλαβάς, Κώστας Ανδρέου, Δώρος Χαραλάμπους και Γεώργιος Πάντζιαρος έδωσαν το παρόν τους την κρίσιμη ώρα και έδωσαν τη ζωή τους για την υπεράσπιση της πατρίδας.

Ταυτόχρονα ενώνουμε τη φωνή μας με όλους τους Κύπριους και τις Κύπριες και αναπέμπουμε δέηση για την εξακρίβωση της τύχης όλων όσοι βρίσκονται ακόμη στον κατάλογο των αγνοουμένων. Μεταξύ αυτών και τριών παιδιών της Περιστερώνας. Του Αντρέα Παπατρύφωνος, του Μάμα Κυριάκου Τσιακλή και του Κυριάκου Χ’’Μάμα.

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,

Ο Χαράλαμπος Πάλμας γεννήθηκε στα Λιβάδια Λάρνακας, παντρεύτηκε στην Περιστερώνα με την αγαπημένη του Ανδρούλα και απέκτησαν μαζί τρία παιδιά. Το 1974 ήταν 28 ετών. Στις 20 Ιουλίου 1974, ο Πάλμας κατατάγηκε ως έφεδρος στο 336 Τάγμα Πεζικού και τοποθετήθηκε σε φυλάκιο στον Άγιο Παύλο Λευκωσίας. Στις 15 Αυγούστου, το φυλάκιο αποκόπηκε από τον υπόλοιπο Λόχο, μετά από σκληρή μάχη με τον εισβολέα. Όταν βρέθηκαν περικυκλωμένοι από τον τουρκικό στρατό και έχοντας εξαντλήσει όλα τα πυρομαχικά τους, οι ηρωικοί αγωνιστές του Τάγματος εκτελέστηκαν εν ψυχρώ από τους Τούρκους και εγκαταλείφθηκαν σε ένα όρυγμα.

Οι σοροί τους μεταφέρθηκαν αργότερα στο στρατιωτικό κοιμητήριο Λακατάμειας, όπου τάφηκαν χωρίς αναγνώριση. Για 26 ολόκληρα χρόνια, η σύζυγος, τα παιδιά και όλοι οι συγγενείς του Χαράλαμπου δεν γνώριζαν την τύχη του. Το 2000 έγινε εκταφή των λειψάνων του από το κοιμητήριο Λακατάμειας και μετά τη σχετική ταυτοποίηση, η σορός του παραδόθηκε στην οικογένειά του. Η κηδεία του ήρωα έγινε με τις πρέπουσες τιμές στην Περιστερώνα, στις 23 Σεπτεμβρίου του 2000. Αξίζει να σημειωθεί ότι ο Χαράλαμπος πολέμησε τους Τούρκους και κατά την περίοδο 1963-1967, στα Κόκκινα και στην περιοχή Τράχωνα.

Ο Ανδρέας Πηλαβάς, γεννήθηκε στην Περιστερώνα το 1942. Ήταν νυμφευμένος με την Μαρούλα Λοίζου και πατέρας δύο παιδιών. Στις 20 Ιουλίου 1974 κατατάγηκε ως έφεδρος στο 306 Τάγμα Πεζικού, το οποίο είχε έδρα το Νέο Χωριό Κυθρέας, ενώ από το ραδιόφωνο είχε κληθεί, μαζί με άλλους εργαζόμενους στη CYTA, να παρουσιαστεί στην εργασία του για διατεταγμένη υπηρεσία. Προτίμησε όμως να υπηρετήσει την πατρίδα του, εντασσόμενος στην Εθνική Φρουρά.

Το Τάγμα του μεταφέρθηκε στην Κερύνεια, όπου έδωσε σκληρές μάχες με τα τουρκικά στρατεύματα. Το πρωί της 25ης Ιουλίου συνελήφθη από Τούρκους στρατιώτες μαζί με άλλους συναδέλφους του. Τους οδήγησαν σε σημείο κοντά στη θάλασσα, όπου τους εκτέλεσαν εν ψυχρώ. Τα λείψανα του ήρωα εντοπίστηκαν το 2007 σε ομαδικό τάφο στην Κερύνεια, ταυτοποιήθηκαν αργότερα και τάφηκαν στην Παλλουριώτισσα.

Ο Κώστας Ανδρέου γεννήθηκε στην Κάτω Μονή το 1947 και από το 1973 ήταν παντρεμένος στην Περιστερώνα με την Αλίκη Βιολάρη. Κατετάγη στην Εθνική Φρουρά στις 20 Ιουλίου, ενώ δέκα μόλις ημέρες πριν, είχε γεννηθεί ο γιος του Αντρέας. Παρουσιάστηκε ως έφεδρος στο 306 Τάγμα Πεζικού, όπως και ο Ανδρέας Πηλαβάς.

Οι οπλίτες του Λόχου του διατάχθηκαν να επανδρώσουν θέσεις στην περιοχή Αγίου Γεωργίου Γλυκιώτισσας. Στις 22 Ιουλίου, όταν έγινε μεγάλη εκκαθαριστική επίθεση από τους εισβολείς, επτά από τους εθνοφρουρούς, μεταξύ των οποίων και ο Κώστας, βρήκαν καταφύγιο σε παρακείμενη οικία. Στις 25 Ιουλίου τούρκοι στρατιώτες εντόπισαν και συνέλαβαν τους επτά εθνοφρουρούς, εκτελώντας εν ψυχρώ πέντε από αυτούς, μεταξύ των οποίων και ο Κώστας Ανδρέου. Το 2007 τα οστά του εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο στην Κερύνεια. Τάφηκε με τιμές ήρωα στην Περιστερώνα.

Ο Δώρος Χαραλάμπους από το Αργάκι Μόρφου, γεννηθείς το 1944, νυμφευμένος με την Χρυσταλλένη Χατζηκωστή από την Κατωκοπιά και πατέρας δύο παιδιών, κατατάχθηκε ως έφεδρος στο 321 Τάγμα Πεζικού και συμμετείχε από την πρώτη κιόλας μέρα σε σκληρές μάχες στο χωριό Καζιβερά. Στις 21 Ιουλίου 1974 ο Δώρος σκοτώθηκε κατά τη διάρκεια ανταλλαγής πυρών.

Παραλήφθηκε από άνδρες του Λόχου του και μεταφέρθηκε στο πρόχειρο νοσοκομείο Μόρφου, για να ταφεί στη συνέχεια στο κοιμητήριο της κωμόπολης. Ενώ οι οικείοι του ήρωα είχαν, από τις πρώτες κιόλας μέρες, έγκυρη πληροφόρηση ότι έπεσε ηρωικά μαχόμενος, για σαράντα περίπου χρόνια δεν ήξεραν πού ακριβώς είχε ταφεί.

Για πολλά χρόνια τιμούσαν τη μνήμη του στο κενοτάφιό του, στον Τύμβο Μακεδονίτισσας. Μετά από συνεχείς παραστάσεις και έρευνες, το 2016 έγινε εκταφή των οστών από το κοιμητήριο Μόρφου, όπου είχε ταφεί μαζί με άλλους αγωνιστές της ελευθερίας και ακολούθησε επιβεβαίωση των στοιχείων του με τη μέθοδο DNA.

Η κηδεία του έγινε στις 17 Νοεμβρίου 2019 στη Λευκωσία και τάφηκε με τιμές ήρωα στον για δεκαετίες κενό τάφο του, στον ιερό χώρο του Τύμβου Μακεδονίτισσας. Η Κοινότητα Περιστερώνας έχει την τιμή να φιλοξενεί στα χώματά της την οικογένεια του ήρωα, για περισσότερο από σαράντα χρόνια.

Ο Γεώργιος Πάντζιαρος, γεννήθηκε το 1948 στην Κάτω Ζώδια. Στις 20 Ιουλίου 1974, ο ήρωας κατατάγηκε έφεδρος στο 321 Τάγμα Πεζικού. Όπως και ο Δώρος Χαραλάμπους, ο Πάντζιαρος συμμετείχε στις μάχες στα Καζιβερά. Ο Γιώργος, έπεσε ηρωικά μαχόμενος κατά την πρώτη μέρα της εισβολής.

Στη συνέχεια, όπως και άλλοι συναγωνιστές του, τάφηκε με συνοπτικές διαδικασίες στο κοιμητήριο Μόρφου. Οι γονείς του ενημερώθηκαν για τον θάνατό του από τον ιερέα της Μόρφου, λίγες μέρες μετά, αφού είχε ήδη ταφεί. Το ατομικό κενοτάφιο του ήρωα στον Τύμβο Μακεδονίτισσας αποτέλεσε για πολλά χρόνια χώρο μνήμης και τιμής. Ακολουθώντας την ίδια πορεία με αυτή του συναγωνιστή του Δώρου Χαραλάμπους, τα λείψανα του ηρωικού νεκρού εκτάφηκαν από το κοιμητήριο Μόρφου και ταυτοποιήθηκαν. Τάφηκε, το 2020, με τιμές ήρωα, δίπλα από τον τάφο των γονιών του, εδώ, στην Περιστερώνα.

Ταυτόχρονα με το μνημόσυνο των ηρωικών νεκρών, απευθύνουμε για ακόμα μια χρονιά δέηση για την διακρίβωση της τύχης τριών παλικαριών από την Περιστερώνα.

Ο Ανδρέας Παπατρύφωνος γεννήθηκε στην Περιστερώνα το 1944. Στις 20 Ιουλίου 1974 κατατάγηκε ως έφεδρος στο 366 Τάγμα Πεζικού στο Παλαιομέτοχο. Το βράδυ της ίδιας μέρας πολέμησε σε μάχες στην περιοχή Λαπήθου-Καραβά. Στις 16 Αυγούστου, μετά από σκληρές μάχες, οι άνδρες του Τάγματος διατάχθηκαν να οπισθοχωρήσουν, και έκτοτε ο Παπατρύφωνος αγνοείται.

Ο Μάμας Κυριάκου Τσιακλής, γεννήθηκε στην Περιστερώνα το 1956. Στις 20 Ιουλίου 1974 υπηρετούσε τη θητεία του στην 190 Μοίρα Αντιαρματικού Πυροβολικού, στον Καραβά. Με την εκδήλωση της τουρκικής εισβολής, ο Μάμας, μαζί με συναγωνιστές του, έλαβαν οδηγίες και κινήθηκαν προς την Κερύνεια. Κοντά στην περιοχή «Έξι Μίλι» η Μοίρα κτυπήθηκε ανελέητα από την τουρκική πολεμική αεροπορία. Ο Μάμας, μαζί με αριθμό άλλων στρατιωτών, κινήθηκαν προς την πλευρά της θάλασσας. Έκτοτε χάθηκαν τα ίχνη τους.

Ο Κυριάκος Χατζημάμας, γεννήθηκε στην Περιστερώνα το 1947. Με την έναρξη της εισβολής κατατάγηκε ως έφεδρος στο 306 Τάγμα Πεζικού στο Νέο Χωριό Κυθρέας και πολέμησε στις μάχες στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας. Στις 22 Ιουλίου, και μετά από τη μεγάλη επίθεση από τους εισβολείς οι οποίοι υποστηρίζονταν από την πολεμική τους αεροπορία και μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης, διατάχθηκε οπισθοχώρηση, κατά την οποία, δυστυχώς, χάθηκαν τα ίχνη του αγωνιστή, ο οποίος παραμένει ακόμα αγνοούμενος.

Προς ελάχιστη ένδειξη εκτίμησης της θυσίας και της προσφοράς των ηρώων, η Κοινότητα προχώρησε στην ανέγερση μνημείου Πεσόντων και Αγνοουμένων ενώπιον του οποίου θα αποδώσουμε σε λίγο τις πρέπουσες τιμές προς τα ηρωικά τέκνα της Περιστερώνας.

Κυρίες και κύριοι,

Αποτελεί χρέος και υποχρέωση προς τους ήρωές μας να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη δικαίωση των αγώνων του λαού μας. Η επίλυση του κυπριακού με τρόπο που να διασφαλίζει τα δικαιώματα όλων των Κυπρίων αποτελεί την ύψιστη προτεραιότητα της Κυβέρνησης του Νίκου Χριστοδουλίδη.

Η αδιαλλαξία της τουρκικής και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας κάνουν τις προσπάθειες επίλυσης ακόμη πιο δύσκολες. Οι συνεχείς προκλητικές δηλώσεις για λύση δύο κρατών και κυριαρχική ισότητα δεν πρόκειται ποτέ να γίνουν αποδεκτές. Η πρόταση του Προέδρου Χριστοδουλίδη για ενεργότερη συμμετοχή της Ευρωπαϊκής Ένωσης στις διαπραγματεύσεις για το κυπριακό με τη συμμετοχή ειδικού υψηλόβαθμου απεσταλμένου, πάντοτε υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών, δίδει την ευκαιρία επανέναρξης του διαλόγου από εκεί που είχε διακοπεί στο Κραν Μοντάνα.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ζήτησε επίσης τον διορισμό ειδικού απεσταλμένου για το Κυπριακό από τον Γενικό Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών Αντόνιο Γκουτέρες.

Το πλαίσιο λύσης όπως καθορίζεται στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών και η διασφάλιση του Ευρωπαϊκού κεκτημένου αποτελούν τους βασικούς πυλώνες της πολιτικής μας, όπως και η διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και της απαλλαγής από την κατοχή.

Οφείλουμε τη συνέχιση της προσπάθειας σε όσους αγωνίστηκαν και έδωσαν τη ζωή τους. Το οφείλουμε στην ιστορία, στους εαυτούς μας και στις μελλοντικές γενιές αυτού του τόπου.

Σας ευχαριστώ πολύ.

(ΜΒ)