Ανακοινωθέντα

Είναι πραγματικά με αισθήματα δέους και βαθιάς συγκίνησης που βρίσκομαι σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό Παναγίας Χρυσελεούσας, για να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής στους ηρωικώς πεσόντες και τους αγνοουμένους της Αθηένου κατά την τουρκική εισβολή του 1974. Στους πατριώτες αυτούς που συμμετείχαν στον αγώνα κατά του Τούρκου εισβολέα με αυταπάρνηση, γενναιότητα και θάρρος, προσφέροντας τον εαυτό τους στην πρώτη γραμμή.

Στους πιο μεγάλους αγώνες της Κύπρου μας, η Αθηένου ήταν παρούσα και πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος. Δεν είναι λίγα τα παλληκάρια που μνημονεύουμε σήμερα. Δεν είναι λίγες οι οικογένειες της Αθηένου που έχασαν τους δικούς τους και που σήμερα νιώθουν υπερηφάνεια για το όνομα που κουβαλούν.

Το μαύρο εκείνο καλοκαίρι του ’74, τα παιδιά της Αθηένου, μαζί με τα παιδιά όλης της Κύπρου, έτρεξαν με θάρρος και τόλμη, χωρίς να υπολογίζουν την αριθμητική υπεροχή του αντιπάλου, για να υπερασπιστούν τα πατρογονικά μας εδάφη.

Από την Αθηένου, μνημονεύουμε σήμερα τους Θεόδωρο Σταύρου Φώττηρο, Παναγιώτη Ματσούκα, Κώστα Τούμπα και Κώστα Παπαπαύλου που έπεσαν ηρωικά στις μάχες κατά του Αττίλα. Ταυτόχρονα, απευθύνουμε δέηση για τη διακρίβωση της τύχης των τριών αγνοουμένων της Αθηένου, τους Βάσο Χειμώνα, Γεώργιο Πίκη και Ευάγγελο Λύτρα, των οποίων τα ίχνη χάθηκαν εκείνο το θλιβερό καλοκαίρι του ’74.

Ο ήρωας Θεόδωρος Σταύρου Φώττηρος γεννήθηκε το 1954 από τον Νίκο και την Ευφροσύνη. Όταν στις 20 Ιουλίου 1974 κηρύχτηκε επιστράτευση, έσπευσε να καταταγεί στο τάγμα του και τοποθετήθηκε στην πρώτη γραμμή του πυρός, στην περιοχή του Αγίου Παύλου. Στις 23 Ιουλίου 1974 ο Θεόδωρος σκοτώθηκε από βλήμα τουρκικού όλμου. Είναι τραγικό το ότι τάφηκε στο στρατιωτικό κοιμητήριο της Λακατάμειας, χωρίς οι γονείς του να γνωρίζουν οτιδήποτε. Μετά από 27 χρόνια έγινε η εκταφή και αναγνώριση των οστών του. Τον Ιούλιο του 2001, τάφηκε με τιμές ήρωα στο κοιμητήριο της γενέτειράς του.

Ο ήρωας Παναγιώτης Ματσούκας γεννήθηκε το 1945 και ήταν γιος του Ιωάννη και της Ελένης. Μόλις έγινε η τουρκική εισβολή κατατάγηκε και μαζί με άλλους Αθηενίτες επάνδρωσε φυλάκιο στην περιοχή Καϊμακλί. Αν και από το απόγευμα της 22ας Ιουλίου είχε κηρυχτεί εκεχειρία, η ανταλλαγή πυροβολισμών συνεχίστηκε τις επόμενες μέρες. Στις 24 Ιουλίου ο Παναγιώτης σκοτώθηκε από σφαίρα Τούρκου ακροβολιστή. Η σύζυγός του Λουκία, έξι μήνες αργότερα, έφερε στον κόσμο την κόρη τους, η οποία ονομάστηκε Παναγιώτα προς τιμήν του πατέρα της.

Ο Κώστας Τούμπας, γεννήθηκε το 1941 από τους Παναγιώτη και Ευγενία. Κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, παρέμεινε μαζί με άλλους εθελοντές και στρατιώτες να φρουρούν το χωριό. Στις 17 του Αυγούστου, Τούρκοι στρατιώτες, παραβιάζοντας την εκεχειρία, αποπειράθηκαν να καταλάβουν την Αθηένου, αλλά αποκρούστηκαν. Το πρωί της 18ης Αυγούστου, ο Τούμπας πήγε στη φάρμα του για να φροντίσει τα ζώα του. Εκεί τον πυροβόλησαν και τον σκότωσαν Τούρκοι στρατιώτες που είχαν προωθηθεί τη νύχτα προς την Αθηένου χωρίς να γίνουν αντιληπτοί.

Ο ήρωας Κώστας Παπαπαύλου γεννήθηκε το 1949, με γονείς τον Νικόλα και την Αγγελική. Κατά την πρώτη φάση της εισβολής, πήρε μέρος στις μάχες που οδήγησαν στην κατάληψη της κωμόπολης της Λεύκας. Στις 5 Αυγούστου του ’74, οδηγήθηκε από τη Λεύκα στην περιοχή Λαπήθου-Καραβά. Στις 6 Αυγούστου, οι Τούρκοι, παραβιάζοντας για άλλη μια φορά την εκεχειρία, κατέλαβαν τη Λάπηθο και τον Καραβά εγκλωβίζοντας πολλούς εθνοφρουρούς, μεταξύ των οποίων και τον Παπαπαύλου, o οποίος παρέμεινε αγνοούμενος για 44 ολόκληρα χρόνια. Τα οστά του εντοπίστηκαν και ταυτοποιήθηκαν και η ταφή του έγινε το 2019 στο κοιμητήριο Αθηένου με τις δέουσες τιμές.

Δυστυχώς, τρία άτομα παραμένουν ακόμα αγνοούμενα. Ο Βάσος Χειμώνας γεννήθηκε το 1943, με γονείς τον Γιώργο και την Παναγιώτα. Ο Γεώργιος Πίκης, γεννήθηκε το 1944, με γονείς τον Αντώνη και την Άννα. Κατά τη δεύτερη φάση της τουρκικής εισβολής, οι δύο αγνοούμενοι υπηρετούσαν μαζί με τον συγχωριανό τους Νίκο Μηνά. Στις 14 Αυγούστου 74, οι θέσεις τους στη Μια Μηλιά βομβαρδίστηκαν από τουρκικά αεροπλάνα. Χωρίς να έχουν επαφή με τη διοίκησή τους, οι τρεις Αθηενίτες μπήκαν σε λεωφορείο προς την Αθηένου, αλλά ανακόπηκαν από τουρκικά άρματα. Βγήκαν από το λεωφορείο και ο καθένας προσπάθησε να σωθεί με όποιο τρόπο μπορούσε. Από τους τρεις Αθηενίτες ο Νίκος Μηνά συνελήφθη ως αιχμάλωτος και μεταφέρθηκε στην Τουρκία, από όπου απελευθερώθηκε λίγο αργότερα. Οι τύχες των Βάσου Χειμώνα και Γιώργου Πίκη έκτοτε αγνοούνται.

Ο Ευάγγελος Λύτρας, επίσης αγνοούμενος, γεννήθηκε το 1955 με γονείς τους Λούκα και Ανδρονίκη Λύτρα. Κατά την τουρκική εισβολή, μαζί με άλλους πέντε εθνοφρουρούς, επάνδρωναν φυλάκιο στην Ομορφίτα, από όπου απέκρουαν τις επιθέσεις των Τούρκων. Στις 23 Ιουλίου του ’74, οι Τούρκοι, παραβιάζοντας την εκεχειρία, περικύκλωσαν το φυλάκιο και έριξαν μέσα χειροβομβίδα, η οποία τραυμάτισε τον Λύτρα και άλλον έναν εθνοφρουρό. Οι άλλοι τέσσερις εθνοφρουροί βγήκαν από το σπίτι και παραδόθηκαν, ενώ ο τραυματισμένος Ευάγγελος μαζί με τον άλλο τραυματία παρέμειναν εντός. Από τότε δεν γνωρίζει κανένας τι απέγιναν.

Στο σημείο αυτό επιτρέψετέ μου να αναφέρω ότι, τόσο η Αθηένου όσο και η Πολιτεία δεν ξεχνούν τους ήρωες που θυσιάστηκαν στον αγώνα 1955-59 δηλαδή τους Αρτέμο Φραντζέσκου, Τουμάζο Τουμάζου, Χριστάκη Βύζακο και Μιχαήλ Ταππή, καθώς επίσης και τον Ανδρέα Λουκά τον οποίο σκότωσαν οι Τούρκοι το 1964.

Κυρίες και κύριοι,

Αυτές τις μέρες ζούμε ξανά τις στιγμές εκείνες της προδοσίας και της καταστροφής που βίωσε ολόκληρη η Κύπρος. Ο διακαής μας πόθος παραμένει η επανένωση της πατρίδας μας, ο τερματισμός της κατοχής και η εξασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των βασικών ελευθεριών, με την εδραίωση συνθηκών ασφάλειας και ευημερίας για όλους τους κατοίκους του νησιού μας.

Σήμερα, μνημονεύουμε ξανά τους γενναίους υπερασπιστές της ελευθερίας της Κύπρου και τα θύματα της τουρκικής εισβολής. Η μνήμη τους δεν σταματά μετά από κάθε μνημόσυνο. Ζει ως μια αθάνατη φωνή στη συνείδησή μας, ώστε να παραμένουμε σε ετοιμότητα στη μάχη για τη σωτηρία της μικρής μας πατρίδας και την απελευθέρωση του προδομένου λαού μας.

Θέλω να συγχαρώ τον Δήμαρχο και το Δημοτικό Συμβούλιο Αθηένου για τη διατήρηση της μνήμης. Εκφράζω ιδιαίτερα στις οικογένειες των ηρώων τη βαθύτατη ευγνωμοσύνη της Πολιτείας για το αίσθημα αυτοθυσίας, τον ηρωισμό και τη μεγάλη προσφορά των αγαπημένων τους.

Τιμούμε και μνημονεύουμε τους ήρωές μας, όχι μόνο για την ανάπαυση της ψυχής τους, αλλά και για να μεταλαμπαδεύουμε στις νεότερες γενιές τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά για τα οποία θυσιάστηκαν. Έγραψαν με ανεξίτηλα γράμματα τα ονόματά τους στο Πάνθεον των Αθανάτων μας.

Δίνουμε υπόσχεση πως θα συνεχίσουμε τον αγώνα, με κάθε τρόπο, με συλλογικότητα, ομοψυχία και αποφασιστικότητα, χρησιμοποιώντας ταυτόχρονα τη δύναμη της διπλωματίας και των διαπραγματεύσεων. Θα παραμείνουμε στις επάλξεις και δεν θα αναπαυτούμε μέχρις ότου πετύχουμε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση για το Κυπριακό, μέχρις ότου η μικρή μας πατρίδα πετύχει τη λύτρωση.

Δόξα και τιμή στους ήρωες της Αθηένου.

Ας είναι η μνήμη τους αιώνια και τιμημένη.

Σας ευχαριστώ.

(ΕΦυς/ΜΒ)