Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω απόψε στη Διεθνή Βραδιά Νυχτερίδων (International Bat Night), η οποία καθιερώθηκε το 1997 και έκτοτε πραγματοποιείται κάθε χρόνο την ίδια περίοδο, με σκοπό τη γνωριμία του κοινού με την παρεξηγημένη αυτή κατηγορία ζώων, μέσω διαλέξεων, σεμιναρίων, εκθέσεων και άλλων συναφών εκδηλώσεων.

Η πρωτοβουλία ανήκε στις χώρες που έχουν υπογράψει τη Συμφωνία για τη Διατήρηση του Πληθυσμού των Νυχτερίδων της Ευρώπης. Η Κύπρος αποτελεί μέρος της συμφωνίας αφού την έχει υπογράψει από το 2012.

Οι νυχτερίδες είναι τα μόνα θηλαστικά που πετούν. Ανήκουν στην τάξη των Χειροπτέρων (ονομασία που οφείλεται στο Αριστοτέλη), επειδή σε αντίθεση με τα πουλιά δεν διαθέτουν φτερά και πετούν με τη βοήθεια των μπροστινών τους άκρων. Παίζουν σημαντικό ρόλο σε πολλά οικοσυστήματα και στη διατήρηση της βιοποικιλότητας. Συχνά όμως εξοντώνονται από τον άνθρωπο, λόγω προκαταλήψεων (σε πολλούς πολιτισμούς, οι νυχτερίδες συνδέονται με τη μαγεία και τον θάνατο), αλλά και για τροφή.

Για την προστασία των νυχτερίδων στην Ευρώπη υπογράφηκε στις 4 Δεκεμβρίου 1991 στο Λονδίνο η Συμφωνία για τη Διατήρηση των Πληθυσμών των Νυχτερίδων της Ευρώπης (Agreement on the Conservation of Populations of European Bats) υπό την αιγίδα της Σύμβασης για τη διατήρηση των αποδημητικών ειδών που ανήκουν στην άγρια πανίδα (Σύμβαση της Βόνης του 1979). Ο κύριος στόχος της συμφωνίας είναι η καταπολέμηση της εξόντωσής τους, αλλά και των προκαταλήψεων που σχετίζονται με αυτές.

Πολύ λίγα ζώα στον κόσμο είναι τόσο παρεξηγημένα, όσο οι νυχτερίδες. Όπως και οι αλεπούδες, έτσι και οι νυχτερίδες παρουσιάζονται σε διάφορους μύθους ως μοχθηρά ζώα που σκορπούν τον φόβο και τον θάνατο. Η προκατάληψη αυτή ίσως σχετίζεται με το γεγονός ότι οι νυχτερίδες είναι μυστηριώδη ζώα αφού η νυχτερινή τους πτήση και η παραμονή τους σε σκοτεινές σπηλιές δυσκολεύουν τη μελέτη τους. Ο φόβος και η αντιπάθεια που υπάρχει απέναντι στις νυχτερίδες επηρεάζουν το πώς αντιμετωπίζουμε τα ιδιαίτερα αυτά ζώα, που είναι τα μόνα ιπτάμενα θηλαστικά στον πλανήτη.

Ως Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος προσπαθούμε να καταρρίψουμε μέσω τέτοιων εκδηλώσεων διαδεδομένους μύθους για τις νυχτερίδες και να προβάλουμε τι ισχύει στην πραγματικότητα.

Σήμερα στην Κύπρο έχουν καταγραφεί 19 είδη νυχτερίδων. Το ένα είδος, η αιγυπτιακή φρουτονυχτερίδα ή νυχτοπάππαρος στην καθομιλουμένη, είναι το μεγαλύτερο σε μέγεθος είδος νυχτερίδας που απαντάται στον τόπο μας.  Η Κύπρος αποτελεί τη μοναδική Ευρωπαϊκή χώρα που φιλοξενεί πληθυσμούς του είδους αυτού.

Αγαπητοί φίλοι,

Δυστυχώς, οι νυχτερίδες στην Κύπρο, όπως και στις υπόλοιπες χώρες, κινδυνεύουν κυρίως από ανθρωπογενείς διαταράξεις. Τα περισσότερα είδη νυχτερίδων συγκαταλέγονται στα πιο απειλούμενα θηλαστικά παγκοσμίως. 

Η μείωση του πληθυσμού των εντομοφάγων νυχτερίδων έχει ως αποτέλεσμα την αύξηση των κουνουπιών και άλλων επιβλαβών εντόμων, με αποτέλεσμα ο άνθρωπος να καταφεύγει στη χρήση χημικών εντομοκτόνων, με αρνητικές συνέπειες για το περιβάλλον.

Στοχεύοντας στην προστασία όλων των ειδών νυχτερίδων που φιλοξενούνται σήμερα στην Κύπρο, η Κυπριακή Δημοκρατία έχει εντάξει στο Ευρωπαϊκό Δίκτυο Natura 2000 αρκετές περιοχές στις οποίες παρουσιάζονται πληθυσμοί νυχτερίδων. Τα Διαχειριστικά Σχέδια τα οποία ετοιμάστηκαν για τις περιοχές αυτές προτείνουν μέτρα προστασίας και διαχείρισης των νυχτερίδων. Επίσης, η εκπαίδευση στα σχολεία και σε οργανωμένα σύνολα είναι μέρος των δραστηριοτήτων Λειτουργών του Υπουργείου μας, με στόχο την ενημέρωση των νέων σχετικά με τα θέματα προστασίας των νυχτερίδων, έτσι ώστε να αλλάξει και η προκατάληψη που υπάρχει για τις νυχτερίδες. 

Επιπλέον, μέσω κυρίως Ευρωπαϊκών Προγραμμάτων,  πραγματοποιούνται διάφορες δράσεις για την προστασία και διαχείριση των νυχτερίδων, όπως για παράδειγμα:

•        η συντήρηση υφιστάμενων κτιρίων αλλά και γαλαριών σε παλιά λατομεία, αφού αυτά αποτελούν τα κυρίως καταφύγια των νυχτερίδων

•        η δημιουργία τεχνητών καταφυγίων

•        οι φυτεύσεις δέντρων για την φρουτονυχτερίδα, και άλλα.

Οι νυχτερίδες διαδραματίζουν καθοριστικό ρόλο στη διατήρηση της ισορροπίας πολλών οικοσυστημάτων σε όλο τον κόσμο. Μια εντομοφάγος νυχτερίδα μπορεί να καταναλώσει μέχρι και 3.000 έντομα σε ένα βράδυ, συμβάλλοντας στη βιολογική καταπολέμηση επιβλαβών εντόμων. Οι φρουτοφάγες νυχτερίδες τρέφονται κυρίως με υπερώριμα φρούτα που είναι ακατάλληλα για ανθρώπινη κατανάλωση, καθώς και με νέκταρ λουλουδιών, συμβάλλοντας στην επικονίαση των φυτών, στη διασπορά των σπόρων και στον έλεγχο επιβλαβών εντόμων που προσβάλλουν τα υπερώριμα φρούτα.

Χρέος μας είναι να τις προστατεύσουμε αφού αποτελούν ένα από τα σημαντικότερα στοιχεία της τοπικής και παγκόσμιας φυσικής κληρονομιάς μας.

Εύχομαι κάθε επιτυχία σ’ αυτήν την τόσο ξεχωριστή εκδήλωση.

(ΜΓ/ΙΣ)