Ανακοινωθέντα

«Εγώ μάνα μου είμαι πολύτεκνη, εξύπνουν που τα χαράματα να πάω στα χωράφκια, να έρτω να ετοιμάσω τα παιθκιά μου, τζιαι ύστερα τα εγγόνια μου, να καθαρίσω να μαϊρέψω τζιαι πάλε».

Και όμως, αν σας ζητήσω να κλείσετε τα μάτια και να σκεφτείτε έναν άνθρωπο στο επάγγελμα της γεωργίας, της κτηνοτροφίας ή επιχειρηματία της υπαίθρου, είμαι σίγουρη ότι η μορφή θα είναι ανδρική.

Φίλες και φίλοι,

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που βρίσκομαι εδώ μαζί σας σήμερα και ευχαριστώ τους διοργανωτές και τις διοργανώτριες για την πρόσκληση και την αγαστή μας συνεργασία τους τελευταίους μήνες.

Ο ρόλος της γυναίκας της υπαίθρου, της αγρότισσας, της επιχειρηματία, υπήρξε ιστορικά ζωτικής σημασίας. Η αγρότισσα, η επιχειρηματίας της υπαίθρου, έχει αφήσει το στίγμα της κρατώντας ζωντανή την ύπαιθρο, συμβάλλοντας στην αγροτική και στην οικονομική ανάπτυξη. Εργαζόταν και εργάζεται σκληρά, στήριζε, στηρίζει και φρόντιζε αλλά και φροντίζει την οικογένεια της, συνέβαλε και συμβάλει στη διατήρηση της πολιτιστικής παράδοσης και κληρονομιάς μας.

Ωστόσο, οι γυναίκες αντιμετώπιζαν συχνά και ακόμη αντιμετωπίζουν εμπόδια κοινωνικά, οικονομικά, πολιτιστικά, πλέον και τεχνολογικά/ψηφιακά, περιορίζοντας την παραγωγικότητά τους και τη δυνατότητά τους να αναγνωριστούν ή και να συμμετέχουν ισότιμα στην αγροτική ανάπτυξη και στην οικονομική ανάπτυξη γενικότερα, αφήνοντάς τις μέχρι και σήμερα στην αορατότητα.

Ένας από τους λόγους των πιο πάνω, πέραν των στερεοτυπικών και αναχρονιστικών προκαταλήψεων, είναι επίσης και το γεγονός ότι δεν έχουμε στοιχεία, στατιστικά στοιχεία και μελέτες, που θα μπορούσαν να μας βοηθήσουν στη χάραξη πολιτικής. Άρα, να μου επιτραπεί να μιλήσω λίγο για την Ευρωπαϊκή ΄Ενωση (ΕΕ), μέλος της οποίας είναι και η χώρα μας.

Είναι γεγονός ότι η ευρωπαϊκή αγροτική οικονομία βρίσκεται σε συνεχή διαδικασία διαρθρωτικών αλλαγών και προσαρμογών. Οι προκλήσεις περιλαμβάνουν τη διεύρυνση, τα περιβαλλοντικά ζητήματα, την κλιματική αλλαγή και κρίση, την εξασφάλιση των νεοεισερχομένων γυναικών και ανδρών στον αγροτικό τομέα, τις περισσότερο φιλελεύθερες εμπορικές συμφωνίες, νέες μορφές συνεταιρισμών (που κατά πλειοψηφία απουσιάζουν οι γυναίκες), τα νέα δεδομένα της αγροτικής βιομηχανίας και ευρύτερα το μέλλον του πρωτογενούς τομέα παραγωγής, μέλλον που συνεπάγεται αύξηση της απασχόλησης στον τομέα. Την ίδια στιγμή, ωστόσο, φαίνεται πως η συμμετοχή των γυναικών, τουλάχιστον στην επίσημη αγροτική αγορά εργασίας της ΕΕ, εξακολουθεί να υστερεί εκείνης των ανδρών σ’ αυτή την πορεία ανάπτυξης και αλλαγής.

Η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου και μέτρα που αφορούν τις γυναίκες αποτελούν αναπόσπαστο μέρος του ευρωπαϊκού Κανονισμού για τη στήριξη της αγροτικής ανάπτυξης.

Από τα διαθέσιμα στοιχεία, φαίνεται ότι μέχρι σήμερα σε πολλά κράτη μέλη δεν έχουν εφαρμοστεί αυστηρά και επιβάλλεται η άμεση αξιοποίηση της σχετικής εμπειρίας που υπάρχει από την εφαρμογή σε έμφυλα μέτρα και πολιτικές των κρατών μελών, ώστε να συμπεριληφθεί στους επικείμενους σχεδιασμούς και στη χώρα μας με τρόπο αποτελεσματικό.

Φίλες και φίλοι,

Νομίζω κανείς και καμία από εμάς δεν διαφωνεί πως η οικονομική ανάπτυξη του αγροτικού τομέα και στην Κύπρο αποτελεί πλέον αναγκαιότητα. Αυτή η ανάγκη πηγάζει από την επίτευξη του στόχου για τη διατήρηση και ενίσχυση του αγροτικού και επιχειρηματικού πληθυσμού στην ύπαιθρο μέσω της δημιουργίας θέσεων εργασίας και ενός ευρέως φάσματος οικονομικών δραστηριοτήτων, ειδικότερα σε αγροτικές και ορεινές περιοχές. Αυτή, εξάλλου, είναι και μια από τις προτεραιότητες της Κυβέρνησης.

Το συγκεκριμένο εγχείρημα όμως, φίλες και φίλοι, έχει έντονη έμφυλη διάσταση. Δυστυχώς, όμως, η υποτίμηση και η παραγνώριση της διάστασης αυτής έχει και θα συνεχίσει να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην επιτυχία αυτού του εγχειρήματος. Είναι γι’ αυτόν τον λόγο που θα πρέπει να υπάρξουν συγκεκριμένες προϋποθέσεις όπως, μεταξύ άλλων, να διασφαλίσουμε τις ίσες ευκαιρίες μεταξύ γυναικών και ανδρών, να λαμβάνουμε υπόψη τη διάσταση του φύλου στον σχεδιασμό μέτρων και πολιτικών και να παρακολουθούμε τις επιπτώσεις των μέτρων και πολιτικών στους άντρες και τις γυναίκες. Για να συμβεί όμως αυτό, χρειάζονται δεδομένα τα οποία δεν διαθέτουμε, γιατί στη χώρα μας απουσιάζουν οι έρευνες και η συλλογή κρατικών στοιχείων και στατιστικών που συνδέονται με τους άντρες και τις γυναίκες στον πρωτογενή τομέα.

Το πρόβλημα δεν αφορά μόνο την Κύπρο. Η ΕΕ χαρακτηρίζει ως απογοητευτική την έλλειψη συνολικών δεδομένων σχετικά με τις γυναίκες στην αγροτική οικονομία και απαιτεί πανευρωπαϊκές μελέτες και έρευνες, προκειμένου να είναι σε θέση να εξετάσει για παράδειγμα τους διαφορετικούς τρόπους με τους οποίους η Κοινή Γεωργική Πολιτική έχει επιπτώσεις στις αγρότισσες και στους αγρότες και το πώς θα μπορούσε να προσαρμοστεί καλύτερα στις ανάγκες τους.

Η αγρότισσα σήμερα, η γυναίκα της υπαίθρου όπως και κάθε γυναίκα, μπορεί να συμβάλει ισότιμα, επιτυγχάνοντας υγιή, βιώσιμη κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη. Η ανάδειξη της υπαίθρου και η αναγνώριση όλων, αγροτών και αγροτισσών, είναι τεράστιας σημασίας για να οδηγηθούμε σε σημαντικές και πραγματικές κοινωνικές, οικονομικές και περιβαλλοντικές αλλαγές, που συμβάλλουν στην κοινωνική συνοχή, αλλά ταυτόχρονα συμβάλλουν και στην αλλαγή νοοτροπιών και προκαταλήψεων, σε τοπικό, εθνικό, ευρωπαϊκό και παγκόσμιο επίπεδο. Δεν είναι εξάλλου τυχαίο που το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο για την Ισότητα των Φύλων έχει ξεκινήσει εντατική δράση που εστιάζει στο φύλο, το περιβάλλον, την πράσινη και την ψηφιακή μετάβαση.

Προς αυτή την κατεύθυνση, φίλες και φίλοι, η Κυβέρνηση έχει θέσει ψηλά στην ατζέντα της την προαγωγή της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών και η γυναίκα αγρότισσα, η γυναίκα της υπαίθρου, είναι μέρος αυτής της προσπάθειας. Εδώ είναι και ο ρόλος του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων. Το Γραφείο μας, σε συνεργασία πάντα με όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία, θα συντονίζει και θα παρακολουθεί την υλοποίηση δράσεων που προωθούν την έμφυλη ισότητα σε όλους τους τομείς της ζωής.

Αυτή η συνεργασία επεκτείνεται φυσικά με το Γραφείο της Επίτροπου Περιβάλλοντος, αλλά και με φορείς όπως τον Εθνικό Μηχανισμό για τα Δικαιώματα της Γυναίκας, το Τμήμα Αγροτισσών της Ένωσης Κυπρίων Αγροτών, τις γυναικείες πολιτικές οργανώσεις, συνδικαλιστικές οργανώσεις, το δίκτυο κοινωνικής στήριξης ορεινών περιοχών και ΜΚΟ, που σκοπός τους άμεσα ή έμμεσα είναι να διαφυλάξουν τα δικαιώματα των γυναικών ως ανθρώπινα δικαιώματα και να ενισχύσουν τις προσπάθειες και τους αγώνες για την ισότητα των φύλων.

Την ίδια στιγμή και επειδή θέλω να είμαι ειλικρινής και να μην κρύβομαι πίσω από το δάκτυλό μου, η Πολιτεία έχει ευθύνη και υποχρέωση απέναντι όλων μας. Σήμερα, το Γραφείο μας, μέσα από την αναβάθμισή του, αναλαμβάνει δράση ώστε να αναπτυχθούν εκείνες οι ενέργειες που θα συμβάλουν στην εμπέδωση της ισότητας μεταξύ γυναικών και ανδρών. Ήδη έχουμε ξεκινήσει να σχεδιάζουμε αυτές τις δράσεις και κάποιες θα αποτελέσουν και μέρος της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων για την περίοδο από το 2024 μέχρι το 2026. Συγκεκριμένα, οι δράσεις περιλαμβάνουν εκπαιδευτικά προγράμματα για ψηφιακές και χρηματοοικονομικές ικανότητες, που θα απευθύνονται στις γυναίκες της υπαίθρου με σκοπό την ενδυνάμωσή τους, την ενίσχυσή τους και την διασφάλιση της οικονομικής ανεξαρτησίας τους, είναι το πρώτο βήμα σε αυτό το στάδιο.

Για την υλοποίηση των προγραμμάτων αυτών, σε συνεργασία με το Υπουργείο Γεωργίας, το Υφυπουργείο Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής, την Επίτροπο Περιβάλλοντος και τον Οργανισμό Νεολαίας Κύπρου, θα επισκεφθούμε τις κοινότητές τους, σεβόμενοι/ες τόσο τη σημασία να επιστρέφουμε στην ύπαιθρο όσο και των ρυθμών των ίδιων των γυναικών και των όσων αναλαμβάνουν καθημερινά, ώστε να συζητήσουμε πρώτα από όλα μαζί τους, και στη βάση των δικών τους εισηγήσεων και αναγκών να ετοιμάσουμε τα εκπαιδευτικά προγράμματα.

Παράλληλα, μαζί με το Υφυπουργείο Τουρισμού και το Υφυπουργείο Πολιτισμού θα προβούμε σε κοινή δράση για την ανάδειξη του ρόλου της γυναίκας της υπαίθρου στην πολιτιστική παράδοση και που θα έχει ως αποτέλεσμα και την επιχειρηματική ενίσχυσή τους. Πέραν όμως από την ενδυνάμωση, πρέπει να διαμορφωθούν και τα εχέγγυα για τις νέες αγρότισσες, ώστε η δική τους σημαντική συμβολή να μην βρίσκει εμπόδια και δυσκολίες.

Η αγρότισσα και η γυναίκα της υπαίθρου, χρειάζεται και πρέπει να αναδειχθεί. Οι πολλαπλοί ρόλοι που της προσδίδονται και η αόρατη συνεισφορά της για τόσες δεκαετίες στην οικονομία της φροντίδας και στην εργασία, συμπεριλαμβανομένου του πρωτογενούς τομέα και της επιχειρηματικότητας, απαιτείται να αντικατασταθεί με την ενίσχυση των ικανοτήτων τους, τις ίσες ευκαιρίες, δίνοντάς τους φωνή και απομακρύνοντας τα εμπόδια, συμπεριλαμβανομένων των στερεοτύπων και των προκαταλήψεων που δυσκολεύουν την ισότιμη συμμετοχή της γυναίκας σε όλους τους τομείς της ζωής. Γνωρίζω επίσης πολύ καλά ότι όλες αυτές οι προσπάθειες δεν είναι εύκολο εγχείρημα, αλλά είναι επιτακτικής σημασίας, για να συμβάλουμε συλλογικά στην καταπολέμηση της γυναικείας φτώχειας, στη βιώσιμη ανάπτυξη της κοινωνίας μας, την προώθηση μιας υγιούς κοινωνίας και πιο εύρωστης οικονομίας.

(ΜΒ)