Ανακοινωθέντα

Πριν από έξι περίπου μήνες σε αυτό ακριβώς το κτήριο ανακοινώναμε με την Πρώτη Κυρία την κοινή πρωτοβουλία για έναρξη της προσπάθειας μετατροπής του Προεδρικού Μεγάρου σε Κτήριο Μηδενικών Απορριμμάτων στις χωματερές. Έκτοτε ακολούθησε μία σειρά από ενέργειες και δράσεις απορρέουσες από την ανάγκη ολοκληρωμένης υλοποίησης της προσπάθειας αυτής και τις οποίες κρίνουμε απαραίτητο να κοινοποιήσουμε σε εσάς για λόγους που θα αναφέρω στη συνέχεια.

Θέλω να υπενθυμίσω ότι αυτή η προσπάθεια εξαγγέλθηκε με αφορμή την Ημέρα της Γης τον περασμένο Απρίλιο και δεν ήταν απλώς μια ανακοίνωση. Συνδυάστηκε με συγκεκριμένες ενέργειες στο Περβόλι του Προεδρικού, το οποίο εντάσσεται σε έναν πνεύμονα αστικού πρασίνου 15 περίπου εκταρίων στην καρδιά της πρωτεύουσας.

Αντιλαμβανόμενοι πλήρως τον ρόλο που έχει να διαδραματίσει μια τόσο μεγάλη έκταση στην ενίσχυση και προστασία της άγριας ζωής στην πόλη, προχωρήσαμε σε δράσεις και ενέργειες για προστασία και αναβάθμιση της βιοποικιλότητας μέσα στην πόλη. Σε συνεργασία με τα συναρμόδια τμήματα, τοποθετήσαμε τεχνητές φωλιές για ανθρωποπούλια, μικροπούλια και νυχτερίδες, εγκαταστήσαμε ποτίστρες για κάλυψη των αναγκών σε νερό και αναβαθμίσαμε τον χώρο σε κήπο επικονιαστών. Αυτή δεν είναι απλά μια δράση, αλλά μέρος μιας ολοκληρωμένης προσέγγισης που διέπεται από τη στόχευση του προγράμματος διακυβέρνησης για διασφάλιση του δικαιώματος των πολιτών να ζουν σε βιώσιμες πόλεις και κοινότητες, με ορθολογιστική διαχείριση των φυσικών πόρων και προστασία και διατήρηση της βιοποικιλότητας της Κύπρου.

Σε ό,τι αφορά στο πρόγραμμα «Zero Waste» αυτό καθ’ αυτό, με την εξαγγελία της πρωτοβουλίας, υλοποιήθηκαν τα ακόλουθα:

1. Καταργήθηκαν οι πλαστικές μπουκάλες νερού σε όλους τους εργαζόμενους στην Προεδρία, περιλαμβανομένων και των μελών της προεδρικής φρουράς, παραχωρήθηκε επαναχρησιμοποιούμενο παγούρι νερού με το σύνθημα «Μηδέν Μείζον». Θυμίζω πως το «Μηδέν Μείζον» βρίσκεται και στα επαναχρησιμοποιούμενα μπουκαλάκια νερού που θα παραλάβετε σήμερα οι λειτουργοί Τύπου κατά την έξοδό σας, για να καλύπτονται και οι δικές σας ανάγκες, τόσο όταν θα βρίσκεστε στο Προεδρικό όσο και οπουδήποτε αλλού. Γιατί «Μηδέν Μείζον»; Διότι η προσπάθειά μας εστιάζει στον μηδενισμό των αποβλήτων με μείζων, μέγιστο δηλαδή θετικό αντίκτυπο στο περιβάλλον και τη ζωή μας.

Μέσω της ενέργειας αυτής θέλουμε να προωθήσουμε τη συνήθεια της χρήσης επαναχρησιμοποιούμενων υλικών και αντικειμένων. Ο στόχος δεν είναι να ανακυκλώσουμε όσο το δυνατόν περισσότερα, αλλά να μειώσουμε όσο πιο πολύ γίνεται τα μιας χρήσης υλικά που χρησιμοποιούμε. Με την ενέργεια μας αυτή θέλουμε να κάνουμε και όλους εσάς συμμέτοχους σε αυτή την προσπάθεια, ώστε την επόμενη φορά που θα έρθετε στο Προεδρικό, την επόμενη φορά που θα χρειαστεί να φύγετε από το γραφείο σας, να μην ψάχνετε πλαστικά μπουκάλια νερού μιας χρήσης, αφού θα μπορείτε να χρησιμοποιείτε τα επαναχρησιμοποιούμενα.

2. Τοποθετήθηκαν ψυγεία νερού σε όλα τα κτήρια της Προεδρίας, για να τερματιστεί η ανάγκη παραγγελίας πλαστικών μπουκαλιών νερού μιας χρήσης για τα κτήρια αυτά.

3. Τοποθετήθηκαν στο Προεδρικό δύο κομποστοποιητές, τους οποίους μας παραχώρησε ο Δήμος Στροβόλου και, αφού το προσωπικό εκπαιδεύτηκε από το Γραφείο μας, ξεκίνησε τη χρήση τους, κυρίως για τα οργανικά απόβλητα. Ευχόμαστε ότι τους επόμενους μήνες θα παράγουμε το δικό μας κόμποστ, ενώ αξίζει να σημειωθεί ότι εξετάζουμε την πιθανότητα κατασκευής ενός πολύ μεγαλύτερου κομποστοποιητή για κομποστοποίηση των κλαδεμάτων από το περιβόλι του Προεδρικού.

4. Η ομάδα του Ανοικτού Πανεπιστημίου Κύπρου, με επικεφαλής τον Αναπληρωτή Καθηγητή Αντώνη Ζορπά, ανέλαβε την επιστημονική παρακολούθηση και συμβουλευτική καθοδήγηση της μετατροπής του Προεδρικού σε κτήριο μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές. Αξίζει να αναφερθεί πως στο πρόγραμμα διακυβέρνησης σημειώνεται η ανάγκη ενίσχυσης της επικοινωνίας με τον επιστημονικό κόσμο για ζητήματα που αφορούν το περιβάλλον. Ως εκ τούτου, η εμπλοκή του Ανοικτού Πανεπιστημίου που έχει και εξειδίκευση αλλά και εμπειρία στην προσπάθεια αυτή, έρχεται να ενδυναμώσει τις σχέσεις με την ακαδημαϊκή κοινότητα της Κύπρου που έχει εξειδίκευση στον τομέα αυτό, αλλά και να δώσει επιστημονική τεκμηρίωση, καθοδήγηση και γνώση στη διαδικασία μείωσης των απορριμμάτων στις χωματερές.

5. Με τη θετική ανταπόκριση όλων των Προέδρων των συλλογικών συστημάτων ανακύκλωσης ΔΙ.ΧΑ, ΑΦΗΣ, WEEΕ, Green Dot, τους οποίους και ευχαριστούμε, παραχωρήθηκαν στο Προεδρικό Μέγαρο κάδοι ανακύκλωσης για τις κύριες ροές απορριμμάτων συνολικής αξίας 9.835 ευρώ. Συγκεκριμένα, τοποθετήθηκαν:

• μία καμπάνα για τη συλλογή γυαλιού
• τρεις κάδοι των 1100 λίτρων για PMD.
• τρεις κάδοι των 1100 λίτρων για χαρτί.
• εννέα τριπλοί επιδαπέδιοι κάδοι (PMD, χαρτί, λοιπών σκουπιδιών), οι οποίοι τοποθετήθηκαν εσωτερικά σε διάφορα σημεία σε όλα τα κτήρια ή και γραφεία διοίκησης του Προεδρικού.
• δύο τριπλοί κάδοι (PMD, χαρτί, λοιπών σκουπιδιών) για τους χώρους της Προεδρικής Κατοικίας στο Τρόοδος.
• τρεις κάδοι των 120 λίτρων για τις ανάγκες της κουζίνας του Προεδρικού σε PMD, χαρτί, γυαλί.
• τέσσερις επιδαπέδιοι κάδοι για εξωτερικούς χώρους, οι 2 εκ των οποίων μεταφέρθηκαν επίσης στο Τρόοδος.

Πέραν των πιο πάνω και κατανοώντας ότι η προσπάθεια για να αναδιαμορφώσουμε τον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τα απορρίμματα πρέπει να είναι συλλογική και να μην περιορίζεται μόνο στον κτηριακό χώρο του Προεδρικού, μεταφέραμε την προσπάθεια αυτή και σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία. Την ώθηση μάς την έδωσαν τα ίδια τα δεδομένα: οι παγκόσμιες προκλήσεις της κλιματικής αλλαγής και της εξάντλησης των φυσικών πόρων επιβάλλουν να αναθεωρήσουμε τις πρακτικές μας και να ενισχύσουμε τις δράσεις που συνεισφέρουν στην προστασία του περιβάλλοντος.

Έτσι καταρτίστηκε ένας Συμβουλευτικός οδηγός μετατροπής Κτηρίων Υπουργείων και Υφυπουργείων σε Κτήρια Μηδενικών Απορριμμάτων, ο οποίος περιλαμβάνει 13 αναλυτικά βήματα. Για την ετοιμασία αυτού του Οδηγού αξιοποιήθηκε η τεχνογνωσία του Ανώτερου Λειτουργού Ανάπτυξης και Διαχείρισης Προγραμμάτων Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος κ. Θεόδουλου Μακρυγιάννη, τον οποίο και ευχαριστώ θερμά. Η εμπειρογνωμοσύνη του πηγάζει και τεκμηριώνεται από το ότι υπήρξε ο εμπνευστής αλλά και επικεφαλής της μετατροπής του πρώτου οργανισμού στην Κύπρο με επαλήθευση μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές από το 2016.

Με τον καταρτισμό του Οδηγού ξεκίνησε η μεταφορά του και η μεταλαμπάδευση της γνώσης σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία. Το σύνολο των πολιτικών προϊσταμένων υιοθέτησε τον Οδηγό και έδωσε οδηγίες καταρτισμού των ομάδων, καθώς και του ορισμού των επικεφαλής που θα επιβλέψουν τη διαδικασία. Να σημειωθεί πως ο Οδηγός έχει μεταφερθεί και υιοθετηθεί τόσο από την Αστυνομία Κύπρου όσο και από την Πυροσβεστική και το Τμήμα Δασών, με στόχο να μετατραπούν και τα δικά τους κτήρια και σταθμοί ως μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές.

Μετά τον καταρτισμό των ομάδων πραγματοποιήθηκε στο Προεδρικό Μέγαρο η πρώτη εκπαίδευση των επικεφαλής των ομάδων, καθώς και της ομάδας που προΐσταται της προσπάθειας στο κάθε Υπουργείο/Υφυπουργείο και οι οποίοι αριθμούνται γύρω στα εκατό άτομα.

Μετά την εκπαίδευση ακολούθησαν και βρίσκονται σε εξέλιξη κατ’ ιδίαν επισκέψεις του Γραφείου Επιτρόπου Περιβάλλοντος στα διάφορα Υπουργεία και Υφυπουργεία, ώστε να επιλυθούν περαιτέρω απορίες, αλλά και για να επιτευχθεί και ο τελικός στόχος της επαλήθευσης σε κτήρια μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές.

Αυτή την περίοδο ετοιμάζονται από το Γραφείο μας οι προδιαγραφές που θα εισηγηθούμε, με στόχο τη σύναψη συμφωνίας πλαίσιο για αγορά κάδων και σακουλιών ανακύκλωσης από το σύνολο της δημόσιας υπηρεσίας.

Τα οφέλη από αυτήν την πρωτοβουλία, ανάμεσα σε άλλα, είναι:

• Μείωση των απορριμμάτων: Η καταμέτρηση των ποσοτήτων και η διευθέτηση όπως αυτά να τυγχάνουν σωστής διαχείρισης, σημαίνει πως στα κτήρια όπου εφαρμόζεται θα προωθείται η μείωση της παραγωγής απορριμμάτων στην πηγή, θα ενθαρρύνεται η επαναχρησιμοποίηση των υλικών. Αυτό μπορεί να μειώσει σημαντικά τον όγκο των απορριμμάτων που καταλήγουν στις χωματερές, ενώ παράλληλα μπορεί να συμβάλει στη βελτίωση των διαδικασιών που ακολουθούνται.

• Προώθηση της ανακύκλωσης: Τα κτήρια μηδενικών απορριμμάτων προάγουν την ορθή διαχείριση των απορριμμάτων και, συνεπώς, ενθαρρύνουν την ανακύκλωση και την επαναχρησιμοποίηση υλικών. Αυτό βοηθά στην εξοικονόμηση πόρων, στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και χρήσης φυσικών πόρων.
• Προστασία του περιβάλλοντος: Η μείωση της παραγωγής απορριμμάτων, η προώθηση της επαναχρησιμοποίησης και της ανακύκλωσης των υλικών και η εκτροπή τους από τους χώρους υγειονομικής ταφής απορριμμάτων συμβάλλει στη μείωση της ρύπανσης του περιβάλλοντος, της επιβάρυνσης των φυσικών οικοσυστημάτων και στη μείωση των αερίων του θερμοκηπίου. Αυτό συντείνει στη βελτίωση της ποιότητας του αέρα, του εδάφους και των υδάτων και αποτροπής της κλιματικής αλλαγής.
• Προώθηση βιώσιμων πρακτικών: Η μετατροπή σε κτήρια μηδενικών απορριμμάτων επιβεβαιώνει την προσήλωσή μας προς την υιοθέτηση βιώσιμων πρακτικών και την προώθηση της περιβαλλοντικής ευαισθητοποίησης. Με το παράδειγμά μας καλούμε και τον ιδιωτικό τομέα αλλά και τους πολίτες να ακολουθήσουν εμπράκτως τη βιώσιμη διαχείριση απορριμμάτων. Την ίδια στιγμή, ευελπιστούμε πως οι εργαζόμενοι που θα εφαρμόζουν την προσπάθεια αυτή στον χώρο εργασίας τους θα ξεκινήσουν να την κάνουν και στο σπίτι τους. Εάν πετύχουμε αυτό και καταφέρουμε να υιοθετηθούν πρακτικές μηδενικών απορριμμάτων από 100.000 πολίτες, θα σήμαινε μείωση των παραγόμενων απορριμμάτων κατά 17.237 τόνους τον χρόνο.

Η προσπάθεια αυτή ανταποκρίνεται και στους 17 στόχους βιώσιμης ανάπτυξης, ενώ εφαρμόζει στην πράξη το αυτονόητο: ότι το περιβάλλον δεν είναι κάτι αυθαίρετο ούτε αφορά μόνο σε έναν κλάδο ή ένα κομμάτι της πολιτικής ηγεσίας. Μας αφορά όλους. Γι’ αυτό και η ύψιστη προτεραιότητα της διακυβέρνησης Χριστοδουλίδη είναι η υλοποίηση μιας συνολικής και οριζόντιας στρατηγικής για την προστασία του περιβάλλοντος.

Εκτιμούμε ότι η προσπάθεια αυτή, πέρα από τον συμβολισμό της, μετατρέπει όλους εμάς σε θετικά παραδείγματα υλοποίησης και εφαρμογής των αλλαγών που ζητούμε από τους πολίτες, αποτελεί ένα σημαντικό βήμα προς την κατεύθυνση και επίτευξη μιας πιο βιώσιμης και υγιούς κοινωνίας.

Δεν αναμένω ότι σε έξι μήνες από σήμερα, όταν θα συμπληρώνεται ένας χρόνος από την εξαγγελία της κοινής μας πρωτοβουλίας, θα έχουμε το σύνολο των Υπουργείων και Υφυπουργείων και του Προεδρικού Μεγάρου σε κτήρια με επαλήθευση μηδενικών απορριμμάτων στις χωματερές. Υπάρχουν διαδικασίες που δεν εξαρτώνται μόνο από εμάς, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι δεν ξεκινούν όλες οι κτηριακές υποδομές από την ίδια αφετηρία. Θα μπορούμε, όμως, να σας ενημερώσουμε για τα ποσοτικά στοιχεία που θα έχουμε συγκεντρώσει μέχρι εκείνο το σημείο, καθώς και για αυτή τη συλλογική προσπάθεια που είναι μεν φιλόδοξη, αλλά είναι και ιδιαίτερα επωφελής για εμάς και για τον τόπο, αυτό μέσα στον οποίο θέλουμε να ζούμε και να μεγαλώνουμε τα παιδιά μας. 

(ΡΜ/ΝΓ/ΕΧΡ)