Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζω στο Προεδρικό Μέγαρο για το Ευρωπαϊκό Πολιτικό Συνέδριο που διοργανώνει το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας με θέμα την Ενεργό, Υγιή και Αξιοπρεπή Γήρανση.

Θα ήθελα να χαιρετίσω ιδιαίτερα την παρουσία σήμερα εδώ του Προέδρου του AGE Platform Εurope και των Ευρωβουλευτών που ασχολούνται με το συγκεκριμένο θέμα. Η παρουσία όλων σας σήμερα εδώ και η διοργάνωση του Συνεδρίου είναι ιδιαίτερα σημαντική και ενισχύει τις προσπάθειές μας, ως Πολιτεία, να στηρίξουμε ουσιαστικά τις ευρωπαϊκές και τις διεθνείς πρωτοβουλίες όπως είναι η Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τη Φροντίδα, η Σύσταση του Συμβουλίου σχετικά με την πρόσβαση σε οικονομικά προσιτή και υψηλής ποιότητας μακροχρόνια φροντίδα, και η Δεκαετία Υγιούς Γήρανσης των Ηνωμένων Εθνών.

Την ίδια στιγμή, το σημερινό συνέδριο είναι μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία να αναλογιστούμε, να συζητήσουμε και να προωθήσουμε τα ζητήματα που αφορούν τόσο τις ανάγκες και τις προκλήσεις που επιφέρει η γήρανση του πληθυσμού, αλλά και να αναδείξουμε – και αυτό είναι το πιο σημαντικό – τις δυνατότητες συμβολής και προσφοράς της τρίτης ηλικίας σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής. Πέρα από τις προκλήσεις υπάρχουν και πολλές ευκαιρίες και δυνατότητες προσφοράς της τρίτης ηλικίας σε όλο το φάσμα της κοινωνικής ζωής, και πρέπει να τις αξιοποιήσουμε. Αναμένουμε με ιδιαίτερο ενδιαφέρον τις συζητήσεις για σημαντικά και πολύ επίκαιρα θέματα που αφορούν την εφαρμογή πολιτικών, δράσεων και καλών πρακτικών που προωθούν την ενεργό και ποιοτική γήρανση, τα δικαιώματα των ηλικιωμένων μας για αξιοπρεπή γήρανση, θέματα υγείας και ασφάλειας, καθώς και τη συμβολή της τρίτης ηλικίας στην οικονομία του τόπου γενικότερα.

Ως Πολιτεία έχουμε κάνει σημαντικά βήματα τα τελευταία χρόνια, αλλά δεν είναι ένας τομέας – και πρέπει να είμαστε απόλυτα ειλικρινείς – που μπορούμε να είμαστε περήφανοι. Πρέπει να γίνουν πάρα πολλά και θα πρέπει να υιοθετήσουμε και να αξιοποιήσουμε πρακτικές κρατών μελών της ΕΕ που αφορούν τα ίδια θέματα – το τι γίνεται για παράδειγμα στην Ολλανδία, μια χώρα πρότυπο στο πώς συμπεριφέρεται και πώς προσεγγίζει την τρίτη ηλικία.

Και θα ήθελα να αναφερθώ σε μια προσωπική εμπειρία που για μένα ήταν από τις πιο δυσάρεστες. Αμέσως μετά από την ανάληψη των καθηκόντων μου στην Προεδρία της Δημοκρατίας είχα επισκεφθεί, μαζί με την Υπουργό Υγείας, το νοσοκομείο Λεμεσού και επέμεινα να επισκεφθώ τον παθολογικό θάλαμο – δεν ήταν μέρος του προγράμματος που είχε ετοιμαστεί. Διαπίστωσα ότι ο θάλαμος αυτός στην ουσία ήταν ένας οίκος ευγηρίας, διότι δεν υπήρχαν άλλες επιλογές. Τα παιδιά και οι συγγενείς προσεγγίζουν το νοσοκομείο ως την εύκολη, τη μοναδική λύση, κάτι που επηρεάζει πολύ αρνητικά και το ΓεΣΥ. Άρα, αν θέλουμε πραγματικά να αντιμετωπίσουμε αυτά τα προβλήματα χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση και σίγουρα η συνεργασία όλων.

Η σημερινή μου παρουσία εδώ, ανάμεσα σε πολλά άλλα, θέλει να στείλει και το ξεκάθαρο μήνυμα της σημασίας που προσδίδω, τόσο προσωπικά όσο και ως Κυβέρνηση στα θέματα που αφορούν την Τρίτη Ηλικία. Εξάλλου και η διοργάνωση του Συνεδρίου εδώ στο Προεδρικό Μέγαρο καταδεικνύει την εξέχουσα θέση που προσδίδουμε στα θέματα Τρίτης Ηλικίας, οριζόντια, σε όλες τις πολιτικές της Κυβέρνησης.

Γνωρίζουμε πολύ καλά τις γενικότερες επιπτώσεις που προκύπτουν λόγω της σταθερής αύξησης του προσδόκιμου ζωής στην ΕΕ. Και πρέπει να χαιρόμαστε για αυτή την αύξηση. Είναι ένδειξη της προόδου μιας χώρας. Οι επιπτώσεις, όμως, είναι άμεσα συνυφασμένες και με ένα άλλο πρόβλημα που αντιμετωπίζουμε ως χώρα – και εκεί χρειάζεται μία στρατηγική. Το ποσοστό γεννήσεων είναι πολύ χαμηλό. Είμαστε από τις τελευταίες χώρες σήμερα στην ΕΕ. Είμαστε στο 1% ενώ χρειάζεται ποσοστό λίγο πάνω από 2% για να υπάρχει αναπλήρωση του πληθυσμού κάθε 25 χρόνια. Άρα, αντιλαμβάνεστε τις προκλήσεις για μια μικρή χώρα, μια χώρα υπό κατοχή, μια χώρα που έχει να αντιμετωπίσει μια σοβαρότατη πρόκληση όπως είναι το μεταναστευτικό.

Βλέπουμε, την ίδια στιγμή, και τις δυνατότητες που φέρνει η εμπειρία των ατόμων, τα οποία έχουν πλέον περισσότερες δυνατότητες, προοπτικές, ευκαιρίες απασχόλησης και συμμετοχής στο σύνολο της κοινωνικής και οικονομικής ζωής.

Σε συνεργασία, λοιπόν, με τα υπόλοιπα κράτη μέλη προωθούμε την υιοθέτηση πολιτικών στη βάση των σημερινών δικών μας δεδομένων, και κατ΄ επέκταση, που να ανταποκρίνονται στις ανάγκες της σύγχρονης κοινωνίας. Μιας κοινωνίας που πρέπει με έργα και όχι με λόγια να είναι αλληλέγγυα, δίκαιη και ισόνομη, η οποία θα διασφαλίζει την πλήρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των δυνατοτήτων όλων ανεξαιρέτως των πολιτών.

Η στήριξη των ατόμων τρίτης ηλικίας περιλαμβάνεται στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησής μας και αποτελεί σημαντικό πυλώνα της κοινωνικής μας πολιτικής, στο πλαίσιο της πολιτικής μας φιλοσοφίας για την προώθηση ενός αμιγώς ανθρωποκεντρικού μοντέλου διακυβέρνησης το οποίο περιλαμβάνει, ανάμεσα σε άλλα, τη διασφάλιση της ποιότητας ζωής και την προώθηση της συμμετοχής των μεγαλύτερων σε ηλικία πολιτών σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνίας χωρίς εξαιρέσεις.

Με προσήλωση, λοιπόν, στον εν λόγω στόχο το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε τον καταρτισμό Εθνικής Στρατηγικής και Σχεδίου Δράσης για την Τρίτη Ηλικία και την Ενεργό Γήρανση, κτίζοντας στη δουλειά που έγινε με συντονιστικό φορέα το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας και τη συμμετοχή όλων των συναρμόδιων Υπουργείων: Υγείας, Παιδείας και Εργασίας, καθώς και της Προεδρίας της Δημοκρατίας. Στην ανάπτυξη της Εθνικής Στρατηγικής και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Τρίτη Ηλικία θα συμμετάσχουν, επίσης, όλα τα οργανωμένα σύνολα Τρίτης Ηλικίας, με τη συμβολή φυσικά και του Φορέα Τρίτης Ηλικίας. Οι ιδιωτικές οργανώσεις είναι πολύ πιο μπροστά και έχουμε υποχρέωση να στηρίξουμε τις προσπάθειές τους. Με τη σημερινή ευκαιρία σάς καλώ όλους να συμμετάσχετε ενεργά στη διαμόρφωση της Στρατηγικής και ιδιαίτερα των δράσεων μέσα από τις οποίες θα υλοποιηθεί. Το πιο σημαντικό είναι να κινηθούμε από τα λόγια στην πράξη.

Στόχος μας, ανάμεσα σε άλλα, είναι η ανάπτυξη βιώσιμων πρακτικών για την κοινωνική ενσωμάτωση, την υγιή γήρανση, τη συμπερίληψη, την κοινωνικοποίηση, την παροχή ποιοτικών υπηρεσιών στήριξης και φροντίδας και γενικά, μέσα από μια ολιστική προσέγγιση, για την αντιμετώπιση των προκλήσεων που αντιμετωπίζουν τα άτομα τρίτης ηλικίας, αλλά και των ευκαιριών που υπάρχουν – γιατί υπάρχει και αυτή η διάσταση.

Στο μεσοδιάστημα, και μέχρι την ετοιμασία Στρατηγικής, έχουμε προωθήσει ή προωθούμε συγκεκριμένα μέτρα στήριξης της τρίτης ηλικίας.

Πιο συγκεκριμένα, από τις πρώτες δράσεις του Υπουργείου Εργασίας ήταν να θέσει ως στόχο την έγκαιρη καταβολή όλων των επιδομάτων και των παροχών που καταβάλλονται από τις αρμόδιες Υπηρεσίες Κοινωνικών Ασφαλίσεων. Ήδη, καταφέραμε όλοι όσοι συνταξιοδοτούνται στο 65ο έτος της ηλικίας τους να λαμβάνουν την πρώτη πληρωμή της σύνταξης μέσα σε μόλις 30 μέρες, σε σύγκριση με πολλούς μήνες που ίσχυε προηγουμένως. Μέχρι το τέλος του 2023 θα ισχύει το ίδιο για όλους τους νέους συνταξιούχους.

Πρόσθετα, σχεδιάζουμε να υλοποιήσουμε δύο συγκεκριμένες δράσεις στο αμέσως επόμενο διάστημα, στο πλαίσιο της πολύπλευρης στήριξης που ως κοινωνία οφείλουμε προς τους ηλικιωμένους συμπολίτες μας. Επεξεργαζόμαστε εξειδικευμένο Σχέδιο Επιδότησης Μακροχρόνιας Φροντίδας με στόχο την επιδότηση μέρους των τροφείων των Στεγών Ευγηρίας για όσους εκ των συμπολιτών μας χρειάζεται να λάβουν τέτοιες υπηρεσίες σε δομές ποιοτικής φροντίδας, αλλά δυστυχώς δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν στο υψηλό κόστος. Και μαζί με αυτό έρχεται και η απόφαση να ενισχυθούν οι έλεγχοι όλων των οίκων ευγηρίας διότι – κακά τα ψέματα – είδαμε όλοι εικόνες που δεν μας κάνουν να νιώθουμε καθόλου υπερήφανοι.

Το ζήτημα αυτό αποτελεί ιδιαίτερα σημαντική προτεραιότητα της Κυβέρνησης, λαμβάνοντας υπόψη και τη γενικότερη αύξηση στο κόστος ζωής και κατ’ επέκταση στο κόστος παροχής τέτοιων υπηρεσιών που οδηγεί πολλούς να καταλήγουν στα νοσοκομεία μας. Στόχος μας είναι, πέραν της ουσιαστικής στήριξης όσων εκ των συμπολιτών μας έχουν ανάγκη αυτών των υπηρεσιών, η αναβάθμιση της ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών, οι οποίες θα διασφαλίζονται μέσα από το Σχέδιο που προανέφερα, ώστε να υπάρχει για κάθε πολίτη ένα δίκτυο ποιοτικών και προσβάσιμων υπηρεσιών που να ανταποκρίνεται στις πραγματικές τους σημερινές ανάγκες. Έχουν ήδη γίνει οι προκαταρτικές μελέτες από πλευράς τού Υφυπουργείου Κοινωνικής Πρόνοιας και θα ακολουθήσει ενημέρωση των άμεσα ενδιαφερομένων και στη συνέχεια η ολοκλήρωση της διαδικασίας που θα μας οδηγήσει και στην ανακοίνωση του σχεδίου.

Αναγνωρίζοντας τη σημασία της δυνατότητας μετακίνησης των ατόμων τρίτης ηλικίας, στο πλαίσιο της ενεργού γήρανσης, η δεύτερη δράση αφορά την παροχή ειδικής υπηρεσίας δημόσιας μεταφοράς σε άτομα τρίτης ηλικίας. Το έργο αυτό αναμένεται να εφαρμοστεί πιλοτικά από το Υπουργείο Μεταφορών και Έργων και στη συνέχεια θα αξιολογηθεί για καθολική εφαρμογή.

Ιδιαίτερα, όμως, θέλω να σταθώ σε μια από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις που εργαζόμαστε για να υλοποιηθεί κατά τη διάρκεια της διακυβέρνησής μας, τη μεταρρύθμιση του συνταξιοδοτικού συστήματος. Σε συνέχεια της μεταρρύθμισης του 1964, που το κατέστησε «καθολικό» και της μεταρρύθμισης του 1980, που το εξέλιξε σε «αναλογικό», η δική μας μεταρρύθμιση θα έχει χαρακτήρα «ενισχυτικό» για τους συνταξιούχους με χαμηλά εισοδήματα, για τον δεύτερο ασφαλιστικό πυλώνα και για την επενδυτική πολιτική του Ταμείου. Το έτος 2024 θα είναι έτος προετοιμασίας, υπό την καθοδήγηση του Υπουργού Εργασίας, για τη συνταξιοδοτική μεταρρύθμιση, με συγκεκριμένο οδικό χάρτη, για να διαχειριστούμε αποτελεσματικά τα ζητήματα που είναι ανοικτά, να ολοκληρώσουμε τις σχετικές μελέτες και να αναπτύξουμε ουσιαστικό διάλογο με τους κοινωνικούς εταίρους, όλες τις πολιτικές δυνάμεις – που είμαι σίγουρος έχουν τις ίδιες ευαισθησίες για τα θέματα της τρίτης ηλικίας– και φυσικά την κοινωνία των πολιτών.

Μέσα από τις κοινωνικές παροχές, την ενίσχυση των υπηρεσιών φροντίδας, ενσωμάτωσης και συμπερίληψης, την ποιοτική ιατροφαρμακευτική περίθαλψη και την πρόληψη, θέλουμε να δημιουργήσουμε ένα ενισχυμένο κοινωνικό δίκτυο προστασίας και να υποστηρίξουμε έμπρακτα το θεμελιώδες δικαίωμα του κάθε ανθρώπου, του κάθε συμπολίτη μας, να ζει με αξιοπρέπεια.

Με αυτές τις σκέψεις σάς ευχαριστώ για ακόμη μια φορά για τη σημερινή σας παρουσία. Ως Κυβέρνηση στοχεύουμε – και αποτελεί προσωπικό στοίχημα – στη διασφάλιση της κοινωνικής συνοχής μέσα από τη διατήρηση ενός υγιούς και ενεργού πληθυσμού της τρίτης ηλικίας. 

(ΡΜ/ΕΑθ/ΑΣΠ)