Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που συμμετέχω για πρώτη φορά στην αποψινή τελετή απονομής των Βραβείων Καινοτομίας και Έρευνας της Ομοσπονδίας Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) και του Ιδρύματος Έρευνας και Καινοτομίας (ΙδΕΚ).  Επιτρέψτε μου, πριν όποιας άλλης αναφοράς, να συγχαρώ την ΟΕΒ και το ΙδΕΚ για τη δημιουργία και κυρίως για την εδραίωση αυτού του πολύ σημαντικού θεσμού, ο οποίος αναγνωρίζει και επιβραβεύει με συνέπεια κατά τα τελευταία 17 χρόνια την επιστημονική αριστεία και την καινοτόμο επιχειρηματική δραστηριότητα.

Αν κάποιος αναζητήσει τη συχνότητα της χρήσης της λέξης «καινοτομία» στη διεθνή βιβλιογραφία, θα διαπιστώσει ότι έχει αυξηθεί κατακόρυφα τα τελευταία 20 χρόνια. Το εν λόγω δεδομένο αποτελεί, ανάμεσα σε πολλά άλλα, μια από τις πολλές ενδείξεις που καταδεικνύουν τη σημασία της καινοτομίας στην πρόοδο και ανάπτυξη των κοινωνιών και οικονομιών όχι μόνο στη χώρα μας αλλά και σε διεθνές επίπεδο. Ας πάρουμε για παράδειγμα την επανάσταση στον τομέα της τεχνητής νοημοσύνης που επιτεύχθηκε τα τελευταία χρόνια και πώς αλλάζει η ζωή όλων μας, η καθημερινότητά μας.

Είναι λοιπόν σημαντικό να αναγνωρίζουμε και να επιβραβεύουμε τα φωτεινά, καινοτόμα επιτεύγματα των κυπριακών επιχειρήσεων. Την ίδια ώρα είναι αναγκαίο όλοι εμείς και η Πολιτεία να αντιλαμβανόμαστε τις πραγματικές προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στην προσπάθειά τους να καινοτομήσουν και όχι μόνο να στηρίζουμε αυτή την προσπάθεια, αλλά να την ενισχύουμε ουσιαστικά μέσα από πολύ συγκεκριμένες ενέργειες.

Απαραίτητη προϋπόθεση για καινοτόμες λύσεις είναι η παραγωγή ποιοτικής έρευνας και η ύπαρξη ενός συστήματος που υποστηρίζει τη σύνδεση μεταξύ τους, καθώς και τη μεταφορά τεχνογνωσίας. Σε αυτό το πλαίσιο σημαντικό ρόλο δύναται να διαδραματίσει το Γραφείο Μεταφοράς Γνώσης, το οποίο συστάθηκε πρόσφατα στο ΙδΕΚ προσφέροντας ένα ευρύ φάσμα υπηρεσιών σε όλους τους Οργανισμούς που υλοποιούν έργα Έρευνας και Καινοτομίας στην Κύπρο.

Επιπρόσθετα, η νέα Στρατηγική για Έρευνα και Καινοτομία 2024-2026, που εγκρίθηκε τον Δεκέμβριο από το Υπουργικό Συμβούλιο θέτει το πλαίσιο στο οποίο θα κινηθούμε την επόμενη τριετία για την επίτευξη θετικών και ουσιαστικών αλλαγών, στο πλαίσιο των τομέων προτεραιότητας, όπως αυτές αποτυπώνονται στη Στρατηγική Έξυπνης Εξειδίκευσης.

Κύριοι πυλώνες της νέας στρατηγικής είναι πρώτον η ανάπτυξη διεθνώς αναγνωρισμένων ερευνητικών Οργανισμών, δεύτερον η σύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας με τις επιχειρήσεις για ενίσχυση της επιχειρηματικής επιτυχίας και της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεών μας, τρίτον η προσέλκυση και ανάπτυξη κατάλληλα εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού, και τέταρτον η ενίσχυση της εξωστρέφειας του οικοσυστήματος, ώστε να αντιμετωπιστούν οι σύγχρονες προκλήσεις και να καταστεί η Κύπρος δυνατός και αξιόπιστος εταίρος του χώρου στην Ευρώπη και διεθνώς.

Με την ευκαιρία αυτή, θα ήθελα να εκφράσω τις θερμές μου ευχαριστίες προς τον τέως Υφυπουργό Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής  κ. Φίλιππο Χατζηζαχαρία για την προώθηση της Στρατηγικής και να ευχηθώ μια επιτυχημένη θητεία στον νέο Υφυπουργό κ. Νικόδημο Δαμιανού που ανέλαβε καθήκοντα χθες. Είμαι σίγουρος ότι η εμπειρία που κουβαλά από την ενασχόλησή του στον ιδιωτικό τομέα θα συμβάλει καθοριστικά στο να υλοποιήσουμε τις δράσεις του Προγράμματος Διακυβέρνησης στους τομείς της έρευνας, της καινοτομίας και της ψηφιακής πολιτικής. Η κυπριακή κοινωνία αναμένει να κινηθούμε με σαφώς πιο γρήγορους ρυθμούς στον συγκεκριμένο τομέα.

Βασική συνισταμένη στήριξης του οικοσυστήματος της έρευνας και καινοτομίας είναι τα προγράμματα χρηματοδότησης του ΙδΕΚ, του οποίου, διαχρονικά, ποσοστό περίπου 45% της χρηματοδότησης καταλήγει σε επιχειρήσεις. Είναι σημαντικό να αναφέρω ότι εντός του 2024 αναμένεται να προκηρυχθούν από το ΙδΕΚ προγράμματα προϋπολογισμού ποσού ύψους €40 εκατ.

Ταυτόχρονα, είναι αναγκαίο να διασφαλίζουμε ότι η στήριξη παρέχεται με τον καλύτερο δυνατό τρόπο, έτσι ώστε να επιτυγχάνει τον επιθυμητό αντίκτυπο. Γιατί η όποια επένδυση γίνεται, στο τέλος της ημέρας, κρίνεται από τα αποτελέσματα στην κοινωνία. Και είναι για αυτόν τον λόγο που στο πλαίσιο της νέας Στρατηγικής για την έρευνα και την καινοτομία, στην οποία αναφέρθηκα προηγουμένως, προωθείται η δημιουργία ενός νέου πλαισίου αξιολόγησης και παραχώρησης θεσμικών χορηγιών στα ερευνητικά ιδρύματα του τόπου, με στόχο ακριβώς την περαιτέρω προώθηση της αριστείας και τη βέλτιστη αξιοποίηση των κρατικών πόρων.

Για τις κυπριακές επιχειρήσεις – και είμαι σίγουρος ότι όλοι εσείς το γνωρίζετε καλύτερα – ο δρόμος προς ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων είναι μονόδρομος. Και μια βασική συνιστώσα για να επιτευχθεί αυτό είναι η καινοτομία και η ανάγκη να καινοτομήσουν οι επιχειρήσεις μας. Ως εκ τούτου, χαιρετίζω την απόφαση του ΙδΕΚ να θεσμοθετήσει και να απονείμει φέτος, για πρώτη φορά, το Βραβείο Εμπορικής Αξιοποίησης Ερευνητικών Αποτελεσμάτων. Αποτελεί γεγονός και είμαστε περήφανοι που οι κυπριακές επιχειρήσεις κάνουν σημαντικά βήματα στον τομέα αυτό, όπως καταγράφεται εξάλλου και στον «Ευρωπαϊκό Πίνακα Αποτελεσμάτων Καινοτομίας 2023» της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, όπου η «συνεργασία των καινοτόμων μικρομεσαίων επιχειρήσεων με άλλους φορείς του οικοσυστήματος» αποτελεί μια από τις κατηγορίες με τη μεγαλύτερη πρόοδο στην πατρίδα μας.

Παρά την πρόοδο όμως που έχει επιτευχθεί, η κοινή μας προσπάθεια θα πρέπει να ενισχυθεί, να ενταντικοποιηθεί.  Ως Κυβέρνηση, σε συνεργασία με όλους εσάς – τους οποίους θεωρούμε συνοδοιπόρους και συνεργάτες μας – επιβάλλεται, ανάμεσα σε άλλα, να δημιουργήσουμε υποδομές, οι οποίες θα ενθαρρύνουν και θα ενισχύσουν ακόμη περισσότερο τη συνεργασία των επιχειρήσεων με τα ερευνητικά κέντρα.

Και εδώ χρειάζεται και η στήριξη των επιχειρηματικών οργανώσεων, όπου η συμβολή της ΟΕΒ στην ενημέρωση και εκπαίδευση των μελών της, αλλά και στον σχεδιασμό αποτελεσματικών κινήτρων προώθησης της προαναφερθείσας συνεργασίας είναι καταλυτικής σημασίας.

Εξίσου σημαντική είναι και η δημιουργία ενός αποτελεσματικού κανονιστικού και νομικού πλαισίου που να ενθαρρύνει την εμπορική αξιοποίηση των αποτελεσμάτων της εφαρμοσμένης έρευνας. Γιατί αν θέλουμε να μιλάμε για πετυχημένη εφαρμοσμένη έρευνα θα πρέπει να πάμε στην εμπορική αξιοποίησή της. Η τροποποίηση του νομοθετικού πλαισίου για διαμόρφωση κατάλληλων συνθηκών για ίδρυση τεχνοβλαστών από τα Δημόσια Πανεπιστήμια, η οποία θα υποβληθεί στη Βουλή των Αντιπροσώπων εντός του 2024, είναι μια αναγκαία δράση προς αυτή την κατεύθυνση.

Την ίδια στιγμή, μέσα από μια στοχευμένη πολιτική του Κράτους και τη στήριξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), έχουμε ως χώρα, ένα μικρό κράτος μέλος της ΕΕ, πετύχει τη δημιουργία επτά Κέντρων Αριστείας στην Κύπρο, τα οποία συγκεντρώνουν τεχνογνωσία και υψηλού επιπέδου εμπειρογνωμοσύνη και θα πρέπει να αξιοποιηθούν για την ανάπτυξη συνεργειών επιχειρήσεων, ακαδημαϊκών, αλλά και δημοσίων Αρχών.

Με την ευκαιρία, να αναφερθώ επίσης και στα πολύ εύστοχα φορολογικά κίνητρα, που αποφάσισε η προηγούμενη Κυβέρνηση, για ενίσχυση των επενδύσεων και δαπανών σε έρευνα και καινοτομία – την αυξημένη κατά 20% έκπτωση για δαπάνες σε έρευνα και καινοτομία και την επέκταση των φορολογικών απαλλαγών για επενδύσεις φυσικών αλλά και νομικών προσώπων σε καινοτόμες επιχειρήσεις μέχρι το 2026 - τα οποία θα ήθελα να ενθαρρύνω όλες τις επιχειρήσεις να αξιοποιήσουν.

Τον Δεκέμβριο του 2023 συστάθηκε επίσης το Κυπριακό Ταμείο Χρηματοδότησης Κεφαλαίου (Cyprus Equity Fund), το πρώτο τέτοιο Ταμείο με κρατική χρηματοδότηση στη χώρα μας. Το κράτος θα συνεισφέρει συνολικά €30 εκατ. και το Ταμείο αναμένεται να ξεκινήσει επενδυτική δραστηριότητα εντός του 2024, αποτελώντας έτσι μια σημαντική πηγή εναλλακτικής χρηματοδότησης για κυπριακές νεοφυείς και καινοτόμες επιχειρήσεις. Σχετικό με την ενίσχυση της μετοχικής του χρηματοδότησης είναι και το πρόγραμμα Disrupt του ΙδΕΚ που προσφέρει πρόσθετη χορηγία στις καινοτόμες επιχειρήσεις που κατορθώνουν να προσελκύσουν ουσιαστικές επενδύσεις.

Ως Κυβέρνηση,  βλέπονταςτην ανάγκη για στήριξη και εκσυγχρονισμό της κυπριακής επιχειρηματικής κοινότητας, προχωράμε στην υλοποίηση άλλων μέτρων που στοχεύουν στη δημιουργία ενός νέου μοντέλου ανάπτυξης βασιζόμενο κυρίως στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση. Στόχος μας είναι η ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών υψηλής προστιθέμενης αξίας που θα συμβάλουν στη βιωσιμότητα, στην ανταγωνιστικότητα και στην εξωστρέφεια των κυπριακών επιχειρήσεών.

Την ίδια στιγμή, και ως αναγκαία προϋπόθεση θα έλεγα για να πετύχουμε τα όσα προανέφερα, το Πρόγραμμα Διακυβέρνησης εστιάζει στην προώθηση και διευκόλυνση επενδύσεων και διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που θα στηρίξουν τη μετάβαση της οικονομίας μας σε ένα νέο μοντέλο βιώσιμης και ανθεκτικής οικονομίας και ανάπτυξης.

Αναπόσπαστο συστατικό της προσπάθειας αυτής είναι και η ενίσχυση των επενδύσεων στην έρευνα και την καινοτομία και η ανάπτυξη σχετικής κουλτούρας, τόσο στην κοινωνία όσο και στην οικονομία του τόπου. Αυτό το νέο μοντέλο ανάπτυξης που οραματιζόμαστε αντικατοπτρίζεται με επενδύσεις και μεταρρυθμίσεις, και συμπεριλαμβάνεται στη μακροπρόθεσμη στρατηγική του Οράματος 2035, στο Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, στο ετήσιο Σχέδιο Δράσης, από το οποίο δεν πρέπει να χαθεί ούτε ένα σεντ – και είναι ιδιαίτερα θετικό το γεγονός ότι πετύχαμε στους δέκα μήνες της διακυβέρνησης μας να συμπληρώσουμε όλα τα προαπαιτούμενα για να μπορέσουμε να υποβάλουμε τη σχετική αίτηση στην ΕΕ για τη δεύτερη και τρίτη δόση -  καθώς και στο πενταετές πλάνο του αρμόδιου Υφυπουργείου Έρευνας, Καινοτομίας και Ψηφιακής Πολιτικής.

Αξιοποιώντας τις ευκαιρίες που προσφέρει το οικοσύστημα καινοτομίας στον τόπο μας, καθώς και τα πλεονεκτήματα που απολαμβάνουμε ως τοποθεσία και δικαιοδοσία, έχουμε θέσει ως στόχο να καθιερωθούμε − και είναι ένας εφικτός στόχος, αν υπάρξουν οι κατάλληλες ενέργειες, αν δουλέψουμε μαζί −  ως περιφερειακός κόμβος για εταιρείες Τεχνολογίας, Πληροφορικής και Επικοινωνιών. Για την υλοποίηση αυτού του στόχου προωθούμε δυναμικά τη Στρατηγική Προσέλκυσης Επιχειρήσεων και Ταλέντου, η οποία είχε προωθηθεί από την προηγούμενη Κυβέρνηση και έχει ήδη φέρει σημαντικά αποτελέσματα, ενώ σύντομα θα ανακοινώσουμε και νέες δράσεις και μέτρα για την περαιτέρω ενίσχυσή της.

Σε αυτό το σημείο, θα ήθελα να σταθώ στον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζει η προσέλκυση εργατικού δυναμικού υψηλής εξειδίκευσης στην ενίσχυση του τοπικού οικοσυστήματος έρευνας και καινοτομίας, υπογραμμίζοντας παράλληλα και την ανάγκη ανάπτυξης του εγχώριου δυναμικού, η οποία μπορεί να επιτευχθεί μόνο μέσω απαραίτητων προσαρμογών στο εκπαιδευτικό μας σύστημα και ουσιαστική διασύνδεση του με τις ανάγκες της αγοράς εργασίας, παροχή κινήτρων από τις επιχειρήσεις μας και αλλαγή κουλτούρας που θα οδηγήσει σε αύξηση του ενδιαφέροντος των νέων μας, των μαθητών μας προς τις θετικές επιστήμες. Στον τομέα αυτό οφείλουμε να επενδύσουμε πολύ περισσότερο στις Τεχνικές Σχολές και στα Μεταλυκειακά Ινστιτούτα. Έγιναν λάθη στο παρελθόν. ‘Ηταν λανθασμένη η απόφαση για κλείσιμο του Ανώτερου Τεχνολογικού Ινστιτούτου (ΑΤΙ), αλλά εν πάση περιπτώσει μαθαίνουμε από τα λάθη που γίνονται και αυτή τη στιγμή εργαζόμαστε προς την κατεύθυνση που προανέφερα.

Στο ίδιο πλαίσιο προωθούμε την εκδήλωση ενδιαφέροντος των μαθητών μας στα μαθήματα της Επιστήμης, της Τεχνολογίας, της Μηχανικής, των Τεχνών και των Μαθηματικών, επεκτείνοντας τον θεσμό των σχολείων STEAM τόσο στη Δημοτική Εκπαίδευση όσο και στα σχολεία μας που λειτουργούν ως ολοήμερα.

Η Κύπρος τα τελευταία χρόνια – και θα πρέπει να αναγνωριστεί η πολύ σημαντική δουλειά που έχει γίνει – έχει κάνει σημαντικά βήματα στους τομείς της έρευνας και της καινοτομίας, παρουσιάζοντας έναν από τους υψηλότερους μέσους ετήσιους ρυθμούς αύξησης των επενδύσεων έρευνας και καινοτομίας ανάμεσα στα 27 Κράτη Μέλη της ΕΕ. Σύμφωνα με τα σχετικά αποτελέσματα των τελευταίων ετών, η Κύπρος έχει αναβαθμιστεί σε ισχυρά καινοτόμα χώρα.

Η προσπάθεια μας, όμως, πρέπει να ενισχυθεί και να εντατικοποιηθεί. Τα τελευταία χρόνια έχουμε τα εφόδια, υψηλό επίπεδο μόρφωσης, εφευρετικότητα και επιχειρηματικότητα. Την ίδια στιγμή, είμαστε κράτος μέλος της ΕΕ που μας προσφέρει πάρα πολλές ευκαιρίες, η αξιοποίηση των οποίων μπορεί να μας οδηγήσει σε σημαντικές επιτυχίες.

Εξάλλου, στη σημερινή εποχή, που χαρακτηρίζεται από αυξανόμενο ανταγωνισμό, η κάθε επιχείρηση καλείται καθημερινά να δώσει τον δικό της αγώνα, για να επιβιώσει και να διακριθεί. Είναι χρέος και καθήκον όλων μας λοιπόν, και πρωτίστως της Πολιτείας, η θωράκιση του επιχειρηματικού αγώνα και η παροχή των αναγκαίων εφοδίων για την αντιμετώπιση των σημερινών προκλήσεων.

Σας διαβεβαιώνω ότι ως Κυβέρνηση θα συνεχίσουμε να βρισκόμαστε πάντα δίπλα σας, αρωγός, παρέχοντας κάθε δυνατή στήριξη. Η δική σας επιτυχία είναι και δική μας επιτυχία.

Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι η σημερινή εκδήλωση, αλλά και το επίπεδο της εργασίας των βραβευθέντων αποτελούν απόδειξη της προόδου που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια. Θέλω, λοιπόν, να εκφράσω προσωπικά συγχαρητήρια στους βραβευθέντες και να ευχηθώ ακόμη περισσότερες και μεγαλύτερες επιτυχίες στο μέλλον. Είναι κάτι το οποίο μέσα από τη συλλογικότητα και τη συνεργασία του δημόσιου με τον ιδιωτικό τομέα μπορούμε να πετύχουμε. 

(ΡΜ/ΜΣ/ΕΑθ)