Ανακοινωθέντα

Σε σχέση με σημερινές δηλώσεις του Υπουργού Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως κ. Μάριου Χαρτσιώτη για τον λεγόμενο «εκσυγχρονισμό» της Ελεγκτικής Υπηρεσίας σημειώνουμε τα ακόλουθα:

Σημειώνουμε με ικανοποίηση τη μη αναφορά του Υπουργού σε αλλαγή του μοντέλου διακυβέρνησης της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Είχαμε εξ αρχής εκφράσει την έκπληξή μας για το γεγονός ότι σε προηγούμενες δημόσιες τοποθετήσεις η Κυβέρνηση άφηνε ανοικτή και συντηρούσε τη συζήτηση για το ενδεχόμενο να επιχειρήσει μετάβαση από κάτι που εφαρμόζει με επιτυχία η πλειονότητα των κρατών, σε κάτι που εφαρμόζει η μειονότητα, και που εν πάση περιπτώσει ουδείς διεθνής οργανισμός εισηγήθηκε ποτέ και που ευτυχώς δεν μπορεί να γίνει, αφού απαιτεί τροποποίηση θεμελιώδους άρθρου του Συντάγματος.

Υπέρτατος οδηγός των εξουσιών και αρμοδιοτήτων της Ελεγκτικής Υπηρεσίας είναι το Σύνταγμα. Το Σύνταγμα προβλέπει επίσης στο άρθρο 139 έναν αποτελεσματικό μηχανισμό επίλυσης διαφορών σε περίπτωση αμφισβήτησης εξουσιών και αρμοδιοτήτων κάθε οργάνου ή αρχής εν τη Δημοκρατία. Συνεπώς, όποιος πιστεύει ότι υπάρχουν ασάφειες σε εξουσίες και αρμοδιότητες του Γενικού Ελεγκτή, έχει την ευχέρεια να προσφύγει στο Ανώτατο Συνταγματικό Δικαστήριο.

Ταυτόχρονα, επισημαίνουμε ότι το κοινοτικό κεκτημένο επιτάσσει λειτουργία των Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (ΑΕΙ) σύμφωνα με τα Πρότυπα του Διεθνούς Οργανισμού των Ανωτάτων Ελεγκτικών Ιδρυμάτων (INTOSAI). Στα Πρότυπα αυτά καθορίζεται με σαφήνεια η δράση και ο τρόπος λειτουργίας των ΑΕΙ.

Tο θεμελιώδες Πρότυπο INTOSAI-P1 ουσιαστικά καταγράφει αυτούσια τη Διακήρυξη, η οποία υιοθετήθηκε το 1977 από το Παγκόσμιο Συνέδριο του INTOSAI στη Λίμα του Περού (Διακήρυξη της Λίμα). Όπως στο ίδιο το Πρότυπο καταγράφεται, το έγγραφο αυτό θεωρείται η «Magna Carta» στην άσκηση εξωτερικού ελέγχου των κυβερνήσεων, καθώς έθεσε τα θεμέλια του δημόσιου ελέγχου. Η Διακήρυξη θέτει τα βασικά σημεία ελέγχου και τις βασικές αρχές για τα ΑΕΙ που είναι αναγκαίες, ώστε να επιτευχθούν ανεξάρτητα και αντικειμενικά αποτελέσματα. Οι αρχές που εγκαθιδρύθηκαν στη Διακήρυξη της Λίμα αναγνωρίστηκαν από τις Αποφάσεις της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ με αρ. 66/209 (ημερ. 22.12.2011) και 69/228 (ημερ. 19.12.2014). Στο άρθρο 4 του Προτύπου INTOSAI-P1 καταγράφονται τα ακόλουθα:

«Section 4. Legality audit, regularity audit and performance audit

1) The traditional task of Supreme Audit Institutions is to audit the legality and regularity of financial management and of accounting.

2) In addition to this type of audit, which retains its significance, there is another equally important type of audit-performance audit- which is oriented towards examining the performance, economy, efficiency and effectiveness of public administration. Performance audit covers not only specific financial operations, but the full range of government activity including both organisational and administrative systems.

3) The Supreme Audit Institution’s audit objectives-legality, regularity, economy, efficiency and effectiveness of financial management – basically are of equal importance. However, it is for each Supreme Audit Institution to determine its priorities on a case-by-case basis.»

Τα πιο πάνω βρίσκονται σε απόλυτη συμφωνία με το Σύνταγμα και τους νόμους της Δημοκρατίας ως προς τις εξουσίες και αρμοδιότητες που αυτά καθορίζουν για την Ελεγκτική Υπηρεσία.

Η Ελεγκτική Υπηρεσία μεταμορφώνεται τα τελευταία 10 χρόνια και είναι ήδη αγνώριστη. Το 2015 κάναμε δομημένη αυτοαξιολόγηση, το 2016 φέραμε την Ελεγκτική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου για ομότιμη αξιολόγηση, το 2019 συστήσαμε τη Διευθυντική Ομάδα εισάγοντας τη συλλογικότητα, περάσαμε τη δοκιμασία του Κοινού Πλαισίου Αξιολόγησης και πρόσφατα ενταχθήκαμε, μαζί με τα ΑΕΙ άλλων 11 χωρών παγκοσμίως, σε πιλοτικό πρόγραμμα του INTOSAI που στόχο έχει τη στήριξη των ΑΕΙ στον σχεδιασμό και εφαρμογή συστήματος διαχείρισης της ποιότητας των ελέγχων με βάση το νέο πρότυπο διαχείρισης ποιότητας για τα ΑΕΙ, που τίθεται σε εφαρμογή το 2025.

Από μία Ελεγκτική Υπηρεσία ουραγό που ουσιαστικά εφάρμοζε μερικώς και αποσπασματικά τα διεθνή πρότυπα, είμαστε πλέον μια υψηλού επιπέδου Υπηρεσία που κινείται με σταθερά βήματα προς την επαγγελματική αριστεία.

Στις πρόσφατες εκθέσεις της GRECO και της Κομισιόν για το Κράτος Δικαίου υπάρχουν μόνο θετικές αναφορές για την Υπηρεσία μας και καμία εισήγηση για αλλαγή, πλην της καταγραφής των προβλημάτων που μας δημιουργεί και η ίδια η Κυβέρνηση με τη μη απρόσκοπτη πρόσβαση μας στις πληροφορίες.

Η GRECO αναφέρει μάλιστα ότι «ο Γενικός Ελεγκτής έχει επιδείξει ένα κρίσιμο ρόλο ως ένας εξωτερικός ελεγκτής των δημοσίων υπηρεσιών.»

Στη βάση των πιο πάνω, μόνο απορίες και προβληματισμό προκαλεί η συνεχιζόμενη αναφορά της Κυβέρνησης σε δήθεν «εκσυγχρονισμό» της Ελεγκτικής Υπηρεσίας. Η Κυβέρνηση έχει ενώπιόν της μόνο μία εισήγηση από διεθνή οργανισμό που αφορά στο νομικό πλαίσιο που διέπει την Ελεγκτική Υπηρεσία. Αυτή αφορά την προενταξιακή απαίτηση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για διασφάλιση της οικονομικής ανεξαρτησίας της Υπηρεσίας, απαίτηση που περιλήφθηκε και στο Μνημόνιο με την Τρόικα.

Συνεπώς, τυχόν προσπάθεια της Κυβέρνησης για νομοθετικές αλλαγές που θα περιορίσουν τις εξουσίες και αρμοδιότητες της Υπηρεσίας μας, όπως οι εξουσίες και αρμοδιότητες αυτές καθορίζονται από το Σύνταγμα και το κοινοτικό κεκτημένο, θα μας βρουν κάθετα αντίθετους. Σημειώνουμε επίσης ότι, με βάση τον πυλώνα 3 των Αρχών Ανεξαρτησίας του Μεξικού, όπως οι αρχές επεξηγούνται στο Πρότυπο INTOSAI-P10, «while respecting the laws enacted by the Legislature that apply to them, SAIs are free from direction or interference from the Legislature or the Executive in the organization and management of their office». Αυτή η αρχή περιγράφει τη στρέβλωση που δημιουργείται ότι ο ελεγχόμενος επιχειρεί να φέρει αλλαγές στον τρόπο οργάνωσης και λειτουργίας του ελεγκτή του.

Αυτό που αναμένουμε από την Κυβέρνηση είναι να άρει τα εμπόδια που η ίδια θέτει στην ελεύθερη πρόσβασή μας στην πληροφόρηση και να στηρίξει έμπρακτα αντί να υποσκάπτει το έργο μας.

(ΕΑθ/ΝΓ)