Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα βαθιάς συγκίνησης αλλά και εθνικής υπερηφάνειας βρισκόμαστε σήμερα εδώ, στον Ιερό Ναό Γεννήσεως του Σωτήρος, για να μνημονεύσουμε και να αποδώσουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους αγωνιστές της ΕΟΚΑ Χρίστο Κκέλη, Μιλτιάδη Στυλιανού, Γεώργιο Μιχαήλ και στον ήρωα Χαράλαμπο Καραγιάννη. Στους ήρωες της Τάλας και της Κισσόνεργας που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία και τη δικαιοσύνη στην πατρίδα μας.

Η ιστορία μας είναι ο καθρέφτης, στον οποίο πρέπει να κοιτάζουμε για να κατανοήσουμε τον εαυτό μας, τις ρίζες μας και τον προορισμό μας. Είναι, λοιπόν, καθήκον και υποχρέωσή μας να διαφυλάττουμε αυτή τη γνώση, να τη μεταδίδουμε στις επόμενες γενιές και να τη χρησιμοποιούμε ως φάρο για τη διαμόρφωση ενός φωτεινού και ελπιδοφόρου μέλλοντος για την πατρίδα μας. Ο εθνικοαπελευθερωτικός αγώνας του 1955-59, μια από τις πιο λαμπρές σελίδες στην πολυτάραχη ιστορία της πατρίδας μας, είναι ένας τέτοιος φάρος. Οι εκρήξεις που ακούστηκαν τα ξημερώματα της 1^ης Απριλίου του 1955 δεν ήταν πρωταπριλιάτικο αστείο. Ήταν η οργή ενός λαού που ξεσηκωνόταν ενάντια στην αδικία. Ήταν η αρχή ενός αγώνα, ο οποίος δεν ήταν μόνο για την ελευθερία, αλλά και για την αναγνώριση της ανθρώπινης αξιοπρέπειας και της εθνικής ταυτότητας.

Κάθε αγώνας για να ευοδωθεί χρειάζεται ενότητα δυνάμεων και μαζική συμμετοχή και αυτό ίσχυσε σε πολύ μεγάλο βαθμό με τον δικό μας απελευθερωτικό αγώνα. Συμμετείχαν σε αυτόν νεαροί αγωνιστές, μαθητές και μαθήτριες, ιερωμένοι, δάσκαλοι, γυναίκες, ηλικιωμένοι, ακόμα και μικρά παιδιά. Ο αγώνας αυτός δεν ήταν εύκολος. Απαιτούσε θυσίες, απαράμιλλο θάρρος, επιμονή και απόλυτη πίστη στον σκοπό. Παραδείγματα αυτοθυσίας και ανιδιοτελούς προσφοράς στην πατρίδα καταγράφονταν το ένα μετά το άλλο. Τέτοια φωτεινά παραδείγματα προσφοράς στον αγώνα για την ελευθερία αποτελούν και οι θυσίες των παλληκαριών της Τάλας και της Κισσόνεργας, του Χρίστου Κκέλη, του Μιλτιάδη Στυλιανού, του Γεώργιου Μιχαήλ και του Χαράλαμπου Καραγιάννη, τη μνήμη των οποίων τιμούμε σήμερα.

Ο Χρίστος Κκέλης γεννήθηκε στην Κισσόνεργα της επαρχίας Πάφου στις 17 Οκτωβρίου 1934. Γονείς του ήταν ο Μιλτιάδης και η Άννα Κκέλη και αδέλφια του ο Γεώργιος, ο Ιωάννης, ο Κώστας, ο Αντώνιος, η Μαρία, η Ελένη και η Δέσποινα. Φοίτησε στο δημοτικό σχολείο Κισσόνεργας και εργαζόταν ως υπάλληλος σε κατάστημα υλικών οικοδομής στην Πάφο. Φλογερός αγωνιστής και πατριώτης, θαρραλέος και συνετός, εντάχθηκε στον αγώνα το 1955 και υπήρξε δεσπόζουσα μορφή του αγώνα στην επαρχία Πάφου. Ήταν ομαδάρχης και βοηθός τομεάρχη Πάφου. Ως βοηθός τομεάρχη ανέλαβε τη φύλαξη του οπλισμού του τομέα, καθώς επίσης και την οργάνωση των ομάδων όλων των χωριών της χαμηλής περιοχής της επαρχίας Πάφου. Επικεφαλής των ομάδων αυτών ανέπτυξε αξιόλογη δράση, όπως ήταν η συλλογή όπλων και σφαιρών από ιδιώτες στο χωριό του, η κατασκευή ναρκών και χειροβομβίδων σε μεγάλες ποσότητες και οι επιθέσεων εναντίον των Άγγλων. Η συνεισφορά και δράση του ηρωική και μεγάλη. Στις 17 Νοεμβρίου 1955 ανατίναξε με νάρκη στρατιωτικό Land Rover και στις 26 Νοεμβρίου 1955 έριξε την πρώτη βόμβα στο χωριό του με αποτέλεσμα τον θάνατο του πρώτου Βρετανού στρατιώτη στον τομέα. Στις 29 Νοεμβρίου 1955 και στις 8 Ιανουαρίου 1956 διηύθυνε ενέδρες εναντίον των Άγγλων στην Κισσόνεργα. Ηγήθηκε επίθεσης με όλμο εναντίον του στρατιωτικού καταυλισμού Μάα μεταξύ Κισσόνεργας και Πέγειας στις 15 Δεκεμβρίου 1956. Στις 20 Ιανουαρίου 1957 έπληξε με τρία βλήματα όλμου το στρατόπεδο Στρουμπιού. Έκανε επίσης επίθεση εναντίον του συνταγματάρχη MacMillan. Έστησε ενέδρα και ακολούθως επιτέθηκε με όπλα εναντίον του ανακριτή Windenson. Μεγάλες ήταν οι απώλειες που είχε ο βρετανικός στρατός και από τις ηλεκτρικές βόμβες-παγίδες τις οποίες τοποθετούσε σε δέντρα και πυροδοτούσε από απόσταση για να αποφεύγει τον κίνδυνο σύλληψής του.

Λόγω της μεγάλης δράσης στην περιοχή οι στρατιωτικές αρχές δημιούργησαν στρατιωτικό φυλάκιο μέσα στο χωριό και επέβαλαν νυκτερινό κατ’ οίκον περιορισμό. Ο Χρίστος Κέλλης, χρησιμοποιώντας ωρολογιακή νάρκη, κατόρθωσε να πλήξει τους στρατιώτες στο κέντρο του χωριού κατά τη νυκτερινή τους σύναξη, υποχρεώνοντάς τους να διαλύσουν τον περιορισμό. Για να αποφύγει τη σύλληψη δεν κοιμόταν στο σπίτι του και πολλές φορές έμενε με τους αντάρτες στα καταφύγιά τους.

Όπως ηρωική υπήρξε η δράση του, ηρωικός ήταν και ο θάνατός του μαζί με τον συναγωνιστή του Μιλτιάδη Στυλιανού στις 7 Μαρτίου 1957.

Ο Μιλτιάδης Στυλιανού γεννήθηκε στο χωριό Τάλα της επαρχίας Πάφου στις 16 Ιουνίου 1937. Γονείς του ήταν ο Στυλιανός Λεωνίδα και η Μελπομένη Στυλιανού. Είχε έξι αδέλφια, τον Παναγιώτη, την Ανδρούλα, τη Μαρούλα, τον Στέφανο, την Ελένη και την Ευφροσύνη. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο Τάλας. Το 1955 ήταν μαθητής στην Ε’ τάξη του Κολεγίου Πάφου όταν εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ και ανέλαβε την ομάδα του χωριού του. Συνεργαζόταν στενά με τον ήρωα Χρίστο Κκέλη, ο οποίος ήταν βοηθός τομεάρχη Πάφου. Έλαβε μέρος σε πολλές ενέδρες μεταξύ Κτήματος – Πέγειας. Βοήθησε στη συλλογή των ιδιωτικών όπλων στην Κισσόνεργα. Μετέφερε όπλα και εκρηκτικές ύλες από και προς τα χωριά Τάλα, Χλώρακα, Θελέτρα και Μεσόγη. Φιλοξενούσε και έκρυβε στο πατρικό του σπίτι αντάρτες και τους τροφοδοτούσε στα κρησφύγετά τους από το 1956 μέχρι την ημέρα που έπεσε μαχόμενος. Στο περιβόλι του πατέρα του, στην τοποθεσία Άπη, διατηρούσε ιδιαίτερο καταφύγιο για τον αρχηγό της ομάδας Χρίστο Κκέλη.

Συμμετείχε σε πολλές ενέδρες και επιθέσεις εναντίον των Άγγλων, όπως στην ενέδρα εναντίον του ανώτερου στρατιωτικού MacMillan και σε άλλες που έγιναν στην Κισσόνεργα, μια το 1956 και τρεις το 1957. Συμμετείχε επίσης στη ρίψη βομβών στο Κτήμα.

Στις 7 Μαρτίου 1957, τέσσερις ημέρες μετά τον θάνατο του Γρηγόρη Αυξεντίου, Άγγλοι στρατιώτες, με τη βοήθεια πληρωμένων προδοτών, έστησαν ενέδρα-παγίδα εναντίον των δύο αγωνιστών, του Χρίστου Κκέλη και του Μιλτιάδη Στυλιανού. Οι προδότες ξεγέλασαν συναγωνιστές του Χρίστου και του Μιλτιάδη, παρουσιαζόμενοι ως αντάρτες που διέφυγαν από τη μάχη του Μαχαιρά. Οι δυο αγωνιστές, που υποψιάζονταν προδοσία, τους συνάντησαν στο περιβόλι του Στυλιανού, μεταξύ Τάλας και Κισσόνεργας, οπλισμένοι. Έδωσαν πολύωρη μάχη εναντίον των προδοτών, που ήταν καλά ταμπουρωμένοι σε άδεια τσιμεντένια δεξαμενή, μέχρι που κατόρθωσαν να πληγώσουν έναν από αυτούς. Τότε επενέβησαν Άγγλοι στρατιώτες που, σύμφωνα με αυτόπτες μάρτυρες, παραμόνευαν κρυμμένοι στις γύρω χαρουπιές. Οι ήρωες μπήκαν σε μικρό δωμάτιο, το οποίο στέγαζε αντλία νερού, για να αποφύγουν τα πυρά και έδωσαν μάχη πυροβολώντας συνεχώς εναντίον τους. Τελικά, βλήθηκαν με χειροβομβίδες, οι οποίες ρίφθηκαν στη χωματένια στέγη που στέγαζε το καταφύγιό τους, και έπεσαν στο πεδίο της τιμής ένδοξοι και αθάνατοι.

Τον αγώνα του Μιλτιάδη συνέχισε επάξια η οικογένειά του. Ο αδελφός του Παναγιώτης ανέλαβε την τροφοδοσία της ανταρτικής ομάδας της περιοχής τους μέχρι τη σύλληψή του τον επόμενο χρόνο. Την ίδια μέρα με τον Παναγιώτη συνελήφθη και ο πατέρας του Στυλιανός, που κακοποιήθηκε σε τέτοιο βαθμό, ώστε δεν μπόρεσε ποτέ πια να ξαναεργαστεί στα κτήματά του. Τιμώντας οι συγχωριανοί τη θυσία του ήρωα και την προσφορά της οικογένειας στον απελευθερωτικό μας αγώνα, ανέλαβαν ομαδικά την καλλιέργεια των κτημάτων τους.

Ο τρίτος ήρωας που μνημονεύουμε σήμερα είναι Γεώργιος Μιχαήλ. Γεννήθηκε στην Κισσόνεργα στις 26 Οκτωβρίου 1939. Γονείς του ο Μιχαήλ Κωνσταντίνου και η Θεοδόσα Μιχαήλ. Είχε τρία αδέλφια, την Κυριακού, την Ελένη και τον Ανδρέα. Τελείωσε το δημοτικό σχολείο Κισσόνεργας και όταν σκοτώθηκε φοιτούσε στο Λύκειο Πάφου. Κατά το διάστημα των θερινών διακοπών εργαζόταν σε οικοδομικές εργασίες, συμβάλλοντας στα οικονομικά της οικογένειάς του ως ο μεγαλύτερος γιος.

Με την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ εντάχθηκε στις μαθητικές ομάδες του σχολείου του με τη συγκατάθεση και των γονιών του, οι οποίοι του συμπαραστέκονταν στη δράση του, στη ρίψη φυλλαδίων και στην ύψωση της ελληνικής σημαίας. Ο Γεώργιος Μιχαήλ βοηθούσε τον θείο του που ήταν νεωκόρος στην εκκλησία του χωριού του. Από εκεί προμηθευόταν τις σημαίες τις οποίες ύψωνε τα βράδια. Οι Άγγλοι στρατιώτες, που έρχονταν να τις κατεβάσουν, δέχονταν τον λιθοβολισμό των παιδιών και των γυναικών που τους περίμεναν.

Διακρινόταν για τον ενθουσιασμό και τον αυθορμητισμό του. Παρά το νεαρό της ηλικίας του, καθώς ήταν μόλις 16 ετών, με τη δραστηριότητα που είχε αναπτύξει και με την επιμονή του, ο Μιχαήλ κατάφερε να πείσει τον Χρήστο Κκέλη να τον παίρνει μαζί του στις επιθέσεις και ενέδρες κατά των Άγγλων για να τον εκπαιδεύσει. Ο ίδιος ο Κκέλης που έβλεπε τον ενθουσιασμό του έλεγε πως «ήταν πολύ μικρός για να ανταπεξέλθει από μόνος του και φοβόταν μήπως σκοτωθεί άδικα».

Στις 13 Μαρτίου 1956, στις δέκα το πρωί, με δική του πρωτοβουλία επιτέθηκε με χειροβομβίδα εναντίον φάλαγγας στρατιωτικών αυτοκινήτων, πλήρους στρατιωτών, που περνούσε από το χωριό του. Έπληξε το πρώτο αυτοκίνητο και προχώρησε απομακρυνόμενος. Έγινε αντιληπτός από τους στρατιώτες του δεύτερου οχήματος, οι οποίοι τον κυνήγησαν, άνοιξαν πυρ εναντίον του και τον σκότωσαν.

Ο Χαράλαμπος Καραγιάννης είναι ο τελευταίος ήρωας που τιμούμε σήμερα. Γεννήθηκε στην Κισσόνεργα το 1942. Αποφοίτησε από το δημοτικό σχολείο του χωριού του και μετά από το Ελληνικό Γυμνάσιο Πάφου. Μετά τις παιδαγωγικές σπουδές του στην Παιδαγωγική Ακαδημία Κύπρου, πήρε το δίπλωμα του δασκάλου και εργάστηκε στα δημοτικά σχολεία Λεμεσού για δύο χρόνια.

Την εποχή εκείνη όμως άρχισαν οι διακοινοτικές ταραχές του 1963. Με ψυχή αγωνιστή, από τους πρώτους έτρεξε σε διάφορες μάχες που έγιναν τότε, όπως στη μάχη της Λεμεσού, της Επισκοπής, στον Άγιο Ιλαρίωνα και στον Πενταδάκτυλο. Όταν, τέλος, οι Τούρκοι άρχισαν τις μάχες στην αγορά της Πάφου και συνέλαβαν εκατοντάδες Ελληνοκύπριους αιχμαλώτους, έτρεξε από τη Λεμεσό για να βοηθήσει στις μάχες για την απελευθέρωσή τους. Αργότερα, κατατάγηκε στην Εθνική Φρουρά. Στάλθηκε στην Ελλάδα για αξιωματικός και γύρισε μετά από έξι μήνες και ανέλαβε καθήκοντα εκπαίδευσης ενός λόχου στο πυροβολικό Αθαλάσσας, συνδυάζοντας έτσι την παιδαγωγική του κατάρτιση με την εκπαίδευση των στρατιωτών του λόχου του.

Σε μια μεγάλη άσκηση της Εθνικής Φρουράς, στην οποία έλαβε μέρος ο λόχος του, και κατόπιν μιας σαρανταοκτάωρης κοπιαστικής πορείας, γύρισε στο στρατόπεδό του για ξεκούραση. Ξάπλωσε να ξεκουραστεί, αλλά ουδέποτε ξύπνησε. Τον βρήκαν οι συνάδελφοί του νεκρό τη 2α Φεβρουαρίου 1965 μερικά μέτρα μακριά από τους στρατιώτες του λόχου του.

Σήμερα, 69 χρόνια μετά την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ και σχεδόν 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή και τη θυσία τόσων ηρώων μας, το 37% των εδαφών της πατρίδας μας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό τουρκική κατοχή. Οι θυσίες των ένδοξων ηρώων μας, των προγόνων μας, του λαού μας, μάς υπενθυμίζουν ότι η ηρωική προσφορά δεν αφορά μόνο το παρελθόν, αλλά αποτελεί και έναν παντοτινό οδηγό για το μέλλον. Και είναι χρέος μας να συνεχίσουμε τον αγώνα τους για ελευθερία και επανένωση της πατρίδας μας και ευημερία του συνόλου του λαού μας.

Ως Κυβέρνηση έχουμε ως ύψιστο καθήκον και ως πρώτιστο μέλημά μας τη λύτρωση της μαρτυρικής μας πατρίδας. Ο τερματισμός της κατοχής και η επανένωση της πατρίδας μας υπό συνθήκες ευημερίας, μέσω μιας βιώσιμης, συνολικής διευθέτησης, στη βάση του συμφωνημένου πλαισίου των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ), θα μας δώσει τη δυνατότητα να αξιοποιήσουμε στο έπακρο τις δυνατότητες της χώρας μας και να οδηγηθούμε προς το μέλλον. Ο διορισμός της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, ως αποτέλεσμα των άοκνων προσπαθειών της Κυβέρνησης και του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, είναι ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση και μια σπουδαία ευκαιρία, σε συνάρτηση και με την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ.

Εισπράττοντας το μήνυμα της θυσίας των τεσσάρων ηρωικών νεκρών των λεβεντομάνων Τάλας και Κισσόνεργας, έχουμε χρέος βαρύ να βαδίσουμε στον δρόμο που χάραξαν οι ήρωες της ελευθερίας για να επέλθει η δικαίωση της θυσίας τους και η δικαίωση της ταλανισμένης μας πατρίδας.

Υποκλινόμαστε στους ηρωικώς πεσόντες και σε όλους όσοι αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την πατρίδα.

Αιωνία ας είναι η μνήμη και η δόξα που συνοδεύει τους ηρωικώς πεσόντες Τάλας και Κισσόνεργας.

(ΕΝ/ΝΓιαν/ΓΣ)