Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη χαρά χαιρετίζω τη σημερινή συνέντευξη Τύπου για τη διοργάνωση της 18^ης Έκθεσης Εξοικονόμησης Ενέργειας «SAVE ENERGY, GreenBiz & AquaTech Expo 2024», η οποία θα μας δώσει την ευκαιρία να ενημερώσουμε το κοινό για τους στόχους, τη μορφή και το περιεχόμενο της Έκθεσης. 

Θα ήθελα να συγχαρώ την Ομοσπονδία Εργοδοτών και Βιομηχάνων (ΟΕΒ) για τη διοργάνωση της Έκθεσης «SAVE ENERGY» για 18^η χρονιά, μιας έκθεσης που έχει αναδειχθεί ως το σημαντικότερο γεγονός της χώρας μας με θέμα την εξοικονόμηση φυσικών πόρων και την προώθηση τεχνολογιών νερού και προστασίας του περιβάλλοντος. Η Έκθεση διοργανώνεται με την πολύτιμη στήριξη και συνεργασία του Υπουργείου Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας, της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου και, φυσικά, του Υπουργείου Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος. Η έκθεση παρέχει έναν χώρο για την παρουσίαση καινοτόμων λύσεων και τεχνολογιών, καθώς και για την ανταλλαγή ιδεών και καλών πρακτικών μεταξύ επαγγελματιών, επιχειρήσεων και του ευρύτερου κοινού, και είμαστε περήφανοι που με τη διαχρονική συμμετοχή του Υπουργείου και των Τμημάτων του σε αυτήν, έχουμε συμβάλει και εμείς στη μεγάλη επιτυχία της. 

Θα ήθελα, επίσης, να ευχαριστήσω για την ευκαιρία που μου δίνεται σήμερα, στο πλαίσιο αυτής της συνέντευξης Τύπου, να αναπτύξω τις πολιτικές και πρωτοβουλίες που προωθούμε για ενθάρρυνση της εξοικονόμησης φυσικών πόρων, ανάπτυξη και χρήση τεχνολογιών νερού και ενίσχυση της προστασίας του περιβάλλοντος. 

Η αποδοτική χρήση των φυσικών πόρων, όπως το νερό, τα δάση και οι ορυκτοί πόροι είναι ύψιστης προτεραιότητας για την προστασία του περιβάλλοντος, ενώ απορρέει από την περιβαλλοντική νομοθεσία της ΕΕ και την ανάγκη να χρησιμοποιούνται με βιώσιμο τρόπο, ούτως ώστε να εξασφαλιστεί η μακροπρόθεσμη συνεισφορά τους στην εθνική οικονομία.  Στο επίκεντρο της πολιτικής του Υπουργείου μας βρίσκεται η υλοποίηση μιας ολοκληρωμένης υδατικής πολιτικής που θα ανταποκρίνεται στην τρομακτική πίεση που δέχεται η χώρα μας λόγω της λειψυδρίας και των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής και που, ταυτόχρονα, θα εξυπηρετεί τις ανάγκες τόσο σε ύδρευση όσο και άρδευση σε παγκύπρια κλίμακα. Μόλις χθες, εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το Εθνικό Επενδυτικό Πλάνο Υδατικών Έργων, το οποίο καταρτίστηκε για πρώτη φορά, και περιλαμβάνει 33 υδατικά έργα υποδομών ύδρευσης, αποχέτευσης λυμάτων, ανακτημένου νερού και άρδευσης εκτιμημένης αξίας €722 εκατ. τα οποία είναι υπό κατασκευή με ορίζοντα ολοκλήρωσης το διάστημα 2024-2029. Υπό αξιολόγηση είναι άλλα 60 έργα εκτιμημένης αξίας €445 εκατ. με ορίζοντα έναρξης και ολοκλήρωσης το 2025 και 2030 αντίστοιχα. Μέσω αυτού δρομολογείται η υλοποίηση των στόχων του προγράμματος διακυβέρνησης για την επάρκεια του νερού και την αξιοποίηση του ανακτημένου νερού ενώ τίθενται και οι βάσεις για την εδραίωση μιας μακροχρόνιας κυβερνητικής υδατικής πολιτικής που ενδυναμώνει τη διαχείριση των υδάτων και λυμάτων. 

Σε ό,τι αφορά τις τεχνολογίες νερού, το Τμήμα Αναπτύξεως Υδάτων (ΤΑΥ) του Υπουργείου μας, στο πλαίσιο της αποστολής του για ορθολογική διαχείριση των υδάτινων πόρων της Κύπρου, αξιοποιεί διάφορες τεχνολογίες που περιλαμβάνουν:

• Το σύστημα τηλεμετρίας SCADA το οποίο παρέχει δυνατότητα αυτόματης παρακολούθησης και επιτελικού ελέγχου των εκτεταμένων υποδομών του ΤΑΥ με μεγάλα οφέλη στην εξοικονόμηση πόρων, ενέργειας και επιχειρησιακής λειτουργίας μέσω διαφόρων εγκαταστημένων αισθητήρων ροής, στάθμης, πίεσης κ.ά.
• Το σύστημα έξυπνων μετρητών (Smart metering) που εγκαταστάθηκε στον αγωγό Τερσεφάνου-Λευκωσίας αξιοποιώντας την ασύρματη τεχνολογία NB-IoT με δυνατότητα ισολογισμού για εντοπισμό διαρροών και απώλειας νερού.
• Καταγραφείς δεδομένων (data loggers) σε ποταμούς, λίμνες και φράγματα για ποσοτική παρακολούθηση των υδάτων.
• Καινοτόμες λύσεις για καταγραφή της στάθμης στα φράγματα όπως η τοποθέτηση Radar σε σταθερό σημείο (π.χ. πύργο φράγματος) και το πλωτό σύστημα GPS «Δευκαλίωνας», το οποίο σχεδιάστηκε και αναπτύχθηκε εξολοκλήρου από το ΤΑΥ.
• Καταπολέμηση της άλγης blue-green με τη μέθοδο εκπομπής υπερήχων σε 32 σημεία κατά μήκους του Νότιου Αγωγού, μεταξύ Φράγματος Κούρρη και του Διυλιστηρίου Λεμεσού.
• Ολοκληρωμένο Γεωγραφικό Σύστημα Πληροφορικής το οποίο εγκαταστάθηκε στο ΤΑΥ με σκοπό τη μηχανογράφηση όλων των δραστηριοτήτων του Τμήματος με βάση τη γεωγραφική υπόσταση των παγίων του οργανισμού όπως οι αγωγοί, αντλιοστάσια, διυλιστήρια, δεξαμενές κ.λπ. 

Επιπλέον, το ΤΑΥ μελετά διάφορες δράσεις για την περαιτέρω ενίσχυση της επιτυχίας της αποστολής του μέσω της αξιοποίησης της τεχνολογίας, όπως:

• Εγκατάσταση μονάδων επιτόπιας παραγωγής διοξειδίου του χλωρίου σε όλα τα εν ενεργεία διυλιστήρια (Κόρνου, Τερσεφάνου, Λεμεσού, Ασπρόκρεμμου και Κανναβιού) και εγκατάσταση μονάδων επεξεργασίας με φίλτρα ενεργού άνθρακα στα τρία μεγαλύτερα διυλιστήρια (Τερσεφάνου, Λεμεσού και Ασπρόκρεμμου) με οφέλη όπως η βελτίωση της ποιότητας νερού, η μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και του κόστους παραγωγής και η μείωση των διακοπών στην παροχή και διανομή του νερού.
• Εγκατάσταση Ολοκληρωμένου Συστήματος Παρακολούθησης και Ελέγχου Υδατικών Έργων (€7 εκατ. μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της ΕΕ) το οποίο θα είναι διασυνδεδεμένο με έξυπνες συσκευές, όπως μετρητές καταγραφής κατανάλωσης νερού, κατανάλωσης ενέργειας, ροής νερού, ποιότητας νερού και στάθμης νερού, και θα έχει ως στόχο την έγκαιρη προειδοποίηση σε περίπτωση κρίσης (πλημμύρα, υποβάθμιση ποιότητας), τη μείωση των απωλειών, τη μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και των λειτουργικών εξόδων, ενώ θα αποτελεί και εργαλείο λήψης αποφάσεων.
• Εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε οροφές και εγκαταστάσεις διαφόρων υποδομών του ΤΑΥ, ώστε να μειωθεί το λειτουργικό κόστος και να περιοριστεί η ρύπανση των εκπομπών των αερίων θερμοκηπίου.
• Ετοιμασία μελέτης σκοπιμότητας και τεχνικών προδιαγραφών για εγκατάσταση πλωτών φωτοβολταϊκών (FPV) και αντλιοταμίευσης (Pumped-Hydro) με ορισμό σύμβουλών-μελετητών και χρηματοδότηση από το ταμεία PSI της ΕΕ. 

Στο πλαίσιο της γενικότερης προσπάθειας του ΥΓΑΑΠ για την εξοικονόμηση ενέργειας αλλά και της μετάβασης του πρωτογενούς τομέα σε μια ουδέτερη περιβαλλοντικά και ενεργειακά εποχή, μέσα από πόρους του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης 2014-2020 έχουν ήδη εγκριθεί επενδύσεις σε υφιστάμενους και νέους γεωργούς της τάξης των €60 εκατ. Στο ποσό αυτό περιλαμβάνονται επενδύσεις σε φωτοβολταϊκά δυναμικότητας 10 MW, μέσω Net Billing, εικονικού συμψηφισμού, καθώς και αυτόνομα με συστήματα αποθήκευσης. Παράλληλα περιλαμβάνονται επιλέξιμες δράσεις και επενδύσεις που αφορούν στην επεξεργασία κτηνοτροφικών αποβλήτων για παραγωγή ενέργειας, υποδομές ανακυκλωμένου νερού, καθώς και συστήματα εξοικονόμησης νερού μέσω τεχνολογιών και χρήσης έξυπνων συστημάτων άρδευσης. 

Στο προσεχές διάστημα γίνεται προσπάθεια επαναπροκήρυξης των αντίστοιχων μέτρων που περιλαμβάνονται στο Στρατηγικό Σχέδιο ΚΑΠ 2023- 2027, μέσω του οποίου θα παρέχεται η δυνατότητα τους γεωργούς και κτηνοτρόφους να μειώσουν ακόμη περισσότερο το ανθρακικό τους αποτύπωμα, να προστατεύσουν το περιβάλλον και να μειώσουν το κόστος ενέργειας. Σημειώνεται δε και η ανάγκη για αναβάθμιση των υποδομών του δικτύου ώστε η όλη προσπάθεια να μπορέσει άμεσα να πετύχει τον στόχο της, καθώς είναι γνωστό ότι με το μεγάλο ενδιαφέρον για εγκατάσταση ΑΠΕ, αρκετές περιοχές έχουν παρουσιάσει κορεσμό στη διάθεση φορτίου κάτι το οποίο για τον πρωτογενή τομέα αποτελεί τροχοπέδη στην περαιτέρω ανάπτυξη των συστημάτων αυτών ειδικά εκεί όπου απαιτείται η διασύνδεση με εικονικό συμψηφισμό. 

Σήμερα πέραν του 90% της αρδευόμενης γεωργίας στην Κύπρο χρησιμοποιεί συστήματα άρδευσης υψηλής αποδοτικότητας χρήσης του νερού με νέα βελτιωμένα συστήματα άρδευσης. των οποίων η αποδοτικότητα ανέρχεται στο 75-90%. Στο πλαίσιο περαιτέρω εκσυγχρονισμού των γεωργικών εκμεταλλεύσεων μέσω του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής χρηματοδοτούνται δράσεις αντικατάστασης συστημάτων άρδευσης με ακόμη πιο βελτιωμένους σύγχρονους αυτοματισμούς διαχείρισης του νερού, βοηθητικά της άρδευσης εξαρτήματα για εφαρμογή ωραρίου άρδευσης σε επίπεδο τεμαχίου, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στα προγράμματα επιχορήγησης της εγκατάστασης φωτοβολταϊκών πλαισίων για τη λειτουργία των αντλητικών συγκροτημάτων. Παράλληλα, η προστασία των καλλιεργειών από τα ακραία καιρικά φαινόμενα με κάλυψη και η καλλιέργεια εντός θερμοκηπίων αυξάνουν τον δείκτη αποδοτικότητας χρήσης του νερού (αύξηση της παραγωγής με λιγότερο νερό ανά μονάδα επιφάνειας). 

Η γεωργική έρευνα έχει προχωρήσει στην εφαρμογή νέων τεχνολογιών αιχμής στον πρωτογενή τομέα που λαμβάνουν υπόψη τις καιρικές συνθήκες και το μικροκλίμα μιας περιοχής, μέσω ευφυών συστημάτων. Αντικείμενο παρουσίασης για σκοπούς επίδειξης των δυνατοτήτων της γεωργίας ακριβείας, σήμερα αποτελεί ένα καινοτόμο και πρότυπο σύστημα ευφυούς άρδευσης που έχει εγκατασταθεί σε αγρόκτημα του Τμήματος Γεωργίας. Η πρωτοποριακή μεθοδολογία αυτοματοποίησης στη συλλογή των κλιματικών στοιχείων σε πραγματικό χρόνο και αξιοποίησής τους για σκοπούς άρδευσης αποτελεί τεχνολογικό επίτευγμα. Ως επέκταση του Έργου έχει προγραμματιστεί η προμήθεια ενός ρομποτικού, αυτόνομου, αυτόματου, με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα συστήματος ελέγχου των ζιζανίων σε επίπεδο αγροτεμαχίου. 

Η προώθηση της εφαρμογής μεθόδων έξυπνης γεωργίας και η ενθάρρυνση της υιοθέτησης καινοτόμων τεχνολογικών λύσεων μέσω στοχευμένων πολιτικών και προγραμμάτων επιχορήγησης αποτελούν ζωτικής σημασίας στοιχεία για την αντιμετώπιση αυτών των προκλήσεων, εξασφαλίζοντας έτσι τη βιωσιμότητα και την προοπτική της αγροτικής παραγωγής στο μέλλον. 

Τέλος, σε ό,τι αφορά την προστασία του περιβάλλοντος, η πρόληψη και ο έλεγχος της ρύπανσης από διάφορες δραστηριότητες και η διαχείριση των αποβλήτων επιτυγχάνονται μέσω του συστήματος αδειοδότησης και ελέγχων. Τα θέματα ρύπανσης των νερών και του εδάφους ρυθμίζονται μέσω των περί Ελέγχου της Ρύπανσης των Νερών Νόμων, όπως και από τον περί Βιομηχανικών Εκπομπών Νόμο ο οποίος αφορά στις δυνητικά πιο ρυπογόνες εγκαταστάσεις, που στόχο έχουν την ολοκληρωμένη πρόληψη και έλεγχο της ρύπανσης, την ελαχιστοποίηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων και την εφαρμογή Βέλτιστων Διαθέσιμων Τεχνικών. Επίσης, με τον περί Αποβλήτων Νόμο διασφαλίζεται η ορθή διαχείριση των αποβλήτων χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο η δημόσια υγεία και να βλάπτεται το περιβάλλον. Στην περιβαλλοντική αδειοδότηση τίθενται όροι για μείωση της κατανάλωσης νερού και επεξεργασία των υγρών αποβλήτων για παραγωγή νερού άρδευσης. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να ευχηθώ καλή επιτυχία στην Έκθεση και να ευχαριστήσω όλους τους συνεργάτες και συμμετέχοντες για τη σημαντική τους συμβολή στην επιτυχία της. Αναμένουμε με ανυπομονησία να δούμε τις καινοτομίες και τις λύσεις που θα παρουσιαστούν, καθώς και την ανταλλαγή πολύτιμων γνώσεων. Από πλευράς μας ως Υπουργείο θα διασφαλίσουμε ότι ο πρωτογενής τομέας έχει τα χρηματοδοτικά εργαλεία που χρειάζεται για να μπορέσει να αξιοποιήσει τις νέες τεχνολογίες και καινοτομίες.

 (ΕΝ/ΕΠ)