Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που χαιρετίζω και φέτος την Ετήσια Γενική και Εκλογική Συνέλευση του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού και ευχαριστώ θερμά τον Πρόεδρο και τα Μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου για την ευγενική πρόσκληση.

Ο ενεργειακός τομέας στην Κύπρο παρουσιάζει πολλές προκλήσεις, με κυριότερες την απομόνωση και το πολύ υψηλό κόστος. Ως Κυβέρνηση διαπιστώσαμε από την αρχή της ανάληψης των καθηκόντων μας την ανάγκη για επίσπευση του μετασχηματισμού του τομέα της ενέργειας, προχωρώντας τον τελευταίο χρόνο σε επανακαθορισμό της ενεργειακής μας στρατηγικής, με στόχο τη μείωση του κόστους του ηλεκτρισμού προς όφελος νοικοκυριών και επιχειρήσεων και, παράλληλα, την ταχεία πράσινη μετάβαση της χώρας, την άρση της ενεργειακής μας απομόνωσης, την ενίσχυση της ασφάλειας του ενεργειακού εφοδιασμού, τη βέλτιστη αξιοποίηση του φυσικού αερίου στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της Κυπριακής Δημοκρατίας και τη λειτουργία τόσο της ανταγωνιστικής εσωτερικής αγοράς ηλεκτρισμού όσο και της εσωτερικής αγοράς φυσικού αερίου.

Πρόκειται, ασφαλώς, για στόχους που είναι αλληλένδετοι μεταξύ τους, εξού και οι πολιτικές, τα μέτρα και οι δράσεις που λαμβάνουμε προς την επίτευξή τους, υλοποιούνται παράλληλα και ταυτόχρονα.

Επιτρέψτε μου, λοιπόν, να αναφερθώ, καταρχάς, στις εντατικές προσπάθειες που γίνονται για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού μέχρι τον Ιούλιο 2025. Δεν θα επικεντρωθώ στα τεχνικά θέματα, τα οποία θεωρώ ότι θα αναπτύξει στη συνέχεια, στον δικό του χαιρετισμό, ο Εκτελεστικός Διευθυντής του Διαχειριστή Συστήματος Μεταφοράς Κύπρου (ΔΣΜΚ).

Από την πλευρά των αρμοδιοτήτων του Υπουργείου, θα ήθελα να αναφέρω ότι το Διάταγμα για τη μεταφορά του προσωπικού από την ΑΗΚ στον ΔΣΜΚ υπογράφηκε και αναμένεται εντός των επόμενων ημερών η δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Δημοκρατίας. Επιπρόσθετα, βρίσκεται σε προχωρημένο στάδιο η διαδικασία που υλοποιεί η Ειδική Διευρυμένη Επιτροπή, στην οποία προεδρεύει ο Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Ενέργειας, για την πλήρωση 37 θέσεων στον ΔΣΜΚ με προσωπικό εκτός της ΑΗΚ. Η διαδικασία πρόσληψης αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο 2024.

Η ενίσχυση του Διαχειριστή με ανεξάρτητο προσωπικό πραγματοποιείται τη στιγμή που ο ΔΣΜΚ έχει δρομολογήσει όλες τις απαραίτητες ενέργειες για τη διεξαγωγή της 3^ης δοκιμαστικής περιόδου, η οποία αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Ιούλιο του 2025.

Επί τη ευκαιρία της σημερινής Γενικής Συνέλευσης, θα ήθελα να καλέσω όλα τα μέλη του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού, ως τους αυριανούς συμμετέχοντες στην αγορά, όπως λάβουν μέρος στη δοκιμαστική αυτή περίοδο τόσο για απόκτηση εμπειριών όσο και για σκοπούς καταγραφής τυχόν προβλημάτων.

Μία από τις άμεσες προτεραιότητές μας τη συγκεκριμένη χρονική στιγμή, είναι και η ευόδωση των προσπαθειών που καταβάλλουμε για ολοκλήρωση του τερματικού εισαγωγής υγροποιημένου φυσικού αερίου στο Βασιλικό. Το έργο είναι εξαιρετικής σημασίας για την Κύπρο, αφού η έλευση του φυσικού αερίου θα οδηγήσει στην αύξηση του ανταγωνισμού στην αγορά ηλεκτρισμού και στη μείωση των ρύπων από τη χρήση του στην ηλεκτροπαραγωγή. Κατ’ επέκταση, αναμένεται να οδηγήσει και σε μείωση στην τιμή του ηλεκτρισμού.

Σε σχέση με το συγκεκριμένο θέμα, να σημειώσω ότι συζητούμε με ΔΕΦΑ και ΡΑΕΚ εναλλακτικές λύσεις για τη γρηγορότερη διασύνδεση με το δίκτυο φυσικού αερίου των ανεξάρτητων παραγωγών ηλεκτρισμού, οι οποίοι βρίσκονται στο στάδιο των κατασκευαστικών εργασιών του ηλεκτροπαραγωγού σταθμού τους.

Αγαπητοί φίλοι και φίλες,

Ψηλά στους σχεδιασμούς μας βρίσκεται, επίσης, η αξιοποίηση των εγχώριων Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας. Τα βελτιωμένα Σχέδια Χορηγιών του Υπουργείου μας για παραγωγή από ΑΠΕ για ιδίαν κατανάλωση, μέσω net-metering και net-billing, καθώς και virtual net-metering και net-billing, ωθούν όλο και περισσότερους καταναλωτές να προχωρήσουν με εγκατάσταση φωτοβολταϊκού συστήματος στις οροφές των υποστατικών τους. Ως αποτέλεσμα, έως το τέλος του 2023 η εγκατεστημένη ισχύς των φωτοβολταϊκών συστημάτων ιδιοκατανάλωσης έφτασε στο 47% περίπου της συνολικής εγκατεστημένης ισχύος, με το υπόλοιπο 53% να προέρχεται από εμπορικά φωτοβολταϊκά συστήματα.

Από τη συνεχόμενη αύξηση της διείσδυσης των ΑΠΕ, προκύπτουν δύο σημαντικά ζητήματα: πρώτον, παρατηρείται κορεσμός υποσταθμών και γραμμών μεταφοράς, με αποτέλεσμα στις περιοχές αυτές να είναι αδύνατη η περαιτέρω διείσδυση των ΑΠΕ χωρίς την πρότερη αναβάθμιση του δικτύου και, δεύτερον, οι Διαχειριστές αναγκάζονται να προβαίνουν σε όλο και μεγαλύτερες περικοπές της ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές σε περιόδους πολύ χαμηλής ζήτησης ηλεκτρισμού, αλλά μεγάλης παραγωγής από ΑΠΕ. Ως εκ τούτου, στην παρούσα φάση επείγει η υλοποίηση των έργων εκσυγχρονισμού και αναβάθμισης του δικτύου, ώστε να αρθούν τα τεχνικά εμπόδια που σχετίζονται με την περαιτέρω διείσδυση της διεσπαρμένης παραγωγής από ΑΠΕ, καθώς επίσης και η προώθηση της εγκατάστασης συστημάτων αποθήκευσης, για περιορισμό των περικοπών.

Σε σχέση με την αναβάθμιση και ψηφιοποίηση του δικτύου, εξασφαλίστηκε, στο πλαίσιο του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης, χρηματοδότηση €49 εκατομμυρίων για 4 ομάδες έργων, καθώς επίσης και χρηματοδότηση €69.3 εκατομμυρίων, μέσω του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας της Κύπρου, για ακόμα 2 ομάδες έργων. Από αυτές τις 6 ομάδες έργων, οι 5 είναι ήδη σε τροχιά υλοποίησης και αναμένεται να ολοκληρωθούν εντός των χρονοδιαγραμμάτων που έχουν τεθεί. Το μοναδικό έργο που δεν έχει ακόμα ξεκινήσει είναι αυτό της εγκατάστασης των έξυπνων μετρητών, για το οποίο αναμένεται η απόφαση του δικαστηρίου αναφορικά με την έφεση της ΑΗΚ για την ακύρωση της απόφασης για κατακύρωση του διαγωνισμού στη CYTA.

Εκτός από το θέμα της εξασφάλισης ευρωπαϊκών πόρων, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας προώθησε και στήριξε τα αιτήματα της ΑΗΚ για πρόσληψη προσωπικού, ακριβώς για την επίσπευση των έργων του δεκαετούς προγράμματος ανάπτυξης του δικτύου. Επιπρόσθετα, έχουμε ζητήσει από τους Διαχειριστές κατάλογο με τα κρίσιμα έργα υποδομής στον ηλεκτρισμό, η αδειοδότηση των οποίων εκκρεμεί, για να επισπευθούν οι διαδικασίες από τις αρμόδιες αδειοδοτούσες αρχές.

Ασφαλώς, όπως ανέφερα και προηγουμένως, θα απαιτηθούν, παράλληλα, και επενδύσεις για εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης. Το Υπουργείο επιχορηγεί ήδη την εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης σε νοικοκυριά και επιχειρήσεις, μέσω των Σχεδίων Χορηγιών «Εξοικονομώ - Αναβαθμίζω» και φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων από ΑΠΕ, ενώ στην παρούσα φάση διερευνά όλα τα ενδεχόμενα που αφορούν στην εγκατάσταση συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας στο σύστημα ηλεκτρισμού.

Συγκεκριμένα, όπως γνωρίζετε, θέσαμε σε δημόσια διαβούλευση το σχέδιο παροχής ενίσχυσης για υβριδικές εγκαταστάσεις, δηλαδή για συστήματα αποθήκευσης σε συνδυασμό με συστήματα ΑΠΕ, και εξετάζουμε όλες τις εναλλακτικές σχετικά με την εγκατάσταση και λειτουργία κεντρικών συστημάτων αποθήκευσης ενέργειας. Στην παρούσα φάση, η ομάδα έργου του Σχεδίου για τα υβριδικά συστήματα αποθήκευσης μελετά τα σχόλια που έχουν υποβληθεί στη δημόσια διαβούλευση. Αναμένεται ότι το επόμενο διάστημα θα προχωρήσουμε με όλες τις απαιτούμενες διαδικασίες για έγκριση του Σχεδίου, ούτως ώστε να μπορέσουμε να το εξαγγείλουμε το φθινόπωρο, περίοδο κατά την οποία θα τεθούν σε ισχύ οι αναθεωρημένοι Κανόνες της Μεταβατικής Ρύθμισης, οι οποίοι επιτρέπουν τη δραστηριοποίηση των συστημάτων αποθήκευσης από την 1^η Οκτωβρίου 2024.

Κυρίες και κύριοι,

Κλείνοντας, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω για την αγαστή συνεργασία που έχουμε με το Διοικητικό Συμβούλιο και τα μέλη του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού και να σας ζητήσω όπως ο Σύνδεσμός σας σταθεί αρωγός στην προσπάθεια που καταβάλλει το Υπουργείο Ενέργειας για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού και τη μετάβαση προς μία πράσινη οικονομία.

Ευελπιστούμε ότι το 2025 θα αποτελέσει τη χρονιά ορόσημο, κατά την οποία, μετά από τόσα χρόνια, θα τεθεί επιτέλους σε ισχύ η ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού. Απώτερος στόχος μας, μέσω της δραστηριοποίησης νέων παραγωγών, προμηθευτών και φορέων αθροιστικών υπηρεσιών, να καταφέρουμε να προσφέρουμε στα νοικοκυριά, αλλά και τις επιχειρήσεις, προσιτή και πράσινη ηλεκτρική ενέργεια.

Εύχομαι κάθε επιτυχία στα μέλη του νέου Διοικητικού Συμβουλίου του Συνδέσμου Αγοράς Ηλεκτρισμού και σε όλους τους παρευρισκόμενους ό,τι καλύτερο.

Ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.

(ΓΑ)