Ανακοινωθέντα

Στο πρόσφατο ενημερωτικό Δελτίο της Μονάδας Κρατικών Ενισχύσεων (ΜοΚΕ) του Κέντρου Διεθνούς Ευρωπαϊκού και Οικονομικού Δικαίου (ΚΔΕΟΔ) αναφέρεται ότι η Επιτροπή δημοσίευσε τον ετήσιο πίνακα αποτελεσμάτων για τις κρατικές ενισχύσεις 2023. 

Ο πίνακας των αποτελεσμάτων περιέχει αναλυτική επισκόπηση των δαπανών της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για τα ποσά που χορηγήθηκαν εντός του 2022, με βάση τις εκθέσεις που υποβλήθηκαν από τα κράτη μέλη. Η έκθεση αναφέρει σημαντική μείωση των δαπανών για κρατικές ενισχύσεις σε σχέση με το 2021, κατά περίπου 34,8%. 

Το 2022 τα κράτη μέλη κατέγραψαν δαπάνες για κρατικές ενισχύσεις ύψους περίπου 228.000.000.000 ευρώ για όλους τους στόχους, συμπεριλαμβανομένων των μέτρων για την αντιμετώπιση κρίσεων (κορωνοϊού και πολέμου στην Ουκρανία). Το αντίστοιχο ποσό για το 2021 ήταν περίπου 349.700.000.000 ευρώ, το οποίο ήταν κατά 121.700.000.000 ευρώ μεγαλύτερο σε σχέση με τις δαπάνες του 2022. 

Πρώτιστη αιτία για τη χορήγηση κρατικών ενισχύσεων είναι η αντιμετώπιση κρίσεων, ενισχύσεις που χορηγήθηκαν μέσω αποτελεσματικών διαδικασιών που υιοθέτησε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Ειδικότερα, το 33,6% των κρατικών ενισχύσεων του 2022 (75.650.000.000 ευρώ) αποσκοπούσε στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορωνοϊού, ενώ το 17% (39.330.000.000 ευρώ) στην αντιμετώπιση των επιπτώσεων του πολέμου στην Ουκρανία και συνολικά το σημαντικό ποσοστό του 50,43% των συνολικών ενισχύσεων, δηλ. 114.980.000.000 ευρώ, χορηγήθηκαν για αντιμετώπιση των κρίσεων. 

Από τον πίνακα αποτελεσμάτων του 2023 προκύπτουν ειδικότερα τα εξής:

1. Οι δαπάνες του 2022 για τις κρατικές ενισχύσεις κυμαίνονταν μεταξύ 0,3% και 2,1% του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) των κρατών μελών, ενώ το 2021 κυμαίνονταν μεταξύ 0,9% και 4,6%. 

2. Η μείωση των δαπανών για κρατικές ενισχύσεις το 2022 οφείλεται κυρίως στη σταδιακή κατάργηση των μέτρων που θεσπίστηκαν για τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορωνοϊού, ενόψει της βελτίωσης της υγειονομικής κατάστασης στην Ευρώπη και της σταδιακής άρσης των σχετικών περιοριστικών μέτρων. Έτσι, οι δαπάνες για μέτρα που σχετίζονται με την πανδημία μειώθηκαν κατά 60,5% συγκριτικά με το 2021. 

3. Οι συνολικές κρατικές ενισχύσεις που εγκρίθηκαν βάσει του Προσωρινού Πλαισίου Κρίσης 2022, για να αντισταθμίσουν τις αρνητικές επιπτώσεις του πολέμου στην Ουκρανία, αντιστοιχούν περίπου στο 0,25% του ενωσιακού ΑΕΠ. 

4. Το 2022 τα κράτη μέλη μείωσαν τις δαπάνες τους και για στόχους που δεν σχετίζονται με την κρίση. Δαπάνησαν περίπου 112.000.000.000 ευρώ (0,7 % του ενωσιακού ΑΕΠ), ποσό που αντιστοιχεί περίπου στο 49% των συνολικών δαπανών για κρατικές ενισχύσεις. Σε σύγκριση με το 2021, αυτό αντιστοιχεί σε μείωση κατά 28% ή κατά 43.530.000.000 ευρώ μετά την προσαρμογή στον πληθωρισμό. Αυτή η μείωση οφείλεται, εν πολλοίς, στην ανάγκη χορήγησης κρατικών ενισχύσεων που σχετίζονται με τις κρίσεις του πολέμου στην Ουκρανία και της πανδημίας του κορωνοϊού. 

5. Εκτός των ενισχύσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, οι περιβαλλοντικές ενισχύσεις κατέχουν τα πρωτεία των υπόλοιπων στόχων. Η προστασία του περιβάλλοντος και η εξοικονόμηση ενέργειας είναι οι στόχοι, για τους οποίους τα κράτη μέλη έχουν δαπανήσει μακράν περισσότερο το 2022 (41.510.000.000 ευρώ, περίπου 37%των δαπανών για κρατικές ενισχύσεις για μέτρα που δεν σχετίζονται με την κρίση), παρότι η αξία των δαπανών μειώθηκε κατά 46% συγκριτικά με το 2021 σε πραγματικούς όρους. 

6. Ο δεύτερος στόχος που δεν σχετίζεται με την κρίση είναι η περιφερειακή ανάπτυξη (13.910.000.000 ευρώ, που αντιπροσωπεύει ποσοστό άνω του 12% των δαπανών για κρατικές ενισχύσεις για μέτρα που δεν σχετίζονται με την κρίση), ποσό που παρουσιάζει αύξηση κατά 4,8% το 2022. 

7. Εξακολουθούν να αυξάνονται τα μέτρα που χορηγούνται βάσει Απαλλακτικών Κανονισμών . Το 2022 τα κράτη μέλη έθεσαν σε εφαρμογή 1.901 νέα μέτρα βάσει του Γενικού Απαλλακτικού Κανονισμού (ΓΑΚ) 651/2014, 284 μέτρα βάσει του τότε ισχύοντος απαλλακτικού Κανονισμού 702/2014 για τον γεωργικό τομέα και 18 μέτρα βάσει του τότε ισχύοντος απαλλακτικού Κανονισμού 1388/2014 για την αλιεία και την υδατοκαλλιέργεια. Τα μέτρα αυτά αντιστοιχούν συνολικά στο 84% του συνολικού αριθμού των νέων μέτρων κρατικών ενισχύσεων. Εξαιρουμένων των μέτρων για την αντιμετώπιση της κρίσης, τα νέα μέτρα που θεσπίστηκαν βάσει του ΓΑΚ αντιπροσωπεύουν το 93% του συνολικού αριθμού των νέων μέτρων που δεν σχετίζονται με την κρίση. Οι δαπάνες στο πλαίσιο των μέτρων βάσει του ΓΑΚ μειώθηκαν επίσης το 2022 κατά περίπου 12% σε σχέση με το 2021. 

Σαν Γραφείο έχουμε στόχο και πάντα καθοδηγούμε όλες τις Αρμόδιες Αρχές και όπου αρμόζει εισηγούμαστε τη χρήση των Απαλλακτικών Κανονισμών, αφού εγκρίνονται σε Εθνικό επίπεδο από την Έφορο προς τους τομείς προτεραιότητας που καθορίζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αν και έχει γίνει κάποια πρόοδος στη  χρήση των Απαλλακτικών Κανονισμών από τις Αρμόδιες Αρχές της Κυπριακής Δημοκρατίας, εντούτοις η πρόοδος αυτή δεν είναι ακόμα ικανοποιητική, για να φτάσει τα επίπεδα των άλλων κρατών μελών. 

Στοχεύουμε μέσα από τη συνεχή ενημέρωση και καθοδήγηση όλων των Αρμοδίων Αρχών να πετύχουμε την αύξηση της χρήσης των Απαλλακτικών Κανονισμών που έχουμε θέσει σαν στόχο σαν Γραφείο.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων είναι διαθέσιμος στον ακόλουθο σύνδεσμο: https://competition-policy.ec.europa.eu/document/download/0b2037c5-c43f-4917-b654-f48f74444015_en?filename=state_aid_scoreboard_note_2023.pdf

(ΓΣ/ΕΑθ)