Ανακοινωθέντα

Είναι με αισθήματα ευλάβειας, απέραντου σεβασμού και βαθιάς συγκίνησης που σήμερα βρισκόμαστε εδώ, για να αποχαιρετήσουμε με τις πρέπουσες τιμές που επιβάλλει η χριστιανική μας παράδοση τον Μιχαήλ Χατζούλα. Ένα ακόμα θύμα της τουρκικής εισβολής του 1974, που βίωσε όχι μόνο τη βαρβαρότητα της εισβολής, αλλά και τη βάναυση συμπεριφορά των κατακτητών απέναντι στους εγκλωβισμένους, που τον οδήγησε μόλις δύο μήνες μετά στον θάνατο. 

Τον άνθρωπο που παρέμεινε ριζωμένος και αφοσιωμένος στην αγαπημένη του γη. Που ανήμερα της δεύτερης φάσης της τουρκικής εισβολής δεν εγκατέλειψε τα σπλάχνα της γης που τον γέννησε και που τόσο αγάπησε, για να γλιτώσει από τις ορδές του Αττίλα. Έναν αφανή ήρωα αφοσίωσης, τον Μιχαήλ Χατζούλα του Παναγιώτη και της Παναγιώτας από τη Μηλιά Αμμοχώστου. 

Ο Μιχαήλ Χατζούλας γεννήθηκε το 1900 στη Μηλιά Αμμοχώστου. Εργάστηκε ως γεωργός και μαζί με τη σύζυγο του Σωτήρα Μιχαήλ, η οποία είχε αποβιώσει το 1967, ευτύχησαν να αποκτήσουν τέσσερα παιδιά. Τον Παναή, τον Χριστοφή, την Παναγιώτα, οι οποίοι απεβίωσαν, και την Αντριανή, η οποία ζει στη Μεγάλη Βρετανία. 

Ανήμερα της δεύτερης φάσης της εισβολής τα τουρκικά στρατεύματα επιτέθηκαν κατά των θέσεων της Εθνικής Φρουράς στην περιοχή Μιας Μηλιάς. Ακολούθησαν σφοδρές, αλλά άνισες μάχες και τα τουρκικά στρατεύματα με την υπεροπλία τους, του μεγάλου αριθμού αρμάτων μάχης και της πολεμικής τους αεροπορίας, λίγο πριν το μεσημέρι διέσπασαν τις αμυντικές γραμμές της Εθνικής Φρουράς. 

Όπως και στα υπόλοιπα χωριά της Μεσαορίας, τα νέα ότι οι Τούρκοι προελαύνουν κινητοποίησαν άπαντες. Οι εισβολείς, αφού έσπασαν τις γραμμές της Εθνικής Φρουράς με τη συνδρομή και Τουρκοκυπρίων από τις γύρω περιοχές, ξεκίνησαν να εισβάλλουν στα χωριά Τραχώνι Κυθρέας – Νέο Χωριό – Παλαίκυθρο, αποκόπτοντας τον νέο δρόμο Λευκωσίας-Αμμοχώστου και εγκλωβίζοντας αριθμό χωριών, μεταξύ των οποίων και την Μηλιά Αμμοχώστου. Οι Μηλιώτες, στο άκουσμα των τραγικών γεγονότων, στις 14 Αυγούστου οι πλείστοι από αυτούς εγκατέλειψαν το χωριό τους πριν αποκοπούν οι δρόμοι διαφυγής, για να μετακινηθούν σε άλλες περιοχές που θα ήταν πιο ασφαλείς. 

Στα 74 του χρόνια ο Μιχαήλ Χατζούλας αποφάσισε να παραμείνει στο σπίτι του στη Μηλιά Αμμοχώστου, με αποτέλεσμα να εγκλωβιστεί μέχρι που εντοπίστηκε από τους κατακτητές, όταν αυτοί εισέβαλαν στο χωριό ανήμερα της Παναγιάς. Μαζί του παρέμεινε και ο αδερφός του Κυριακός, ο οποίος μετέπειτα θα είχε τον άχαρο ρόλο του αγγελιοφόρου των τραγικών γεγονότων που ακολούθησαν. 

Τα αδέρφια Χατζούλα βίωσαν από πρώτο χέρι την είσοδο των τουρκικών στρατευμάτων στη Μηλιά Αμμοχώστου και είδαν τις βιαιότητες σε βάρος των εγκλωβισθέντων κατοίκων της κοινότητας. Μεταξύ αυτών ήταν η απαγόρευση διακίνησης, όπως αυτή επιβλήθηκε και σε άλλα χωριά που καταγράφηκαν εγκλωβισθέντες, αλλά και η συγκέντρωση όλων των κατοίκων σε διάφορους χώρους κράτησης. 

Λίγες ημέρες αργότερα, μετά από διαταγές των Τούρκων, όλοι οι εγκλωβισθέντες μετακινήθηκαν στο γειτονικό χωριό, τη Γύψου, και συγκεκριμένα στο δημοτικό σχολείο. Εκεί κλήθηκαν να διαβιώνουν κάτω από άθλιες συνθήκες κράτησης, χωρίς φαγητό, και υποβαλλόμενοι σε πολύ άσχημες και απάνθρωπες συμπεριφορές. 

Λόγω και της ηλικίας του, ο Μιχαήλ Χατζούλας άντεξε να ζήσει σε αυτές τις συνθήκες μόλις δύο μήνες. Σύμφωνα με τον αδερφό του Κυριάκο, ο οποίος επέστρεψε στις ελεύθερες περιοχές στα τέλη του 1974, ο Μιχαήλ απεβίωσε μετά από πάροδο δύο μηνών στο δημοτικό σχολείο της Γύψου. Οι Τούρκοι, επιβεβαιώνοντας τις επικρατούσες απάνθρωπες συμπεριφορές τους, πέταξαν τη σορό του σε πηγάδι μαζί με τη σορό της Δέσποινας Χρυσοστόμου και του Χαρίτου Χαρίτου, που επίσης απεβίωσαν τις ίδιες μέρες με τον Μιχαήλ και οι οποίοι ταυτοποιήθηκαν και κηδεύτηκαν πρόσφατα. 

Τα οστά του Μιχαήλ Χατζούλα εντοπίστηκαν σε πηγάδι στη Γύψου στα τέλη του 2022, αρχές του 2023, ενώ ταυτοποιήθηκαν στις 25 Ιουνίου του 2024. 

Μισό αιώνα μετά, οι πληγές που έχει ανοίξει η τουρκική εισβολή είναι ακόμη ανοικτές. Γενιές ολόκληρες μεγαλώνουν, υποφέροντας από τον όλεθρο της τουρκικής εισβολής και τα τραύματα της ανείπωτης αυτής τραγωδίας. 

Η ιστορία και το τραγικό τέλος του Μιχαήλ Χατζούλα αναδεικνύει μια άλλη πτυχή της τουρκικής εισβολής και της συνεχιζόμενης κατοχής. Ο Μιχαήλ, ένας άνθρωπος μεγάλης ηλικίας, που δεν φοβήθηκε, δεν λύγισε και δεν εγκατέλειψε τη γη του, αψηφώντας την ίδια του τη ζωή, αποφάσισε πως ό,τι κι αν γίνει θα παραμείνει αμετακίνητος από το αγαπημένο του χωριό, τη Μηλιά Αμμοχώστου. Παρέμεινε εκεί στη γη του, τιμώντας τη με αποκλειστική προσήλωσή, με αληθινή αφοσίωσή, πίστη και δέσμευση προς αυτή μέχρι και την τελευταία του πνοή. Τους δύο τελευταίους μήνες της ζωής του, τους πέρασε εγκλωβισμένος στη Γύψου, λίγα χιλιόμετρα μακριά από το χωριό του. Το τέλος του και ο απάνθρωπος τρόπος, με τον οποίο οδηγήθηκε στον θάνατο και ακολούθως πετάχτηκε σε πηγάδι αποτελεί την κορύφωση των δεινών του. 

Σήμερα κλείνουμε οριστικά αυτή την εκκρεμότητα και με σεμνότητα και βαθιά συγκίνηση αποχαιρετούμε, όπως αρμόζει, τον Μιχαήλ Χατζούλα, δίνοντας παράλληλα την υπόσχεση πως θα συνεχίζουμε να εργαζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις μέχρι τη δικαίωση του αγώνα μας. Μέχρι την ημέρα που θα διακριβωθεί η τύχη όλων των αγνοουμένων μας και μέχρι την ημέρα της επιστροφής. 

Της επιστροφής στον Άγιο Ανδρόνικο και τον Άγιο Επιφάνιο. Την μέρα που η πλατεία της Μηλιάς Αμμοχώστου, τα προαύλια των εκκλησιών και οι γειτονιές της θα μοσχομυρίσουν από αέρα ελευθερίας και ειρήνης. Μέχρι που το μνημόσυνο του Μιχαήλ, αλλά και των υπολοίπων αγνοουμένων και πεσόντων της Μηλιάς θα τελεστούν στις εκκλησίες μας. 

Μεγάλος σύμμαχός μας σε αυτή την προσπάθεια είναι, αφενός, η θέλησή μας για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας και μεγάλος αντίπαλος μας παραμένει η τουρκική αδιαλλαξία, που με τις ίδιες απάνθρωπες συμπεριφορές, όπως και τότε, συνεχίζει να κλείνει τα μάτια μπροστά σε ένα αμιγώς ανθρωπιστικό ζήτημα. 

O Προέδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης έχει κατατάξει το ζήτημα των αγνοουμένων μας στις υψηλές προτεραιότητες, και ως Επικεφαλής της Υπηρεσίας εργαζόμαστε συστηματικά και υπεύθυνα με γνώμονα την εξακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας, τη συγκέντρωση πρόσθετων πληροφοριών που θα επιτρέψουν σημαντικότερα βήματα προόδου προς αυτή την κατεύθυνση. 

Σήμερα όλοι μας, σεμνά και ταπεινά, αποχαιρετούμε έναν άνθρωπο που παρέμεινε αγέρωχος, περήφανος και ελεύθερος μέχρι και την τελευταία του πνοή εκεί στο χώμα της αγαπημένης του γης, τον Μιχαήλ Χατζούλα του Παναγιώτη και της Παναγιώτας από τη Μηλιά Αμμοχώστου. 

Με αισθήματα σεβασμού, συγκίνησης και υπερηφάνειας, η κυπριακή γη είναι έτοιμη να τον υποδεχθεί. Με καθυστέρηση πενήντα χρόνων η ψυχή του Μιχαήλ θα αναπαυθεί. 

Ας είναι αιωνία η μνήμη σου Μιχαήλ και ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει. 

(ΡΜ/ΓΣ/ΝΖ)