Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη χαρά βρίσκομαι σήμερα στην εκδήλωση για την Παγκόσμια Ημέρα Βουνού, μια ημέρα που μας υπενθυμίζει τη σημασία των ορεινών περιοχών για το περιβάλλον, την οικονομία και τον πολιτισμό μας. Καθιερωμένη από τη Γενική Συνέλευση του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ) το 2003, η ημέρα αυτή αποτελεί αφορμή να αναδείξουμε τον σημαντικό ρόλο που διαδραματίζουν τα βουνά στη ζωή μας.

Με την ευκαιρία της σημερινής ημέρας, μαζί με τον Γενικό Διευθυντή του Υφυπουργείου Τουρισμού κ. Κώστα Κωνσταντίνου και τον Επίτροπο Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων κ. Χαράλαμπο Χριστοφίνα, τελούμε τα εγκαίνια των νέων υποδομών του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους. Οι παρεμβάσεις που υλοποιήθηκαν με συγχρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, μέσω του Υφυπουργείου Τουρισμού, αναβαθμίζουν τη συνολική εικόνα, ενώ ενισχύουν τη δυνατότητα του Κέντρου Επισκεπτών του Γεωπάρκου Τροόδους, το οποίο στεγάζεται σε αυτόν τον ιστορικό χώρο που μας φιλοξενεί σήμερα.

Οι δράσεις περιλαμβάνουν βελτίωση της εισόδου και της προσβασιμότητας των επισκεπτών στο κέντρο, ψηφιακή αναβάθμιση και δημιουργία υπαίθριου χώρου. Παράλληλα, πραγματοποιήθηκαν αισθητικές παρεμβάσεις, που ενισχύουν την εμπειρία των επισκεπτών και αυξάνουν την ελκυστικότητα και την επισκεψιμότητα του Γεωπάρκου. Πρόκειται για στοχευμένες επενδύσεις που αποσκοπούν στην ανάδειξη της γεωλογικής, μεταλλευτικής και πολιτιστικής ιστορίας της περιοχής, ενώ ταυτόχρονα συμβάλλουν στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, προσφέροντας νέες ευκαιρίες ανάπτυξης, ενώ διατηρούν και προστατεύουν την οικολογική ισορροπία της περιοχής.

Στο πλαίσιο της σημερινής ημέρας, απονείμουμε επίσης τα διπλώματα παρακολούθησης του προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης στους συνοδούς βουνού του Γεωπάρκου Τροόδους. Αυτή η καινοτόμος δράση, η οποία χρηματοδοτείται από το Τοπικό Πρόγραμμα LEADER της Αναπτυξιακής Εταιρείας Τροόδους, αφορά στην εκπαίδευση και κατάρτιση ομάδας νέων της περιοχής, που θα συνοδεύουν επισκέπτες σε σημεία γεωλογικού και άλλου ενδιαφέροντος εντός των ορίων του Γεωπάρκου Τροόδους. Οι νέοι αυτοί, που από σήμερα θα ονομάζονται Συνοδοί βουνού του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους, θα λειτουργήσουν ως πρεσβευτές της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς μας, προάγοντας τον βιώσιμο τουρισμό και ενισχύοντας την εμπειρία των επισκεπτών.

Όλα αυτά και αρκετές άλλες δράσεις, που θα παρουσιαστούν στη συνέχεια, είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με τη φετινή θεματική «Λύσεις για ένα βιώσιμο μέλλον – με καινοτομία, προσαρμογή και νεολαία». Θεματική, η οποία υπογραμμίζει τη συμβολή της καινοτομίας και της ενεργούς συμμετοχής των νέων στη στήριξη των ορεινών κοινοτήτων. Μια κατεύθυνση που είναι ευθυγραμμισμένη με τις οριζόντιες πολιτικές του προγράμματος διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη, εστιάζοντας στη βιώσιμη ανάπτυξη, στην ενίσχυση της τοπικής οικονομίας, στην κοινωνική συνοχή και στη στήριξη των ορεινών μας περιοχών.

Η πρόσφατη επίσκεψη του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη στον Κάτω Αμίαντο αποτέλεσε μια σημαντική πρωτοβουλία για τη διατήρηση ενός ανοιχτού διαλόγου με την κοινωνία των πολιτών. Στόχος είναι οι πολιτικές να αντανακλούν τις πραγματικές ανάγκες και έγνοιες της κοινωνίας. Κατά την επίσκεψη αναδείχθηκαν, αφενός, οι προκλήσεις της περιοχής και, αφετέρου, οι δυνατότητές της, ενισχύοντας τη δέσμευσή μας για τη στήριξη των ορεινών κοινοτήτων. Σήμερα, με τα εγκαίνια των νέων υποδομών του Γεωπάρκου Τροόδους κάνουμε ένα σημαντικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, προβάλλοντας όλες αυτές τις δράσεις που υλοποιούνται από τους φορείς της Συντονιστικής Επιτροπής του Γεωπάρκου Τροόδους. Θεμελιώδης προϋπόθεση για την αναζωογόνηση της ορεινής υπαίθρου είναι η ανάπτυξη της επιχειρηματικότητας και η δημιουργία ευκαιριών απασχόλησης στην περιοχή.

Στο σημείο αυτό αξίζει να τονίσουμε την άρτια συνεργασία με την Ομάδα Τοπικής Δράσης Τροόδους, στην οποία συμμετέχουν οι κοινότητες της περιοχής. Μέσα από την αγαστή και αποτελεσματική συνεργασία μεταξύ της Ομάδας Τοπικής Δράσης και του Υπουργείου Γεωργίας είναι που υλοποιούνται αυτά τα πρωτοποριακά έργα, τα οποία δημιούργησαν έναν σημαντικό αριθμό νέων θέσεων εργασίας, αξιοποιώντας τις δυνατότητες που προσφέρει το Πρόγραμμα LEADER.

Κύριες και κύριοι,

Τα βουνά αποτελούν φυσικούς θησαυρούς με ρυθμιστικό ρόλο στα τοπικά κλίματα, στην ποιότητα του αέρα, στον υδρολογικό κύκλο, ενώ η βλάστησή τους προστατεύει τα εδάφη από τη διάβρωση. Το Τρόοδος, ως ένα από τα σημαντικότερα ορεινά οικοσυστήματα της Ευρώπης, φιλοξενεί μοναδικά είδη χλωρίδας και πανίδας, ενώ η γεωλογική του ιστορία το καθιστά παγκόσμιο σημείο αναφοράς.

Το Εθνικό Δασικό Πάρκο (ΕΔΠ) Τροόδους, έκτασης 93 km², καλύπτει περίπου στο 1% της έκτασης του νησιού. Εκεί απαντούν 13 τύποι οικοτόπων, ενώ συναντά κανείς τον μεγαλύτερο αριθμό ιθαγενών και ενδημικών φυτών από κάθε άλλη περιοχή της Κύπρου, καθώς 92 από τα 143 είδη του νησιού καταγράφονται στην περιοχή, και είναι μια από τις 13 περιοχές με μεγάλο ποσοστό βιοποικιλότητας φυτών στη Μεσόγειο. Σημαντική είναι και η πανίδα της περιοχής του ΕΔΠ Τροόδους με μεγάλο αριθμό ειδών, ανάμεσα στα οποία και πολλά ενδημικά.

Η εντυπωσιακή τοπογραφία και η παρουσία της οροσειράς επηρεάζει το κλίμα, την υδρολογία και την ποιότητα του εδάφους, διαμορφώνοντας τη ζωή και τον πολιτισμό της Κύπρου. Τα γεωλογικά χαρακτηριστικά του Τροόδους, όπως το Οφιολιθικό Σύμπλεγμα και τα χαρακτηριστικά πετρώματα (διαβάση, γάββρο, λάβες), οδήγησαν στην ανάπτυξη των ορεινών κοινοτήτων, όπου με τη χρήση της τοπικής πέτρας η κάθε κοινότητα απέκτησε τη δική της ταυτότητα και χαρακτήρα. Χάρη στην παραδοσιακή τεχνική των ξερολιθιών και τη βαθιά καλλιέργεια, οι κάτοικοι μετέτρεψαν αυτό το δύσβατο τοπίο σε πηγή ζωής και παραγωγής. Η καλλιέργεια φρουτόδεντρων παράγει μοναδικά προϊόντα, ενώ η βιώσιμη ανάπτυξη διασφαλίζει την ισορροπία ανάμεσα στην παράδοση και την καινοτομία.

Με 50 γεωτόπους, 11 εγκαταλελειμμένα μεταλλεία και έναν αρχαιολογικό χώρο, το Παγκόσμιο Γεωπάρκο Τροόδους αποτελεί ζωντανό μνημείο παγκόσμιας κληρονομιάς, συνδυάζοντας ακριβώς γεωλογικά, οικολογικά και πολιτιστικά χαρακτηριστικά, που το καθιστούν μοναδικό.

Σε αυτό το Κέντρο Επισκεπτών, το οποίο μας φιλοξενεί σήμερα, στην καρδιά του παλαιού Μεταλλείου Αμιάντου, σε μία απόσταση 500 μέτρων από τον Βοτανικό Κήπο, οι επισκέπτες μπορούν να εξερευνήσουν την πλούσια γεωλογική ιστορία, να δουν αντίγραφα αρχαίων εργαλείων και να απολαύσουν εκθέματα που αναδεικνύουν τη μοναδικότητα του Τροόδους.

Πέρα από τη φυσική κληρονομιά, το Τροόδος φιλοξενεί γραφικά χωριουδάκια, ενετικά γεφύρια, βυζαντινές εκκλησίες και μοναστήρια. Αξίζει να σημειωθεί ότι 10 τοπικές βυζαντινές εκκλησίες που χρονολογούνται από τον 11^ο έως τον 17^ο αιώνα περιλαμβάνονται στον κατάλογο των Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO, λόγω της σημαντικής ιστορικής και καλλιτεχνικής τους αξίας. Τα γραφικά χωριά που είναι διάσπαρτα στην περιοχή έχουν διατηρήσει τη μοναδική αρχιτεκτονική τους, η οποία ποικίλει από περιοχή σε περιοχή, αντικατοπτρίζοντας τις διαφορές στις διαθέσιμες φυσικές πρώτες ύλες, στις κλιματικές συνθήκες και τις πολιτιστικές παραδόσεις.

Τα μοναδικά φυσικά τοπία του Τροόδους δεν προσφέρουν μόνο μία ξεχωριστή αισθητική αξία, αλλά αποτελούν πόλο έλξης για δραστηριότητες αναψυχής και εναλλακτικού τουρισμού, με διάφορα οικονομικά οφέλη κυρίως για τους κατοίκους των ορεινών περιοχών. Από την ορειβασία, την αναρρίχηση, την πεζοπορία, την ποδηλασία βουνού, την ιππασία, την ορνιθοπαρατήρηση, το Τρόοδος προσελκύει φυσιολάτρες και λάτρεις της περιπέτειας. Είναι για αυτό που μέσα από το Τμήμα Δασών επενδύουμε συνεχώς στην αναψυχή, με δράσεις που ενισχύουν την επαφή του κοινού με τη φύση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η ανάπτυξη της αστροπαρατήρησης, που είδαμε ότι αγκαλιάστηκε με ενθουσιασμό από το κοινό και ενισχύει την εμπειρία της φυσικής απόδρασης στα βουνά του Τροόδους.

Ο βιώσιμος τουρισμός μπορεί να συμβάλει στη διατήρηση της φυσικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, στην προώθηση τοπικών χειροτεχνιών και προϊόντων υψηλής αξίας, στη συνέχιση πολλών παραδοσιακών πρακτικών, όπως τα τοπικά φεστιβάλ, καθώς και στη δημιουργία πρόσθετων και εναλλακτικών επιλογών διαβίωσης, βοηθώντας στην αναστροφή της ερήμωσης των ορεινών περιοχών.

Αγαπητές, αγαπητοί,

Η δέσμευση της Κυβέρνησης για τη διατήρησή του και την ανάπτυξη της περιοχής παραμένει σταθερή. Με τη συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων, συνεχίζουμε να εργαζόμαστε για ένα βιώσιμο μέλλον που θα τιμά την ιστορία και τον πολιτισμό μας, θα ανταποκρίνεται στις ανάγκες των κατοίκων, προσφέροντας προοπτικές βιώσιμης ανάπτυξης για την τοπική κοινωνία.

Είναι, άλλωστε, για αυτόν τον λόγο που η βιώσιμη ανάπτυξη της γεωργίας παραμένει ένας βασικός πυλώνας για το μέλλον των ορεινών κοινοτήτων. Η κυβέρνηση του Προέδρου Νίκου Χριστοδουλίδη έχει θέσει ως προτεραιότητα την ενίσχυση της γεωργίας στις ορεινές περιοχές, αναγνωρίζοντας τη σημασία της για την τοπική οικονομία και την αναζωογόνηση της υπαίθρου. Μέσα από τη Στρατηγική για τον Πρωτογενή Τομέα, που έχει καταρτίσει το Υπουργείο μας, με τις 11 δράσεις συνολικού ύψους €109,3 εκατομμυρίων, επιδιώκεται η αύξηση της συνεισφοράς της γεωργίας στο Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) και η στήριξη του πρωτογενούς τομέα. Αυτές περιλαμβάνουν, μεταξύ άλλων, την ενίσχυση των επαγγελματιών αγροτών και τη δημιουργία ευκαιριών για νέες γενιές, για να επιστρέψουν και να δραστηριοποιηθούν στις ορεινές περιοχές.

Παράλληλα, υλοποιούνται πρωτοβουλίες όπως η αξιοποίηση εγκαταλελειμμένης γεωργικής γης μέσω της Τράπεζας Αγροτεμαχίων, παρέχοντας κίνητρα για την καλλιέργεια και ανάπτυξη της τοπικής παραγωγής.

Ένας ακόμη πυλώνας που ενισχύουμε είναι η γυναικεία επιχειρηματικότητα στις ορεινές κοινότητες. Μέσα από βιωματικά εργαστήρια που πραγματοποιήθηκαν από την Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους και τους συνεργάτες, στις Ορεινές Κοινότητες Αγρού και Κακοπετριάς, αλλά και σε άλλες περιοχές της υπαίθρου μας δώσαμε στις γυναίκες τα απαραίτητα εργαλεία και την κατάλληλη γνώση, για να αναπτύξουν βιώσιμα επιχειρηματικά σχέδια.

Αυτά τα εργαστήρια, στα οποία συμμετείχαν πάνω από 60 γυναίκες, ανέδειξαν το ταλέντο και τη δημιουργικότητα των κατοίκων της υπαίθρου μας. Δράσεις όπως αυτές ενισχύουν τη θέση των γυναικών, βελτιώνουν την τοπική οικονομία και συμβάλλουν στην αναζωογόνηση των ορεινών περιοχών μας.

Κυρίες και κύριοι,

Η περιοχή του Τροόδους διαχρονικά έχει αποτελέσει πηγή ζωής γεμάτη ιστορία και παραδόσεις με σημαντική συνεισφορά στη μεταλλευτική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου. Αποτελεί χρέος να διαφυλάξουμε αυτή τη σπάνια βιοποικιλότητα και μοναδική γεωλογική και μεταλλευτική κληρονομιά του Παγκόσμιου Γεωπάρκου Τροόδους της UNESCO και για τις επόμενες γενεές.

Με τη συνεργασία του Τμήματος Γεωλογικής Επισκόπησης, του Τμήματος Δασών, του Επιτρόπου Ορεινών Κοινοτήτων, αλλά και με τη συνεργασία της Αναπτυξιακής Εταιρείας Τροόδους, τους οποίους και ευχαριστώ, θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε, για να διατηρήσουμε ζωντανή την ιστορία, τη φύση και τον πολιτισμό που καθορίζουν την ταυτότητα των βουνών μας.

Κλείνοντας, θέλω να συγχαρώ όλους όσοι έχετε συμβάλει στη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης, ειδικότερα τη Συντονιστική Επιτροπή του Γεωπάρκου, το Γραφείο Επιτρόπου Ανάπτυξης Ορεινών Κοινοτήτων και την Αναπτυξιακή Εταιρεία Τροόδους.

(ΕΦυς/ΕΑθ/ΓΣ)