Ανακοινωθέντα

Αρχικά, θα ήθελα να ευηθώ Καλή Χρονιά σε όλους και σε όλες.

Είναι πραγματικά μεγάλη μου τιμή που χαιρετίζω τη σημερινή διοργάνωση, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη.

Αν και λόγω ανειλημμένων υποχρεώσεων δεν κατέστη δυνατόν να παραστεί, σας μεταφέρω τις εγκάρδιες ευχές του για ένα δημιουργικό και παραγωγικό νέο έτος, καθώς και τα θερμά του συγχαρητήρια προς τους διοργανωτές της Ημερίδας «Μια Ευρώπη Για Όλες τις Ηλικίες», η οποία τελεί υπό την αιγίδα του.

Πρόκειται για μία ιδιαίτερα σημαντική πρωτοβουλία του Παρατηρητηρίου Τρίτης Ηλικίας που διοργανώνεται σε συνεργασία με το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής Κύπρου, με στόχο να αναδείξει καίριες πτυχές που αφορούν τα Άτομα Τρίτης Ηλικίας, εστιάζοντας στις προκλήσεις, τις ευκαιρίες και τις προοπτικές που αναδύονται στο πλαίσιο των σύγχρονων κοινωνικοοικονομικών εξελίξεων.

Προτού προχωρήσω, επιτρέψτε μου να εκφράσω τις ειλικρινείς ευχαριστίες της Κυβέρνησης προς το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας για την πολυδιάστατη συμβολή του, καθώς εδώ και μία δεκαετία εργάζεται προς την κατεύθυνση της διασφάλισης των δικαιωμάτων, αλλά και της ευημερίας των ηλικιωμένων συμπολιτών μας.

Η παρούσα Ημερίδα αποτελεί εξαιρετικό παράδειγμα της αποστολής του, με την οποία η Κυβέρνηση συντάσσεται αποφασιστικά, γεγονός που επιβεβαιώνει και η σημαντική παρουσία μελών της, καθώς και τεχνοκρατών στη σημερινή διοργάνωση.

Κυρίες και κύριοι,

Η αλματώδης επιστημονική και ιατρική πρόοδος σε συνδυασμό με την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών φροντίδας και υγείας έχουν οδηγήσει στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής, διανοίγοντας νέες προοπτικές για τον Άνθρωπο.

Τα άτομα Τρίτης Ηλικίας είναι σήμερα πιο δραστήρια, επιδιώκουν να διευρύνουν τις γνώσεις τους, έχουν περισσότερες ευκαιρίες, συμμετέχουν ενεργά στα κοινωνικά δρώμενα και έχουν λόγο και ρόλο στα όσα τεκταίνονται σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Την ίδια στιγμή, η εμπειρία, οι δεξιότητες και οι γνώσεις τους αποτελούν ανεκτίμητο κεφάλαιο για το κοινωνικό σύνολο, ιδιαίτερα όταν η διαγενεακή σύμπραξη και αλληλεπίδραση ενισχύονται σε ένα υγιές και δημιουργικό πλαίσιο.

Από την άλλη, η δημογραφική γήρανση δημιουργεί νέες προκλήσεις, ασκώντας πίεση στα συστήματα υγείας και φροντίδας, ένα φαινόμενο που παρατηρείται διεθνώς.

Την ίδια ώρα, οι κοινωνικοοικονομικές προκλήσεις που δημιουργούν οι συνεχώς μεταβαλλόμενες εξωγενείς συνθήκες απαιτούν στοχευμένες παρεμβάσεις όπως ήταν, για παράδειγμα, η πρόσφατη απόφαση της Κυβέρνησης για ένταξη όλων των χαμηλοσυνταξιούχων, δηλαδή πέραν των 22.000 νοικοκυριών, στην Ειδική Διατίμηση 08 της Αρχής Ηλεκτρισμού Κύπρου (ΑΗΚ), κατηγορία, στην οποία εντάχθηκαν και οι οικογένειες που λαμβάνουν Επίδομα Μονογονεϊκής Οικογένειας.

Ταυτόχρονα, η θετική πορεία της κυπριακής οικονομίας, η οποία αποτυπώνεται και στις αναβαθμίσεις των Οίκων Αξιολόγησης, μας επιτρέπει σταθερά να προσανατολιζόμαστε μόνο μπροστά: Προς την κατεύθυνση της βελτίωσης της καθημερινότητας των πολιτών.

Απτό παράδειγμα η πρόσφατη αύξηση των συντάξεων του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων κατά 5,94% στο βασικό τους μέρος, που αποτελεί την υψηλότερη από το 1996, και αντανακλά τη μεγαλύτερη αύξηση στον μέσο όρο των ασφαλιστέων αποδοχών των τελευταίων τριών δεκαετιών, καθώς και κατά 1,49% στο συμπληρωματικό μέρος.

Διασφαλίζοντας ότι η αύξηση αυτή, όπως και οι προηγούμενες, δεν θα επηρεάσουν τους πιο ευάλωτους, το Υπουργικό Συμβούλιο ενέκρινε από τον περασμένο μήνα όπως το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας συνεχίσει την απορρόφηση του κόστους της αύξησης στις συντάξεις που παραχωρούνται από το Υπουργείο Εργασίας για σκοπούς παραχώρησης του Επιδόματος Χαμηλοσυνταξιούχου, έτσι ώστε κανένας δικαιούχος χαμηλοσυνταξιούχος να μην επηρεαστεί είτε με μείωση του επιδόματος του είτε με αποκοπή του.

Κυρίες και κύριοι,

Η Κυβέρνηση Χριστοδουλίδη, από την πρώτη στιγμή έθεσε τη διασφάλιση των δικαιωμάτων και την ευημερία των ατόμων Τρίτης Ηλικίας ανάμεσα στις κορυφαίες της προτεραιότητες.

Άλλωστε, σε ένα σύγχρονο κοινωνικό κράτος, η αξιοπρεπής και ευημερούσα Τρίτη Ηλικία συνιστά απαραίτητη προϋπόθεση.

Αναγνωρίζοντας τόσο τις προοπτικές που διανοίγονται, όσο και τις προκλήσεις που δημιουργεί η γήρανση του πληθυσμού, σε εθνικό επίπεδο, αλλά και πανευρωπαϊκά, η Κυβέρνηση επικεντρώνεται στη διαμόρφωση των συνθηκών εκείνων που θα διασφαλίζουν μία ποιοτικά αναβαθμισμένη ζωή για τα άτομα Τρίτης Ηλικίας, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικότερα τις ανάγκες, αλλά και προσφέροντας περισσότερες ευκαιρίες.

Σε αυτό το πλαίσιο, προχωρήσαμε στην εκπόνηση της πρώτης Εθνικής Στρατηγικής και του Εθνικού Σχεδίου Δράσης για την Ενεργό Γήρανση, εμπλέκοντας όλους τους αρμόδιους φορείς και την κοινωνία των πολιτών.

Σημαίνοντα ρόλο σε αυτή την προσπάθεια διαδραμάτισε το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας, το οποίο ανέλαβε τον συντονισμό των δράσεων εννέα Υπουργείων και Υφυπουργείων, καταρτίζοντας την Στρατηγική.

Πολύτιμοι σύμμαχοι και συνοδοιπόροι υπήρξαν επίσης, πρωτίστως ο Φορέας Τρίτης Ηλικίας, αλλά και μεταξύ άλλων, Μη Κυβερνητικές Οργανώσεις όπως το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας, το Παγκύπριο Συντονιστικό Συμβούλιο Εθελοντισμού (ΠΣΣΕ), και άλλες Αρχές και Φορείς, λαμβάνοντας ενεργά μέρος στη διαδικασία της διαβούλευσης, η οποία ολοκληρώνεται στις 15 Ιανουαρίου.

Αμέσως μετά, η Εθνική Στρατηγική για την Ενεργό Γήρανση θα κατατεθεί για έγκριση ενώπιον του Υπουργικού Συμβουλίου, καθορίζοντας ένα ισχυρό πλαίσιο για τα θέματα Τρίτης Ηλικίας και θέτοντας σε τροχιά υλοποίησης σειρά δράσεων που αναπτύσσονται σε τέσσερις θεματικούς πυλώνες:

1. Την Κοινωνική Ενσωμάτωση
2. Την Υγιή Γήρανση
3. Την Ενεργοποίηση και
4. Τη Διαφορετικότητα και Ανισότητες

Στην Πρώτη Εθνική Στρατηγική και Εθνικό Σχέδιο Δράσης για την Ενεργό Γήρανση περιλαμβάνεται μεταξύ πολλών άλλων το Σχέδιο Επιδότησης Διαμονής και Φροντίδας σε Στέγες Ηλικιωμένων. Μια απόφαση η οποία λήφθηκε ήδη από την Κυβέρνηση και προνοεί την αύξηση της παροχής από 745 ευρώ σε 1300 και εισάγει ποιοτικά, δεσμευτικά, κριτήρια για την αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών σε Στέγες Ηλικιωμένων.

Η Εθνική Στρατηγική περιλαμβάνει εξίσου σημαντικές πολιτικές και δράσεις, οι οποίες άπτονται των τεσσάρων πυλώνων που την απαρτίζουν.

Μεταξύ άλλων περιλαμβάνει:

• Τον καταρτισμό και εφαρμογή από το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας Σχεδίου για Συντροφιά και Φροντίδα Ηλικιωμένων, οι οποίοι διαμένουν στις οικίες τους. Μια εκ των καλών πρακτικών που έχουμε αντλήσει από άλλες ευρωπαϊκές χώρες, προσαρμοσμένη ασφαλώς στα κυπριακά δεδομένα και με την πολύτιμη συμβολή ακαδημαϊκών ιδρυμάτων, τα οποία ευχαριστούμε θερμά για τη συνεισφορά και την προθυμία τους να συνεργαστούν μαζί μας.
• Την αναβάθμιση και τον εκσυγχρονισμό των υπηρεσιών και παροχών για κατ’ οίκον φροντίδα.
• Την εφαρμογή, αρχικά σε πιλοτική φάση, του προγράμματος «Κόκκινο Κουμπί».
• Την αύξηση των δημόσιων μεταφορών με τρόπο που να διευκολύνουν και να εξυπηρετούν αποτελεσματικά τα άτομα Τρίτης Ηλικίας.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνει η Εθνική Στρατηγική στην κοινωνική ενσωμάτωση των ατόμων Τρίτης Ηλικίας, στην ανάπτυξη δεξιοτήτων μέσω της δια βίου μάθησης και του ψηφιακού γραμματισμού, στην ενεργό συμμετοχή στα κοινά, στην ψυχαγωγία και σε πολιτιστικές δραστηριότητες και στην αμοιβαία επωφελή διαγενακή συνύπαρξη. 

Στρατηγική επιδίωξη της Κυβέρνησης αποτελεί η οριζόντια ενσωμάτωση της Τρίτης Ηλικίας σε όλες τις πολιτικές και αποφάσεις, κάτι που αποτυπώνεται στην Εθνική Στρατηγική για την Ενεργό Γήρανση.

Κυρίες και κύριοι,

Η αντιμετώπιση των αναγκών που αναφύονται λόγω της αύξησης του προσδόκιμου ζωής προϋποθέτουν και μακροπρόθεσμη επένδυση σε υπηρεσίες και υποδομές.

Ενδεικτικά, προγραμματίζεται η δημιουργία τουλάχιστον έξι Κέντρων 24ωρης Φροντίδας για ενήλικα άτομα με ανάγκες μακροχρόνιας φροντίδας, μέχρι το καλοκαίρι του 2026 στο πλαίσιο του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας.

Μέχρι σήμερα έχουν υπογραφεί τρεις Συμφωνίες Δημόσιας Χρηματοδότησης, με τα έργα αυτά να αποτελούν πρότυπες αναπτύξεις.

Την ίδια ώρα, η διασφάλιση της απρόσκοπτης πρόσβασης των πολιτών, και ειδικότερα των πιο ευάλωτων, όπως οι ηλικιωμένοι, σε ποιοτικές υπηρεσίες υγείας, συνιστά αναμφίβολα βασικό στοιχείο για την προώθηση της υγιούς και αξιοπρεπούς γήρανσης.

Η συνεχιζόμενη διεύρυνση των υπηρεσιών στο πλαίσιο του ΓεΣΥ, η διασφάλιση της σταθερότητας της αγοράς φαρμάκων και η πρόσβαση σε καινοτόμες θεραπείες για χρόνια νοσήματα, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης και ο καρκίνος, είναι καθοριστικά προς αυτή την κατεύθυνση.

Σε αυτό το πλαίσιο, η απόφαση της Κυβέρνησης για τη δημιουργία Εθνικού Κέντρου Κλινικής Τεκμηρίωσης αποτελεί σημαντικό βήμα για την ενίσχυση της ποιότητας και ασφάλειας των παρεχόμενων υπηρεσιών στο πλαίσιο του Γενικού Συστήματος Υγείας, καθώς και της παρακολούθησης και αξιολόγησης της εφαρμογής των πρωτοκόλλων στη βάση διεθνών προτύπων.

Επιπρόσθετα, στις δράσεις του Υπουργείου Υγείας σε συνεργασία με τον ΟΚΥπΥ εντάσσεται η υπηρεσία της κατ’ οίκον νοσηλείας, μέσω της οποίας ειδικά εκπαιδευμένοι νοσηλευτές και νοσηλεύτριες του ΟΚΥπΥ παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε άτομα που είτε είναι κλινήρη είτε παρουσιάζουν σοβαρά προβλήματα κινητικότητας.

Στοχεύοντας παράλληλα στην ενδυνάμωση της πρόσβασης των πολιτών στις κοινωνικές υπηρεσίες, μεταξύ αυτών και των ατόμων Τρίτης Ηλικίας, στον έγκαιρο εντοπισμό προκλήσεων και στην αντιμετώπιση συνθηκών αποκλεισμού, εφαρμόστηκε το πρόγραμμα «Κοινωνικός Λειτουργός της Γειτονιάς».

Πρόκειται για ένα συγχρηματοδοτούμενο πρόγραμμα, στρατηγικής σημασίας, που εφαρμόζει το Υφυπουργείο Κοινωνικής Πρόνοιας σε συνεργασία με τις τοπικές Αρχές, το οποίο πλέον έχει επεκταθεί σε παγκύπρια βάση.

Το εν λόγω πρόγραμμα επιτυγχάνει να μειώσει στην πράξη την απόσταση ανάμεσα στον πολίτη και τις κρατικές υπηρεσίες, περιορίζοντας, μέσα από μία ανθρωποκεντρική προσέγγιση, τις γραφειοκρατικές διαδικασίες και αποτελώντας την ίδια ώρα, απτό παράδειγμα των όσων μπορούν να επιτευχθούν σε θέματα που άπτονται της κοινωνικής πολιτικής μέσα από συνέργειες, ιδιαίτερα με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, η οποία αποτελεί τον εγγύτερο θεσμό προς τους πολίτες.

Κυρίες και κύριοι,

Σταθμό για τη θωράκιση της ποιότητας ζωής των ατόμων Τρίτης Ηλικίας αποτελεί η υλοποίηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης.

Μίας καθοριστικής μεταρρύθμισης που αναβαθμίζει ολιστικά και ενισχύει το συνταξιοδοτικό σύστημα της χώρας μας, με στόχο να ανταποκρίνεται αποτελεσματικά στις απαιτήσεις και τις ανάγκες της σύγχρονης εποχής.

Στο επίκεντρο της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης τίθεται η αναβάθμιση του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης και η αξιοποίηση των ενισχυτικών ασφαλιστικών πυλώνων, μέσα από τη βελτίωση της επάρκειας των συντάξεων και τον εξορθολογισμό της επενδυτικής πολιτικής του Ταμείου Κοινωνικών Ασφαλίσεων αφενός, καθώς και της αναβάθμισης του θεσμικού πλαισίου των επαγγελματικών συνταξιοδοτικών σχεδίων, των ταμείων προνοίας και των ιδιωτικών ασφαλιστικών προγραμμάτων αφετέρου.

Παράλληλα, ιδιαίτερη βαρύτητα αποδίδεται στον εκσυγχρονισμό των τεχνολογικών υποδομών και των εσωτερικών διαδικασιών.

Για τον αναγκαίο ενδοκυβερνητικό συντονισμό έχει συσταθεί Διυπουργική Επιτροπή, υπό την προεδρία του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων, που αποτελείται πέραν από τον Υπουργό Εργασίας, από τον Υπουργό Οικονομικών, την Υφυπουργό παρά τω Προέδρω, την Υφυπουργό Κοινωνικής Πρόνοιας, την Επίτροπο Ισότητας των Φύλων και τον Επίτροπο του Πολίτη.

Φίλες και φίλοι,

Η Τρίτη Ηλικία αφορά όλους και τον κάθε ένα από εμάς ξεχωριστά.

Σήμερα, αφορά εκείνους που εργάστηκαν, αγωνίστηκαν και έθεσαν τις βάσεις της κοινωνίας που εμείς σήμερα απολαμβάνουμε.

Αύριο θα αφορά εμάς, τα παιδιά μας και όλες τις γενιές που θα ακολουθήσουν.

Σε αυτούς που μας έδειξαν τον δρόμο, οφείλουμε τη βαθιά μας ευγνωμοσύνη.

Έχοντας ήδη παραλάβει τη σκυτάλη, τους διαβεβαιώνουμε πως καταβάλλουμε κάθε προσπάθεια για να διαμορφώσουμε μία κοινωνία στην οποία κάθε πολίτης θα απολαμβάνει ποιοτική και αξιοπρεπή ζωή, ανεξαρτήτως ηλικίας.

Κλείνοντας θα ήθελα να συγχαρώ για ακόμα μία φορά το Παρατηρητήριο Τρίτης Ηλικίας, το Γραφείο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στην Κύπρο και την Εθνική Επιτροπή Βιοηθικής για την άρτια διοργάνωση.

Είμαι σίγουρη πως η σημερινή Ημερίδα θα αποτελέσει πολύτιμη ευκαιρία για ανταλλαγή εποικοδομητικών απόψεων, εμπειριών και εισηγήσεων γύρω από τα ζητήματα της Τρίτης Ηλικίας.

Εύχομαι μία παραγωγική συνέχεια και καλή επιτυχία στις εργασίες του συνεδρίου.  

Σας ευχαριστώ θερμά.

(ΑΣ/ΕΑθ)