Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη χαρά που χαιρετίζω την ετήσια Γενική Συνέλευση του Παγκύπριου Συνδέσμου Εξοικονόμησης Ενέργειας, ευχαριστώντας θερμά τα μέλη και τη Διοίκησή του για την αγαστή συνεργασία με το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και γενικότερα την αξιόλογη προσφορά τους στον τομέα της εξοικονόμησης ενέργειας. Παράδειγμα αυτής της πολύτιμης συνεργασίας αποτελεί και η πρόσφατη κοινή μας εκδήλωση με θέμα την ενεργειακή απόδοση στις επιχειρήσεις, η οποία στέφθηκε με απόλυτη επιτυχία.

Το ενεργειακό σύστημα της Κύπρου βρίσκεται σε μια φάση πλήρους αναδιάρθρωσης και μετασχηματισμού, με κύριο μέλημά μας τη μείωση του ενεργειακού κόστους για όλους τους καταναλωτές. Σε αυτό το πλαίσιο, το Υπουργείο μας εντείνει τις προσπάθειες για λειτουργία της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού, την αναβάθμιση των δικτύων, την ολοκλήρωση των απαραίτητων υποδομών για έλευση φυσικού αερίου, την άρση της ενεργειακής απομόνωσης της χώρας, την περαιτέρω διείσδυση των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας (ΑΠΕ) στο ενεργειακό μας μείγμα σε συνδυασμό με συστήματα αποθήκευσης, και την προώθηση της ενεργειακής απόδοσης των κτηρίων και των επενδύσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε όλους τους τομείς.

Ενδεικτικό αυτών των προσπαθειών είναι το νεοσύστατο «Σχέδιο Χορηγιών για Συστήματα Αποθήκευσης Ενέργειας σε Συνδυασμό με Έργα ΑΠΕ», με προϋπολογισμό €35 εκατομμυρίων. Βασικός στόχος του Σχεδίου, το οποίο θα βρίσκεται σε ισχύ μέχρι τέλη Μαρτίου, είναι η αύξηση της διείσδυσης φθηνότερης, καθαρής ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές στο ενεργειακό μείγμα της Κύπρου με την ταυτόχρονη μείωση των περικοπών ενέργειας από ΑΠΕ.

Ιδιαίτερα σημαντικό είναι και το Σχέδιο «Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω στις Επιχειρήσεις και Μη Κερδοσκοπικούς Οργανισμούς», με συνολικό προϋπολογισμό €40 εκατομμυρίων, που αφορά στην ενεργειακή αναβάθμιση κτηριακών μονάδων και εξοπλισμού επιχειρήσεων, καθώς και στην εγκατάσταση συστημάτων ΑΠΕ. Η πρώτη προκήρυξη του Σχεδίου εφαρμόστηκε τη διετία 2022-2023, στο πλαίσιο της οποίας παραλήφθηκαν 296 προτάσεις. Εγκρίθηκαν 242 από αυτές, με το συνολικό ποσό χορηγίας να φτάνει τα €16 εκατομμύρια.

Έχει ήδη ανακοινωθεί τον Δεκέμβριο του 2024, και από την ερχόμενη Τρίτη, 25 Φεβρουαρίου 2025, το Υπουργείο θα δέχεται αιτήσεις για τη δεύτερη πρόσκληση του Σχεδίου με συνολικό προϋπολογισμό €24 εκατομμυρίων.

Μεγάλη απήχηση στους πολίτες έχει, όπως γνωρίζετε, και το Σχέδιο «Εξοικονομώ – Αναβαθμίζω στις Κατοικίες», για το οποίο βρίσκεται σε ισχύ η τρίτη προκήρυξη. Με προϋπολογισμό που ανέρχεται στα €30 εκατομμύρια, αιτήσεις μπορεί να υποβάλλονται μέχρι το τέλος Μαρτίου, αλλά σε περίπτωση που υπάρξουν εξοικονομήσεις από έργα που δεν θα υλοποιηθούν, αυτές θα διατεθούν στο πλαίσιο νέων προσκλήσεων. Ο αντίκτυπος του συγκεκριμένου Σχεδίου διαφάνηκε από την πρώτη προκήρυξή του, αφού μέχρι και σήμερα έχουν παραληφθεί 4.750 αιτήσεις. Εξασφάλισαν δε έγκριση οι 4.500 και έχει καταβληθεί συνολικό ποσό χορηγίας €27,8 εκατομμυρίων στους δικαιούχους.

Για τις ανάγκες των Μεγάλων Επιχειρήσεων, το 2024 εφαρμόστηκε για πρώτη φορά Σχέδιο Χορηγιών για την Ενεργειακή τους Αναβάθμιση και την Ενίσχυση της Ανταγωνιστικότητάς τους, με συνολικό προϋπολογισμό €17 εκατομμυρίων. Τουλάχιστον τα €10 εκατομμύρια θα διατεθούν αποκλειστικά σε δαπάνες ενεργειακής αναβάθμισης, με το Υπουργείο να παραλαμβάνει στο πλαίσιο του Σχεδίου 31 αιτήσεις. Η αξιολόγησή τους είναι σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί εντός των επόμενων εβδομάδων.

Επιπρόσθετα, το Υπουργείο Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας εφαρμόζει Σχέδια Χορηγιών μέσω του Ταμείου ΑΠΕ και Εξοικονόμησης Ενέργειας (ΕΞ.Ε), το οποίο κατέβαλε συνολικά €27,5 εκατομμύρια σε χορηγίες το 2024. Τα εν λόγω Σχέδια περιλαμβάνουν χορηγία για επενδύσεις σε θερμομόνωση οροφής και εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε κατοικίες, αντικατάσταση ηλιακών συστημάτων θέρμανσης νερού, φόρτιση ηλεκτρικών οχημάτων από ΑΠΕ, καθώς και ενεργειακή αναβάθμιση κτηρίων και υποδομών Τοπικής Αυτοδιοίκησης και φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα.

Στο Σχέδιο Χορηγιών για την ενθάρρυνση των ΑΠΕ και της εξοικονόμησης ενέργειας σε κατοικίες περιλαμβάνεται και η δημοφιλής κατηγορία «Φωτοβολταϊκά για Όλους», που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά το 2024. Με την επαναπροκήρυξη του Σχεδίου έχουν εισαχθεί σημαντικές τροποποιήσεις, με σκοπό την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του μέτρου και την πρόσβαση σε περισσότερα νοικοκυριά. Μέχρι στιγμής έχουν υποβληθεί συνολικά 7.800 αιτήσεις στην κατηγορία «Φωτοβολταϊκά για Όλους» και έλαβαν έγκριση πέραν των 5.000 δικαιούχων.

Ιδιαίτερη έμφαση, πρέπει να τονίσω, δίνεται πλέον στους ευάλωτους καταναλωτές μέσω αυξημένων χορηγιών στις κατηγορίες της θερμομόνωσης οροφής και των φωτοβολταϊκών. Αξίζει επίσης να σημειωθεί ότι υλοποιήθηκε πρόσφατα ανασχεδιασμός και τροποποίηση του τρόπου πληρωμής των χορηγιών, με τη νέα διαδικασία να μειώνει σε σημαντικό βαθμό τον χρόνο καταβολής τους.

Στο σημείο αυτό επιτρέψτε μου να αναφέρω ότι ταυτόχρονα με τα Σχέδια Χορηγιών, εφαρμόζουμε και μια σειρά άλλων μέτρων και πολιτικών που συμβάλλουν στην προώθηση της ενεργειακής απόδοσης. Μερικά από αυτά τα μέτρα είναι η τρέχουσα διαδικασία δημιουργίας υπηρεσίας μίας στάσης για τη διευκόλυνση έργων ενεργειακής ανακαίνισης και της αδειοδότησης έργων ΑΠΕ, η επιβολή υποχρεώσεων σε μεγάλους διανομείς ενέργειας για επίτευξη ετήσιου στόχου με μέτρα προς όφελος των καταναλωτών, η εγκατάσταση έξυπνων μετρητών ηλεκτρικής ενέργειας και η λήψη μέτρων πληροφόρησης των καταναλωτών.

Αγαπητές φίλες, αγαπητοί φίλοι,

Το επικαιροποιημένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που υποβλήθηκε στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τον Δεκέμβριο του 2024, κατόπιν έγκρισης του Υπουργικού Συμβουλίου, αποτελεί έναν λεπτομερή χάρτη για τη μετάβασή μας σε μια πράσινη οικονομία. Με βάση τον νέο προγραμματισμό η Κύπρος θα καταφέρει να επιτύχει 33,17% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας μέχρι το 2030 και η τελική κατανάλωση ενέργειας της χώρας το 2030 δεν θα υπερβαίνει τα 1,8 εκατομμύρια Τόνων Ισοδύναμου Πετρελαίου. Παράλληλα, μέχρι το 2030 θα επιτευχθεί και ο εθνικός υποχρεωτικός στόχος για σωρευτική εξοικονόμηση ενέργειας 349,04 χιλιάδων Τόνων Ισοδύναμου Πετρελαίου κατά την τελική χρήση. Μάλιστα, 15,1% του εθνικού υποχρεωτικού αυτού στόχου θα επιτευχθεί από μέτρα που θα ληφθούν προς όφελος των ενεργειακά φτωχών νοικοκυριών και άλλων ευπαθών ομάδων του πληθυσμού.

Σε κάθε περίπτωση, εκτός από τους προαναφερόμενους στόχους, υπάρχουν αρκετές εξίσου σημαντικές υποχρεώσεις που πηγάζουν από το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Αρχικά, δίνεται έμφαση στην υποχρέωση για εφαρμογή της «αρχής της προτεραιότητας στην ενεργειακή απόδοση» για μεγάλες επενδύσεις που θα έχουν αντίκτυπο στην κατανάλωση ή στον ενεργειακό εφοδιασμό. Επίσης, υπάρχει πλέον η υποχρέωση για τα κέντρα δεδομένων με ζήτηση ισχύος της εγκατεστημένης τεχνολογίας πληροφοριών τουλάχιστον 500 kW να δημοσιοποιούν ετήσια συγκεκριμένες πληροφορίες σε ευρωπαϊκό επίπεδο.

Τέλος, νέες υποχρεώσεις προκύπτουν και σε σχέση με συστήματα ενεργειακής διαχείρισης και ενεργειακών ελέγχων στις επιχειρήσεις, αλλά και νομοθετικά μέτρα για τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης στα υφιστάμενα κτήρια τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα.

Κυρίες και κύριοι,

Δεδομένων των πιο πάνω, είναι ξεκάθαρο ότι επιβάλλεται να ενισχύσουμε περαιτέρω τη μεταξύ μας συνεργασία για προώθηση της εξοικονόμησης ενέργειας, με στόχο ακριβώς τη μετάβαση της χώρας μας σε μια πράσινη και αειφόρο οικονομία.

Κλείνοντας, λοιπόν, θα ήθελα να σας ευχαριστήσω ξανά για την πολύτιμη συνεισφορά σας και τις προσπάθειες που καταβάλλονται και από μέρους σας για την επίτευξη των στόχων της χώρας μας και για τη διαφύλαξη της ευημερίας των συμπολιτών μας.

Σας ευχαριστώ.

(ΓΑ/ΕΑθ/ΓΣ)