Ανακοινωθέντα

Η ακατανίκητη συλλογική ανάγκη των Ελλήνων της Κύπρου για απόκτηση της πολυπόθητης ελευθερίας και ο πόθος για αυτοδιάθεση και ένωση με τον εθνικό κορμό οδήγησαν τον κυπριακό λαό, το πρώτο μισό της δεκαετίας του ’50, στη μεγάλη απόφαση για ανάληψη ένοπλης δράσης και την έναρξη του εθνικοαπελευθερωτικού αγώνα της ΕΟΚΑ το 1955. 

«[…] Πώς οι Προπάτορές μας, ορμούσαν σα θεριά,
Για την ελευθερίαν, πηδούσαν στη φωτιά.
Έτζι κι ημείς, αδέλφια, ν’ αρπάξωμεν για μια,
T’ άρματα και να βγούμεν, απ’ την πικρή σκλαβιά […]». 

Ανακαλώντας στη μνήμη τους στίχους του φλογερού επαναστάτη και πρωτεργάτη του Ελληνικού Διαφωτισμού Ρήγα Φεραίου, ο οποίος με τον «Θούριο» του παρακινούσε τους υπόδουλους Έλληνες να επαναστατήσουν για απόκτηση της περιπόθητης λευτεριάς, συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, για να υμνήσουμε τους ένδοξους πρόμαχους της ελευθερίας της πατρίδας μας και να μνημονεύσουμε και να τιμήσουμε ένα εκλεκτό τέκνο της κοινότητας Ακακίου, τον Μιχαλάκη Σάββα. 

Αποτίνουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής σ’ ένα νέο παλικάρι που μαζί με άλλα σφράγισαν ανεξίτηλα την ιστορία και τους αγώνες της πατρίδας μας για ελευθερία και εθνική αξιοπρέπεια. 

Τιμούμε έναν από εκείνους της υπέροχης γενιάς του ’55, που μέχρι την τελευταία τους ανάσα παρέμειναν πιστοί στον όρκο που έδωσαν ενώπιον Θεού και ανθρώπων, βροντοφωνάζοντας με υπερηφάνεια και αποφασιστικότητα «Ελευθερί ή Θάνατος» για την Ένωση της Κύπρου μας με την Ελλάδα. 

Πολλοί ήταν αυτοί που στην τετραετία του Αγώνα της ΕΟΚΑ, ανθιστάμενοι με σθένος απέναντι στην υποδούλωση, περιφρονώντας τον θάνατο, αγωνίστηκαν με απαράμιλλη τόλμη και αποφασιστικότητα. 

Και εάν ο πλούτος ενός Αγώνα για απελευθέρωση κρίνεται από τις ιδέες που τον εμπνέουν, αυτόν τον αγώνα τον ενέπνευσαν πολύ υψηλές ιδέες και ιδανικά. 

Τον ενέπνευσαν οι αμέτρητοι ήρωες του Έθνους, τον ενέπνευσαν το αθάνατο κρασί του ’21, οι θυσίες των πρωταγωνιστών του Μακεδονικού Αγώνα και των Βαλκανικών Πολέμων, τον ενέπνευσαν το σθένος και η τόλμη των μαχητών της Πίνδου στα μαρμαρένια αλώνια της τιμής και της εθνικής αξιοπρέπειας. 

Τον Χάρο, παλικάρια όπως τον Μιχαλάκη Σάββα τον κοίταζαν κατάματα, χωρίς να του γυρίσουν την πλάτη. 

Ξεχύνονταν στον αγώνα περιφρονώντας κάθε λογική, αγνοώντας κάθε κίνδυνο και αψηφώντας τον θάνατο. 

Ήταν νεαροί και ανεκπαίδευτοι στα όπλα. Δεν γνώριζαν την πολεμική τέχνη, δεν γνώριζαν τη χρήση της πυρίτιδας, μα έμαθαν. 

Δεν γνώριζαν τα μυστικά του ανταρτοπόλεμου και πώς να πορεύονται αθέατοι τα βράδια στο βαθύ σκοτάδι των απόκρυφων κορφών της κυπριακής γης, μα έμαθαν. 

Δεν ήξεραν πώς να δαμάσουν τις δύσβατες πλαγιές του Πενταδακτύλου, του Τροόδους, της Μαδαρής, του Κύκκου και του Μαχαιρά, να φτιάχνουν κρησφύγετα και μέσα σ’ αυτά να λουφάζουν για μέρες και νύχτες, νηστικοί και διψασμένοι, μα έμαθαν. 

Δεν ήξεραν πώς είναι να διαβιούν τις τελευταίες τους ημέρες στη ζωή, κλεισμένοι σε κελιά μελλοθανάτων και πώς να πορεύονται με ψηλά το κεφάλι ανεβαίνοντας το φρικιαστικό ικρίωμα της αγχόνης, μα έμαθαν. 

Δεν ήξεραν πώς να βιώνεις τις τελευταίες σου στιγμές μέχρι την τελευταία σου αναπνοή και να πεθαίνεις με το χαμόγελο στα χείλη προς τιμή της πατρίδας, μα έμαθαν. 

Ξεπερνούσαν με αξιοθαύμαστες αντοχές και ιώβεια υπομονή τα βαριά τραύματά τους, επιβίωναν από τα φρικτά βασανιστήρια και έβγαιναν ξανά στα βουνά, για να πολεμήσουν ακόμα πιο σκληρά. Αγωνίζονταν για την οικογένεια και την πατρίδα τους, για το Έθνος και την Ελλάδα. Με υπέρμετρο σθένος, τόλμη και αποφασιστικότητα αγωνίζονταν και νικούσαν. 

Κυρίες και κύριοι, 

Ο απελευθερωτικός αγώνας της ΕΟΚΑ άνθισε και κάρπισε από το πάθος των Κυπρίων για ελευθερία, επειδή δεν ανέχονταν πλέον τη σκλαβιά και την υποδούλωση. Σε κάθε γωνιά της κυπριακής γης, άνθρωποι απλοί, του μόχθου και της βιοπάλης, ένωναν τις φωνές τους και διατράνωναν την ισχυρή βούλησή τους για αποτίναξη του αποικιοκρατικού ζυγού. 

«Από μικρά παιδιά φούντωνε μέσα μας η φλόγα, και θέριεψε, και μας έσπρωξε σε κάποια ανεβάσματα και σε κάποιους δρόμους, που είμαστε αποφασισμένοι να τους περπατήσουμε ως το τέλος.» 

Ο διάπυρος λόγος του διανοούμενου αγωνιστή Κυριάκου Μάτση εκφράζει, σε όλη της την έκταση και το βάθος, την ανάγκη του κυπριακού λαού για ελευθερία, αυτοδιάθεση, Ένωση. 

Η ανδρεία και ο πατριωτισμός των αγωνιστών της ΕΟΚΑ γιγάντωνε τη θέληση και ατσάλωνε την πίστη τους. 

Χωρίς ίχνος δισταγμού ορμούσαν στην προσπάθεια απόκτησης της ελευθερίας. Ήταν διατεθειμένοι να προσφέρουν τη ζωή τους ως ιερή θυσία στον βωμό της και να σφραγίσουν με το όνομά τους τον μακρύ κατάλογο των ηρώων της πατρίδας μας. 

Έναν τέτοιο νέο μνημονεύουμε σήμερα. 

Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες, 

Ο Μιχαλάκης Σάββα γεννήθηκε στο Ακάκι, στις 30 Ιανουαρίου 1932, στην πενταμελή οικογένεια του Σάββα Χατζηκυριάκου και της Ελένης Γιακουμή. 

Ολοκλήρωσε τη φοίτησή του στο δημοτικό σχολείο της κοινότητας και ακολούθως, για να στηρίξει οικονομικά την οικογένειά του, εργάστηκε ως σιδηρουργός. 

Από μικρός γαλουχήθηκε με τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά του Ελληνισμού και του Χριστιανισμού. 

Τις αρχές και αξίες, τις οποίες προήγαγε το Σωματείο του χωριού του, ο «Ελληνισμός Ακακίου», με την ενεργό συμμετοχή του στους αγώνες της Κύπρου και του Έθνους, αλλά και την προσφορά του στην κοινωνική, πολιτιστική και αθλητική ζωή του τόπου μας. 

Αυτές τις αρχές, τις αξίες και τα ιδανικά κλήθηκε να υπερασπιστεί και ο 23χρονος νέος, τότε, Μιχαλάκης. 

Με την έναρξη του Αγώνα εντάχθηκε στην Οργάνωση και ανέλαβε αποστολές, αρχικά κατασκευάζοντας κάθε είδους αυτοσχέδιους εκρηκτικούς μηχανισμούς, βόμβες, νάρκες και χειροβομβίδες σε δύο εργαστήρια, στο Ακάκι και στην Αυλώνα. 

Διακρινόταν για τη γενναιότητα, την αποφασιστικότητα και το ήθος του. Παθιασμένος και ασυγκράτητος, συνεχώς κατέστρωνε σχέδια παράτολμων επιθέσεων εναντίον των κατακτητών. 

Όταν, τον Οκτώβριο του 1956, Βρετανοί στρατιώτες αφαίρεσαν την ελληνική σημαία από το καμπαναριό της εκκλησίας Ακακίου, ο Μιχαλάκης τοποθέτησε άλλη στη θέση της, παγιδεύοντάς την με εκρηκτικά. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να προκληθεί ισχυρή έκρηξη όταν επιχειρήθηκε εκ νέου η αφαίρεσή της. 

Σημαντικές υπηρεσίες πρόσφερε επίσης και ως σύνδεσμος. Με το ιδιωτικό του όχημα μετέφερε καταζητούμενα πρόσωπα, όπλα και αλληλογραφία της Οργάνωσης σε ολόκληρο τον τομέα Μόρφου. 

Οι επιχειρήσεις και οι ενέδρες, στις οποίες έλαβε μέρος, εκτείνονταν από το Ακάκι μέχρι την περιοχή των χωριών του Κοντεμένου και της Μύρτου. Από τον Φεβρουάριο του 1957, όταν οι μαχητές της ΕΟΚΑ ενέτειναν τις δραστηριότητές τους στην περιοχή, ο Μιχαλάκης Σάββα αφιερώθηκε σχεδόν εξ ολοκλήρου στον αγώνα και στην υλοποίηση των διαταγών και σχεδίων της Οργάνωσης. 

Στις 10 Μαρτίου 1957, ο Μιχαλάκης με την ομάδα του επιχείρησαν να ανατινάξουν τη γέφυρα του ποταμού Σερράχη. Λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών δεν κατέστη δυνατή η πυροδότηση των εκρηκτικών και η επιχείρηση αναβλήθηκε. 

Την επόμενη ημέρα, σύμφωνα με διαθέσιμες πηγές και μαρτυρίες, ενώ κινούνταν με το αυτοκίνητό του στην περιοχή, ανακόπηκε από στρατιωτική περίπολο και κατά την προσπάθειά του να απομακρυνθεί πυροβολήθηκε, με αποτέλεσμα τον θανάσιμο τραυματισμό του. 

Για το συγκεκριμένο γεγονός, η εφημερίδα «Έθνος», στις 13 Μαρτίου του 1957, αναφέρει χαρακτηριστικά: 

«Ετελέσθη χθές και ώραν 2.30 μ.μ εις Ακάκι η κηδεία του φονευθέντος προψές υπό δυνάμεως ασφαλείας Μιχαλάκη Σάββα, μηχανικού, ηλικίας 25 ετών. 

Εις το χωρίον επεβλήθη κατ’ οίκον περιορισμός την 10 π.μ ώραν και ήρθη μετά την ταφήν του νεκρού. Μόνον εις τους στενούς συγγενείς του φονευθέντος επετράπη να παρακολουθήσουν την κηδεία. Μεταξύ των κατατεθέντων στεφάνων είς έφερε την επιγραφήν “ΕΟΚΑ” και έτερος “ο Αρχηγός Διγενής”. 

Ο Μιχαλάκης Σάββα επυροβολήθη και εφονεύθη την 10μ.μ της παρελθούσης Δευτέρας υπό δυνάμεως ασφαλείας, πλησίον του νεκροταφείου Ακακίου. Το πτώμα του φονευθέντος παρελήφθη υπό των στρατιωτών και μετεφέρθη εις το νοσοκομείο Λευκωσίας, οπόθεν παρεδόθη χθες […] εις τους οικείους του […] δια την κηδείαν.» 

Στο σχετικό επίσημο ανακοινωθέν σύμφωνα με την εφημερίδα αναφέρθηκε ότι: 

«…Ο οδηγός ενός αυτοκινήτου “βαν”, ο οποίος εσταμάτησεν επί της οδού Ακακίου-Περιστερώνας την νύκτα της Δευτέρας εθεάθη υπό στρατιωτικής περιπόλου ενεργών κατά τρόπον ύποπτον. Όταν τον επλησίασαν, οι στρατιώται εκάλεσαν τρις τον οδηγόν, όταν όμως ούτος ήρχισε απομακρυνόμενος διά του αυτοκινήτου, τον επυροβόλησαν και τον εφόνευσαν». 

Ελληνίδες και Έλληνες, 

Σήμερα, επτά σχεδόν δεκαετίες από την έναρξη του υπέροχου αγώνα της ΕΟΚΑ, αντλώντας τα διδάγματα που απορρέουν από τη θυσία του Μιχαλάκη Σάββα και όλων των ηρώων μας, οφείλουμε με συλλογικότητα, ενότητα και αλληλεγγύη να αρθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να αντιμετωπίσουμε τις σύγχρονες προκλήσεις. 

Η παρούσα κατάσταση στην πατρίδα μας, με τη συνεχιζόμενη τουρκική κατοχή, καθίσταται επικίνδυνη και δεν είναι δυνατόν να αποτελέσει το μέλλον που επιθυμούμε και επιδιώκουμε για τον λαό και τις μελλοντικές γενιές της Κύπρου. 

Η τουρκική κατοχή δεν μπορεί να διαιωνίζεται. 

Παρά τις όποιες δυσκολίες, οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι η αποδοχή της στρεβλής αυτής κατάστασης, η αδράνεια, η αποδοχή των τετελεσμένων, ο διχασμός, η αναζωπύρωση των παθών και ο καταλογισμός ευθυνών δεν οδηγεί πουθενά, αντίθετα, επισύρει περισσότερους κινδύνους. 

Οφείλουμε με ομοψυχία, σύμπνοια και αποφασιστικότητα να συνεχίσουμε τις προσπάθειές μας για επίτευξη του στόχου μας, που είναι η απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας. 

Αγωνιζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις προς αυτή την κατεύθυνση, ώστε να πετύχουμε την πολυπόθητη λύση του κυπριακού προβλήματος, για να προσφέρουμε στον λαό και στα παιδιά μας μια πατρίδα ελεύθερη, απαλλαγμένη από κατοχικά στρατεύματα και ξένες εγγυήσεις, η οποία θα ατενίζει το μέλλον με αισιοδοξία και θα επιτρέπει στους νόμιμους κατοίκους της να συμβιώνουν σε συνθήκες ασφάλειας, ισονομίας, ισοπολιτείας, προόδου και ευημερίας. 

Αυτό οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές. 

Αυτό μας υποβάλλει η θυσία του Μιχαλάκη Σάββα και των άλλων ηρώων μας. 

Ας είναι αιωνία η μνήμη και η δόξα που θα τον συνοδεύει.

Σας ευχαριστώ. 

(ΓΣ/AΣ)