Ανακοινωθέντα

Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για εμένα να απευθύνω χαιρετισμό στη σημερινή εκδήλωση, κυρίως λόγω του συγγραφέα, αλλά και της ιδιαίτερης δουλειάς του που ξεπερνά τα όρια της λογοτεχνίας και αγγίζει βαθιά την ψυχή του λαού μας. Τιμούμε σήμερα όχι μόνο τον συγγραφέα Ηλία Μανιταρά, αλλά και το έργο του, το οποίο αποτελεί μια ζωντανή μαρτυρία της ιστορίας, του πόνου και της ελπίδας. 

Ο τίτλος της ποιητικής συλλογής του Ηλία Μανιταρά, «Έπρεπε να ζήσω ό,τι δεν έζησα», από μόνος του προκάλεσε πληθώρα σκέψεων μέσα μου. Η φράση αυτή αντηχεί στις καρδιές όλων εκείνων που αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τη γη τους, που στερήθηκαν το δικαίωμα να μεγαλώσουν, να αγαπήσουν, να δημιουργήσουν στον τόπο που τους ανήκε, στον τόπο που γεννήθηκαν, στο χώμα που περπάτησαν, στον τόπο που έπρεπε να ζήσουν ό,τι δεν έζησαν. Μου φέρνει στον νου τις χιλιάδες των προσφύγων μας –τους Βαρωσιώτες που δεν περπάτησαν στις χρυσές ακτές τους, τους Μορφίτες που δεν απόλαυσαν τις μυρωδιές των περβολιών τους, τους Κερυνειώτες που δεν έζησαν με φόντο το γραφικό λιμανάκι τους, τους Καρπασίτες που δεν μπόρεσαν να δημιουργήσουν αναμνήσεις στις ανέγγιχτες ακρογιαλιές της ιδιαίτερης πατρίδας τους. 

Οι σκέψεις αυτές πηγαίνουν στους πεσόντες και αγνοούμενους μας –νέους στο άνθος της ηλικίας τους που θυσιάστηκαν, παιδιά, γυναίκες και ηλικιωμένους που χάθηκαν ξαφνικά εκείνο το τραγικό καλοκαίρι. Στους εγκλωβισμένους μας, στους πρόσφυγες, στους αιχμαλώτους και παθόντες της τουρκικής εισβολής του 1974, στις οικογένειες των αγνοουμένων και πεσόντων μας. Ο πόνος της απώλειας και η αίσθηση του ανεκπλήρωτου στοιχειώνουν όλους μας, πρόσφυγες και μη, καθώς ζούμε στη μισή μας πατρίδα, με τη μνήμη της άλλης μισής να παραμένει ζωντανή και ανεκπλήρωτη. 

Κρατώντας στα χέρια μου το έργο του Ηλία Μανιταρά, συνειδητοποίησα πως δεν πρόκειται απλώς για μια ποιητική συλλογή, αλλά για μια ζωντανή μαρτυρία αγώνα, έναν ύμνο αντοχής, υπομονής και ακλόνητης πίστης για επιστροφή. Είναι η φωνή του λαού μας, που για μισό αιώνα βιώνει την κατοχή, αλλά δεν λυγίζει. 

Ο Ηλίας Μανιταράς, γέννημα-θρέμμα του Ριζοκαρπάσου, δεν έπαψε ποτέ να ανήκει στη γη του, ακόμη και όταν οι συνθήκες τον απομάκρυναν από αυτή. Από στρατιώτης το 1974 στην υπεράσπιση της Καρπασίας μέχρι την επιστροφή του το 2017 και την αδιάκοπη προσπάθειά του να διαφυλάξει την πολιτιστική κληρονομιά της κατεχόμενης ιδιαίτερης πατρίδας του, ο Ηλίας παρέμεινε ένας άνθρωπος ριζωμένος στον τόπο του, κρατώντας άσβεστη τη φλόγα της μνήμης.

Η ποίησή του αποτυπώνει με τρόπο μοναδικό τον ήχο της απώλειας, το χρώμα της νοσταλγίας και τη δύναμη της ελπίδας. Μέσα από τις σελίδες της ποιητικής του συλλογής, ο αναγνώστης δεν συναντά μόνο τις λέξεις ενός δημιουργού, αλλά τα βιώματα ενός ανθρώπου που κουβαλά μέσα του την ιστορία του τόπου μας, τα συναισθήματα και τις μνήμες που ανήκουν σε όλους μας. Το Ριζοκάρπασο, μισό αιώνα μετά, στέκει αγέρωχο, χάριν στους ανθρώπους του και τις θυσίες τους και οι «πανδαισίες ήχων» που περιγράφει στο έργο του δεν είναι απλώς εικόνες της καθημερινότητας, αλλά η ζωντανή απόδειξη ότι οι ψυχές των ανθρώπων του παραμένουν άσβεστες. 

Η έκδοση αυτού του βιβλίου δεν είναι απλώς μια προσωπική εξομολόγηση, αλλά μια ανεκτίμητη προσφορά στον συλλογικό μας αγώνα για τη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης. Ο ίδιος ο Ηλίας γράφει πως στάθηκε τυχερός, κατάφερε να επιστρέψει στη δική του Ιθάκη και να ζήσει όσα δεν έζησε. Όμως, η πορεία του δεν ήταν εύκολη, έδωσε και συνεχίζει να δίνει έναν άνισο αγώνα, και η τελική έκβαση της μάχης του –όπως ο ίδιος λέει– μένει να καθοριστεί από τον χρόνο.

Ο Ηλίας δεν μιλά μόνο για τον εαυτό του. Μέσα από τη δική του διαδρομή, εκφράζει τα αισθήματα όλων των προσφύγων, αυτών που, όπως λέει ο ίδιος, δεν προσκύνησαν ακόμη τις εικόνες που προσκυνούσε η μάνα τους πριν την εισβολή. 

Γι’ αυτό, ο αναγνώστης της ποιητικής συλλογής «Έπρεπε να ζήσω ό,τι δεν έζησα» θα ανακαλύψει στις σελίδες της κομμάτια της δικής του ψυχής, της δικής του ανάγκης για επιστροφή, είτε αυτή είναι στην πατρώα γη, είτε σε μια παιδική ανάμνηση που παραμένει ζωντανή. Με λιτές, αλλά συγκλονιστικές λέξεις, ο Ηλίας Μανιταράς κατορθώνει να αποδώσει τον συλλογικό πόνο της απώλειας και την αδιάσπαστη δύναμη της ελπίδας, μετατρέποντας κάθε στίχο του σε αντανάκλαση των πιο βαθιών μας συναισθημάτων. 

Κλείνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ τον Ηλία Μανιταρά για την πρωτοβουλία του να διαθέσει μέρος των εσόδων από το βιβλίο στην προικοδότηση του επαναδραστηριοποιηθέντος Λαογραφικού Ομίλου Ριζοκαρπάσου. Αυτή η χειρονομία, σε συνδυασμό με το συνολικό του έργο και δράση, αποδεικνύει πως δεν είναι μόνο ένας δημιουργός, αλλά και ένας θεματοφύλακας της ιστορίας, της παράδοσης και της πολιτιστικής ταυτότητας του Ριζοκαρπάσου. 

Με αφορμή τη σημερινή εκδήλωση, θέλω να σας διαβεβαιώσω πως η πολιτεία θα συνεχίσει να στηρίζει όσους παλεύουν για τη διατήρηση της ταυτότητάς μας, όσους αντιστέκονται στη λήθη και υπηρετούν το «Δεν ξεχνώ» με το έργο και τη ζωή τους. Ο Ηλίας Μανιταράς είναι ένας από αυτούς. Μέσα από την προσωπική του πορεία, στέλνει ένα δυνατό μήνυμα ελπίδας για τις επόμενες γενιές. 

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης παραμένει σταθερά προσηλωμένος στην ενίσχυση και στήριξη του αγώνα των εγκλωβισμένων και επανεγκατασταθέντων μας για διατήρηση του ελληνισμού στη σκλαβωμένη γη, στη στήριξη του αγώνα των συγγενών των αγνοουμένων και πεσόντων μας, των αιχμαλώτων και παθόντων. Προτεραιότητά του είναι η επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ώστε να εξευρεθεί μια δίκαιη και βιώσιμη λύση που θα επανενώνει την πατρίδα μας και θα επιτρέπει την επιστροφή των προσφύγων στις πατρογονικές τους εστίες, υπό συνθήκες ασφάλειας και ευημερίας.

Τα πενήντα χρόνια είναι πολλά, όχι όμως αρκετά, για να μας απομακρύνουν από τον στόχο μας και ούτε να δαμάσουν την ελπίδα και θέλησή μας μέχρι την τελική δικαίωση, μέχρι την επιστροφή στους τόπους που μας γέννησαν. Και το αποτύπωμα στην ποιητική συλλογή του συγγραφέα Ηλία Μανιταρά συμβάλλει στη διατήρηση του πόθου για επιστροφή. 

(ΝΖ/ΓΣ)