Ανακοινωθέντα

Η εφαρμογή μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής με επίκεντρο την ανάπτυξη και την προσιτή στέγη

Είναι μεγάλη μου χαρά να βρίσκομαι σήμερα ανάμεσά σας, σε ένα συνέδριο που ενισχύει τη δυναμική του τομέα των ακινήτων στην Κύπρο, ενός τομέα που αποτελεί σταθερά τη ραχοκοκαλιά της κυπριακής οικονομίας τα τελευταία χρόνια. Ευχαριστώ θερμά την Keller Williams Seven για την πρόσκληση και για την ευκαιρία να συζητήσουμε ένα ζήτημα που αποτελεί προτεραιότητα της Κυβέρνησης, εκείνο της εφαρμογής μιας ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής που υποστηρίζει την ανάπτυξη και διασφαλίζει την πρόσβαση σε προσιτή στέγη για τους κοινωνικό-οικονομικά ευάλωτους συμπολίτες μας.

Η στέγαση δεν είναι απλώς μια οικονομική δραστηριότητα. Είναι ένας βασικός παράγοντας κοινωνικής συνοχής, οικονομικής σταθερότητας και βιώσιμης ανάπτυξης. Τα τελευταία χρόνια, η αγορά κατοικίας έχει βρεθεί αντιμέτωπη με μεγάλες προκλήσεις. Η άνοδος των τιμών, η αύξηση του κόστους κατασκευής, οι επιπτώσεις των διεθνών κρίσεων και οι νέες δημογραφικές τάσεις έχουν δημιουργήσει συνθήκες που απαιτούν στρατηγική παρέμβαση από την Πολιτεία.

Για πρώτη φορά, η Κυβέρνηση έχει διαμορφώσει μια συνεκτική και ολοκληρωμένη στεγαστική πολιτική, η οποία εστιάζει τόσο στη διευκόλυνση της πρόσβασης των πολιτών σε κατοικία όσο και στην ενίσχυση του κλάδου των ακινήτων ως μοχλού ανάπτυξης.

Το πρόγραμμα «ΣτεγάΖΩ το μέλλον μου», μια στρατηγική που ενσωματώνει ολοκληρωμένες λύσεις για την ενίσχυση της στεγαστικής επάρκειας και της ανάπτυξης του κτηματομεσιτικού κλάδου στηρίζεται σε δύο βασικούς άξονες: την αύξηση του οικιστικού αποθέματος στην ολότητά του, με επίκεντρο την προσφορά προσιτής στέγης και, παράλληλα, την ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης των πολιτών μέσω στοχευμένων μέτρων στήριξης. Επιπρόσθετα, μέσα από τη στρατηγική μας για το στεγαστικό, επιδιώκουμε να βρούμε λύσεις για να αυξήσουμε το διαθέσιμο απόθεμα στις δημαρχούμενες περιοχές, συμβάλλοντας παράλληλα στον στρατηγικό στόχο της Κυβέρνησης για αναζωογόνηση της υπαίθρου και των ορεινών περιοχών.

Για να πετύχουμε αυτούς τους στόχους, υλοποιούμε μια σειρά πρωτοβουλιών που διευκολύνουν την ανάπτυξη και παράλληλα διασφαλίζουν τη δημιουργία επιλογών για την πρόσβαση σε στέγη για τους πολίτες ανεξαρτήτως του κοινωνικού και οικονομικού τους υπόβαθρου.

Η επιβράδυνση του ρυθμού κατασκευής οικιστικών μονάδων εξαιτίας των εξωγενών παραγόντων που έπληξαν την οικοδομική δραστηριότητα τα προηγούμενα χρόνια, είχε ως αποτέλεσμα να περιοριστεί αισθητά η προσφορά του διαθέσιμου αποθέματος, την ίδια ώρα που η ζήτηση για αγορά ή ενοικίαση κατοικιών παραμένει υψηλή, δημιουργώντας πιέσεις στην αγορά κατοικίας. Προς επίλυση της χαμηλής προσφοράς, συμπεριλάβαμε στα μεσοπρόθεσμα μέτρα της στεγαστικής πολιτικής μας, το Σχέδιο “Build to Rent” και τα πολεοδομικά κίνητρα, δύο Σχέδια μέσω των οποίων αυξάνεται ο τελικός παραγόμενος αριθμός μονάδων. Συγκεκριμένα, τα δύο μέτρα προνοούν την παραχώρηση επιπρόσθετου συντελεστή δόμησης μέχρι 45% του ισχύοντος σε επιχειρηματίες ανάπτυξης γης για την παραγωγή και τη διάθεση στην αγορά πολύ περισσότερων κατοικιών.

Η παραχώρηση συντελεστή δόμησης δωρεάν έχει, την ίδια στιγμή, ανταποδοτικό χαρακτήρα, δεδομένης της υποχρέωσης που έχουν οι κατασκευαστές για διάθεση μέρους ή του συνόλου των επιπρόσθετων μονάδων για σκοπούς προσιτής αγοράς ή ενοικίου. Πιο συγκεκριμένα, το Σχέδιο “Build to Rent” προβλέπει τη διάθεση όλων των οικιστικών μονάδων που παράγονται με τον επιπρόσθετο συντελεστή δόμησης σε προσιτές τιμές ενοικίασης. Ταυτόχρονα, το Σχέδιο Πολεοδομικών Κινήτρων προϋποθέτει την παραχώρηση του 20% των πρόσθετων μονάδων κατοικίας για αγορά σε προσιτές τιμές και το υπόλοιπο 25% σε τιμές ελεύθερης αγοράς. Για να γίνει εύκολα κατανοητό, εάν σε ένα τεμάχιο μπορούν να ανεγερθούν 100 οικιστικές μονάδες, με τον επιπρόσθετο συντελεστή, ο αριθμός αυξάνεται στις 145, εκ των οποίων, στο μεν Σχέδιο “Build to Rent” στην ολότητά τους οι 45 διατίθενται σε προσιτό ενοίκιο και στο Σχέδιο Πολεοδομικών Κινήτρων, οι 20 παραχωρούνται για αγορά σε προσιτή τιμή και οι υπόλοιπες 25 σε τιμές ελεύθερης αγοράς. Πέραν των πιο πάνω, δίνεται η επιλογή της εξαγοράς του συντελεστή δόμησης, με καταβολή του ποσού εξαγοράς στο Ειδικό Ταμείο Προσιτής Στέγης του ΚΟΑΓ.

Με τον τρόπο αυτό, αφενός, διατίθενται περισσότερες κατοικίες στην αγορά και δη στην αγορά προσιτής κατοικίας και, αφετέρου, σταδιακά μειώνεται η ζήτηση, με απώτερο σκοπό την αποσυμπίεση των τιμών ακινήτων ευρύτερα. Με ικανοποίηση βλέπουμε ότι τα δύο αυτά Σχέδια αγκαλιάστηκαν από τους επαγγελματίες ανάπτυξης γης. Από το μέχρι στιγμής ενδιαφέρον, αναμένεται ότι θα παραχθούν πέραν των 1.900 οικιστικών μονάδων και θα ενταχθούν στην αγορά προσιτής κατοικίας περισσότερες από 280 κατοικίες. Επίσης, σημαντική είναι και η καταβολή περίπου €8.7 εκ. από το δικαίωμα εξαγοράς του συντελεστή δόμησης που υπολογίζεται, μέχρι στιγμής, ότι θα ενισχύσει το Ειδικό Ταμείο του ΚΟΑΓ για την υλοποίηση των προγραμμάτων προσιτής κατοικίας του Οργανισμού, μέσα από το οποίο αναμένεται να παραχθούν πρόσθετες περίπου 250 προσιτές κατοικίες.

Πέραν των πιο πάνω, μετά από διαβούλευση με τον επιστημονικό μας σύμβουλο, το ΕΤΕΚ, υιοθετήθηκε πρόταση για αξιοποίηση του υφιστάμενου αδρανούς οικιστικού αποθέματος με την υλοποίηση του Σχεδίου «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω». Το Σχέδιο προνοεί την παραχώρηση χορηγίας από €15.000 μέχρι €35.000 σε ιδιοκτήτες αδρανών οικιστικών μονάδων για την ανακαίνιση ή την αναβάθμισή τους και τη διάθεσή τους στη συνέχεια σε προσιτό ενοίκιο για περίοδο τεσσάρων ετών. Το Σχέδιο «Ανακαινίζω-Ενοικιάζω» αποτελεί ένα μέτρο που εκτιμάται ότι θα προσφέρει αμεσότερες λύσεις στην αγορά προσιτού ενοικίου, έως ότου αποδώσουν τα Σχέδια αύξησης του οικιστικού αποθέματος με την παραγωγή πρόσθετων μονάδων σε συνεργασία με τον ιδιωτικό τομέα. Έχουν υποβληθεί περίπου 50 αιτήσεις και έχουν γίνει περισσότερες από 400 εγγραφές στην ηλεκτρονική πλατφόρμα του ΚΟΑΓ, ενώ εντός Μαρτίου, θα τεθεί σε λειτουργία η ηλεκτρονική πλατφόρμα για τους ενοικιαστές για την ενοικίαση των μονάδων που ανακαινίζονται στο πλαίσιο του Σχεδίου. Ευελπιστώ ότι με την έναρξη της εφαρμογής του Σχεδίου θα επιδειχθεί μεγαλύτερο ενδιαφέρον, ώστε να λειτουργήσει στο επιθυμητό επίπεδο.

Κυρίες και κύριοι,

Τις ενέργειές μας για αύξηση του αποθέματος κατοικιών συμπληρώνει ο δεύτερος πυλώνας της ολοκληρωμένης στεγαστικής πολιτικής μας που αφορά την ενίσχυση της αγοραστικής δυνατότητας των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο εμπίπτουν το Στεγαστικό Σχέδιο παραχώρησης οικονομικής βοήθειας σε νέους ή/και νεαρά ζευγάρια μέχρι 41^ός ετών, και τα Στεγαστικά Σχέδια αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών και συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου.

Το Σχέδιο που απευθύνεται στους νέους και τα νεαρά ζευγάρια και οικογένειες προβλέπει την παροχή εφάπαξ ποσού χορηγίας που κυμαίνεται από €20.000 μέχρι €50.000, σε συνολικά 400 δικαιούχους, στη βάση εισοδηματικών κριτηρίων και σύνθεσης της οικογένειας. Σκοπός είναι να διευκολυνθούν οι δικαιούχοι στην κάλυψη μέρους του κόστους ανέγερσης ή αγοράς ιδιόκτητης κατοικίας. Μέχρι στιγμής, στις δύο προκηρύξεις υποβλήθηκαν 320 έγκυρες αιτήσεις και δόθηκαν σχεδόν 30 εγκρίσεις/προεγκρίσεις. Θα ήθελα, με την ευκαιρία, να επαναλάβω την πρόθεση του ίδιου του Προέδρου της Δημοκρατίας και του Υπουργείου Εσωτερικών, για εξεύρεση επιπρόσθετων πιστώσεων για αύξηση του αριθμού των δικαιούχων που δύνανται να επωφεληθούν από το Σχέδιο, στη βάση του ενδιαφέροντος που θα υπάρξει μέχρι το τέλος Νοεμβρίου που ολοκληρώνεται η τρέχουσα προκήρυξη.

Στον άξονα της ενδυνάμωσης των πολιτών για πρόσβαση σε στέγη συνδυαστικά με τον στρατηγικό στόχο της Κυβέρνησης για ενίσχυση των περιοχών της υπαίθρου και των ορεινών, εμπίπτουν τα Στεγαστικά Σχέδια αναζωογόνησης ορεινών, ακριτικών και μειονεκτικών περιοχών και συγκεκριμένων περιοχών της υπαίθρου. Τα Σχέδια εφαρμόζονται από το 2019 με αναθεωρήσεις έκτοτε. Τον Μάιο του 2024, προβήκαμε σε μια εκτεταμένη αναθεώρηση των κριτηρίων των Σχεδίων, τα οποία επαναπροκηρύχθηκαν, με ελκυστικότερους όρους, έτσι ώστε να συμπεριληφθούν και να επωφεληθούν περισσότεροι δικαιούχοι.

Από την αρχή της εφαρμογής των Σχεδίων, δόθηκαν εγκρίσεις σε συνολικά 1.694 περιπτώσεις, με συνολική οικονομική ενίσχυση ύψους περίπου €64 εκ., που κατανέμονται σε όλες τις Επαρχίες και τις περιοχές εφαρμογής των Σχεδίων. Στην τρέχουσα προκήρυξη με τους βελτιωμένους όρους, εγκρίθηκαν από τον Μάιο του 2024 μέχρι σήμερα 129 αιτήσεις με συνολική δαπάνη πέραν των €5.2 εκ..

Στον στόχο της αναβίωσης της υπαίθρου και της ενίσχυσης των οικονομικά ευάλωτων συμπολιτών μας εμπίπτει και το Σχέδιο Παραχώρησης Οικοπέδων σε οικογένειες με χαμηλά και μεσαία εισοδήματα, το οποίο βρίσκεται στη διαδικασία νομοτεχνικού ελέγχου. Το Σχέδιο προβλέπει την οικοπεδοποίηση κρατικής γης σε Κοινότητες στο 25% της αξίας τους και την παραχώρησή τους για τη στήριξη των οικογενειών για απόκτηση στέγης, την ίδια ώρα που δίνεται ώθηση στις Κοινότητες για ανάπτυξη και αναζωογόνηση. Ήδη, πριν ακόμα ανακοινωθεί το Σχέδιο, λαμβάνουμε αρκετά μηνύματα από Κοινοτικά Συμβούλια, που εκφράζουν το ενδιαφέρον τους για την συμμετοχή των Κοινοτήτων τους στο Σχέδιο. Αναμένουμε ότι το προσεχές διάστημα θα μπορούμε να ανακοινώσουμε το Σχέδιο και να προχωρήσουμε σε εφαρμογή του.

Αγαπητοί φίλοι,

Άρρηκτα συνδεδεμένη με τη στεγαστική πολιτική του Κράτους είναι η μεταρρύθμιση του τομέα της αδειοδότησης της ανάπτυξης γης. Σε μια διαδικασία που άρχισε από το 2023, αρχικά στο πλαίσιο της προετοιμασίας για την έναρξη της μεταρρύθμισης της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, αφουγκραζόμενοι τις ανάγκες του κατασκευαστικού τομέα, προωθήσαμε δέσμη 22 μέτρων για απλοποίηση του τρόπου αδειοδότησης. Ακολούθως, από τον περασμένο Οκτώβριο υλοποιήσαμε μια σειρά από τροποποιήσεις με τις οποίες αλλάξαμε ριζικά το πλαίσιο υποβολής, εξέτασης και έγκρισης των αιτήσεων για άδειες πολεοδομίας και οικοδομής, με κύριο στόχο τον περιορισμό του χρόνου διεκπεραίωσης μιας αίτησης, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξη.

Μέσα από καινοτόμες πρακτικές, εφαρμόζεται τους τελευταίους μήνες ταχεία και αυτοματοποιημένη διαδικασία εξέτασης και έκδοσης αδειών πολεοδομίας και οικοδομής εντός 20 εργάσιμων ημερών για μονοκατοικίες και διπλοκατοικίες και εντός 40 εργάσιμων ημερών για αναπτύξεις μέχρι 12 κατοικίες σε σειρά και τετραώροφες πολυκατοικίες μέχρι 20 διαμερίσματα.

Η μεταρρύθμιση του τομέα αδειοδότησης αναμφίβολα θα συμβάλει στην ταχύτερη παραγωγή οικιστικών μονάδων και διαμερισμάτων και, βαθμιαία, στη μόνιμη κάλυψη των στεγαστικών της αναγκών μερίδας των πολιτών. Κατ’ επέκταση, θα βοηθήσει να απελευθερωθούν οικιστικές μονάδες, κυρίως ενοικιαζόμενες, και να επανενταχθούν στην αγορά, έτσι ώστε να αξιοποιηθούν από άλλους πολίτες, αμβλύνοντας το πρόβλημα εξασφάλισης στέγασης.

Κυρίες και κύριοι,

Η αποτελεσματικότητα των μέτρων αυτών εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεργασία μας με τον ιδιωτικό τομέα. Οι κτηματομεσιτικές εταιρείες, οι κατασκευαστές και οι επενδυτές έχουν καθοριστικό ρόλο στην εφαρμογή μιας βιώσιμης στεγαστικής πολιτικής. Η Κύπρος διαθέτει ένα δυναμικό κτηματομεσιτικό τοπίο που προσελκύει ντόπιους και διεθνείς επενδυτές. Η στεγαστική πολιτική που εφαρμόζουμε, προσφέρει προοπτικές για δημιουργία συνθηκών σταθερότητας στην αγορά και ευκαιριών ανάπτυξης για όλους τους εμπλεκόμενους.

Η εξασφάλιση προσιτής και ποιοτικής στέγης για όλους είναι προτεραιότητα της Κυβέρνησης. Στόχος μας είναι να συνεχίσουμε να προσαρμόζουμε τις πολιτικές μας στις σύγχρονες ανάγκες, να ενισχύουμε τις επενδύσεις και να διαμορφώνουμε ένα πλαίσιο που ωφελεί τόσο τους πολίτες όσο και την οικονομία. Για την επίτευξη του στόχου αυτού, επενδύουμε στη συνέργειά μας με τον κλάδο ανάπτυξης γης και ακινήτων του ιδιωτικού τομέα. Επιτρέψτε μου να σας ευχαριστήσω για τη διαρκή συμβολή σας στις προσπάθειες της Κυβέρνησης να δώσει ουσιαστικές και μόνιμες λύσεις στις στεγαστικές ανάγκες της κοινωνίας.

Συγχαίρω ξανά τους διοργανωτές της αποψινής εκδήλωσης για την πρωτοβουλία να αφιερώσουν το φετινό Συνέδριο στο ζήτημα της στέγασης, δίνοντας μας την ευκαιρία να παρουσιάσουμε τις δράσεις μας για το θέμα. Σας ευχαριστώ θερμά για την προσοχή σας.

(ΜΚυ/ΒΚ)