Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη συγκίνηση και τιμή βρισκόμαστε και φέτος στη διοργάνωση του 40ου Παγκύπριου Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων. Μιας ξεχωριστής διοργάνωσης με ιερό και βαθιά ανθρώπινο χαρακτήρα που σκοπό έχει, αφενός, να αποτελέσει σημείο αναφοράς στον διαρκή αγώνα των ανθρώπων του τόπου μας για αντιμετώπιση των δεινών της τουρκικής εισβολής και, αφετέρου, να αγγίξει και να επαναφέρει στη συλλογική συνείδηση πως μισό αιώνα μετά, υπάρχουν ακόμη οικογένειες που υποφέρουν και περιμένουν καρτερικά να μάθουν νέα για τους ανθρώπους τους. Έναν θεσμό που αναδεικνύει με διαχρονικότητα το συλλογικό μας χρέος: τη διατήρηση της μνήμης, την ενίσχυση της ελπίδας και τη συνέχιση του αγώνα για δικαίωση.

Η εξαφάνιση εκάστου προσώπου που αγνοείται μέχρι σήμερα η τύχη του συνιστά πολλαπλές παραβιάσεις βασικών και θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όχι μόνο για το αγνοούμενο πρόσωπο, αλλά και για τους οικείους του, διαιωνίζοντας την ταλαιπωρία, θλίψη, ψυχική οδύνη και απόλυτη δυστυχία τους για την τύχη των αγαπημένων τους προσώπων και τη διακρίβωση της αλήθειας. Οι σοβαρές παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των αγνοούμενων προσώπων και των οικογενειών τους καταγράφονται και στις αποφάσεις των υποθέσεων της Κύπρου εναντίον της Τουρκίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ).

Το ζήτημα των αγνοουμένων εξακολουθεί να αποτελεί, 50 χρόνια μετά την τουρκική εισβολή, την πιο επώδυνη και ανοιχτή πληγή της κυπριακής τραγωδίας. Μια πληγή που δεν έκλεισε ποτέ και δεν μπορεί να κλείσει όσο παραμένει η αβεβαιότητα, η αγωνία, η προσμονή χωρίς απάντηση, που στοιχειώνουν ακόμη τις οικογένειες των αγνοουμένων μας, οι οποίες εξακολουθούν να περιμένουν με αξιοπρέπεια και καρτερία.

Θέλω να επισημάνω ότι τα τελευταία δύο χρόνια, με τη στήριξη του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη έχουν γίνει σημαντικές τομές από το Γραφείο μας που έχουν ως επίκεντρο τον άνθρωπο, στο πλαίσιο μιας ανθρωποκεντρικής διακυβέρνησης.

Οφείλω από καρδιάς να εκφράσω τα θερμά μας συγχαρητήρια στο Παγκύπριο Ταμείο Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων, στον Πρόεδρό του Μακαριώτατο Αρχιεπίσκοπο Κύπρου κ.κ. Γεώργιο, στον Πρόεδρο και τα μέλη της Παγκύπριας Οργάνωσης Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, καθώς και σε όλους όσοι εργάστηκαν ακούραστα, για να πραγματοποιηθεί και φέτος αυτός ο Μαραθώνιος, για 40η συνεχή χρονιά. Η συμβολή τους όλα αυτά τα χρόνια προς τις οικογένειες των αγνοουμένων μας είναι ανεκτίμητη και, το σημαντικότερο, διατηρούν ζωντανό το διαχρονικό μήνυμα του «δεν ξεχνώ», μετατρέποντας το σε καθημερινή στάση ζωής.

Το γεγονός ότι ο Παγκύπριος Μαραθώνιος Αγάπης Αγνοουμένων διοργανώνεται επί 40 συναπτά έτη, με αμείωτο πάθος και επιτυχία, αποδεικνύει πως ακόμα κι όταν οι γενιές αλλάζουν, η μνήμη δεν ξεθωριάζει και ο αγώνας δεν εγκαταλείπεται, αλλά συνεχίζεται με βαθιά προσήλωση στις ίδιες αξίες, που κρατούν άσβεστη τη φλόγα της διεκδίκησης και της ελπίδας. Με το ίδιο πείσμα, αποφασιστικότητα και πίστη στον αγώνα μέχρι τη δικαίωση.

Εξάλλου, το ζήτημα των αγνοουμένων δεν ανήκει στο παρελθόν. Είναι ένα διαρκές ανθρωπιστικό δράμα, που συνεχίζει να εκτυλίσσεται καθημερινά σε δεκάδες σπίτια στην Κύπρο και την Ελλάδα. Είναι ο γιος που δεν γύρισε, ο πατέρας που χάθηκε, η μάνα που περιμένει βουβά μα καρτερικά, οι γυναίκες, τα παιδιά και οι ηλικιωμένοι, τα αθώα θύματα της τουρκικής εισβολής του 1974. Και σίγουρα, είναι ένα βάρος που καμιά οικογένεια δεν θα έπρεπε να σηκώνει για πενήντα χρόνια.

Κύριος στόχος όλων μας είναι η διακρίβωση της τύχης κάθε αγνοούμενου που χάθηκε κατά την τουρκική εισβολή το 1974 και τις διακοινοτικές συγκρούσεις της περιόδου 1963-1964, δηλαδή να εξακριβωθεί η τύχη όλων, ώστε να μην παραμείνουν πρόσωπα που αγνοούνται και να διαπιστωθεί η αλήθεια.

Πέραν του 49% των υποθέσεων των αγνοουμένων μας εξακολουθούν να εκκρεμούν μέχρι σήμερα, ενώ από τους αγνοούμενους μας των διακοινοτικών συγκρούσεων 1963/64 έχουν ταυτοποιηθεί οι 17 από τους 44, από τους οποίους οι τρεις είναι Ελλαδίτες και μέχρι σήμερα δεν έχει εντοπιστεί κανένας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, από την πρώτη στιγμή, έθεσε το θέμα των αγνοουμένων στην κορυφή των ανθρωπιστικών προτεραιοτήτων. Όχι ως απλή υποχρέωση, αλλά ως ηθικό και εθνικό χρέος. Εφαρμόσαμε ένα νέο πλαίσιο δράσεων και ενεργειών, που έχει αρχίσει να αποδίδει. Μέσα σε δύο χρόνια, από το Πρόγραμμα της Κυπριακής Δημοκρατίας, προχωρήσαμε σε 15 ταυτοποιήσεις –οι περισσότερες εξ αυτών αφορούν Ελλαδίτες στρατιώτες της Ελληνικής Δύναμης Κύπρου (ΕΛΔΥΚ) που αφιέρωσαν τη ζωή τους μαχόμενοι για την ελευθερία της πατρίδας μας, αλλά και στην ταυτοποίηση επιπρόσθετων οστών ηρώων μας. Η πρόσφατη πρώτη ταυτοποίηση οστών, από την πλειάδα οστών που είχαν εμποτιστεί με χημικές ουσίες, είναι ίσως το σημαντικότερο βήμα στις προσπάθειες επίλυσης ενός προβλήματος που χρονολογείται από το 1979, και το οποίο αναμένεται να δώσει απαντήσεις στις οικογένειες των αγνοουμένων και πεσόντων μας, συμβάλλοντας στην επίλυση αυτού του τεράστιου ανθρωπιστικού θέματος, για το οποίο θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε εντατικά και με συνέπεια.

Με επίκεντρο την ανθρωποκεντρική πολιτική εφαρμόσαμε την προσωπική ενημέρωση των συγγενών των αγνοουμένων μας, επιδεικνύοντας τον απαιτούμενο σεβασμό στον ανθρώπινο πόνο και τη θυσία του δικού τους ανθρώπου. Συνεχίζουμε τις προσωπικές επαφές με τους συγγενείς των αγνοουμένων μας και σύντομα θα μεταβούμε στην Ελλάδα, για να τους ενημερώσουμε σε προσωπικές συναντήσεις στα σπίτια τους.

Βασικός στόχος σήμερα δεν είναι άλλος από την ενίσχυση των ερευνών. Προς αυτή την κατεύθυνση έγιναν και γίνονται κινήσεις ουσίας: προσεγγίσαμε με σεβασμό και ανθρωπιά πληροφοριοδότες, απομακρυνθήκαμε από αστυνομικές ανακριτικές μεθόδους, δημιουργώντας ένα περιβάλλον ειλικρίνειας, ασφάλειας και εμπιστοσύνης. Εκεί ακριβώς βασίζουμε την ελπίδα μας για νέες πληροφορίες, νέα στοιχεία, νέες ταυτοποιήσεις.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης αποφάσισε την αύξηση της οικονομικής συνεισφοράς προς τη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους της Κύπρου (ΔΕΑ), έτσι ώστε να δημιουργηθούν περισσότερες ομάδες και περισσότερα συνεργεία στον τομέα των ανασκαφών, με πρωταρχικό στόχο να δώσει πρόσθετη ώθηση στη ΔΕΑ, ώστε να γίνει πιο αποτελεσματική και να έχει την επιχειρησιακή δυνατότητα να λειτουργήσει με πιο γοργούς ρυθμούς

Δώσαμε έμφαση και αναδείξαμε αθέατες πτυχές των αγνοουμένων μας όπως είναι τα αγνοούμενα παιδιά μας, το μικρότερο ήταν ηλικίας 6 μηνών και το μεγαλύτερο 18 ετών, καθώς και οι αγνοούμενες γυναίκες της τουρκικής εισβολής του 1974, που αριθμούν συνολικά σε 118 και οι πεσούσες σε 248. Οι γυναίκες θύματα της εισβολής είναι οι άγνωστες ηρωίδες και ταυτόχρονα τα άγνωστα θύματα του πολέμου. Είναι αυτές που συμμετείχαν με τον δικό τους τρόπο στον αγώνα, σε συνθήκες απόλυτου κινδύνου. Οι γυναίκες αυτές αποτελούν μια ξεχωριστή τραγική πτυχή του δράματος της κυπριακής τραγωδίας και το λιγότερο που έχουμε να κάνουμε είναι να αναγνωρίσουμε την προσφορά και τη θυσία τους. Και όσες είναι εν ζωή να τις στηρίξουμε με κάθε τρόπο και μέσο, ώστε να απαλύνουμε τον πόνο και τις τραγικές θύμησες που τις μεταφέρουν για πενήντα χρόνια. Και θα συνεχίσουμε τις ενέργειές μας για ανάδειξη των ανθρώπινων πτυχών του προβλήματος ως ξεχωριστή πτυχή της τουρκικής θηριωδίας του 1974.

Στηρίζουμε τους συγγενείς των αγνοουμένων μας σε κάθε αίτημά τους και τους παρέχουμε πληροφορίες για τα θέματα που τους απασχολούν. Σε συναντήσεις που έχουμε μαζί τους, επεξηγούμε με χάρτες τις τοποθεσίες όπου έγιναν ή θα γίνουν έρευνες και ανασκαφές, επιτράπηκε η επισκόπηση των προσωπικών φακέλων των δικών τους ανθρώπων, δίδοντας τους αντίγραφο φακέλου, και επεξηγώντας τη διαδικασία ταυτοποίησης και οτιδήποτε άλλο θέμα τους απασχολεί με σκοπό τη στήριξή τους.

Δεν παραγνωρίζουμε τις τεράστιες δυσκολίες. Απέναντί μας έχουμε μια Τουρκία αμετακίνητη, σκληρή, που εξακολουθεί να εμποδίζει την πρόοδο των ερευνών, αρνούμενη πεισματικά την πρόσβαση στα αρχεία του τουρκικού στρατού, παρεμποδίζοντας και καθυστερώντας έρευνες, ανασκαφές και εκταφές, κηρύσσοντας αυθαίρετα στρατιωτικές ζώνες, καθώς και συστηματικά και εσκεμμένα μετακινώντας οστά από πιθανούς χώρους ταφής. Αυτό δεν είναι απλώς μη συνεργασία. Είναι ωμή παραβίαση των πιο στοιχειωδών αρχών του ανθρωπιστικού δικαίου. Και δεν θα σταματήσουμε να το καταγγέλλουμε διεθνώς. 

Είναι γι’ αυτό που η συνεχής ανάδειξη του ζητήματος και η ορθή αξιοποίηση των δικαστικών αποφάσεων, των ψηφισμάτων του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών (ΟΗΕ), του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Ευρωπαϊκών Επιτροπών, δυσχεραίνει περισσότερο τη θέση της Τουρκίας, ώστε να υποχρεωθεί να επιτρέψει πρόσβαση σε στοιχεία και πληροφορίες από τα στρατιωτικά της αρχεία, που θα οδηγήσουν στη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας. Έτσι, επιτυγχάνεται η ευαισθητοποίηση όσων μπορούν να συνδράμουν προς αυτή την κατεύθυνση.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας παραμένει υποστηρικτής και υπερασπιστής του πολύ σημαντικού έργου που επιτελείτε. Έχει αναδείξει και εγείρει το ζήτημα των αγνοουμένων στο υψηλότερο δυνατό επίπεδο τόσο προς τον κατοχικό ηγέτη, όσο και προς ηγέτες τρίτων χωρών και στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στόχος μας είναι ξεκάθαρος: να σπάσει η σιωπή, να ανοίξουν τα αρχεία, να δοθεί η δυνατότητα στις οικογένειες να μάθουν, να θρηνήσουν όπως πρέπει, να τιμήσουν όπως αξίζει, έστω και καθυστερημένα. Αυτό που θα ήθελα να διαβεβαιώσω με αφορμή τη διεξαγωγή του 40ου Μαραθωνίου Αγάπης Αγνοουμένων, είναι πως παρά τις δυσκολίες και τα εμπόδια, θα συνεχίσουμε με τον ίδιο ζήλο, την ίδια συνέπεια και αποφασιστικότητα, την ίδια πίστη για τη διακρίβωση της τύχης και της αλήθειας για την τύχη όλων των αγνοουμένων μας. Και θα συνεχίσουμε μέχρι την τελική δικαίωση.

Θα ήθελα, με την ευκαιρία αυτή, να ευχαριστήσω την Παγκύπρια Οργάνωση Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων, και την Πανελλήνια Επιτροπή Συγγενών Αδηλώτων Αιχμαλώτων και Αγνοουμένων της Κυπριακής Τραγωδίας για την ακούραστη δουλειά και το έργο τους. Και να επαναλάβω τη στήριξή μας σε κάθε τους προσπάθεια. Αλλά και στην Εκκλησία της Κύπρου, η οποία στάθηκε από την πρώτη στιγμή στο πλευρό των οικογενειών, σε εποχές που το ίδιο το κράτος αδυνατούσε, προσφέροντας ένα αποκούμπι, που όλοι ξέρουμε τι σημαίνει σε κρίσιμες στιγμές, όπως αυτές που βιώνει για δεκαετίες ο λαός μας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να επισημάνω προς κάθε κατεύθυνση και στον κάθε ένα από εμάς ότι το ζήτημα των αγνοουμένων μας δεν είναι απλώς αριθμοί. Είναι πρόσωπα, είναι ιστορίες, είναι μνήμες, είναι οικογένειες, είναι ήρωες. Είναι οι ήρωες μιας γενιάς που πλήρωσε ακριβά την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του λαού μας. Και εμείς οφείλουμε να συνεχίσουμε να παλεύουμε –με σεβασμό, με επιμονή, με ανθρωπιά– για να αποδοθεί η δικαιοσύνη. Για να λυτρωθούν οι οικογένειες τους και μαζί να λυτρωθεί ολόκληρη η πατρίδα μας. Δεν είναι υποχρέωση, είναι χρέος μας, ως κοινωνία και ως πολιτεία, να συνεχίσουμε τον αγώνα για τη μνήμη τους, για τη δικαίωσή τους, για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια που συμβολίζουν. 

(ΓΣ/ΝΖ)