Ανακοινωθέντα

Τα αποτελέσματα της Συνόδου της Βάρνας σχολίασε ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Πρόδρομος Προδρόμου, στη ραδιοφωνική εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο», του Τρίτου Προγράμματος Ραδιοφώνου ΡΙΚ, την Τρίτη 27 Μαρτίου 2018.

Το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων έχει ως ακολούθως:

«Είμαστε ικανοποιημένοι από τις τοποθετήσεις των Ευρωπαίων αξιωματούχων;

Ναι, βεβαίως. Οι τοποθετήσεις από τον Πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου κ. Τουσκ, και τον Πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Γιούνκερ ήταν ακριβώς στη γραμμή των αποφάσεων και των αρχών της ΕΕ.

Ιδιαίτερα τα τελευταία συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου φαίνεται ότι έγιναν πράξη απέναντι στην Τουρκία. Θα πρέπει βεβαίως να περιμένουμε περισσότερη ενημέρωση για το τι ακριβώς διαμείφθηκε, και πριν από τις δηλώσεις την ανταλλαγή απόψεων, γιατί δεν είναι ακριβώς διαπραγμάτευση. Αλλά γενικά, η ΕΕ, απέναντι σε μια Τουρκία η οποία ανεξαρτήτως της ρητορικής που αναπτύχθηκε προηγουμένως έδειξε χθες διά του κ. Ερντογάν ότι σαφέστατα ενδιαφέρεται για τις σχέσεις με την ΕΕ – έφθασε μάλιστα να κάνει λόγο μέχρι και για ένταξη και είπε ότι είναι στρατηγικός τους στόχος – ο  Πρόεδρος Τουσκ και ο κ. Γιούνκερ κατέστησαν σαφές ότι η συνέχεια των ευρωτουρκικών σχέσεων προϋποθέτει την πρόοδο στις σχέσεις της Τουρκίας με την Κύπρο, και ενδεχομένως και με την Ελλάδα για τα άλλα θέματα που την αφορούν. Φυσικά, τέθηκαν και τα υπόλοιπα ευρύτερα ζητήματα, όπως το μέγα ζήτημα του εκδημοκρατισμού και της εξομάλυνσης στην Τουρκία, του τερματισμού της επιδρομής στο Αφρίν.

Σε ό,τι αφορά στην Κύπρο, η τοποθέτηση του κ. Τουσκ ότι οι εταίροι μας στέκονται αλληλέγγυοι στην Κυπριακή Δημοκρατία και στο δικαίωμά της να εκμεταλλεύεται τον φυσικό της πλούτο στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) της, είναι μια απάντηση που δείχνει ότι οι ευρωπαϊκές φιλοδοξίες της Τουρκίας δεν συνάδουν πλέον με τις ενέργειες στις οποίες έχει προβεί στην ΑΟΖ τελευταίως και τις οποίες δεν θα πρέπει να επαναλάβει.

Τέλος, θα ήθελα να υπογραμμίσω ότι ο Πρόεδρος Τουσκ συμπέρανε ότι δεν έφθασαν σε καμιά συμφωνία, δεν έγινε κανένας συμβιβασμός ή συνεννόηση μεταξύ των δύο πλευρών, ο διάλογος θα συνεχιστεί, αλλά έθεσε και το κεντρικό ζήτημα – επαναλαμβάνοντας μάλιστα φρασεολογία που χρησιμοποίησε και η κα Μέρκελ – λέγοντας προς τον Τούρκο Πρόεδρο ότι για την ΕΕ είναι ιδιαίτερα σημαντική η επίλυση του Κυπριακού.

Ναι, μίλησε και για προσπάθεια επανένωσης. Αυτή τη φορά μίλησε συγκεκριμένα για εκμετάλλευση φυσικών πόρων. Δεν καταλήξαμε σε συμβιβασμό αλλά και δεν πήραμε, είπε ο κ. Τουσκ, σαφείς απαντήσεις για τα κυπρογενή ζητήματα και για άλλες ανησυχίες.

Η τοποθέτηση του κ. Ερντογάν […] δείχνει ότι παραμένει το πρόβλημα, για να είμαστε ρεαλιστές.

Στην περίπτωση του ζητήματος των Ελλήνων στρατιωτικών ο κ. Γιούνκερ έγινε πολύ πιο σαφής, ζητώντας από την Τουρκία να επιλύσει αυτό το θέμα θετικά μέχρι το ορθόδοξο Πάσχα. Βλέπουμε, λοιπόν, ότι προσπαθούν και οι εκπρόσωποι της ΕΕ στον ανώτατο θεσμό, με καλή θέληση και θετική προσέγγιση ώστε να μην υπάρξει ρήξη, να βρουν μία διέξοδο. Ο δίαυλος έχει ως ορόσημα ξεκάθαρα τη βελτίωση των σχέσεων της Τουρκίας με την Ελλάδα και την Κύπρο. Αυτό είπε συγκεκριμένα ο κ. Γιούνκερ. Δηλαδή, βελτίωση των ευρωτουρκικών σημαίνει βελτίωση των σχέσεων και με την Κύπρο. Και όταν η ΕΕ, μιλά για την Κυπριακή Δημοκρατία. Θα πρέπει να πάψει να υπάρχει αυτό το στρεβλωτικό πρίσμα της Τουρκίας, που δυστυχώς μαζί με τους Τουρκοκυπρίους, προσπαθεί να συνομιλούμε αγνοώντας ή μη αναγνωρίζοντας την Κυπριακή Δημοκρατία.

Δεν θέλουμε να πούμε ότι αυτή είναι η κατάληξη των προσπαθειών για μια συμφιλίωση μέσα από έναν συμβιβασμό και μια συμφωνία, αλλά από εκεί θα έπρεπε να ξεκινήσουμε και θα έπρεπε με αυτόν τον τρόπο να καταλαβαίνουν όλοι ότι η Κυπριακή Δημοκρατία φροντίζει τα δικαιώματα όλων των πολιτών της στην ΑΟΖ και να σταματήσουν αυτήν την πολιτική των κανονιοφόρων.

Θα πρέπει να διαπιστώσουμε την τεράστια διαφορά στις πολύ έντονες δηλώσεις του κ. Ερντογάν εφ’ όλης της ύλης πριν από τη Σύνοδο, που ήταν περίπου παραλήρημα, με τους κάπως ήπιους τόνους μετά. Ίσως είναι ενδεικτικό του ότι όντως, ίσως, στρατηγικός στόχος της Τουρκίας είναι η ένταξη στην ΕΕ. Δεν ξέρω αν είναι και δικιά σας αυτή η εκτίμηση.

Αυτό θα πρέπει να κριθεί. Πραγματικά ήταν εντελώς άλλη γλώσσα. Είπα κατ’ επανάληψη ότι εάν αφήσουμε την ακραία ρητορική που χρησιμοποιεί ο κ. Ερντογάν, βλέπουμε ότι η Τουρκία επιδεικνύει ενδιαφέρον για μια σχέση με την ΕΕ.  Εξαντλείται το ενδιαφέρον στα συγκεκριμένα αιτήματα που έχει, τα οποία είναι πολύ καλά γνωστά και τα οποία δεν ικανοποιήθηκαν βεβαίως χθες, και βρίσκονται μακριά από το να ικανοποιηθούν, δηλαδή χρειάζεται δουλειά.  Άρα, υπάρχει το κίνητρο. Θα το δούμε. Θα δούμε επίσης εάν αυτή η πιο ήπια γλώσσα και η διάθεση συνδιαλλαγής – τηρουμένων πάντα των αναλογιών όταν μιλάμε για τον Πρόεδρο της Τουρκίας – είναι ένδειξη μόνιμης, σταθερότερης πολιτικής επιθυμίας διαλόγου και συμβιβασμών.

Με όλα αυτά που λέχθηκαν από τους  κ.κ. Τουσκ και Γιούνκερ, θεωρείτε η Τουρκία υφίσταται κάποιο πολιτικό κόστος;

Οπωσδήποτε υφίσταται πολιτικό κόστος, γιατί όλη η ρητορική του κ. Ερντογάν σχετικά με τον ρόλο που οραματίζεται και που παίζει η χώρα του στο διεθνές προσκήνιο καταρρίπτεται με αυτές τις αναφορές από τους ηγέτες που εκφράζουν 28 κράτη, ανάμεσα στα οποία κάποια από τα σημαντικότερα στον κόσμο. Όλη αυτή η λογική ότι θα είναι η Τουρκία ο κύριος των θαλασσών, ότι θα υπαγορεύει τους κανόνες, ότι θα διαμοιράσει όπως επιθυμεί την Συρία, ότι μέσα στην Τουρκία θα εφαρμόζει καθεστώτος και όχι σύγχρονη δημοκρατία  - γιατί αυτό ζουν δυστυχώς οι ίδιοι Τούρκοι – τέθηκε υπό άλλο πρίσμα χθες.

Η ΕΕ έχει λόγο: μιλάει για τα όσα περίεργα έχουν συμβεί μετά από το πραξικόπημα ιδιαίτερα στην ίδια την Τουρκία, ζητάει την επάνοδο σε ένα κράτος δικαίου, ζητά να σταματήσει η Τουρκία αυτά που κάνει στο Αφρίν και βεβαίως, ζητά να σεβαστεί τα γειτονικά κράτη και ιδιαίτερα τα κράτη μέλη, υπενθυμίζοντας ότι και η Ελλάδα και η Κυπριακή Δημοκρατία είναι κράτη μέλη. Άρα, λοιπόν, το αφήγημα του κ. Ερντογάν ότι με τους δικούς του όρους – γιατί αυτά έλεγε επισκεπτόμενος την Ελλάδα και αναθεωρώντας, αν είναι δυνατόν, και συνθήκες προαιώνιες ότι – θα επιβάλει μια νέα τάξη πραγμάτων, μπαίνει στην άκρη. Θα πρέπει να δείξει η Τουρκία πώς προσαρμόζεται με μια φιλοδοξία ευρωτουρκικής σχέσης. 

Από την άλλη, η ουσιαστικότερη πτυχή παραμένει το αν και πότε θα επαναρχίσει η διαδικασία στο Κυπριακό. Έχουμε κάτι νεότερο;

Θα ενημερωθούμε καλύτερα στη συζήτηση που έγινε ανάμεσα στην ΕΕ και τον Τούρκο Πρόεδρο. Όμως, η επανέναρξη των συνομιλιών είναι και ένα κριτήριο για να δούμε εάν η Τουρκία έχει διαφορετική προσέγγιση. Είναι και τα ζητήματα της ΑΟΖ αλλά είναι και το Κυπριακό, που ίσως να μπορούμε να δούμε εκεί δείγματα γρηγορότερα.»

(ΜΧ/ΜΛ/ΣΧ)