Η τρίτη φάσις των συνομιλιών διά την Κύπρον διεξήχθη εις Βιέννην από της 31ης Ιουλίου μέχρι της 2ας Αυγούστου, 1975.
Προκαταρκτικαί συζητήσεις διεξήχθησαν επί των εξουσιών και αρμοδιοτήτων μιας ομοσπόνδου κυβερνήσεως επί τη βάσει των υποβληθεισών κατά την πρώτην φάσιν Ελληνοκυπριακών προτάσεων, των Τουρκοκυπριακών προτάσεων, αι οποίαι υπεβλήθησαν την 21ην Ιουλίου και των πλέον συνοπτικών προτάσεων των υποβληθεισών υπό του κ. Κληρίδη κατά την παρούσαν φάσιν των συνομιλιών. Η περαιτέρω εξέτασις του θέματος τούτου θα συνεχισθή εις Λευκωσίαν προς τον σκοπόν μιας τελικής συζητήσεως του προβλήματος, ομού μετά των άλλων πτυχών των συναφών προς την λύσιν του Κυπριακού προβλήματος κατά την προσεχή φάσιν των συνομιλιών. Ο κ. Ντενκτάς εξέθεσε τας απόψεις του επί των συνοπτικών προτάσεων των υποβληθεισών υπό του κ. Κληρίδη, ως επίσης και επί των ιδικών του προτάσεων περί μιας κοινής μεταβατικής κυβερνήσεως των υποβληθεισών υπ’ αυτού την 18ην Ιουλίου. Ο κ. Κληρίδης επανέλαβε την προηγούμενην θέσιν του επί του θέματος τούτου.
Επίσης διεξήχθη συζήτησις επί των γεωγραφικών πτυχών ενός μελλοντικού διακανονισμού του Κυπριακού προβλήματος. Συνεφωνήθη όπως επί του θέματος αυτού οι κ.κ. Κληρίδης και Ντενκτάς έχουν περαιτέρω ιδιαιτέρας συνομιλίας προ της τετάρτης φάσεως των συνομιλιών, ώστε να προετοιμασθή το έδαφος διά την συζήτησιν του θέματος τούτου, η οποία θα γίνη κατά την εν λόγω φάσιν.
Επιπροσθέτως συνεφωνήθησαν τα ακόλουθα:
1. Εις τους Τουρκοκυπρίους τους επί του παρόντος διαμένοντας εις το νότιον τμήμα της νήσου θα επιτραπή, εάν επιθυμούν, να μετακινηθούν εις τον βορράν μετά των υπαρχόντων των, επί τη βάσει ωργανωμένου προγράμματος και με την βοήθειαν της Ειρηνευτικής Δυνάμεως.
2. Ο κ. Ντενκτάς επανέλαβε, και συνεφωνήθη, ότι οι Ελληνοκύπριοι οι επί του παρόντος διαμένοντες εις το βόρειον τμήμα της νήσου είναι ελεύθεροι να παραμείνουν και ότι θα παρασχεθή εις αυτούς πάσα βοήθεια διά να δύνανται να διάγουν μίαν ομαλήν ζωήν, περιλαμβανομένων διευκολύνσεων εις τον εκπαιδευτικόν τομέα και διά την άσκησιν της θρησκείας των, ως επίσης και ιατρικής περιθάλψεως υπό ιδικών των ιατρών και ελευθέρας διακινήσεως εις τον βορράν.
3. Οι Ελληνοκύπριοι οι επί του παρόντος διαμένοντες εις τον βορράν, οι οποίοι κατόπιν αιτήσεώς των και χωρίς να υποστούν οιασδήποτε φύσεως πίεσιν, θα εκδηλώσουν την επιθυμίαν να μεταβούν εις τον νότον θα δύνανται να πράξουν τούτο.
4. Η Ειρηνευτική Δύναμις των Ηνωμένων Εθνών θα έχη ελευθέραν είσοδον εις τα Ελληνοκυπριακά χωρία και τόπους διαμονής των Ελληνοκυπρίων εις τον βορράν.
5. Προς εφαρμογήν της ανωτέρω συμφωνίας θα δοθή προτεραιότης εις την επανασύνδεσιν οικογενειών, πράγμα το οποίον δύναται ωσαύτως να συνεπάγεται την μεταφοράν αριθμού Ελληνοκυπρίων επί του παρόντος διαβιούντων εις το νότιον τμήμα, εις τον βορράν.
Επίσης εξητάσθη το θέμα των εκτοπισμένων προσώπων.
Παρ’ όλον ότι αμφότεραι αι πλευραί επανεβεβαίωσαν άπαξ έτι ότι δεν κρατούν εν γνώσει των αδηλώτους αιχμαλώτους πολέμου ή άλλους κρατουμένους, συνεφωνήθη αμοιβαίως όπως παρέχωνται πλήρεις διευκολύνσεις δι’ ερεύνας, κατόπιν πληροφοριών παρεχομένων είτε από της μιας είτε από της άλλης πλευράς.
Αμφότεραι αι πλευραί εδήλωσαν ότι ο Διεθνής Αερολιμήν Λευκωσίας, ο οποίος έχει επισκευασθή υπό των Ηνωμένων Εθνών δυνάμει της συμφωνίας της επιτευχθείσης κατά την πρώτην φάσιν, δύναται να χρησιμοποιήται, ως πρώτον βήμα υπό των Ηνωμένων Εθνών διά τας ανάγκας των.
Λόγω των υποχρεώσεων του Γενικού Γραμματέως εν σχέσει με την Γενικήν Συνέλευσιν, η τετάρτη φάσις των συνομιλιών θα πραγματοποιηθή εις την Έδραν των Ηνωμένων Εθνών, εν Νέα Υόρκη, την 8ην και 9ην Σεπτεμβρίου, 1975.
________
* Ανακοινωθέν εκδοθέν μετά την τρίτην φάσιν των διακοινοτικών συνομιλιών εις Βιέννην.