Ανακοινωθέντα

Σας καλωσορίζω στη σημερινή δημοσιογραφική διάσκεψη, η οποία δίνει το έναυσμα για την έναρξη σειράς εκστρατειών με τίτλο Ιστορίες Γυναικών. Η πρώτη, η σημερινή μας εκστρατεία «Ιστορίες γυναικών», η οποία γίνεται σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας, το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας και, φυσικά, το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών, αφορά στην προβολή και προώθηση προτύπων γυναικών σε επαγγέλματα STEAM, που έχουν να κάνουν δηλαδή με τις Επιστήμες, την Τεχνολογία, τη Μηχανική, τις Τέχνες και τα Μαθηματικά. Να αναφέρω ότι είναι μια διαδικτυακή εκστρατεία, η οποία θα σταλεί και στα σχολεία μας για ενημέρωση.

Γιατί ιστορίες γυναικών; Από την ημέρα ανάληψης των καθηκόντων μου έχω συμμετάσχει σε πολλές εκδηλώσεις όπως, μεταξύ άλλων, «γυναίκες και μαθηματικά», «γυναίκες και ναυτιλία», «γυναίκες, ειρήνη και ασφάλεια». Το κοινό που έχουμε εντοπίσει σε αυτές τις πολύ διαφορετικές θεματικές είναι πως οι γυναίκες χρειάζονται χώρο, αλλά και φωνή, για να πουν τις δικές τους ιστορίες. Κάπως έτσι προέκυψε και ο τίτλος Ιστορίες Γυναικών.

Όσον αφορά στο γιατί χρειαζόμαστε περισσότερες γυναίκες στα επαγγέλματα αυτά, να αναφέρω ότι, σύμφωνα με στοιχεία του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων, σε επαγγέλματα STEAM εργάζονται μόνο το 4% των γυναικών, σε σύγκριση με 27% των ανδρών.

Για την Κύπρο δεν υπάρχουν ακριβή στοιχεία, ωστόσο, στη συμμετοχή των γυναικών σε επαγγέλματα STEAM, η χώρα μας κατατάσσεται στις χαμηλότερες θέσεις ανάμεσα σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Τα στοιχεία και οι στατιστικές της ΕΕ αναφέρουν πως οι θέσεις εργασίες στους τομείς STEAM, και ειδικά στα επαγγέλματα που έχουν να κάνουν με την τεχνολογία, θα αυξηθούν κατά 8%. Η αύξηση αυτή είναι πολύ μεγαλύτερη από τον μέσο όρο ανάγκης όλων των άλλων επαγγελμάτων στο μέλλον. Είναι γνωστό, άλλωστε, ότι τα επαγγέλματα που σχετίζονται με την τεχνολογία βρίσκονται ψηλά στη ζήτηση σε σχέση με την απασχόληση, με αποτέλεσμα οι μισθοί να είναι υψηλότεροι τόσο στο παρόν αλλά και όπως όλα δείχνουν και στο μέλλον. Αυτό που θα πρέπει, ωστόσο, να μας προβληματίσει είναι ότι, σε αυτή την ελπιδοφόρα προοπτική, τα επαγγέλματα αυτά προσελκύουν περισσότερο τους άνδρες από ότι τις γυναίκες. Οι λόγοι, σύμφωνα και με μελέτες, δεν είναι η γενετική προδιάθεση των ανδρών, αλλά τα στερεότυπα και οι παραδοσιακές αναχρονιστικές αντιλήψεις που εμποδίζουν τις γυναίκες να επιλέξουν αυτά τα επαγγέλματα. Οι βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις, κάποτε συνειδητές, κάποτε υποσυνείδητες, θέλουν τις γυναίκες να αναλαμβάνουν πολλαπλούς ρόλους: της μητέρας, της κόρης, της συζύγου, της εργαζόμενης, της φροντίστριας, και τους άντρες να έχουν μόνο έναν ρόλο: του εργαζόμενου, του οικονομικού κουβαλητή του σπιτιού. Υπάρχει ακόμα η τάση να προκαθορίζουμε το μέλλον των παιδιών μας πριν ακόμη γεννηθούν, στη βάση στερεοτυπικών κοινωνικών ρόλων.

Δηλαδή, με το που γνωστοποιηθεί το φύλο του παιδιού μας, ετοιμάζουμε ροζ και μπλε δωμάτια, αντίστοιχα, και ενισχύουμε τα κορίτσια με παιχνίδια όπως κούκλες και κουζινούλες (μανούλες και οικοκυρές) και τα αγόρια μας με στρατιωτάκια και αυτοκινητάκια (ο σκληρός, ο αγωνιστής).

Με αυτόν τον τρόπο ενισχύουμε συγκεκριμένες ικανότητες, δεξιότητες και ρόλους της συναισθηματικής και ευαίσθητης γυναίκας και του εργατικού, «σκληρού» άντρα, προωθώντας και διαιωνίζοντας στερεότυπα. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα τη δυσανάλογη υπέρ-εκπροσώπηση των αντρών, σε υψηλά αμειβόμενα επαγγέλματα του μέλλοντος.

Τα πιο πάνω σε μια εποχή όπου στη χώρα μας αριστεύουν περισσότερα κορίτσια παρά αγόρια, αποφοιτούν από την τριτοβάθμια εκπαίδευση περισσότερες γυναίκες παρά άντρες, άρα σίγουρα υπάρχουν πολλές άξιες ανάμεσά μας, ενώ την ίδια στιγμή πολλές εργάζονται με καθεστώς μερικής απασχόλησης, ή αμείβονται λιγότερα από τους άντρες ή/ και δεν υπάρχουν ευκαιρίες ανέλιξης.

Την ίδια στιγμή, φίλες και φίλοι, θέλω να είμαι ξεκάθαρη: Δεν πρόκειται για διαγωνισμό μεταξύ γυναικών και αντρών. Θέλουμε και τους άντρες να αποφοιτούν ισότιμα με πτυχίο, μεταπτυχιακό, διδακτορικό και να συμμετέχουν, φυσικά, στην αγορά εργασίας σε επαγγέλματα STEAM και σε όποιο τομέα επιθυμούν. Θέλουμε όμως και τις γυναίκες να μπορούν να έχουν την επιλογή να ακολουθήσουν ελεύθερα την όποια επαγγελματική σταδιοδρομία επιθυμούν. Χρειαζόμαστε αλλά και θέλουμε ισόρροπη συμμετοχή στα επαγγέλματα STEAM.

Θέλουμε ισόρροπη συμμετοχή διότι, όταν σχεδιάζουμε πολιτικές, λαμβάνουμε αποφάσεις και αναλαμβάνουμε δράσεις, υπάρχει διαφορετικός αντίκτυπος στα δύο φύλα. Άρα θα πρέπει να ενσωματώνουμε τη διάσταση του φύλου κατά τον σχεδιασμό των πολιτικών και δράσεων για ισότιμο θετικό αντίκτυπο.

Ένα παράδειγμα που δεν θα κουράζομαι να αναφέρω με κάθε ευκαιρία, είναι το γεγονός ότι στην αυτοκινητοβιομηχανία, έναν κατεξοχήν ανδροκρατούμενο χώρο, κατά την περίοδο κατασκευής αερόσακων, οι κούκλες προσαρμογής που χρησιμοποιούνταν για τις δοκιμές ήταν καθορισμένες σε ανδρικό σωματότυπο με αποτέλεσμα, σε περίπτωση ατυχημάτων με γυναίκες οδηγούς, αυτές να έχαναν τη ζωή τους. Ίσως αυτό να μη συνέβαινε αν υπήρχε γυναικεία εκπροσώπηση στον τομέα της αυτοκινητοβιομηχανίας.

Στην επιχείρηση παραβίασης των κωδικών Bletchley Park, κατά τη διάρκεια του Β’ παγκόσμιου πολέμου, απασχολούνταν 100.000 άτομα από τα οποία το 75% ήταν γυναίκες. Ωστόσο, οι γυναίκες αυτές δεν είχαν αναγνωριστεί επίσημα ως αναλύτριες όπως οι άντρες συνάδελφοι τους. Μάλιστα, τους είχε ζητηθεί να περιγράφουν τη δουλειά τους ως γραμματειακή υποστήριξη.

Όταν όμως μιλάμε για ίση εκπροσώπηση δεν πρέπει να το βλέπουμε μόνο ποσοτικά αλλά και ουσιαστικά. Ποσοτικά δημιουργούμε εικόνες και πρότυπα. Ουσιαστικά, οι γυναίκες φέρνουν στη διαδικασία λήψης αποφάσεων μια διαφορετική οπτική που μπορεί να αντικατοπτρίζει και τις ανάγκες του άλλου 50% του πληθυσμού.

Φίλες και φίλοι,

Η ισότητα των φύλων βρίσκεται υψηλά στις προτεραιότητες της Κυβέρνησης Νίκου Χριστοδουλίδη και γίνεται μια νέα προσπάθεια για σχεδιασμό ολιστικών προσεγγίσεων, μέσα από την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου σε πολιτικές της Κυβέρνησης, οριζόντια, σε δράσεις, μέτρα και πολιτικές όλων των υπουργείων και υφυπουργείων. Ολιστική προσέγγιση δεν σημαίνει προωθώ περισσότερες γυναίκες ή άντρες σε ένα επάγγελμα. Αυτό είναι αποσπασματικό.

Ολιστική προσέγγιση, για να μιλάμε πρακτικά, σημαίνει πως σήμερα, μέσα από αυτή την δράση προωθούμε πρότυπα γυναικών στα επαγγέλματα STEAM, ενώ, παράλληλα, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας, αρχίζουμε να εργαζόμαστε στο εκπαιδευτικό σύστημα ακόμη πιο εντατικά, μέσω της ένταξης της ισότητας των φύλων στα εκπαιδευτικά προγράμματα, αλλά και μέσω της κατάρτισης συμβούλων επαγγελματικής καθοδήγησης, ώστε να συμβουλεύουν τα παιδιά μας στη βάση των ικανοτήτων τους και όχι των δικών μας προσωπικών αντιλήψεων και της υποσυνείδητης προκατάληψης. Στόχος, η αποδόμηση στερεοτυπικών αντιλήψεων ώστε, επαναλαμβάνω, να κατευθύνονται τα παιδιά μας στη βάση των ικανοτήτων τους και όχι στη βάση στερεοτύπων λόγω του φύλου τους.

Επίσης, μια από τις πρώτες πράξεις του Πρόεδρου της Δημοκρατίας τον περασμένο Μάρτιο, μετά από πρωτοβουλία του Γραφείου μας και σε συνεργασία με το Ίδρυμα Κρατικών Υποτροφιών Κύπρου, ήταν η θεσμοθέτηση 10 υποτροφιών για γυναίκες άνω των 30 που δεν είχαν την ευκαιρία να σπουδάσουν νωρίτερα για διάφορους λόγους. Οι υποτροφίες, για φέτος, θα παραχωρούνται για τους τομείς που αφορούν τα επαγγέλματα STEAM.

Σε συνεργασία με το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας, αυτή είναι μόνο η πρώτη από σειρά κοινών δράσεων που προγραμματίζουμε, αφού η έρευνα, η τεχνολογία και η καινοτομία αφορά τις γυναίκες και τους άντρες.

Ευχαριστώ ξανά το Υπουργείο Παιδείας, Νεολαίας και Αθλητισμού, το Υφυπουργείο Έρευνας και Καινοτομίας και το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών για τη συνεργασία να γίνει πραγματικότητα η πρώτη διαδικτυακή ενημερωτική εκστρατεία με γυναίκες πρότυπα, «Ιστορίες Γυναικών στα επαγγέλματα STEAM».

Εκ μέρους όλων μας, εκφράζουμε ευχαριστίες στις γυναίκες-πρότυπα που συμμετέχουν στην εκστρατεία μας. Την Ελεονώρα Κάιζερ (Αστροφυσικό), την Παναγιώτα Πολυκάρπου (Κοινωνική Επιχειρηματία), την Αναστασία Λιοπετρίτη (Κοινωνική Επιχειρηματία), τη Μαρία Σολωμού (Σύμβουλο Επιχειρήσεων), τη Μόνικα Πολέμιτη (Σύμβουλο Επιχειρήσεων), τη Βασιλεία Ταραμουντά (Μεταδιδακτορική Ερευνήτρια), τη Χριστίνα Σιαήλα (Εκπαιδευτικό Τεχνολόγο), τη Μαργαρίτα Ζαχαρίου (Νευροεπιστήμονα), τη Χαριτίνη Τσαγγάρη (Ακαδημαϊκό- Στατιστικολόγο), την Αθηνά Κάσιου (Σκηνοθέτιδα), τη Μαγδαλένα Ζήρα (Σκηνοθέτιδα), τη Νέδη Αντωνίαδου (Ηθοποιό) και την Έλενα Γεωργίου Στρούθου (Μηχανικό Πληροφορικής).

Κλείνω με αυτό που έχει πει η Marian Wright Edelman, «Δεν μπορείς να γίνεις αυτό που δεν βλέπεις».

(ΜΒ/ΣΧ)