Ανακοινωθέντα

Χρέος ιερόν και καθήκον επιβεβλημένο η έκφραση ευγνωμοσύνης και σεβασμού προς τα άξια παλικάρια μας, που έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της πατρίδας.

Βρισκόμαστε λοιπόν σήμερα εδώ, στην εκκλησία του Αποστόλου Ανδρέα στον Αμίαντο, για να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής στους ήρωες μας Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου και Χρύσανθο Μυλωνά. Δύο νέους που έκαναν την υπέρτατη θυσία για να μπορούμε εμείς σήμερα να απολαμβάνουμε την ελευθερία μας, να μπορούμε εμείς σήμερα να ζούμε σε ένα δημοκρατικό και ισότιμο ευρωπαϊκό κράτος.

Κυρίες και κύριοι,

Είμαι βέβαιη πως την ιστορία των αγωνιστών μας κάποιοι την έχετε ζήσει, κάποιοι την έχετε διαβάσει και κάποιοι ίσως την έχετε ξανακούσει από τους γονείς ή τους παππούδες σας. Αλλά είναι μια ιστορία απ’ αυτές που οφείλουμε να θυμόμαστε και να αφηγούμαστε στα παιδιά μας.

Γιατί ο Ευαγόρας και ο Χρύσανθος δεν είναι πια δύο νέοι από τον Αμίαντο και τη Γαλάτα αλλά δύο σύμβολα αυτοθυσίας, ανιδιοτέλειας και αγάπης για την πατρίδα.

Ο Ευαγόρας Παπαχριστοφόρου, γεννημένος το 1937 στον Κάτω Αμίαντο, προερχόταν από μια οικογένεια με υψηλό το θρησκευτικό αίσθημα και το πατριωτικό φρόνιμα. Αξίες που δίδαξαν στα 5 παιδιά τους ο Παπαχριστόφορος Λαζαρίδης και η Μαρία Μυλωνά.

Το ξέσπασμα του απελευθερωτικού αγώνα βρίσκει τον Ευαγόρα στο Μεταλλείο Αμιάντου να αναμένει εναγωνίως την ένταξή του στην ΕΟΚΑ, αφού όλη η οικογένειά του ήταν ήδη ενταγμένη στην οργάνωση.

Έτσι και έγινε. Ο Ευαγόρας έδωσε με ιερή συγκίνηση τον όρκο και από εκείνη την ώρα αφοσιώθηκε ψυχή τε και σώματι στους σκοπούς του αγώνα, έτοιμος να δώσει με χαρά την ίδια του τη ζωή για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας.

Συμμετείχε σε πολυάριθμες μάχες και ενέδρες με την αντάρτικη ομάδα Πιτσιλιάς, ώσπου το 1956 συλλαμβάνεται μετά από προδοσία και οδηγείται στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς εν μέσω ταπεινωτικών βασανιστηρίων.

Το «Γεράκι» της Πιτσιλιάς, όπως τον αποκαλούσαν οι συναγωνιστές του, δεν ήταν δυνατό να ζει μες τα συρματοπλέγματα των κρατητηρίων. Στις 13 Σεπτεμβρίου του ’56 δραπετεύει με συναγωνιστές του και τελικώς επιστρέφει στην Πιτσιλιά όπου και ενώνεται με την ομάδα του Λένα.

Αναγνωρίζοντας το θάρρος, τις ικανότητες, την εξυπνάδα και την αγωνιστικότητά του, ο αρχηγός Διγενής έθεσε τον Ευαγόρα υπεύθυνο για την οργάνωση της περιοχής Σολέας και στην προσπάθεια αυτή θα τον βοηθούσε ο ξάδελφος του Χρύσανθος Μυλωνάς που ήταν και αυτός μυημένος στην οργάνωση.

Ο Χρύσανθος με καταγωγή από το χωριό Γαλάτα αν και 2 χρόνια νεότερος από τον Ευαγόρα, δεν άργησε να διαθέσει τα ηρωικά υλικά της ψυχής του στον αγώνα. Στρατολογούσε μαθητές από το γυμνάσιο Σολέας και μαζί με άλλους συναγωνιστές του ανέλαβε την κατασκευή του κρησφύγετου της ομάδας του Ευαγόρα. Παράλληλα, ήταν τροφοδότης των αντάρτικων ομάδων της περιοχής.

Τα δύο παλικάρια ακούραστα, με σθένος ακατάλυτο, συνέχισαν την προσφορά τους στον αγώνα, όμως η κατάρα της προδοσίας θα συναντούσε ξανά τον Ευαγόρα και αυτή θα έμελε να είναι και η μοιραία.

Τη νύκτα της 7^ης Οκτωβρίου, ο συναγωνιστής τους Μιχαήλ Ασσιώτης πυροβολεί άνανδρα τον 20χρονο Ευαγόρα στον ύπνο του και περιμένει τον 18χρονο Χρύσανθο να πλησιάσει το κρησφύγετο όπου και τον πυροβολεί εν ψυχρώ.

Ένας θάνατος άδοξος, προδοτικός και ανάξιος του μεγέθους της αγωνιστικότητας και της ανδρείας τους. Η οικογένειά τους έχασε σε ένα απόγευμα δύο λεβέντες, δύο πραγματικούς ήρωες του έθνους.

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Σε μια εποχή όπου η πατρίδα μας εξακολουθεί να δοκιμάζεται από την Τουρκική κατοχή, το παράδειγμα του Ευαγόρα και του Χρύσανθου πρέπει να μας καθοδηγήσει ώστε να μείνουμε πιστοί στις αρχές και τα ιδανικά που τόσο απλόχερα μας δίδαξαν μέσα από τον ηρωικό τους θάνατο.

Τα λόγια πολύ φτωχά για να υμνήσουμε τη θυσία τους. Γιατί στους ήρωες μας οφείλουμε όχι μόνο την ύπαρξη και την ανεξαρτησία μας ως Κυπριακή Δημοκρατία αλλά κυρίως την αξιοπρέπεια μας ως ελεύθεροι άνθρωποι.

Για αυτό και θα ήθελα να συγχαρώ τον Πρόεδρο και τα μέλη του Αθλητικού Πνευματικού Ομίλου «Ευαγόρας» Αμιάντου, γιατί ακριβώς κρατούν άσβεστη τη μνήμη των ηρώων μας και μέσα από τις δράσεις και τις ενέργειες τους μεταλαμπαδεύουν τις αξίες και τα ιδανικά του αγώνα στις νέες γενιές.

Τα τελευταία μου λόγια θα ήθελα να τα απευθύνω στη σεβαστή οικογένεια και στα αδέλφια του Ευαγόρα, Παναγιώτα και Μιλτιάδη.

Γνωρίζω πως οι επιμνημόσυνοι λόγοι και οι εκδηλώσεις τιμής δεν μπορούν να απαλύνουν τον πόνο για την απώλεια σας.

Χρειάζονται όμως, για να ανασκοπούμε το παρελθόν, να πορευόμαστε με σωφροσύνη στο παρόν και να σχεδιάζουμε το μέλλον τις ιδιαίτερής μας πατρίδας.

Εύχομαι ολόψυχα να αποτελεί ελάχιστη παρηγοριά για σας η επίγνωση πως η θυσία του Ευαγόρα και του Χρύσανθου αποτελεί λαμπρό παράδειγμα και πυξίδα για όλους εμάς, ώστε να συνεχίσουμε την προσπάθειά μας για επανένωση της μοιρασμένης μας πατρίδας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

(ΝΓ/IK)