Ανακοινωθέντα

Συνεδριακό Κέντρο Φιλοξενία
Παρασκευή, 14 Οκτωβρίου 2022, 8.30 π.μ.

Έντιμε κύριε Υπουργέ Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας,

Αγαπητές βουλεύτριες και αγαπητοί βουλευτές,

Αξιότιμη κυρία Επίτροπε Ισότητας των Φύλων,

Αξιότιμε κύριε Επίτροπε του Πολίτη,

Αξιότιμη κυρία Επίτροπε Περιβάλλοντος,

Αξιότιμες κυρίες εκπρόσωποι των Επιτρόπων Διοικήσεως και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, Νομοθεσίας και Προστασίας των Δικαιωμάτων του Παιδιού,

Αξιότιμη κυρία Αναπληρώτρια Γενική Διευθύντρια του Υφυπουργείου Πολιτισμού,

Αξιότιμη κυρία Αναπληρώτρια Διευθύντρια του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου Κύπρου,

Εκλεκτές κυρίες ομιλήτριες,

Αγαπητές κυρίες εκπαιδεύτριες, αγαπητοί κύριοι εκπαιδευτές,

Αγαπητές συμμετέχουσες και αγαπητοί συμμετέχοντες εκπαιδευτικοί,

Κυρίες και κύριοι,

Ένα εκπαιδευτικό περιβάλλον αποδεσμευμένο από στερεότυπα μπορεί να θέσει τα γερά θεμέλια, ώστε τα παιδιά να μεγαλώσουν ελεύθερα και να καλλιεργήσουν τα ιδιαίτερα ενδιαφέροντα και ταλέντα τους∙ μπορεί να οικοδομήσει την ισότιμη και δίκαιη κοινωνία και πολιτεία του μέλλοντος. Συναφώς, η εκπαίδευση αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα μέσα ενδυνάμωσης των αυριανών πολιτών, παρέχοντάς τους παιδεία, δεξιότητες και αυτοπεποίθηση, στοιχεία απαραίτητα για την ισότιμη και ενεργό συμμετοχή τους στην ανάπτυξη και την ιστορία ενός κράτους. 

Η Βουλή των Αντιπροσώπων έχει θέσει ανάμεσα στις προτεραιότητές της την προώθηση της ισότητας των φύλων στις κοινοβουλευτικές της δράσεις και την οικοδόμηση για την υλοποίηση του στόχου αυτού σχετικών συνεργασιών με αρμόδιους φορείς καθώς και με την κοινωνία των πολιτών. Σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η σημερινή διοργάνωση του συνεδρίου «Φύλο και Εκπαίδευση: Θεωρία, Πολιτική, Πρακτικές», που συνδιοργανώνεται από τη Βουλή και το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας.

Ως κράτος δικαίου και ως κράτος μέλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών, του Συμβουλίου της Ευρώπης και της Ευρωπαϊκής Ένωσης, έχουμε αναλάβει και εφαρμόζουμε τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες καθορίζουν πρότυπα ανθρωπίνων δικαιωμάτων και προστασίας των βασικών ελευθεριών. Ταυτόχρονα, μας δεσμεύουν οι στόχοι της Αειφόρου Ανάπτυξης 2030, οι οποίοι δημιουργούν μια σταθερή σύνδεση μεταξύ της ειρήνης, του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, της οικονομικής ανάπτυξης, της συμμετοχικής διακυβέρνησης και των θεσμών, καθώς και της ισότητας των φύλων.

Ωστόσο, παρά το ισχυρό νομοθετικό πλαίσιο που έχει θεσπιστεί στην Κύπρο, η χώρα μας συνεχίζει να βρίσκεται αντιμέτωπη με ιδιαίτερες προκλήσεις στο ζήτημα της ισότητας των φύλων. Αν και οι γυναίκες της Κύπρου δεν υστερούν σε επίπεδα εκπαίδευσης και μόρφωσης, δεν συμμετέχουν ισότιμα στην πολιτική, οικονομική και κοινωνική ζωή του τόπου. Οι θέσεις στα κέντρα λήψης αποφάσεων είναι κατεξοχήν ανδροκρατούμενες και οι γυναίκες υποεκπροσωπούνται και στις τρεις μορφές εξουσίας, εκτελεστική, νομοθετική, δικαστική, αλλά και στα πολιτικά κόμματα. Η συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας εξακολουθεί να μην είναι ισότιμη, το μισθολογικό και συνταξιοδοτικό χάσμα συνεχίζει να υφίσταται, ενώ τα ποσοστά ανεργίας και φτώχιας των γυναικών είναι διαχρονικά υψηλότερα.

Η ανισότητα των φύλων, βεβαίως, δεν περιορίζεται μόνο στον σεξισμό που υφίστανται οι γυναίκες. Με αποκορύφωμα τις γυναικοκτονίες και τα φαινόμενα βίας και κακοποίησης γυναικών και κοριτσιών που ταλανίζουν τόσο την Κύπρο όσο και την παγκόσμια κοινότητα, καθώς και τα περιστατικά διακρίσεων -στη βάση του φύλου και της διαφορετικότητας- που παρατηρούνται καταδεικνύεται ότι απομένουν πολλά βήματα ακόμη για επίτευξη του στόχου της ισότητας στον τόπο μας.

Όλα αυτά επιβεβαιώνουν εύγλωττα πως τα όποια μέτρα και πολιτικές έχουν ληφθεί και εφαρμοστεί μέχρι στιγμής κρίνονται ανεπαρκή και αναποτελεσματικά στο να αμβλύνουν τις υπονομευτικές επιδράσεις που δημιουργούν οι κρατούσες κοινωνικές αντιλήψεις για τον καταμερισμό των ρόλων και τη δυναμική των διαφυλικών σχέσεων.

Οι γενικευμένες και στερεότυπες απόψεις και προκαταλήψεις λειτουργούν εις βάρος των φύλων και ευθύνονται για την άνιση μεταχείρισή τους. Αυτό που επιβάλλεται να γίνει δεν είναι περισσότερη αλλά πιο ουσιαστική και στοχευμένη εκπαίδευση∙ εκπαίδευση η οποία να ενσωματώνει στη φιλοσοφία και την πρακτική της τη διάσταση του φύλου∙ εκπαίδευση η οποία να επαναδιαπραγματευθεί τον ρόλο και την εικόνα των φύλων στον δημόσιο βίο∙ εκπαίδευση η οποία να αντιστρέψει τη γνώση, τις αξίες και τα στερεότυπα που οδηγούν στην ανισότητα∙ εκπαίδευση η οποία να συνιστά πράξη διεκδίκησης αλλαγής των πατριαρχικών και ανδροκρατούμενων πολιτικών, οικονομικών και κοινωνικών μας δομών και νοοτροπιών.

Φίλες και φίλοι λειτουργοί της εκπαίδευσης,

Μέσα από τον σύγχρονο προβληματισμό για τα ζητήματα του φύλου στην εκπαίδευση έχει αναδειχθεί ο καταλυτικός ρόλος του σχολείου και ειδικότερα του/της εκπαιδευτικού ως προς την εκπλήρωση του βασικού στόχου της παιδείας: της ολόπλευρης ολοκλήρωσης των ατόμων και του ανασχηματισμού της κοινωνίας με άξονες την ελευθερία και την ισότητα των ανθρώπων. Για να μπορέσουν όμως οι εκπαιδευτικοί να ανταποκριθούν με επιτυχία σε αυτό τον κοινωνικό ρόλο χρειάζεται πρώτα απ’ όλα να συνειδητοποιήσουμε με ποιο τρόπο ο καθένας και η καθεμιά από εμάς επιδρούμε στη διαμόρφωση της ταυτότητας του φύλου. Να συνειδητοποιήσουν πως εσείς οι ίδιοι αποτελείτε πρωταρχικούς συντελεστές της εκπαιδευτικής διαδικασίας εφόσον ο/η εκπαιδευτικός διαθέτει μια σχετική αυτονομία κατά την εκπαιδευτική πράξη. Κατά συνέπεια, ο ρόλος τους είναι καθοριστικός ως προς την επιτυχή υλοποίηση εκπαιδευτικών πολιτικών και μεταρρυθμίσεων, μεταξύ των οποίων και η ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στα σχολεία.

Η σημερινή συνδιοργάνωση απευθύνεται πρωτίστως σε εσάς, που στα χέρια σας εμπιστευόμαστε τα παιδιά μας, το μέλλον μας, με σκοπό τη στοχευμένη διαφώτιση και τον ουσιαστικό προβληματισμό σας σε σχέση με ζητήματα ισότητας και φύλου, καθώς και σε σχέση με τις δυνατότητες συστηματικής αξιοποίησης κάθε πτυχής της εκπαιδευτικής πράξης από μέρους σας με σκοπό την αποδόμηση των έμφυλων στερεοτύπων.

Κυρίες και κύριοι,

Η παροχή ίσων ευκαιριών θωρακίζει και ενδυναμώνει τη δημοκρατία. Η ενσωμάτωση λοιπόν της διάστασης του φύλου στην εκπαιδευτική πρακτική με τη στήριξη της πολιτείας, των θεσμών και της κοινωνίας των πολιτών, με τη δική σας συνδρομή, αποτελεί ουσιαστικό και απαραίτητο μέσο ενίσχυσης της δημοκρατίας.

Θα ήθελα λοιπόν να ευχαριστήσω το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο Κύπρου του Υπουργείου Παιδείας, Αθλητισμού και Νεολαίας για τη σημερινή σημαντική συνδιοργάνωση και για την άριστη συνεργασία. Θα ήθελα επίσης να ευχαριστήσω όλους τους φορείς, τις ομιλήτριες, τις εκπαιδεύτριες και τους εκπαιδευτές για τη συνδρομή τους, αλλά και την εξαίρετη ομάδα της Βουλής των Αντιπροσώπων. Τέλος, θα ήθελα να εκφράσω τις ιδιαίτερες ευχαριστίες μου σε όλες και όλους εσάς που με τη συμμετοχή σας στο συνέδριο και στα βιωματικά εργαστήρια συμβάλλετε στην υλοποίηση του οράματός μας για έναν καλύτερο και ισότιμο κόσμο.

Κυρίες και κύριοι,

Κηρύσσω την έναρξη των εργασιών του σημερινού συνεδρίου με την ευχή να είναι παραγωγικές, ουσιαστικές και πολύτιμες για όλες και όλους και να μην ξεχνάμε ότι τα πάντα είναι θέμα εκπαίδευσης. Ας διερωτηθούμε λοιπόν ποιο μέλλον θέλουμε να διαμορφώσουμε με τα παιδιά μας, για τα παιδιά μας.

(Το κείμενο ως απεστάλη από τη Βουλή των Αντιπροσώπων)