Ανακοινωθέντα

Είναι πραγματικά με ιδιαίτερη χαρά που σας καλωσορίζουμε στην τελετή έναρξης της Εβδομάδας Προστασίας των Δασών. Σκοπός της Εβδομάδας Προστασίας των Δασών είναι η ευαισθητοποίηση του συνόλου της κοινωνίας για την ανάγκη προστασίας των δασών μας από τις πυρκαγιές. Με στόχο να περάσουμε το μήνυμα πως η προστασία των δασών είναι ευθύνη όλων μας, το σύνθημά μας για φέτος είναι «Μόνο με συνείδηση ευθύνης».

Η ανάγκη για την προστασία των δασών θα κατανοηθεί καλύτερα αν κατανοηθεί η σημασία τους. Δύο λόγια λοιπόν για τα δάση μας, τα δάση της Κύπρου μας. Έχουμε καταφέρει να τα διατηρήσουμε ως φυσικά δάση και σε άριστη κατάσταση. Φιλοξενούν και προστατεύουν αποτελεσματικά το 80% της κυπριακής βιοποικιλότητας. Φιλοξενούν τα 1400 από τα 1649 ιθαγενή είδη και υποείδη χλωρίδας και  περίπου τα 110 από τα 141 ενδημικά είδη και υποείδη. Ποσοστό μεγαλύτερο του 80% του ευρωπαϊκού δικτύου Natura 2000 στην Κύπρο, καλύπτεται από δασικές περιοχές και το 58% του δικτύου είναι κρατικά δάση. Η σημασία των κυπριακών δασών δεν περιορίζεται στο τοπικό, αλλά εκτείνεται και στο διεθνές επίπεδο.

Παράλληλα όμως με τη διαχείριση των πλείστων περιοχών ως Εθνικά Δασικά Πάρκα, έχουμε καταφέρει να τα χαίρεται και να τα απολαμβάνει ο κόσμος και με αυτόν τον τρόπο να στηρίζεται και ο τουρισμός και η οικονομία.

Κυρίες και Κύριοι,

Οι δασικές πυρκαγιές ομολογουμένως αποτελούν, όντως, τη χειρότερη απειλή για τα δάση μας. Αυτό επιβεβαιώνεται από τους αριθμούς. Την τελευταία δεκαετία είχαμε κατά μέσο όρο 247 πυρκαγιές τον χρόνο, οι οποίες έκαναν στάχτη κατά μέσο όρο 2108 εκτάρια δασικών και γεωργικών εκτάσεων τον χρόνο. Είχαμε κατά μέσο όρο 104 δασικές πυρκαγιές, οι οποίες κατέκαιγαν κατά μέσο όρο 1826 εκτάρια δασικών εκτάσεων τον χρόνο. Αυτό σημαίνει ότι έχουμε απώλεια του 0.5% των δασικών εκτάσεων κάθε χρόνο. Η άμεση οικονομική ζημιά από την απώλεια αυτών των εκτάσεων προκαλεί ακόμη μεγαλύτερη αίσθηση αφού εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα €50.000.000 το χρόνο. Δυστυχώς, και πρέπει να τονισθεί το δυστυχώς, αιτία αυτών των πυρκαγιών είναι ο άνθρωπος. Δύο φορές δυστυχώς, το 48% (με άλλα λόγια μία στις δύο), ποσοστό ασύλληπτο, είναι πυρκαγιές εκ προθέσεως, δηλαδή πυρκαγιές που τίθενται επί σκοπού, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι κακόβουλες.

Οι δασικές πυρκαγιές δεν αποτελούν μόνο τη χειρότερη απειλή για τα δάση μας. Οι δασικές πυρκαγιές πλέον συνιστούν και θέμα ασφάλειας δηλαδή αποτελούν απειλή για απώλεια ανθρωπίνων ζωών αλλά και απειλή για καταστροφή περιουσιών. Υπάρχει ακόμη μια παράμετρος που πρέπει να έχουμε υπόψη μας και να μη μας διαφεύγει, είναι ένα πρόβλημα το οποίο ολοένα και χειροτερεύει για δύο κυρίως λόγους: την εγκατάλειψη της υπαίθρου, τον οποίο θεωρώ ως πιο σημαντικό, και την κλιματική αλλαγή. Εν συντομία και με πιο απλά λόγια, οι πυρκαγιές που βιώνουμε σήμερα δεν είναι οι πυρκαγιές που είχαμε, δεν είναι οι πυρκαγιές που ξέραμε. Έχουν αλλάξει και αλλάζουν συνεχώς. Οι θέσεις και οι απόψεις μας επιβεβαιώνονται από την Ειδική Έκθεση του ΟΗΕ, στην οποία συμπεραίνεται ότι οι πυρκαγιές θα είναι πιο επικίνδυνες και καταστροφικές. Στην εν λόγω Έκθεση, η ταχύτητα με την οποία θα αυξάνεται ο αριθμός των μεγάλων καταστροφικών πυρκαγιών παρομοιάζεται με την ταχύτητα που εξαπλώνονται οι ίδιες οι πυρκαγιές.

Ένα επιδεινούμενο, δύσκολο και πολύπλοκο πρόβλημα μόνο με ένα ολοκληρωμένο σύστημα διαχείρισης μπορεί να αντιμετωπισθεί και μάλιστα πρέπει να υπάρχει συνεχής και εφ΄ όλης της ύλης βελτίωσή του. Μπορεί και πρέπει να επενδύουμε στην πρόληψη, πρέπει όμως να εργαζόμαστε με τον ίδιο ζήλο και επί των δύο άλλων βασικών αξόνων, της ετοιμότητας και της αποτελεσματικής καταστολής των δασικών πυρκαγιών, γιατί ό,τι και να κάνουμε πάντοτε θα έχουμε πυρκαγιές.

Τα τελευταία χρόνια, ομολογουμένως έχει επιτευχθεί σημαντική προόδος. Την ίδια όμως ώρα πρέπει να ομολογήσουμε πως αυτά που απομένουν για να γίνουν είναι πιο πολλά από αυτά που έχουν γίνει. Λόγω χρόνου, τα σχόλια και οι επισημάνσεις μου θα περιοριστούν σε ορισμένα μόνο σημεία.

(α) Η διαχείριση της βλάστησης να αποτελέσει το υπό αριθμό ένα μέτρο. Ενώ η βλάστηση είναι ο μόνος από τους τρεις μόνιμους παράγοντες που καθορίζουν τον κίνδυνο έκρηξης και επέκτασης των πυρκαγιών επί του οποίου δύναται να παρέμβει ο άνθρωπος, δεν έχουν γίνει όσα έπρεπε να γίνουν. Στις κυριότερες δράσεις διαχείρισης της βλάστησης περιλαμβάνονται:

1. H ενεργός διαχείριση των δασών. Προς Θεού, όχι στο δόγμα της «παρθένας φύσης».
2. Η εφαρμογή Σχεδίου Αποτροπής Μεγάλων Καταστροφικών Πυρκαγιών.
3. Η εφαρμογή Σχεδίων αποτροπής εισόδου των δασικών πυρκαγιών σε κατοικημένες περιοχές.
4. Η διαχείριση της βλάστησης στις παρυφές των δασών είτε με γεωργικές δραστηριότητες είτε με βόσκηση.

(β) Ναι στην ενίσχυση της αεροπυρόσβεσης, όμως τα πτητικά μέσα δεν είναι πανάκεια. Όχι μόνο δεν μπορούν να κατασβέσουν από μόνα τους μια πυρκαγιά, σε μια μεγάλη πυρκαγιά μπορεί και να μην μπορούν να επιχειρήσουν. Οι πυρκαγιές δεν κατασβένονται εκεί που θέλουμε, αλλά εκεί που μπορούν να κατασβεστούν.

(γ) Η διάταξη των δυνάμεων να είναι τέτοια, ώστε να υπάρχει έγκαιρη ανίχνευση και κατά κανόνα ο μέγιστος χρόνος της επέμβασης να είναι τα δέκα λεπτά. Αξιοποίηση της τεχνολογίας. Εφαρμογή της στρατηγικής «για να αποφύγεις μια μεγάλη καταστροφική πυρκαγιά, κινητοποίησε από το αρχικό στάδιο όσες δυνάμεις απαιτούνται για την κατάσβεση μιας μεγάλης δασικής πυρκαγιάς».

(δ) Η αντιμετώπιση του προβλήματος των εκ προθέσεως πυρκαγιών. Ίσως το πλέον δύσκολο προς επίλυση πρόβλημα.

(ε) Εκ των ων ουκ άνευ είναι τα Σχέδια Διαχείρισης Κρίσεων. Οι κρίσεις δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο από ένα φορέα, απαραίτητη η εμπλοκή όχι μόνο όλων των αρμοδίων φορέων αλλά του συνόλου της πολιτείας, γι΄αυτό και χαρακτηρίζονται και κρίσεις. Είναι τα Σχέδια Διαχείρισης Κρίσεων που θα διασφαλίσουν την αποτελεσματικότητα. 

(στ) Η ανάγκη για διεθνή συνεργασία ολοένα και θα είναι μεγαλύτερη. Για βελτίωση της αποτελεσματικότητας πρέπει να καθοριστεί μέγιστος χρόνος ανάπτυξης της βοήθειας, ο οποίος πρέπει να είναι όσο το δυνατό πιο μικρός.

Είναι βέβαιο πως ό,τι και να παρατάξει το Τμήμα Δασών, από μόνο του δεν μπορεί να πετύχει στο ακέραιο τον μεγάλο στόχο για προστασία των δασών μας από τις πυρκαγιές. Η συνεργασία και η αλληλοβοήθεια με όλες τις εμπλεκόμενες Υπηρεσίες, Πυροσβεστική Υπηρεσία, Αστυνομία, Εθνική Φρουρά, Έπαρχους και Τοπικές Διοικήσεις, Πολιτική Άμυνα και Υπηρεσία Θήρας και Πανίδας είναι δεδομένη, αλλά και πάλι δεν είναι αρκετή.

Με το φετινό μας σύνθημα, «Μόνο με συνείδηση ευθύνης», ακριβώς θέλουμε να τονίσουμε ότι χρειαζόμαστε το σύνολο της κοινωνίας και πως μόνο με την επίδειξη ευθύνης και μάλιστα στην πράξη, μπορούμε να τα καταφέρουμε. Θέλουμε το κοινό, πρώτα απ’ όλα, να μην προξενεί πυρκαγιά, είτε να μας βοηθήσει με διάφορους άλλους τρόπους. Θέλουμε οι ανεγκέφαλοι να σταματήσουν να θέτουν πυρκαγιές εκ προθέσεως. Χρειαζόμαστε και θα αξιοποιήσουμε τους εθελοντές μας. Χρειαζόμαστε και θα αξιοποιήσουμε τα Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Όσο για τη δική μας ευθύνη, σας διαβεβαιώνουμε κατηγορηματικά ότι θα δώσουμε το άπαν των δυνάμεων μας και ότι στις όποιες ελλείψεις θα προτάξουμε την αυταπάρνησή μας στην εκτέλεση του καθήκοντος την οποία αντλούμε από την αγάπη μας για τα δάση.

Εύχομαι ένα καλοκαίρι χωρίς μεγάλες πυρκαγιές. Τις θερμές μου ευχαριστίες για την εδώ παρουσία σας.

(ΕΠ/ΜΒ/ΣΧ)