Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη συναισθηματική φόρτιση, αλλά και βαθιά υπερηφάνεια συγκεντρωθήκαμε σήμερα, για να αποδώσουμε, ως οφείλουμε, την πρέπουσα τιμή στους ήρωες της λεβεντομάνας Κοινότητας του Αγίου Ιωάννη Πιτσιλιάς. 

Τούτη την ώρα υποκλινόμαστε ευλαβικά μπροστά στο μεγαλείο της θυσίας των ηρώων μας, οι οποίοι σθεναρά αντιτάχθηκαν στον Τούρκο εισβολέα, θέτοντας υπεράνω όλων την προάσπιση της πατρίδας, της Δημοκρατίας, την ιδέα της ελευθερίας και τον θεσμό της οικογένειας. Λεβέντες που δεν δίστασαν να θυσιαστούν για τα ελληνοχριστιανικά ιδανικά και τη διαφύλαξη  του τόπου μας.

Μήνας Ιούλιος, κυρίες και κύριοι, ο οποίος θεωρείται ο πιο θλιβερός για την Κύπρο, λόγω του οδυνηρών γεγονότων του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής του 1974, τα οποία σημάδεψαν και χαράχθηκαν στη μνήμη των ανθρώπων της, ενώ γράφτηκαν γενικότερα ως μελανά σημεία στη συνολική Ιστορία του νησιού.

Η 9η Ιουλίου για την Κύπρο, αλλά και για όλο τον ελληνικό κόσμο, δεν αποτελεί μια ακόμη ημερομηνία του χρόνου, αλλά αποτελεί συνάμα και τόπο μαρτυρίου. Δεν μπορεί να αγνοηθούν τα γεγονότα της μαρτυρικής εκείνης ημέρας του 1821, με τον απαγχονισμό του Αρχιεπισκόπου Κύπρου Κυπριανού.

Γνωστό, άλλωστε, είναι το σπουδαίο ποίημα του Κύπριου ποιητή Βασίλη Μιχαηλίδη γραμμένο στην κυπριακή διάλεκτο «Η 9η Ιουλίου του 1821 εν Λευκωσία Κύπρου», το οποίο αναφέρεται στη θυσία των επισκόπων και των προκρίτων της Κύπρου για χάρη της ελευθερίας. Σημαντικός σταθμός που αποτελεί φάρο αντίστασης του Κυπριακού Ελληνισμού έναντι της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Οι αγωνιστές του 1821 αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν με πίστη στο Θεό, για να αποτινάξουν τον οθωμανικό ζυγό, αποβλέποντας αρχικά στο να ελευθερώσουν κάθε σπιθαμή της περίλαμπρης Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, προτού να συμβιβαστούν κατόπιν ανάγκης με τα γεωγραφικά όρια ενός περιορισμένου ελληνικού κράτους.

Παρόμοια, η θέληση του Κυπριακού Ελληνισμού για εθνική απολύτρωση και ελευθερία, εκφράζεται με δεκάδες  αγώνων ανά τα χρόνια. Μαρτυρείται με αδιαπραγμάτευτη παλληκαριά και θάρρος που συνιστούν σφραγίδα αδάμαστου πόθου αιώνων που αποδίδεται με το πάθος του αγώνα που νίκησε τον θάνατο. Δηλώνεται με την αντοχή στις αμέτρητες κρεμάλες της τουρκοκρατίας και το γιαταγάνι στον λαιμό εθνομαρτύρων. Συμπληρώνεται με τη φρίκη των βασανιστηρίων της αγγλοκρατίας.  «Μακάριοι αυτοί που δρόμους πρωτανοίγουν, ευλογημένοι αυτοί που τους ακολουθούν» έγραφε ο ήρωας της ΕΟΚΑ Κυριάκος Μάτσης κατά τη διάρκεια του επικού αγώνα κατά της Βρετανικής κατοχής και Ένωση με την Ελλάδα το 1955-59.

Άσβεστη η φλόγα του αγνού πατριωτισμού και ο πόθος για την ελευθερία, που οδήγησε εξίσου το 1974 τους ήρωες της κοινότητας της Πιτσιλιάς να βαδίσουν με απαράμιλλο θάρρος, θυσιάζοντας τη ζωή τους και ποτίζοντας με το αίμα τους το δέντρο της  λευτεριάς για εθνική αποκατάσταση της πατρίδας μας, γράφοντας έτσι το όνομά τους με χρυσά γράμματα στο Πάνθεον των ηρώων.

Σήμερα τιμούμε τους ήρωες της Κοινότητας του Αγίου Ιωάννη κατά την τουρκική εισβολή του 1974. Τραγικός ο απολογισμός, αφού μετρά πολλά θύματα συγκριτικά με το μικρό αριθμό των κατοίκων της. Τούτοι δεν είναι άλλοι από τον Κώστα Μοιράνθη-Χατζηγιάννη, τον Λοχία Καταδρομών Αναστάση Ανδρέα Πίττα, τον Καταδρομέα Σάββα Ν. Μαλεκκίδη, τον Δεκανέα Χριστόφορο Σάββα Γιατρού και τον Έφεδρο Στρατιώτη Δήμο Χρ. Δημοσθένους, η τύχη του οποίου εξακολουθεί να αγνοείται.

Αγωνίσθηκαν αξιοπρεπώς, σε μάχες σώμα με σώμα, και έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι στο διάβα της αθανασίας. Δεν λύγισαν, δεν γονάτισαν μα θαρραλέα και ασύμμετρα, αναμετρήθηκαν εκεί ψηλά στους απροσπέλαστους βράχους της κυπριακής γης.

Δύσκολο να εξιστορήσει κανείς την αντρειοσύνη ή να περιγράψει το μεγαλείο του σθένους και της τόλμης τους. Άλλωστε, καμία θυσία δεν μπορεί να χωρέσει σε καμιά περιγραφή.

Κώστας Μοιράνθης

Ο Κώστας Μοιράνθης, δάσκαλος και λογοτέχνης, γεννήθηκε το 1904. Διέμενε με τη σύζυγό του Όλγα Δημήτρη Χατζηγιώργη, στην Κερύνεια. Το 1974 υπηρετούσε στην Πολιτική Άμυνα. Ενώ μετέφερε φαγητό στους στρατιώτες που υπεράσπιζαν την πατρίδα, φονεύθηκε από τα τουρκικά στρατεύματα στην Κερύνεια.

Λάτρης της λογοτεχνίας, δημοσίευσε διηγήματα σε περιοδικά της εποχής και έγραψε αρκετά, τολμηρά για την εποχή, μυθιστορήματα. Σκόπευε να τα εκδώσει, όμως, οι Τούρκοι εισβολείς λεηλάτησαν το σπίτι του. Σύμφωνα με τον ανιψιό του, ποιητή Γιάννη Παπαδόπουλο, « ...τα χαρτιά του λιώσανε μέσα στα λεμονόδεντρα με το πρωτοβρόχι, πρώτη και τελευταία έκδοση από το πιεστήριο του Αττίλα...».

Λοχίας Καταδρομών Αναστάσης Ανδρέα Πίττα

Το τρίτο από τα εννέα παιδιά της οικογένειας του Ανδρέα και της Άννας Πίττα, ο Αναστάσης από μικρός βοηθούσε τους γονείς του στις οικοδομές και στα περιβόλια. Χαρακτηριζόταν από θάρρος και αποφασιστικότητα, αγαπούσε τη φύση και ήταν λάτρης του κυνηγίου.

Όταν η πατρίδα τον κάλεσε στις 20 Ιανουαρίου του 1974, κατατάγηκε στο ΚΕΝ Πάφου ως καταδρομέας. Διακρινόταν από αφοσίωση στην υπηρεσία. Τις τραγικές εκείνες μέρες της εισβολής, κλήθηκε με την ομάδα του και κατέλαβαν επιτυχώς το ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα. Λόγω ανεπαρκούς υποστήριξης, το ύψωμα ακολούθως εγκαταλείφθηκε και η ομάδα του διατάχθηκε να κρατήσει την αμυντική γραμμή στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, η ομάδα του περικυκλώθηκε από τους Τούρκους εισβολείς. Οι προσπάθειες απεγκλωβισμού απέβησαν μάταιες. Έπεσαν ηρωικά στην προσπάθεια να διαφύγουν. Ο Πίττας έπεσε νεκρός από ριπή πολυβόλου στην προσπάθειά του να βοηθήσει τραυματισμένο σύντροφό του, πιστός στον όρκο της τιμής. Η θυσία του είναι χαραγμένη στη μνήμη των συντρόφων του. Παράδειγμα ηρωικής αυταπάρνησης, πέρασε στην αθανασία.

Τα οστά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή Τέμπλος στον Άγ. Γεώργιο Κερύνειας 40 τόσα χρόνια αργότερα. Ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA και κηδεύτηκαν με τις πρέπουσες τιμές στις 15 Νοεμβρίου 2014. 

Καταδρομέας Σάββας Ν. Μαλεκκίδης

Ο μοναχογιός, το δεύτερο από τα πέντε παιδιά της οικογένειας του Νικόλα και της Έλλης Μαλεκκίδη, ξεχώριζε για τις Ελληνοχριστιανικές του αρχές και την προσήλωσή του στην οικογένεια. Όταν η πατρίδα τον κάλεσε για υπηρεσία στις 20 Ιανουαρίου του 1974, κατατάγηκε στο ΚΕΝ Πάφου ως καταδρομέας.

Κατά την περίοδο της εισβολής, η μονάδα του κράτησε επιτυχώς την αμυντική γραμμή μέχρι τις 14 Αυγούστου, οπότε και έσπασε η αμυντική γραμμή «Μιας Μηλιάς». Η μονάδα διατάχθηκε να υποχωρήσει, καθώς τους περικύκλωσαν οι Τούρκοι. Οι καταδρομείς χωρίστηκαν σε μικρές ομάδες και κινήθηκαν προς το σημείο ανασυγκρότησης, στο οποίο, δυστυχώς, ο Μαλεκκίδης και η μικρή του ομάδα δεν κατόρθωσε να φτάσει.

Σύμφωνα με μαρτυρίες, αποπειράθηκαν να απεγκλωβιστούν χωρίς επιτυχία, λόγω της παρουσίας του Αττίλα και των παραστρατιωτικών ομάδων των Τουρκοκυπρίων που παραμόνευαν.

Ο Σάββας, σύμφωνα με συναγωνιστές του, ήταν υπόδειγμα χαρακτήρα, άνθρωπος αρχών, πράος, καλοπροαίρετος, πιστός στο κάλεσμα της Πατρίδας. Έλαβε μέρος σε όλες τις αποστολές της μονάδας του και συμπαραστεκόταν με αυταπάρνηση στους συντρόφους του τις τραγικές εκείνες ώρες. 

Τα λείψανά του ανευρέθηκαν σε ομαδικό τάφο, μεταξύ των χωριών Κιάδος και Κορνόκηπου, ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA και κηδεύτηκε στις 28 Οκτωβρίου 2015.

Έφεδρος Δεκανέας Χριστόφορος Σάββα Γιατρού

Το πέμπτο από τα έξι παιδιά της οικογένειας του Σάββα και της Ανθούσας Γιατρού. Τον Χριστόφορο χαρακτήριζε η ευαισθησία. Άνθρωπος γελαστός, πρόσχαρος, έτοιμος να συντρέξει όποιον είχε ανάγκη. Ο τραγικός Ιούλιος του 1974 τον βρήκε να σπεύδει να συναντήσει στο μέτωπο τα δύο του αδέλφια, Κώστα και Χρύσανθο.

Μετέβη στο Συριανοχώρι μαζί με τους Σάββα Πισσίδη, Πέτρο Έλληνα και Κυριάκο Λοιζίδη, όπου σύμφωνα με μαρτυρίες, γινόταν προσπάθεια σύστασης μιας διμοιρίας εφέδρων, η οποία μετέβη κατευθείαν στο «Πέντε Μίλι», στο σημείο της απόβασης.

Ο Σάββας Πισσίδης αναφέρει ότι, στο «Έξι Μίλι», το λεωφορείο ανέκοψαν στρατιώτες. Ο διμοιρίτης αντιλήφθηκε ότι επρόκειτο για Τούρκους και ακολούθησε σφοδρή ανταλλαγή πυρών. Οι έφεδροι εγκατέλειψαν το λεωφορείο. Κατά την ανταλλαγή πυρών, ο Γιατρού τραυματίστηκε στο πόδι. Πληγωμένος, κατέφυγε το βράδυ στο χωριό Ελιά σε υποστατικό του σπιτιού της Χαρίτας Μάντολες. Τον εξαντλημένο τραυματία περιέθαλψε ο σύζυγός της σε ένα ημιυπόγειο καταφύγιο που χρησιμοποιείτο ως στάνη.

Στον χώρο κατέφυγαν 40 άτομα, τα πλείστα γυναικόπαιδα. Διαπιστώνοντας ότι ο χώρος κατακλύστηκε από Τούρκους εισβολείς, ύψωσαν λευκό πανί. Οι βάρβαροι, αιμοδιψείς κατακτητές, οδήγησαν τους αιχμαλώτους σε ένα χωράφι με ελιές, όπου τους υπέβαλαν σε ανελέητα βασανιστήρια. Με την παρέμβαση ενός φιλάνθρωπου εισβολέα κατόρθωσαν να διαφύγουν 28 από τους 40 αιχμαλώτους, οι οποίοι στη συνέχεια διασώθηκαν από δύο καταδρομείς. Από τους υπόλοιπους 12 δεν επέστρεψε κανείς.

Τα λείψανα του ήρωα ανευρέθηκαν δεκαετίες αργότερα σε ομαδικό τάφο στο χωριό Ελιά της Κερύνειας. Ταυτοποιήθηκαν με τη μέθοδο DNA και κηδεύτηκαν με τιμές που αρμόζουν σε έναν ήρωα το 2008.

Έφεδρος Στρατιώτης Δήμος Χρ. Δημοσθένους

Το στερνοπαίδι από τα επτά παιδιά του Χριστόφορου και της Ελένης Δημοσθένους. Ο Δήμος ήταν άτομο καλοπροαίρετο  και διακατεχόταν από αγάπη για τον αθλητισμό.

Γόνος οικογένειας με παράδοση στους αγώνες για την ελευθερία, έδωσε και αυτός το «παρών» του στο κάλεσμα της πατρίδας το 1974. Είχε ως πρότυπο τον πατέρα του, ο οποίος πολέμησε σθεναρά στον αντιφασιστικό αγώνα του 1940-1945, καθώς και τον αδελφό του, Κώστα, που επίσης έδωσε το «παρών» του στο έπος του 1955-1959.

Στο κάλεσμα της πατρίδας, ο Δημοσθένους κλήθηκε με αστυνομική εντολή για κατάταξη στο στρατόπεδο καταδρομών στον Άγιο Χρυσόστομο. Ακολούθως, σύμφωνα με μαρτυρίες, ο Δήμος και οι δύο καταδρομείς, πιστοί στο καθήκον, αγνόησαν τις προτροπές να αποφύγουν την Κερύνεια, όπου η κατάσταση μαινόταν εκτός ελέγχου και παρουσιάστηκαν στο στρατόπεδο καταδρομών στο Πέλλαπαϊς.

Σύμφωνα με μαρτυρία του Ισίδωρου Ισιδώρου από την Ορμίδεια, ο Δήμος μαζί με μια ομάδα καταδρομέων προχώρησαν προς το σημείο του τουρκικού προ-γεφυρώματος στην Κερύνεια. Κατά τον Ισιδώρου που ακολουθούσε με άλλους καταδρομείς, η προπορευόμενη ομάδα πρέπει να έπεσε σε τουρκική ενέδρα, αφού η δική του ομάδα που ακολουθούσε, ενεπλάκη σε επεισόδιο ανταλλαγής πυρών. Από την προπορευόμενη ομάδα του Δήμου Δημοσθένους δεν επέστρεψε κανείς.

Κώστας Παλαμά

Μαζί με τους ηρωικώς πεσόντες και δολοφονηθέντες, η Κοινότητα τιμά ακόμη ένα τέκνο της. Τον Στρατιώτη Κώστα Ι. Παλαμά.  Ήταν το δεύτερο από τα δύο παιδιά της οικογένειας του Ιωάννη και της Ευανθίας Παλαμά, άνθρωπος πρόσχαρος, λάτρης της ζωής και των ανθρώπων.

Ανταποκρίθηκε στο κάλεσμα της πατρίδας αρχές του 1973. Τις τραγικές εκείνες μέρες της τουρκικής εισβολής υπηρετούσε υπό τις διαταγές του Χαράλαμπου Λόττα, στον Τράχωνα. Η μονάδα του δέχθηκε ασταμάτητα εχθρικά πυρά, με αποτέλεσμα να τραυματιστεί βαριά την πρώτη μέρα της εισβολής και να καταστεί ανάπηρος. Παρά ταύτα, όντας μαχητής της ζωής, κατόρθωσε να σταθεί όρθιος και ατένιζε το μέλλον με ελπίδα.

Στις 23 Οκτωβρίου 1984, έχασε, ωστόσο, τη ζωή του σε οδικό δυστύχημα στο πρώτο ταξίδι με το αναπηρικό του αυτοκίνητο. Ένα μοιραίο, ανεκπλήρωτο ταξίδι, συνέπεια της αναπηρίας του από την περίοδο της εισβολής.

Ο απαγχονισμός του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού τον Ιούλιο του 1821 σε συνδυασμό με την Ελληνική Επανάσταση του 1821, ο Αγώνας της ΕΟΚΑ στην Κύπρο το 1955-1959, όπως και μετέπειτα η τουρκική εισβολή  το 1974 στο νησί, συναπαντώνται ως συνεχής και αιματοβαμμένη εθνική πάλη με τη παντοτινή θέληση των Κυπρίων, για τα αυτονόητα, για ελευθερία και αυτοδιάθεση.

Ως Κυβέρνηση, διαβεβαιώνουμε ότι ύψιστος στόχος μας δεν είναι άλλος από την επανένωση της Κύπρου. H προτεινόμενη από την Τουρκία «λύση δυο ανεξάρτητων κρατών» δεν συνιστά επουδενί επιλογή για την ελληνοκυπριακή πλευρά. Η εξεύρεση μιας βιώσιμης λύσης στο Κυπριακό παραμένει για την Κυβέρνηση του Νίκου Χριστοδουλίδη ύψιστη προτεραιότητα και θα καταβάλουμε κάθε δυνατή προσπάθεια για άρση του αδιεξόδου και επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, ώστε να καρποφορήσουν απτά αποτελέσματα. Η Ευρωπαϊκή Ένωση  μπορεί να διαδραματίσει ένα καθοριστικό και πρωταγωνιστικό ρόλο στις προσπάθειες για επανέναρξη των συνομιλιών και να παρέχει αποτελεσματική βοήθεια στις συνομιλίες υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών.

Καλούμε, λοιπόν, για ενισχυμένη εμπλοκή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, δεδομένου ότι η χώρα μας συνιστά ισότιμο μέλος με λόγο και ρόλο, χωρίς ωστόσο να υποκαθίσταται ο ρόλος του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών και των σχετικών ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας για επίτευξη μιας δίκαιης, βιώσιμης και διαρκούς λύσης, στη βάση των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών και των αρχών και αξιών της Ευρωπαϊκής Ένωσης για μια κυριαρχία, μια ιθαγένεια και μια διεθνή προσωπικότητα, με πολιτική ισότητα, χωρίς να επηρεάζεται το ήδη συμφωνημένο πλαίσιο λύσης.

Υποσχόμαστε να βαδίσουμε παράλληλα και όσο πιο κοντά γίνεται στο δρόμο που χάραξαν οι ήρωες της ελευθερίας του τόπου μας, για να επέλθει εθνική δικαίωση και δικαίωση της θυσίας τους, ώστε να καταστήσουμε την πατρίδα μας ένα κράτος ελεύθερο, στο οποίο θα επικρατεί η αξιοκρατία, η ειρήνη και η δικαιοσύνη, ώστε να προοδεύει σταθερά σε όλους τους τομείς.

Υποκλινόμαστε στους ηρωικώς πεσόντες και διαβεβαιώνουμε τους συγγενείς των αγνοουμένων μας ότι θα συνεχίσουμε τις προσπάθειες να διευκρινιστεί η τύχη και του τελευταίου αγνοούμενου.

Αιωνία ας είναι η μνήμη και η δόξα που συνοδεύει τους ηρωικώς πεσόντες της Πιτσιλιάς.

 (ΡΜ/ΕΠ)