Ανακοινωθέντα

Με αίσθημα βαθιάς συγκίνησης, αλλά και εθνικής υπερηφάνειας συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, για να αποτίνουμε, με προσήκοντα σεβασμό, τον φόρο τιμής που αρμόζει στον ήρωα Στέλιο Μαυρομάτη και τους Ανδρέα Παναγίδη και Μιχαήλ Κουτσόφτα που ανέβηκαν μαζί στο ικρίωμα της αγχόνης.

Ταυτόχρονα, για να αποδώσουμε τη δέουσα τιμή στη θαρραλέα αγωνίστρια Νίτσα Χατζηγεωργίου και τη Μαρία Μαυρομάτη, αδελφή του ήρωα, η οποία έζησε μεγάλο μέρος της ζωής της σε αναπηρικό καροτσάκι λόγω πυροβολισμού που δέχθηκε από τους αποικιοκράτες σε έρευνες που διεξήγαγαν στο πατρικό της σπίτι, καθώς επίσης και στον αγωνιστή Κώστα Κωνσταντινίδη.

Για να μνημονεύσουμε, επίσης, τον Παναγιώτη Αρτεμίδη, τον Μιχαήλ Παναγή και τον Σαββάκη Μιχαηλίδη που πέρασαν και αυτοί στην αιωνιότητα προσφέροντας τη ζωή τους στο ιερό θυσιαστήριο των αγώνων της πατρίδας μας, κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών συγκρούσεων του 1963 – 64.

Τιμούμε, επίσης, τους Ελλαδίτες αξιωματικούς της ΕΛΔΥΚ Λοχαγό Σωτήριο Σταυριανάκο, Λοχαγό Βασίλειο Σταμπουλή και Υπολοχαγό Σωτήριο Τσιώνο που έδωσαν τη ζωή τους προσφορά στη μαρτυρική Κύπρο, στις ηρωικές μάχες της ΕΛΔΥΚ με τους Τούρκους εισβολείς, το μαύρο εκείνο καλοκαίρι του 1974.

Μαζί με τους ήρωες της ΕΛΔΥΚ μνημονεύουμε και τη «γιαγιά της ΕΛΔΥΚ» Καλλιόπη Αβραάμ, που ευρισκόμενη στο πλευρό των «εγγονιών της Ελδυκάριων», ανευρέθηκε νεκρή μαζί με 39 άλλους φονευθέντες, που έπεσαν κατά τη διάρκεια των αιματηρών μαχών που διεξήχθησαν εντός του στρατοπέδου. 

 Δεν είναι εύκολο και καθόλου ταιριαστό να αποδίδεις με λόγια τιμή που να είναι αντάξια στα έργα των ανθρώπων που με άφθαστο πατριωτισμό, μεγαλείο ψυχής και αξιοζήλευτο θάρρος, αψηφώντας τον θάνατο, θυσιάστηκαν για την ελευθερία της πατρίδας τους. Εκείνου που θυσιάστηκε, όπως έγραψε ο Στέλιος Μαυρομάτης αποχαιρετώντας τους δικούς του, για την κοινήν ελευθερία. «Που θυσιάστηκε γιατί θέλησε να χαρεί κι αυτός μαζί με όλους τους Έλληνες της Κύπρου το μεγαλύτερο δώρο που χάρισε ο Θεός στην ανθρωπότητα».

Ο Στέλιος ήταν ο πρωτότοκος γιος του Χριστόφορου και της Ελένης, αδελφός της Μαρίας, της Ειρήνης και του Κώστα. Γεννήθηκε στις 15 Νοεμβρίου του 1932 σε ένα χωριό στη ράχη του Πενταδακτύλου, τον κατεχόμενο σήμερα Λάρνακα της Λαπήθου της Επαρχίας Κερύνειας.

Μεγάλωσε και ανδρώθηκε στο χωριό του, όπου ολοκλήρωσε το δημοτικό σχολείο και ακολούθως συνέχισε την εκπαίδευσή του φοιτώντας στην Εμπορική Σχολή Σαμουήλ στη Λευκωσία.

Ως μαθητής, ξεχώριζε για τη φιλομάθειά του και ήταν ιδιαίτερα ευσυνείδητος. Επιζητώντας τη γνώση και μέσα από τη γαλούχησή του με  ανθρωπιστικά ιδανικά και αξίες, στόχευε να γίνει ένας υπεύθυνος και ενεργός πολίτης, χρήσιμος στην κοινωνία.

Ήταν δραστήριο μέλος της κοινότητάς του με πλούσια κοινωνική προσφορά. Ανέπτυξε πλούσια δράση και πρωτοστατούσε στις διάφορες πολιτιστικές, εθνικές και θρησκευτικές εκδηλώσεις του χωριού. Διετέλεσε μέλος της επιτροπής στο διοικητικό συμβούλιο της Συντεχνίας Εργατών Κύπρου (ΣΕΚ) και στο συμβούλιο του Θρησκευτικού Ορθόδοξου Κινήματος ΘΟΙ), ακολουθώντας τα χνάρια του πατέρα του ο οποίος πρωτοστάτησε στην ίδρυσή τους.

Αφού ολοκλήρωσε τις γυμνασιακές του σπουδές εργάστηκε για δύο χρόνια στον αγγλικό στρατό στο Σουέζ και το 1954 επέστρεψε στην Κύπρο και συνέχισε να εργάζεται ως γραφέας στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Λόγω της δουλειάς του αναγκάστηκε να ενοικιάσει σπίτι στη Λευκωσία και στο χωριό πήγαινε κάθε Σαββατοκύριακο.

Με την έναρξη του απελευθερωτικού αγώνα εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ. Έχοντας ριζωμένο βαθιά μέσα του ασίγαστο τον πόθο για Ελευθερία και Ένωση, ήταν πνευματικά και ψυχικά έτοιμος να αναλάβει δράση κατά των Άγγλων αποικιοκρατών.

Τα ξημερώματα της 1ης Απριλίου 1955, ο Στέλιος Μαυρομάτης ανέλαβε μαζί με συναγωνιστές του τη δολιοφθορά στο αεροδρόμιο Λευκωσίας εναντίον αεροπλάνων των Άγγλων. Το σπίτι του στη Λευκωσία μετατράπηκε σε τόπο απόκρυψης αγωνιστών, οπλισμού και πυρομαχικών. Στενοί συνεργάτες του στη μεταφορά και απόκρυψη οπλισμού, καθώς και στη φιλοξενία και φυγάδευση καταζητουμένων προσώπων ήταν και οι γονείς και τα αδέλφια του.

Αποκορύφωμα όμως της προσφοράς του στον αγώνα ήταν η ένταξή του στο εκτελεστικό της Λευκωσίας, με επίκεντρο δράσης τις οδούς Λήδρας-Ονασαγόρου, το «Μίλι του θανάτου», όπως ονομάστηκε από τους Άγγλους .

Εκεί, κάτω από τις πιο δύσκολες συνθήκες και παρόλα τα δρακόντεια μέτρα που ελάμβαναν οι αποικιοκράτες με το στρατό τους να παραμονεύει παντού, τα παλικάρια της ΕΟΚΑ κατόρθωναν και επιτελούσαν την αποστολή τους.

Κατά τη διάρκεια μιας δύσκολης και τελικά ανεπιτυχούς αποστολής εναντίον του Άγγλου Σμηνία Νόρμαλ Άλφρεντ και του αεροπόρου της Βρετανικής Βασιλικής αεροπορίας Λώρενς Λίθ στην οδό Αγίου Παύλου στον Άγιο Δομέτιο Λευκωσίας, ο Στέλιος ανακόπηκε κατά την αποχώρηση από Άγγλο κάτοικο της περιοχής και συνελήφθη από τους δυο Άγγλους αεροπόρους.

Το παλικάρι έπεσε στα χέρια του εχθρού και κατέληξε στο κελί των φυλακών, όπου καταδικάστηκε με την ποινή του θανάτου δια απαγχονισμού. Στις φυλακές έδωσε τη μεγάλη μάχη. Εκεί φάνηκε  το μεγαλείο της ψυχής του. Υπέστη φρικτά βασανιστήρια μαζί με τους άλλους μελλοθάνατους κρατούμενους. Δεν λύγισε όμως στιγμή. Έτσι ήταν καμωμένος. Να είναι ελεύθερος, να έχει δύναμη, να έχει πίστη στο Θεό και στον τίμιο αγώνα, να μπορεί να αντέχει τα πάντα μέχρι την τελική επίτευξη του σκοπού.

Με ιώβειο καρτερία και υπομονή άντεξε τον σωματικό και ψυχικό πόνο των βασανιστηρίων και με θάρρος, αξιοπρέπεια και λεβεντιά διέγραψε την πορεία του προς την αγχόνη.

Ο Στέλιος μέσα από το κελί αλληλογραφούσε με την οικογένειά του δίνοντάς τους δύναμη και θάρρος. Τους ζητά να είναι υπομονετικοί, να προσεύχονται στον Θεό και να μην λυπούνται.

Μεταξύ άλλων, γράφει στη μητέρα του:

«Ξέρω τι θα μας συμβεί αλλά ούτε φοβάμαι, ούτε λυπάμαι. Τρεις φορές ως τώρα μας οδήγησαν στον τόπο της αγχόνης μαζί με τον Παναγίδη και τον Κουτσόφτα για δοκιμές για να επιτείνουν την αγωνία μας και να σπάσουν το ηθικό μας..»

Στο κύκνειο άσμα του, σε ένα γράμμα προς την οικογένεια του λίγες ημέρες πριν την αγχόνη, γράφει:

«Δεν θέλω μοιρολόγια και θρήνους… θέλω να ξέρετε πως ο γιος και αδελφός σας πέθανε με το χαμόγελο στα χείλη, κρατώντας μέχρι τέλους τον όρκο τον ιερό που έδωσε: να θυσιαστεί για χάρη της ελευθερίας της Κύπρου».

Το ξημέρωμα της 21^ης Σεπτεμβρίου 1956 τρεις καταδικασθέντες αγωνιστές της ελευθερίας της πατρίδας μας, ο Στέλιος Μαυρομάτης, ο Ανδρέας Παναγίδης και ο Μιχαήλ Κουτσόφτας οδηγήθηκαν στην αγχόνη. Τα τρία παλικάρια, πιασμένοι χέρι -χέρι ανέβηκαν την καταπακτή. Οι κατάδικοι στις Κεντρικές Φυλακές ζούσαν μαζί τους την τελευταία πράξη. Τους συνοδεύουν με τραγούδια και ζητωκραυγές. Και αυτοί, αγέρωχοι με φωτισμένο το πρόσωπο να ψάλλουν τον Ακάθιστο Ύμνο και να αποχαιρετούν με το: «γεια σας αδέλφια καλή Λευτεριά, καλή αντάμωση…»

Και οι τρεις ευθυτενείς, υπερήφανοι, με αρχοντική λεβεντιά, με το βλέμμα καθηλωμένο στον ουρανό και με το χαμόγελο στα χείλη πριν από το χάραμα της Παρασκευής έγιναν οι ίδιοι φως, περνώντας στην αιωνιότητα ανάμεσα στους ήρωες της πατρίδας μας.

Σήμερα ευλαβικά υποκλινόμαστε στον ηρωισμό και την ανδρεία, το ήθος και την αξιοπρέπειά των ηρώων μας. Αντλώντας από το παράδειγμά τους, με την ίδια πίστη και την ίδια αποφασιστικότητα, οφείλουμε κι εμείς να σταθούμε απέναντι στις εθνικές προκλήσεις.

Ο απελευθερωτικός αγώνας του 1955-‘59 δεν υπήρξε ο τελευταίος αγώνας της πατρίδας μας, καθώς λίγα χρόνια αργότερα οι Τούρκοι εισέβαλαν στο νησί μας με τις τραγικές συνέπειες να υφίστανται μέχρι σήμερα.

Είναι υποχρέωση μας να δικαιώσουμε τη θυσία των ηρώων μας και να σταθούμε αντάξιοι της Ιστορίας και του χρέους μας προς τις σημερινές και αυριανές γενιές. Να μην ξεχάσουμε ποτέ την κατεχόμενη μας πατρίδα και με επιμονή να προσηλωθούμε στον στόχο της επανένωσης του νησιού μας. Η διαρκής μνήμη είναι λειτουργία διαρκούς αντίστασης. Αντίστασης κατά της λήθης των απελθόντων, αντίστασης κατά του συμβιβασμού με τα τραγικά επακόλουθα που επέφερε η τουρκική εισβολή και κατοχή μεγάλου τμήματος της πατρίδας μας.

Οι προσπάθειες της Κυβέρνησης και του Προέδρου της Δημοκρατίας Νίκου Χριστοδουλίδη για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων για το Κυπριακό συνεχίζονται αμείωτες. Ο Σεπτέμβριος είναι σημαντικός μήνας για την εθνική μας υπόθεση καθώς ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας βρίσκεται στη Νέα Υόρκη όπου θα προσφωνήσει τη Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών. Εκεί θα τονίσει και πάλι πως στόχος είναι η επανέναρξη των συνομιλίων προς επίλυση του Κυπριακού.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα έχει συναντήσεις με τον Γενικό Γραμματέα Αντόνιο Γκουτέρες, με εκπροσώπους των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας και με άλλους παράγοντες της διεθνούς κοινότητας.

Εκ μέρους της Πολιτείας, ανανεώνουμε τη δέσμευσή μας να συνεχίσουμε συνετά τον αγώνα με όλες μας τις δυνάμεις, για μια δίκαιη, έντιμη και βιώσιμη λύση του Κυπριακού, όπου θα διασφαλίζονται τα ανθρώπινα δικαιώματα και οι βασικές ελευθερίες του συνόλου του κυπριακού λαού, ώστε να μπορεί να συμβιώνει ειρηνικά και σε συνθήκες ασφάλειας στη γη των προγόνων του.

Αυτή θα είναι και η μεγαλύτερη τιμή για τους ήρωές μας.

Δόξα και τιμή στους ήρωές μας.

Αιωνία η μνήμη τους. Ο σεβασμός και η βαθιά ευγνωμοσύνη θα τους συνοδεύουν για πάντα.

(ΕΠ)