Ανακοινωθέντα

Έντιμη κυρία Πρόεδρε της Σοσιαλιστικής Γυναικείας Κίνησης κα Ρούλα Μαυρονικόλα,

Αγαπητή μου Ρούλα,

Αγαπητές φίλες και φίλοι,

Συγχαρητήρια για την πρωτοβουλία και τη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης, η οποία δυστυχώς γίνεται σε μια επίκαιρη χρονική περίοδο λόγω της πολεμικής σύρραξης στη Μέση Ανατολή – κλείνουν σήμερα δύο μήνες – και της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, που άρχισε πριν από περίπου δύο χρόνια.

Σε αυτές τις διενέξεις, όπως και σε όλους του πολέμους, η πραγματικότητα είναι ότι γυναίκες και παιδιά χρησιμοποιούνται ως ασπίδες προστασίας αλλά και ως όπλα πολέμου. Γυναίκες και παιδιά απήχθησαν, βιάστηκαν και έπεσαν θύματα εμπορίας για εργασιακή και σεξουαλική εκμετάλλευση. Την ίδια στιγμή χάνονται οι ζωές άμαχων πολίτων, γυναικών, παιδιών και ηλικιωμένων.

Η ιστορία μάς διδάσκει ότι οι πόλεμοι ήταν ένα δημιούργημα της επίδειξης της αρρενωπότητας, της δύναμης, της άσκησης εξουσίας μεταξύ ανδρών για κυριαρχία.

Η διπλωματία, φίλες και φίλοι, πιέζει για ειρήνη. Η διπλωματία για την επίτευξη της ειρήνης είναι πιο αναγκαία από ποτέ. Παρ’ όλα αυτά, η ειρήνη δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την παρουσία γυναικών σε ηγετικές θέσεις αφού και αυτές επηρεάζονται κατά τον πόλεμο αλλά και από τις συνέπειες του πολέμου. Αναγνωρίζοντας αυτή την ανάγκη σε παγκόσμιο επίπεδο έγιναν και γίνονται προσπάθειες σε πολυμερές επίπεδο, μέσα από διάφορα ψηφίσματα, για την ειρήνη και τη συμμετοχή των γυναικών, με το πιο γνωστό να είναι αυτό του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών 1325 «Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια» και γενικότερα η ομότιτλη ατζέντα.

Στο Ψήφισμα υπογραμμίζεται η δυσανάλογη και αρνητική επίδραση του πολέμου στις γυναίκες και τα κορίτσια, συμπεριλαμβανομένης της σεξουαλικής κακοποίησης και της βίας που αντιμετωπίζουν.

Την ίδια στιγμή, το Ψήφισμα αναγνωρίζει τον ρόλο των γυναικών στην αποτροπή των συρράξεων, στην εξεύρεση λύσης, στην οικοδόμηση και τη διατήρηση της ειρήνης. Αναγνωρίζει, επίσης, τη μεγάλη ανάγκη που υπάρχει έτσι ώστε οι γυναίκες να συμμετέχουν στη διαδικασία ανοικοδόμησης της ειρήνης. Το πλαίσιο του Ψηφίσματος μάς καθοδηγεί όσον αφορά την ανοικοδόμηση της ειρήνης και τη δημιουργία δίκαιων και συμπεριληπτικών κοινωνιών. Επομένως, η συμμετοχή των γυναικών στις διαδικασίες ειρήνευσης είναι μια δυναμική διαδικασία για την ενεργή συμμετοχή των γυναικών στα κέντρα λήψης των αποφάσεων. Και οι ηγέτες θα πρέπει να διασφαλίσουν την αποτελεσματική συμμετοχή τους.

Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ειρήνης, όταν γυναίκες συμμετείχαν σε διαδικασία ανοικοδόμησης της ειρήνης διαμορφώθηκαν συμφωνίες ισχυρότερες κατά 35% και με μεγαλύτερες πιθανότητες να έχουν περισσότερη διάρκεια, περισσότερο από δεκαπέντε χρόνια.

Επομένως, η αποτελεσματική συμμετοχή των γυναικών είναι εξαιρετικής σημασίας στον παραδοσιακά ανδροκρατούμενο τομέα ασφάλειας, εκεί δηλαδή που συζητούνται αυτά τα θέματα.

Σε αυτό το πλαίσιο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, μέσα και από τη θέση που κατείχε προηγουμένως ως Υπουργός Εξωτερικών, ανέλαβε πρωτοβουλία για την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην εξωτερική πολιτική. Στη βάση αυτής της πρωτοβουλίας υλοποιήθηκαν πολλές και ποικίλες δράσεις όπως ο διορισμός περισσότερων γυναικών σε θέσεις κλειδιά, συμπεριλαμβανομένων επικεφαλής σε διπλωματικές αποστολές.

Στο ίδιο πλαίσιο, οι ενέργειες αυτές συνεχίζονται και σήμερα με γυναίκες να ηγούνται των διπλωματικών αποστολών στη Γενεύη, την Αίγυπτο, τον Λίβανο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα. Η κα Μαριλένα Ραουνά είναι επικεφαλής του Διπλωματικού Γραφείου του Προέδρου της Δημοκρατίας. Στο Υπουργείο Εξωτερικών τέσσερις σημαντικές διευθυντικές θέσεις καταλαμβάνονται από γυναίκες, όπως αυτή της Πολιτικής Διευθύντριας του Υπουργείου Εξωτερικών από την κα Σαλίνα Σιάμπου, της Διευθύντριας Διεύθυνσης Κυπριακού από την κα Πηνελόπη Ερωτοκρίτου, της επικεφαλής της Γενικής Γραμματείας Ευρωπαϊκών Θεμάτων από την κα Χάρις Χριστοδουλίδου, και της Διευθύντριας της Εθιμοτυπίας από την κα Κούλα Σοφιανού. Επίσης, τόσο στο Γραφείο του Υπουργού Εξωτερικών όσο και στο Γραφείο του Γενικού Διευθυντή τις θέσεις κατέχουν γυναίκες – η κα Δήμητρα Χριστοδούλου και η κα Γεωργία Απέγητου. Η κα Έλενα Ράφτη, τέως εκπρόσωπος της Κυπριακής Δημοκρατίας στον Οργανισμό για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη, με τη νέα θέση που κατέχει, είναι σύμβουλος του Υπουργού Άμυνας σε θέματα ασφάλειας και εξωτερικής πολιτικής. Για πρώτη φορά στην ιστορία της χώρας μας, γυναίκα, η κα Μαρία Μιχαήλ αναλαμβάνει ως Μόνιμη Αντιπρόσωπος της Κύπρου στον Οργανισμό των Ηνωμένων Εθνών στη Νέα Υόρκη.

Παράλληλα, στο Υπουργείο Εξωτερικών δημιουργήθηκε μονάδα ενσωμάτωσης της διάστασης του φύλου το 2020, η οποία επανασυστάθηκε από τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Κόμπο, ο οποίος προχώρησε ακόμη ένα βήμα παραπέρα, ορίζοντας την κα Κούλα Σοφιανού ως Πρέσβειρα Ισότητας των Φύλων.

Κυρίες και κύριοι,

Το Ψήφισμα 1325 δεν προτρέπει μόνο τα κράτη μέλη να διορίζουν περισσότερες γυναίκες στα κέντρα λήψης αποφάσεων σε πολυμερές επίπεδο, αλλά και σε εθνικό επίπεδο. Ο πρόεδρος Χριστοδουλίδης διόρισε γυναίκες σε ποσοστό 46% στους αρχικούς του διορισμούς. Στο Υπουργικό Συμβούλιο, περιλαμβανομένων των Υφυπουργών, το ποσοστό των γυναικών ανήλθε στο 41,17% για πρώτη φορά στην ιστορία των διορισμών.

Παράλληλα, και όπως γνωρίζετε, η Ισότητα των Φύλων βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του Προέδρου της Δημοκρατίας και της Κυβέρνησης. Προς αυτή την κατεύθυνση, το Υπουργικό Συμβούλιο έλαβε απόφαση για αναβάθμιση του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων, σε μια προσπάθεια, μεταξύ άλλων, της ενσωμάτωση της διάστασης του Φύλου, οριζόντια, σε όλα τα Υπουργεία και Υφυπουργεία, μέσω του σχεδιασμού, συντονισμού και παρακολούθησης της νέας Εθνικής Στρατηγικής για την Ισότητα των Φύλων 2024 - 2026.

Φίλες και Φίλοι,

Η τέως Επίτροπος για την Ισότητα των Φύλων κα Ιωσηφίνα Αντωνίου είχε αναλάβει την πρωτοβουλία και ετοίμασε το πρώτο Σχέδιο Δράσης για τα έτη 2020 - 2025 για την πλήρη υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης που αφορά το Ψήφισμα 1325. Σε αυτό τον σχεδιασμό το Υπουργείο Εξωτερικών διαδραμάτισε καθοριστικό ρόλο όσον αφορά την υιοθέτησή του.

Από την τέως Επίτροπο υλοποιήθηκαν μερικές από τις δράσεις και στην παρούσα φάση είναι σε εξέλιξη ή ολοκληρώθηκαν οι ακόλουθες δράσεις:

- Με την ουσιαστική, εξαιρετική και στενή συνεργασία του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας των Φύλων και του Υπουργείου Εξωτερικών (το οποίο μας εκπροσωπεί σε διεθνή, πολυμερή φόρα) η Κύπρος καθίσταται πιο ενεργή σε αριθμό εθνικών δράσεων στον τομέα της Ισότητας των Φύλων, γενικά, και πιο συγκεκριμένα στον τομέα Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια.

-Ολοκληρώθηκε ο σχεδιασμός του Οδηγού Συμπεριφοράς για το Προσωπικό που Υπηρετεί σε Στρατιωτικές και Πολιτικές Αποστολές αναφορικά με τις υποχρεώσεις τους για τον σεβασμό των δικαιωμάτων των γυναικών και των κοριτσιών, συμπεριλαμβανομένων των γυναικών που υπηρετούν στον στρατό κατά τη διάρκεια διενέξεων, διαδικασιών επίλυσης και ανοικοδόμησης της ειρήνης.

-Τον Σεπτέμβριο του 2023 συστάθηκε Επιτροπή για τον Συντονισμό, την Παρακολούθηση και την Αξιολόγηση της υλοποίησης του Σχεδίου Δράσης για το ψήφισμα 1325. Η Επιτροπή αποτελείται από ακαδημαϊκούς, μέλη της κοινωνίας των πολιτών και κυβερνητικούς αξιωματούχους.

- Εκδόθηκε και κυκλοφόρησε ενημερωτικό φυλλάδιο για την ενημέρωση του κοινού για το Ψήφισμα 1325. Θα εκδοθεί και θα κυκλοφορήσει νέο ενημερωτικό φυλλάδιο για την ενημέρωση του κοινού για το Ψήφισμα 1325.

- Είμαστε στη διαδικασία δημιουργίας οπτικοακουστικού υλικού (βίντεο), το οποίο θα προβληθεί στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης και άλλα Μέσα Ενημέρωσης για ενημέρωση του κοινού όσον αφορά τη σημασία του ψηφίσματος 1325. Το βίντεο αναμένεται να δημιουργηθεί και να προβληθεί εντός των επόμενων ημερών και πριν από το τέλος Δεκεμβρίου.

- Διοργανώθηκαν σεμινάρια και εργαστήρια με λειτουργούς της πρώτης γραμμής, με στόχο την ενημέρωσή τους για θέματα που σχετίζονται με το φύλο και την ευαισθητοποίησή τους, ειδικά για θέματα που αφορούν περιστατικά με θύματα που υπέστησαν βία. Πιο συγκεκριμένα, το Υπουργείο Άμυνας διοργάνωσε το 2022 συνέδριο με έναν μεγάλο αριθμό συμμετεχόντων που υπηρετούν στην Εθνική Φρουρά. Κατά τη διάρκεια του συνεδρίου, σε ειδικό πάνελ, η εμπειρογνώμονας στο θέμα, Ταγματάρχης Ειρήνη Πάντζου παρουσίασε τις παραμέτρους και τη σημασία του ψηφίσματος 1325.

Φίλες και φίλοι,

Θέλω να υπογραμμίσω την επιτακτική ανάγκη να ανταποκριθούμε με επιτυχία στις αρχές και αξίες, όπως περιγράφονται στην ατζέντα (στο ψήφισμα) 1325 Γυναίκες, Ειρήνη και Ασφάλεια. Η ανθρωπότητα αντιμετωπίζει ανησυχητικές αλλαγές και αστάθεια στα θέματα της Ασφάλειας, όπως και γεωπολιτικές εντάσεις και προκλήσεις.

Γινόμαστε μάρτυρες ραγδαίων αλλαγών όσον αφορά την τεχνολογία και τις κυβερνοεπιθέσεις. Θα πρέπει να επαναπροσδιορίσουμε τον τρόπο με τον οποίο θα πρέπει να σκεφτούμε και να ενεργήσουμε για το θέμα της Ασφάλειας. Σε αυτό το πλαίσιο, οι γυναίκες σε ηγετικές θέσεις, όπως και η πλήρης, ισότιμη και ουσιαστική συμμετοχή τους σε όλα τα επίπεδα της διαμόρφωσης αποφάσεων είναι σημαντική και αναγκαία προς την κατεύθυνση που εργαζόμαστε.

Σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.

(ΕΑθ/ΑΣΠ)