Ανακοινωθέντα

Θα ήθελα, καταρχάς, να συγχαρώ τους διοργανωτές για την πρωτοβουλία τους να οργανώσουν τη σημερινή ημερίδα που αφορά το νέο καθεστώς προστασίας προσωπικών δεδομένων και τις αλλαγές που επιφέρει στο κυπριακό σύστημα απονομής της δικαιοσύνης. 

Ο σεβασμός της ιδιωτικής ζωής των πολιτών, αποτελεί μια από τις θεμελιώδεις αρχές της ΕΕ. Από τον Ιανουάριο 2012, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, αναγνωρίζοντας την ανομοιογένεια που υπήρχε στον τομέα της προστασίας των προσωπικών δεδομένων στα κράτη μέλη, ετοίμασε ένα νέο νομοθετικό πακέτο με στόχο τη θωράκιση των προσωπικών δεδομένων των πολιτών. Κατά την ετοιμασία του, λήφθηκαν υπόψη οι σύγχρονες προκλήσεις, η παγκοσμιοποίηση, η αυξανόμενη διασυνοριακή ροή πληροφοριών και οι καλπάζουσες τεχνολογικές εξελίξεις, καθώς επίσης και η ανάγκη να ληφθούν αποτελεσματικότερα μέτρα προστασίας των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Μετά από μια σειρά διαβουλεύσεων σε επίπεδο Συμβουλίου Υπουργών, το Μάιο του 2016 ψηφίστηκε ο Κανονισμός 2016/679, ο οποίος αποτελεί πλέον το κοινό ευρωπαϊκό νομοθετικό πλαίσιο που ρυθμίζει την προστασία των προσωπικών δεδομένων σε όλες τις εκφάνσεις της κοινωνικής και δημόσιας ζωής.

Με το νέο νομικό εργαλείο προστατεύονται σε μεγαλύτερο βαθμό τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα σε ό,τι αφορά την προσωπική ζωή, την αγορά, τη βιομηχανία, τις επιχειρήσεις, ενδυναμώνοντας κατ’ αυτό τον τρόπο τα δικαιώματα των πολιτών.

Η ύπαρξη ενός σαφούς νομικού πλαισίου που καθορίζει τις υποχρεώσεις των επιχειρήσεων, δημιουργεί μια θετική βάση για περαιτέρω ανάπτυξη στον τομέα της ψηφιακής οικονομίας, η οποία στηρίζει εν πολλοίς τη λειτουργία της στη διασυνοριακή ροή πληροφοριών. Όπως γνωρίζετε, ο Κανονισμός εφαρμόζεται τόσο στο δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα. Εισάγει καινοτόμες δραστικές παρεμβάσεις, όπως για παράδειγμα είναι το δικαίωμα λήθης, δηλαδή το δικαίωμα κάποιου να ζητήσει τη διαγραφή μιας φωτογραφίας του από το διαδίκτυο και τη μη περαιτέρω επαναδημοσίευση της σε άλλες ιστοσελίδες. Εισάγει, επίσης, την αρχή της λογοδοσίας, υποχρεώνοντας τους υπεύθυνους επεξεργασίας να συμμορφώνονται, αλλά και να αποδεικνύουν τη συμμόρφωση τους με τις διατάξεις του Κανονισμού.

Ταυτόχρονα, απλοποιεί τη διαδικασία υποβολής παραπόνου στην εθνική εποπτική Αρχή και δημιουργεί στους υπεύθυνους επεξεργασίας καινούργιες υποχρεώσεις για προστασία της ιδιωτικότητας.

Για σκοπούς προστασίας της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης και των δικαστικών διαδικασιών και λόγω της ανάγκης να καταφύγει κάποιος σε δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα που περιλαμβάνονται σε δικαστικές αποφάσεις, τόσο το ευρωπαϊκό όσο και το εθνικό νομικό πλαίσιο με ειδικές διατάξεις περιορίζουν το πεδίο εφαρμογής των υποχρεώσεων και των δικαιωμάτων που ρυθμίζονται για σκοπούς προστασίας των προσωπικών δεδομένων.

Για τον λόγο αυτό σε συνεννόηση με το Ανώτατο Δικαστήριο περιλήφθηκε ειδική διάταξη στην εθνική νομοθεσία, η  οποία ορίζει ρητά ότι η επεξεργασία προσωπικών δεδομένων επιτρέπεται και είναι νόμιμη όταν διενεργείται από τα δικαστήρια στο πλαίσιο της δικαιοδοτικής τους αρμοδιότητας για σκοπούς απονομής της δικαιοσύνης και περιλαμβάνει επεξεργασία προσωπικών δεδομένων, η οποία είναι αναγκαία για το σκοπό δημοσίευσης ή έκδοσης απόφασης οποιουδήποτε δικαστηρίου.

Ωστόσο, το Ανώτατο Δικαστήριο με εγκύκλιό του, έχοντας υπόψη την προστασία της ιδιωτικής ζωής και την τήρηση της αρχής της αναλογικότητας έχει δώσει σαφείς οδηγίες καθορίζοντας πλαίσιο ανωνυμοποίησης των προσωπικών δεδομένων που αναφέρονται σε δικαστικές αποφάσεις.

Σε κάθε περίπτωση ανωνυμοποιούνται τα ονόματα των διαδίκων σε όλες τις υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των Οικογενειακών Δικαστηρίων και σε υποθέσεις που αφορούν ανήλικους τόσο πολιτικές όσο και ποινικές.

Περαιτέρω, οι δικαστικές αποφάσεις που προορίζονται για δημοσιοποίηση/επεξεργασία στο διαδίκτυο δημοσιεύονται με αναφορά μόνο στο επίθετο των διαδίκων (φυσικών προσώπων).

Επίσης, κατά την εκφώνηση των αποφάσεων σε δημόσια συνεδρία ανωνυμοποιούνται μια σειρά από προσωπικά δεδομένα που δεν είναι αναγκαία η δημοσιοποίηση τους κατά την κρίση του Δικαστηρίου και τηρουμένης πάντοτε της αρχής της αναλογικότητας.

Στα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, που σύμφωνα με την Εγκύκλιο – Οδηγία ανωνυμοποιούνται κατά την εκφώνηση των αποφάσεων σε δημόσια συνεδρία, περιλαμβάνονται και ευαίσθητα δεδομένα, τα οποία, σύμφωνα με τον Κανονισμό, τυγχάνουν αυξημένης προστασίας από τα υπόλοιπα δεδομένα που δεν εντάσσονται στην κατηγορία των ευαίσθητων δεδομένων. Γι’ αυτό θεωρώ αναγκαίο να επισημάνω ότι η εφαρμογή της αρχής της αναλογικότητας, σε περίπτωση δημοσιοποίησης ευαίσθητων δεδομένων, πρέπει να γίνεται με πολύ αυστηρά κριτήρια και μόνο αν αυτή είναι απολύτως αναγκαία. Σε κάθε άλλη περίπτωση θα έχουμε καταστρατήγηση του Κανονισμού που ρυθμίζει αυξημένη προστασία των ευαίσθητων δεδομένων.   

Το ίδιο ισχύει και για την αναφορά της εγκυκλίου ότι εξαιρούνται πάντοτε οι περιπτώσεις όπου η επεξεργασία των δεδομένων είναι απαραίτητη για λόγους ουσιαστικού δημοσίου συμφέροντος ή κρίνεται απολύτως αναγκαία από το Δικαστήριο ενεργώντας υπό τη δικαιοδοτική του ιδιότητα.

Συνεπώς, προκύπτουν νέα δεδομένα για τους δικηγόρους, τους δικαστές και την δικαστική Υπηρεσία, των οποίων η εκπαίδευση, μέσα από εξειδικευμένα προγράμματα και καθοδήγηση μέσω των ευρωπαϊκών οδηγιών, για την εφαρμογή των όσων έχω αναφέρει, είναι απαραίτητη.

Οι προκλήσεις για την εξισορρόπηση μεταξύ της προστασίας των προσωπικών δεδομένων και των αναγκών του κυπριακού συστήματος απονομής της δικαιοσύνης είναι μεγάλες και γι αυτό θεωρώ εξαιρετικής σημασίας τις εργασίες της σημερινής ημερίδας, που στοχεύουν στην ενημέρωση και πρακτική εξοικείωση όσων εμπλέκονται με την απονομή της δικαιοσύνης στον τόπο μας, με το νέο καθεστώς διαχείρισης των προσωπικών δεδομένων.

Αγαπητοί φίλες και φίλοι,

Ζούμε στην εποχή της γρήγορης διάδοσης της πληροφορίας, σε ένα φυσικό και ψηφιακό περιβάλλον που μεταβάλλεται συνεχώς. Η έκθεση των προσωπικών μας δεδομένων σε κινδύνους είναι τεράστια, τη στιγμή που ένα μεγάλο κομμάτι της οικονομίας έχει οικοδομηθεί πάνω στην επεξεργασία και χρήση αυτών των δεδομένων, πολλές φορές χωρίς την έγκρισή μας. Συνεπώς, τα ζητήματα που εγείρονται αναφορικά με την προστασία της ιδιωτικής ζωής είναι πολλά.

Ο Κανονισμός για την προστασία των προσωπικών δεδομένων, που τέθηκε σε εφαρμογή πριν από μερικούς μήνες, αποτελεί ένα τεχνολογικά ουδέτερο νομοθετικό εργαλείο που μπορεί να ανταποκριθεί διαχρονικά στις πιο πάνω προκλήσεις, θεσπίζοντας κανόνες για την ελεύθερη ροή δεδομένων. Ο Κανονισμός, παράλληλα, συμβάλλει στην ανάπτυξη, μειώνοντας το διοικητικό άχθος σε ιδιωτικές επιχειρήσεις και δημόσιο τομέα.

Η ευθύνη για τη σωστή εφαρμογή του Κανονισμού αφορά όλους μας, τόσο σε προσωπικό όσο και σε ευρύτερο επαγγελματικό επίπεδο. Είμαι βέβαιος ότι όλοι θα εργαστούμε προς το σκοπό αυτό, ώστε να εξισορροπήσουμε την ανάγκη προστασίας των προσωπικών δεδομένων στο σύστημα απονομής της δικαιοσύνης, με την ανάγκη προστασίας του δημοσίου συμφέροντος και με γνώμονα την αρχή της αναλογικότητας.

Κλείνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ για άλλη μια φορά τους διοργανωτές και να εκφράσω τις ευχές μου για μια επιτυχημένη και εποικοδομητική ημερίδα.

(ΕΚ/ΕΙ)