Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα δέους και βαθιάς συγκίνησης συγκεντρωθήκαμε στο ιερό ναό του Αγίου Χαραλάμπους Νέου Χωρίου Κυθρέας, εδώ, στην Αγλαντζιά, για να απευθύνουμε το ύστατο χαίρε σε έναν συμπατριώτη μας που γνώρισε τη βαρβαρότητα του Αττίλα σε όλη της την έκταση.

Ο Κυριάκος Πόλας γεννήθηκε στη Μια Μηλιά και ήταν ένας καθόλα φιλήσυχος άνθρωπος, δεμένος με τον τόπο του και αφοσιωμένος στην οικογένειά του, χωρίς να προκαλέσει ποτέ πρόβλημα σε κανένα.

Δεν είχε υπολογίσει τη σκληρότητα και βαρβαρότητα του Αττίλα, και είχε αποφασίσει να παραμείνει στο χωριό του, το Νέο Χωρίο Κυθρέας, ακόμη και όταν άρχισε η δεύτερη φάση της εισβολής, στις 14 Αυγούστου 1974, με τα τουρκικά στρατεύματα να διασπούν τις γραμμές της Εθνικής Φρουράς και να προχωρούν προς την Κυθρέα, το Νέο Χωρίο, το Τραχώνι και τα άλλα χωριά της περιοχής, περιλαμβανομένου και του Έξω Μετοχίου.

Με την αποκοπή του κύριου δρόμου Λευκωσίας – Αμμοχώστου, όσοι κάτοικοι των χωριών αυτών δεν είχαν εν τω μεταξύ αποχωρήσει αναζητώντας ασφαλές καταφύγιο, παρέμειναν εγκλωβισμένοι στις ελεγχόμενες πλέον από τον Αττίλα περιοχές του νησιού. Πολύ σύντομα, το επόμενο διήμερο, τα τουρκικά στρατεύματα έθεσαν υπό τον έλεγχο τους όλη την Μεσαορία μέχρι και την Αμμόχωστο και, πιο βόρεια, όλη την Καρπασία μέχρι και τον Απόστολο Ανδρέα, για να ολοκληρωθεί η καταστροφή που επέφερε η τουρκική εισβολή.

Το ένα τρίτο του πληθυσμού μάς εκδιώχθηκε με τη βία των όπλων από τα σπίτια και τις περιουσίες του. Τα ιερά και τα όσια μας βεβηλώθηκαν. Χιλιάδες μαζί οι νεκροί, οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι, οι πρόσφυγες και οι άλλοι παθόντες της εισβολής.

Ήταν τότε που πολλοί συμπατριώτες μας, όπως ο Κυριάκος Πόλας, χάθηκαν μέσα στη δίνη του πολέμου και περιελήφθησαν έκτοτε στον μακρύ κατάλογο των αγνοουμένων και πεσόντων. Δεν ήταν μόνο αυτός που είχε αποφασίσει να παραμείνει στο χωριό του παρόλο τον επερχόμενο κίνδυνο της κατάληψης του από τα προελαύνοντα τουρκικά στρατεύματα. Το ίδιο είχαν αποφασίσει και 100 τόσοι άλλοι συγχωριανοί του, κυρίως ηλικιωμένοι. Η σύζυγος του είχε αποβιώσει πριν από την τουρκική εισβολή και ο ίδιος συνέχισε να διαμένει στο Νέο Χωρίο Κυθρέας.

Όταν τα τουρκικά στρατεύματα άρχισαν να περιπολούν από τις 15 Αυγούστου μέσα στο χωριό,  δεν ήταν λίγοι εκείνοι που προσπάθησαν έστω και την υστάτη να το εγκαταλείψουν, αλλά ήταν πια αδύνατο. Όλοι οι δρόμοι είχαν αποκοπεί και δεν είχε απομείνει καμία διέξοδος προς τη σωτηρία.

Μαρτυρίες που εξασφαλίστηκαν από τις πρώτες εκείνες μέρες και βρίσκονται στα αρχεία της αρμόδιας υπηρεσίας του κράτους, περιγράφουν τις φοβερές στιγμές που έζησαν οι εγκλωβισμένοι κάτοικοι του Νέου Χωρίου Κυθρέας. Από τον χρόνο της κατάληψης του χωριού, τα τουρκικά στρατεύματα προέβαιναν σε βανδαλισμούς και δολοφονίες κατοίκων. Χωρίς μάλιστα κανένα λόγο, αφού επρόκειτο για ηλικιωμένους ως επί το πλείστον κατοίκους που κατατρομαγμένοι καθώς ήταν, δεν μπορούσαν να απειλήσουν κανένα.

Ο Κυριάκος Πόλας ήταν μεταξύ των άγρια δολοφονηθέντων. Τον σκότωσαν στην πλατεία του χωριού, κοντά στο καφενείο. Τα οστά του εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο μέσα στο χωριό.

Παρόμοιες περιπτώσεις εκείνες τις τραγικές μέρες που έζησε η Κύπρος υπήρξαν και πολλές άλλες, με πιο χαρακτηριστικές εκείνες  των μαζικών εκτελέσεων από Τούρκους στρατιώτες ή από εξτρεμιστές Τουρκοκύπριους των γύρω χωριών που για χρόνια η Άγκυρα τους πότιζε με το δηλητήριο του μίσους και της έχθρας κατά των Ελληνοκυπρίων.

Ειδικά το Νέο Χωρίο Κυθρέας πλήρωσε ιδιαίτερα βαρύ φόρο αίματος κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής. Στο μαρτυρολόγιο της μεγάλης προσφοράς της κοινότητας καταγράφονται 74 περιπτώσεις πεσόντων, εκτελεσθέντων εν ψυχρώ κατοίκων του χωριού και αγνοουμένων. Η κοινότητα ίσως, μάλιστα, να κατέχει το θλιβερό προνόμιο να έχει θρηνήσει τα περισσότερα θύματα σε σύγκριση με άλλες κοινότητες. Στη μνήμη όλων κλείνουμε ευλαβικά το γόνυ και εκφράζουμε προς τις οικογένειές τους τη βαθειά μας ευγνωμοσύνη για τον ηρωισμό και την αυτοθυσία τους.

Ελληνίδες, Έλληνες,

Μετά από σχεδόν 13 χρόνια λειτουργίας του προγράμματος της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων εξακολουθούν να αγνοούνται 846 συμπατριώτες μας, οι περισσότεροι δηλαδή από όσους αρχικά καταχωρήθηκαν στον κατάλογο της Επιτροπής για την εξιχνίαση της τύχης τους.

Το κλειδί για την επίτευξη προόδου βρίσκεται στα χέρια της κατοχικής δύναμης. Η Τουρκία επιβάλλεται να επιδείξει επιτέλους έμπρακτα την αναγκαία πολιτική και ανθρωπιστική βούληση, ώστε να τερματιστεί ο πόνος και η αγωνία όλων των συγγενών.  Τη στιγμή που υπάρχει δραματική μείωση στον αριθμό λειψάνων που εντοπίζονται στις κατεχόμενες περιοχές, είναι επάναγκες όπως η κατοχική δύναμη υποδείξει, χωρίς τακτικισμούς, τους μαζικούς χώρους ταφής που δημιούργησαν τα στρατεύματά της από τις περισυλλογές των νεκρών από τα πεδία των μαχών. Είναι επίσης επάναγκες η πρόσβαση ερευνητών στα αρχεία του τουρκικού στρατού, η πληροφόρηση για τους χώρους επαναταφής των λειψάνων που σκόπιμα μετακινήθηκαν από τους πρωτογενείς χώρους ταφής και η άρση των περιορισμών και προσκομμάτων για τις ανάγκες των ερευνών και εκταφών στις ούτω καλούμενες στρατιωτικές περιοχές.  Υπάρχουν και πολλά άλλα που θα μπορούσε η κατοχική δύναμη να πράξει ώστε να υπάρξει η αναγκαία πρόοδος στο έργο της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων.

Από πλευράς μας, σάς διαβεβαιώ ότι παρά τις δυσκολίες και τα προσκόμματα, θα συνεχίσουμε μαζί με τις οικογένειες των αγνοουμένων μας τον δύσκολο μα συνάμα ιερό αγώνα για διευκρίνιση της τύχης και του τελευταίου αγνοούμενου μας.

Ελληνίδες, Έλληνες,

Μαζί στη σκέψη μας με το θέμα των αγνοουμένων και πεσόντων είναι πάντα το εθνικό μας θέμα. Η προτεραιότητα που δίδουμε σε αυτό είναι δεδομένη, γιατί έχουμε χρέος να κάνουμε κάθε προσπάθεια ώστε να ανατρέψουμε τα δεδομένα της τουρκικής εισβολής και να δώσουμε νέα προοπτική και ελπίδα στην πατρίδα και τον λαό μας. Η επανένωση του νησιού μας είναι το πρώτο ζητούμενο, όπως και ο τερματισμός της κατοχής με την αποχώρηση των τουρκικών στρατευμάτων και η αποδοχή της ξεκάθαρης θέσης μας ότι η Κύπρος θα πρέπει να μετατραπεί σε ένα κανονικό κράτος, χωρίς επεμβατικά δικαιώματα και εγγυήσεις από όποια χώρα, πόσο μάλλον της Τουρκίας που προκάλεσε τόσα δεινά στον τόπο μας αλλά και που επιδιώκει, επιπροσθέτως, να θέσει υπό τον έλεγχό της ολόκληρη την Κύπρο.

Δεν έχουμε την πολυτέλεια να αποποιηθούμε των ευθυνών μας απέναντι στις νεότερες γενιές ή να εφησυχάσουμε.

Η λύση του Κυπριακού μπορεί να επέλθει μόνο μέσα από διάλογο και κοινές προσπάθειες, με σεβασμό της κάθε πλευράς στα δικαιώματα της άλλης. Θα πρέπει όλοι μαζί να περάσουμε σε μια νέα εποχή που να υπόσχεται περισσότερα σε όλους, μέσα σε συνθήκες ελευθερίας, ασφάλειας και ευημερίας, αφήνοντας πίσω όσα τραγικά έζησε ο τόπος μας το 1974.

Αποχαιρετώντας τον Κυριάκο Πόλα, εκφράζουμε την ιδιαίτερη θλίψη μας και ως προς το γεγονός ότι πέραν της συζύγου του Κυριακού, έχουν αποβιώσει και τα δυο τους παιδιά Νικόλας και Πολύδωρος. Αυτή είναι μια άλλη ιδιαίτερη πτυχή του θέματος της τραγωδίας της Κύπρου. Πατέρες, μητέρες, σύζυγοι και παιδιά φεύγουν από τη ζωή χωρίς να πληροφορηθούν για την τύχη των αγαπημένων τους, χωρίς να μπορέσουν να ακουμπήσουν το φέρετρο τους και να τους αποχαιρετήσουν. 

Εκ μέρους του Προέδρου της Δημοκρατίας προς τα εγγόνια και τους άλλους συγγενείς εκφράζω τα ειλικρινή συλλυπητήριά μας μαζί με τη μεγάλη εκτίμηση όλων μας για τη μεγάλη αγάπη που έδειξε προς τον τόπο του και για τη θυσία του.  Ευχόμαστε το τέλος της μακρόχρονης αγωνίας για την τύχη του να γαληνέψει την ψυχή και να απαλύνει τον πόνο των αγαπημένων του συγγενών.

Αιώνια ας είναι η μνήμη του.

___________

ΜΛ/ΣΧ