Ανακοινωθέντα

Αγαπητή Πρύτανη,

Αγαπητή Αντιπρύτανη,

Αγαπητά μέλη του ακαδημαϊκού προσωπικού,

Αγαπητές φοιτήτριες και αγαπητοί φοιτήτες,

Κυρίες και κύριοι,

Είναι τιμή μου να βρίσκομαι σήμερα ενώπιον σας ως ο πρώτος Πρόεδρος της Κύπρου που επισκέπτεται αυτό το ιστορικό ακαδημαϊκό ίδρυμα στην υπέροχη πόλη της Μπρουζ.

Είναι προνόμιο να μου δίνεται η ευκαιρία να απευθυνθώ στη νεολαία της Ευρώπης και, εξ ορισμού, στο μέλλον της Ευρώπης.

Θέλω να ευχαριστήσω ιδιαίτερα τη νεοσύστατη κυπριακή κοινότητα του Κολεγίου για την πρόσκληση να μιλήσω κατά τη διάρκεια της κυπριακής εθνικής εβδομάδας του Κολεγίου. Δεδομένου ότι είστε μόνο πέντε – προς το παρόν, καθώς είμαι βέβαιος ότι αυτή η κοινότητα θα μεγαλώσει – επιτρέψτε μου να τους ευχαριστήσω έναν προς έναν: Chandogan, Χαρά, Αιμιλία, Φίλιππε και Στεφανία.

Επιτρέψτε μου επίσης να εκφράσω ιδιαίτερες ευχαριστίες στην πολύ καλή μου φίλη και αληθινή Ευρωπαία, την πρύτανη Mogherini, για το όραμά της για το Κολέγιο. Έχοντας συνεργαστεί στενά με τη Federica κατά τη διάρκεια της θητείας της ως Ύπατη Εκπρόσωπος, κάτω από δύσκολες συνθήκες για την Ένωση μας και την Κύπρο, δεν μπορώ να πω ότι εκπλήσσομαι από τη συνεχή ανάπτυξη του Κολεγίου υπό την ικανή ηγεσία της, συμπεριλαμβανομένου του ανοίγματος της νέας πανεπιστημιούπολης στα Τίρανα.

Η παρουσία μου στο Κολέγιο είναι επίσης επίκαιρη. Το 2024 είναι ένα έτος που χαρακτηρίζεται από σημαντικές στιγμές και επετείους για την Ένωση και την Κύπρο. Βρίσκομαι ενώπιον σας καθώς πλησιάζει η 20ή επέτειος από την προσχώρησή μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ). Πρόκειται για ένα ιστορικό ορόσημο για την Κύπρο και τα άλλα κράτη μέλη της ΕΕ – και όπως συχνά λέω, είναι το σημαντικότερο επίτευγμα της Κύπρου από την ανεξαρτησία της το 1960.

Το 2024 σηματοδοτεί επίσης μια θλιβερή επέτειο για την Κύπρο και την Ευρώπη, την 50ή επέτειο της παράνομης τουρκικής εισβολής στην Κύπρο το 1974 και τη συνεχιζόμενη στρατιωτική κατοχή του 37% του εδάφους της Κυπριακής Δημοκρατίας, εδάφους της ΕΕ.

Την ίδια στιγμή, το 2024 είναι ένα έτος εορτασμού του θεμέλιου λίθου της Ένωσής μας, της δημοκρατίας. Οι εκλογές του Ιουνίου για την ανάδειξη του νέου Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι προ των πυλών. Περίπου 366 εκατομμύρια Ευρωπαίοι θα κληθούν να προσέλθουν στα εκλογικά κέντρα. Είναι μια στιγμή ευκαιρίας και επανεφεύρεσης για την ΕΕ.

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Ως ιστορικός και πρώην ακαδημαϊκός, τις περισσότερες φορές η συνήθειά μου είναι να κοιτάζω το παρελθόν και να αντλώ διδάγματα για το μέλλον. Και ως πολιτικός, η δουλειά μου είναι να μετατρέπω και να μεταφράσω αυτά τα διδάγματα που προσφέρει η ιστορία για να διαμορφώσω μια πορεία, καθώς και πολιτικές για ένα καλύτερο μέλλον για την Ένωση και κατά συνέπεια για τη χώρα μου, την Κύπρο.

Επιτρέψετε μου να ξεκινήσω με την 20ή επέτειο της προσχώρησής μας στην ΕΕ. Η ιστορική Πέμπτη διεύρυνση του Μαΐου 2004 απέδειξε την ισχύ της πολιτικής διεύρυνσης στην ολοκλήρωση της ΕΕ. Ήταν μια πρωτοφανής και καθοριστική στιγμή για το μέλλον δέκα χωρών που βρίσκονται στην ανατολική και νότια πλευρά της Ευρώπης. Και εκπλήρωσε τα όνειρα και τις προσδοκίες δεκάδων εκατομμυρίων Ευρωπαίων.

Η Κυπριακή Δημοκρατία προσχώρησε με περηφάνεια στο μεγαλύτερο, και κατά τη γνώμη μου πιο επιτυχημένο, ειρηνευτικό έργο στην ιστορία της ανθρωπότητας. Ένα έργο που έχει προσφέρει πολιτική σταθερότητα, οικονομική ευημερία και κοινωνική πρόοδο σε εκαντοντάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε μια ήπειρο που στο πρόσφατο παρελθόν της είχε καταστραφεί από τον πόλεμο.

Παρά τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η ΕΕ τα τελευταία χρόνια, συνεχίζει να εμπνέει τις χώρες της ευρωπαϊκής ηπείρου και πέραν αυτής, κυρίως επειδή έχει αποδείξει ότι θεραπεύει ιστορικά διαιρέσεις και πληγές και ότι είναι μετασχηματιστική. Και πρέπει να αποδώσει από αυτή την άποψη. Σε αυτή την ενοποιητική δύναμη της Ένωσης προσβλέπουν οι Κύπριοι, καθώς προσπαθούν να επανενώσουν το τελευταίο διαιρεμένο κράτος μέλος.

Από την άποψη αυτή, το 2024 αποτελεί μια ευκαιρία να αναλογιστούμε τι έχει επιτευχθεί και κυρίως την υποχρέωσή μας ως κράτη μέλη να αξιοποιήσουμε το έργο των μεγάλων Ευρωπαίων οραματιστών που έθεσαν τα θεμέλια και οικοδόμησαν αυτό το αξιοσημείωτο πολιτικό έργο.

Πιστεύω ακράδαντα ότι η υποχρέωσή μας, το καθήκον μας απέναντι στους προκατόχους μας και στις επόμενες γενεές, είναι να αγωνιστούμε με ενότητα και αλληλεγγύη για περισσότερη Ευρώπη, για μια ολοένα και ισχυρότερη Ευρώπη, για μεγαλύτερη ενσωμάτωση. Να διασφαλίσουμε ότι αυτό το αξιόλογο πολιτικό έργο θα ενισχυθεί και θα είναι εξοπλισμένο για να ανταποκριθεί στις προκλήσεις, εσωτερικές και εξωτερικές.

Με το να είμαστε κράτη μέλη της Ένωσης δεν έχουμε αναλάβει μόνο τη διαφύλαξη και στήριξη των βασικών δογμάτων της Ένωσης: τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες, τα οποία δεν μπορούμε ποτέ να θεωρούμε δεδομένα. Αναλάβαμε επίσης τη συλλογική ευθύνη να ενισχύσουμε σταδιακά αυτό το έργο ενσωμάτωσης.

Σε πρόσφατη ομιλία μου στο Βουκουρέστι επανέλαβα την πεποίθησή μου ότι ποτέ το ευρωπαϊκό εγχείρημα δεν ήταν πιο πολύτιμο. Και ότι ποτέ δεν χρειαζόμασταν μια ισχυρότερη, πιο ανθεκτική και πιο ανταγωνιστική Ένωση, η οποία να είναι σημαντική στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών και να είναι παρούσα ως ισχυρός παγκόσμιος παράγοντας στη γεωπολιτική αρένα.

Αναμφίβολα τα τελευταία χρόνια ως Ένωση χρειάστηκε να ξεπεράσουμε τη μια κρίση μετά την άλλη – από την οικονομική μέχρι τη μεταναστευτική κρίση, το Brexit, την πανδημία και αυτό που κάποτε θεωρούσαμε αδιανότητο, την εισβολή εναντίον μια κυρίαρχης ευρωπαϊκής χώρας, της Ουκρανίας.

Αυτές οι κρίσεις έχουν κατά καιρούς κλονίσει την ενότητά μας. Και όμως μέσα από όλα αυτά μείναμε ενωμένοι.

Η πανδημία δεν ήταν η μόνη αδιανόητη πρόκληση που είχαμε να αντιμετωπίσουμε. Έπρεπε επίσης να αντιμετωπίσουμε τον πόλεμο σε ευρωπαϊκό έδαφος. Η γενιά μου μεγάλωσε πιστεύοντας ότι το ευρωπαϊκό σχέδιο ειρήνης δεν ήταν εύθραστο. Και όμως στις 24 Φεβρουαρίου 2024 ξυπνήσαμε σε μια νέα γεοπολτική πραγματικότητα, με την Ουκρανία, μια κυρίαρχη ευρωπαϊκή χώρα, να δέχεται εισβολή, να παραβιάζεται η εδαφική της ακεραιότητα, να γκρεμίζεται η διεθνής νομιμότητα.

Η Κύπρος, θύμα παράνομης εισβολής και μισού αιώνα συνεχούς κατοχής, στάθηκε με αταλάντευτο και κατηγορηματικό τρόπο στη σωστή πλευρά της ιστορίας όσον αφορά τη ρωσική εισβολή στην Ουκρανία. Στεκόμαστε και θα συνεχίσουμε να στεκόμαστε στο πλευρό της Ουκρανίας και του θαρραλέου λαού της καθώς πολεμούν τη ρωσική επιθετικότητα, η οποία στην ουσία έχει διαγράψει την αντίληψη πως η ειρήνη στην ευρωπαϊκή ήπειρο είναι δεδομένη. Αντίθετα, απέδειξε ότι πρέπει να προστατεύεται και να υπερασπίζεται σθεναρά. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μόνο αν είμαστε ενωμένοι.

Το να στέκεσαι στη σωστή πλευρά της ιστορίας δεν έχει έρθει χωρίς κόστος. Λάβαμε επώδυνες αποφάσεις που είχαν κόστος για τους λαούς και τις κοινωνίες μας. Αλλά είναι σαφώς ένα κόστος που αξίζει να επωμιστούμε. Δεν θα επιτρέψουμε ποτέ αλλαγές συνόρων που προέρχονται από τη βία και τον πόλεμο.

Την ίδια στιγμή, έχουμε επίσης συνειδητοποιήσει ότι δεν υπάρχουν παγωμένες συγκρούσεις. Ο πόλεμος που μαστίζει τη Μέση Ανατολή, στην άμεση γειτονιά της Ευρώπης, στο κατώφλι της Κύπρου, είναι μια τραγική απόδειξη. Η ΕΕ απλά δεν έχει την πολυτέλεια να μην έχει ισχυρή φωνή και ρόλο σε ό,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή, όχι μόνο επειδή αποτελεί αναπόσταστο κομμάτι της ΕΕ ως ένας στρατηγικός, παγκόσμιος παράγονας, αλλά και επειδή ό,τι συμβαίνει στη Μέση Ανατολή έχει σοβαρό αντίκτυπο στην Ευρώπη, από τη μετανάστευση μέχρι την ασφάλεια. Την περασμένη Κυριακή, η επισκέψη της Προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής μαζί με πέντε αρχηγούς κρατών, μεταξύ των οποίων και η Κύπρος, για την ιστορική υπογραφή της στρατηγικής και συνολικής εταιρικής σχέσης ΕΕ – Αιγύπτου είναι η απόδειξη ότι η ΕΕ μπορεί και πρέπει να διαδραμίσει αυτόν τον ρόλο. Για μεγάλο χρονικό διάστημα, η Κύπρος είχε πλήρη επίγνωση του κρίσιμου ρόλου της Αιγύπτου ως πυλώνα σταθερότητας στην περιοχή και έχουμε υποστηρίξει την ανάπτυξη μιας στρατηγικής εταιρικής σχέσης μεταξύ της ΕΕ και της Αιγύπτου. Χαίρομαι πολύ που την περασμένη Κυριακή αυτό το όραμα έγινε πραγματικότητα.

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Η ΕΕ είναι «ένα ειρηνευτικό έργο στην υπηρεσία της ζωής – όταν ο κόσμος χρειάζεται μια δύναμη ειρήνης». Αυτά τα λόγια είπε η πρύτανης Mogherini πριν από μερικά χρόνια και είναι αρκετά επίκαιρα για όσα συμβαίνουν τώρα στη Μέση Ανατολή.

Στην Κύπρο αισθανθήκαμε ισχυρό ηθικό καθηκόν να παραδώσουμε βοήθεια στον δοκιμαζόμενο παλαιστινιακό πληθυσμό στη Γάζα μετά τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν από τις 7 Οκτωβρίου με τη βίαιη επίθεση της Χαμάς. Ως εκ τούτου, είμαστε πολύ ικανοποιημένοι που μετά από μήνες εντατικών διπλωματικών προσπαθειών και συντονισμού με ομοϊδεάτες εταίρους έχουμε θέσει σε πρακτική εφαρμογή τον θαλάσσιο διάδρομο Amalthea Cyprus Maritime Corridor με τα πρώτα πλοία που μεταφέρουν ανθρωπιστική βοήθεια να έχουν φτάσει με ασφάλεια στη Γάζα. Ένα πλοίο έχει ήδη παραδώσει με επιτυχία βοήθεια στη Γάζακ και ένα άλλο βρίσκεται καθ’ οδόν προς τη Γάζα, καθώς εργαζόμαστε σκληρά με τους εταίρους μας – περισσότερα από 40 κράτη έχουν εκδηλώσει ενδιαφέρον – για να διασφαλίσουμε τη συνεχή ροή βοήθειας προς τους αμάχους.

Ήταν μια προσπάθεια που συνεχίσαμε με πλήρη επίγνωση των τεράστιων δυσκολιών της. Με πλήρη επίγνωση ότι σχεδόν κανείς δεν πίστευε ότι θα μπορούσε πραγματικά να γίνει/υλοποιηθεί. Αλλά ως μικρή χώρα, χωρίς κρυφές ατζέντες, με σημαντική γεωγραφική θέση και άριστες σχέσεις με όλες τις χώρες της περιοχής, είχαμε την ευθύνη να την επιδιώξουμε. Κατά τη διάρκεια αυτών των μηνών, μετά τα τραγικά γεγονότα του Οκτωβρίου, η Κύπρος εργάστηκε επίμονα και επιμελώς. Συναντηθήκαμε και συζητήσαμε αυτή την πρόταση με όλα τα ενδιαφερόμενα μέρη και επιμείναμε. Και είμαι πολύ ευτυχής να πω ότι με την υποστήριξη της ΕΕ, των Ηνωμένων Πολιτειών, των ΗΑΕ και άλλων χωρών καταφέραμε να το κάνουμε πραγματικότητα. Ένα επίτευγμα για όλη την ΕΕ και προς όφελος εκατοντάδων χιλιάδων ανθρώπων.

Αυτό αποτελεί εκδήλωση του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η ΕΕ και του ρόλου που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος ως γέφυρα μεταξύ της ταραγμένης περιοχής της Μέσης Ανατολής και της υπόλοιπης Ευρώπης. Η ΕΕ πρέπει να είναι ενεργά παρούσα στη γειτονιά της και να στηρίξει όλες τις προσπάθειες για μια βιώσιμη κατάπαυση του πυρός, που ελπίζουμε ότι θα οδηγήσει σε νέες διαπραγματεύσεις, στη βάση των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών για μία λύση δύο κρατών για την Παλαιστίνη και το Ισραήλ.

Σε αυτό το γεωπολιτικό σκηνικό, σε ένα διαρκώς μεταβαλλόμενο και πολύπλοκο γεωπολιτικό πλαίσιο που απαιτεί ανθεκτικότητα, προσαρμοστικότητα, δύναμη και ακλόνητη δέσμευση σε βασικές αξίες και ικανότητα προβολής και επιβολής τους, είναι επιτακτική ανάγκη να κάνουμε ένα βήμα πίσω και να σκεφτούμε τι μέλλει γενέσθαι για την Ένωσή μας.

Ποιο είναι το όραμά μας για το μέλλον της ΕΕ;

Ποια είναι η Ένωση που θέλουμε;

Οι συζητήσεις που διεξάγουμε στις Βρυξέλλες – και στο προσεχές Ευρωπαϊκό Συμβούλιο – σχετικά με τη στρατηγική ατζέντα για το πώς θα δημιουργήσουμε μια πιο γεωπολιτική και στρατηγικά αυτόνομη Ένωση, που θα είναι παγκόσμιος παράγοντας, δεν είναι θεωρητικές. Πρέπει να αποδεικνύεται ξανά και ξανά με συγκεκριμένο τρόπο.

Προκειμένου να υλοποιηθεί ο γεωπολιτικός ρόλος της ΕΕ, πρέπει πρωτίστως να είμαστε σε θέση να στηριζόμαστε στον εαυτό μας, χωρίς να εξαρτόμαστε πάντα από εξωτερικούς, και σε κάποιο βαθμό ασταθείς, παράγοντες. Ως εκ τούτου, η στρατηγική αυτονομία της ΕΕ δεν πρέπει να παραμείνει μια αφηρημένη ιδέα, αλλά να πάρει σάρκα και οστά και να γίνει πραγματικότητα. Από την άποψη αυτή, η οικοδόμηση της ευρωπαϊκής άμυνας σε επίπεδο Ένωσης μπορεί να λειτουργήσει καταλυτικά και είναι κάτι που υποστηρίζουμε ένθερμα.

Την ίδια στιγμή, η ΕΕ πρέπει να προσφέρει στους πολίτες της, να γίνει πιο ανταγωνιστική, να δημιουργήσει αύξηση της απασχόλησης, να γίνει ανθεκτική στο κλίμα και να μετατραπεί σε μια καθαρή, αποδοτική ως προς τους πόρους και ανταγωνιστική οικονομία. Η Κύπρος θα συνεχίσει να συμβάλλει εποικοδομητικά στις διαβουλεύσεις για το Μέλλον της Ευρώπης, το στρατηγικό θεματολόγιο ενόψει της αναμενόμενης έγκρισής του από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου.

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Ξεκίνησα τον χαιρετισμό μου αναφερόμενος στις τρεις σημαντικές στιγμές και επετείους που συμπίπτουν το 2024: τα 20 χρόνια από την ένταξη, η 50ή επέτειος της τουρκικής εισβολής και οι επερχόμενες ευρωεκλογές. Το νήμα που τις διατρέχει είναι η επιθυμία και το όραμα για το μέλλον. Για την Ευρώπη που θέλουμε, για περισσότερη ενσωμάτωση, για περισσότερη ενότητα, πράγμα που αναπόφευκτα σημαίνει ότι η ΕΕ πρέπει επίσης να γίνει καταλύτης για την επανένωση του τελευταίου διαιρεμένου κράτους μέλους της μέσω μιας συνολικής διευθέτησης σύμφωνα με τα Ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών και το κεκτημένο. Μια λύση που θα διασφαλίζει τα θεμελιώδη δικαιώματα και τις ελευθερίες όλων των Κυπρίων: Ελληνοκυπρίων, Τουρκοκυπρίων, Μαρωνιτών, Λατίνων και Αρμένιων.

Σε αυτές τις προσπάθειες για επανένωση, ο ηγετικός ρόλος της ΕΕ είναι ουσιαστικός, καθώς η ουσιαστική και ενεργός συμμετοχή της μπορεί να συμβάλει στην επανεκκίνηση των διαπραγματεύσεων και στην επίτευξη λύσης στο Κυπριακό. Όπως έχω επανειλημμένα αναφέρει, τα εργαλεία που έχει στη διάθεσή της η ΕΕ μπορούν να βοηθήσουν στην επίτευξη μιας αμοιβαία επωφελούς κατάστασης για όλο τον κυπριακό λαό, την ΕΕ, την Τουρκία και την ευρύτερη περιοχή.

Από την ανάληψη των καθηκόντων μου βρίσκομαι σε συνεχή επικοινωνία με ελληνοκυπριακές και τουρκοκυπριακές ομάδες της κοινωνίας των πολιτών και εκπροσώπους δικτύων για τη νεολαία. Γνωρίζω καλά ότι η νέα γενιά του νησιού, τόσο οι Ελληνοκύπριοι όσο και οι Τουρκοκύπριοι, επιθυμεί διακαώς την ειρήνη. Και νομίζω ότι η κυπριακή κοινωνία του Κολεγίου της Ευρώπης αποτελεί πράγματι ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα, καθώς αποτελείται από μέλη τόσο από την ελληνοκυπριακή όσο και από την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Η έκκλησή σας για ειρήνη ακούγεται ξεκάθαρα. Και δεν θα φεισθώ καμίας προσπάθειας για να κάνω πραγματικότητα το κοινό όνειρο της επανένωσης, της ειρήνης και της ευημερίας στην Κύπρο.

Αγαπητές φίλες και αγαπητοί φίλοι,

Η ένταξή της Κύπρου στην ΕΕ πριν από είκοσι χρόνια ήταν ένα μετασχηματιστικό γεγονός για την Κυπριακή Δημοκρατία και για τα άλλα εννέα κράτη μέλη το 2004. Τα τότε νέα κράτη μέλη συνέβαλαν επίσης σημαντικά στην εξέλιξη και βελτίωση της ολοένα και στενότερης Ένωσης, της κοινής μας ευρωπαϊκής οικογένειας. Αυτό έγινε κυρίως από νεότερους ανθρώπους, φοιτητές και νέους επαγγελματίες που φιλοδοξούσαν να αγκαλιάσουν την ευρωπαϊκή τους ταυτότητα. Μπορώ επίσης να επιβεβαιώσω, ως νεότερος άνθρωπος τότε, τα εξαιρετικά θετικά συναισθήματα των Κυπρίων, αλλά κυρίως της κυπριακής νεολαίας, όταν η Κύπρος εντάχθηκε στην ΕΕ. Ήταν μια μοναδική στιγμή, γεμάτη θετικότητα, προσδοκίες και όνειρα για ένα καλύτερο μέλλον για όλους και η νεολαία ήταν η κινητήρια δύναμη για την πλήρη σύλληψη αυτής της δυναμικής.

Είκοσι χρόνια μετά είναι τώρα η σειρά σας, η νεολαία της Ευρώπης, το μέλλον της Ευρώπης, να ονειρεύεστε, να ελπίζετε, αλλά και να προσπαθείτε να βοηθήσετε να έρθει η ευρωπαϊκή μας οικογένεια όλο και πιο κοντά.

Σας ευχαριστώ.

----------

Για τον χαιρετισμό του Προέδρου της Δημοκρατίας στην αγγλική γλώσσα πατήστε εδώ. 

(ΓΣ)