Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα απέραντου σεβασμού και αιώνιας ευγνωμοσύνης, συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ για την τέλεση του εθνικού μνημοσύνου των ηρωικώς πεσόντων κατοίκων της Κοινότητας Πάχνας. Για να απονείμουμε με τον προσήκοντα οφειλόμενο σεβασμό τις αρμόζουσες τιμές σ’ αυτούς που με τον αγώνα και τη θυσία τους σφράγισαν την ιστορία της πατρίδας μας, και με το αίμα τους πότισαν την κυπριακή γη.

Ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη στιγμές από τις πλέον καθοριστικές περιόδους της κυπριακής ιστορίας. Περιόδους που διαμόρφωσαν την πορεία του νησιού και άφησαν ανεξίτηλο αποτύπωμα στην εθνική μας συνείδηση. Περιόδους, κατά τις οποίες αποδείχθηκαν πέραν πάσης αμφιβολίας οι αντοχές και η αφοσίωση του κυπριακού λαού στις αξίες που ο Ελληνισμός υπερασπίζεται διαχρονικά, αυτές της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.

Τα παιδιά της Πάχνας που τιμάμε σήμερα, όταν απαιτήθηκε, ανταποκρίθηκαν με γενναιότητα και αποφασιστικότητα στο κάλεσμα της πατρίδας. Δήλωσαν βροντερά το «παρών» τους και αγωνίστηκαν με πίστη και αφοσίωση, υπερασπίζοντας τη γη τους, τον τόπο που τους γέννησε και τους ανέθρεψε. Η θυσία τους αποτελεί φωτεινό παράδειγμα πατριωτισμού και υπεράσπισης των αξιών και των ιδανικών εκείνων που θεμελιώνουν την ιστορική και εθνική μας ταυτότητα. Σήμερα, ταπεινοί προσκυνητές, κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ μπροστά στη θυσία τους και καταθέτουμε στέφανα τιμής και αιώνιας ευγνωμοσύνης.

Κυρίες και κύριοι,

Ο Πανίκος Συμεού γεννήθηκε στην Πάχνα στις 8 Σεπτεμβρίου 1936, και αφού ολοκλήρωσε τη φοίτησή του στο δημοτικό σχολείο της Κοινότητας, ασχολήθηκε με την αμπελοκαλλιέργεια. Από πολύ νεαρή ηλικία συμμετείχε ενεργά στα κοινά του χωριού, πρωτοστατώντας στην ίδρυση της Νέας Συντεχνίας Πάχνας και της ποδοσφαιρικής ομάδας της κοινότητας. Όταν στις αρχές του 56 έδωσε τον τιμημένο όρκο και εντάχθηκε στην ΕΟΚΑ, γνώριζε πολύ καλά πως με την ενεργό συμμετοχή του στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα των Κυπρίων απέναντι στον αγγλικό ζυγό έθετε τον εαυτό του σε άμεσο κίνδυνο. Παρ’ όλα αυτά, η αγάπη του για την ελευθερία, η βεβαιότητά του στο δίκαιο του Αγώνα, καθώς και η αδάμαστη αποφασιστικότητά του, καθοδηγούσαν κάθε του επιλογή και κάθε πράξη. Με πάθος και αυταπάρνηση υπερασπίστηκε τις αξίες και τα ιδανικά του, παραμένοντας μέχρι τέλους προσηλωμένος στο όραμα της απόκτησης της πολυπόθητης ελευθερίας και αυτοδιάθεσης της Κύπρου.

Αφού έλαβε μέρος σε μια σειρά από επιχειρήσεις, συνδέθηκε με την αντάρτικη ομάδα της περιοχής του. Λόγω της πλούσιας δράσης του, καταζητήθηκε από τους Άγγλους. Τον Νοέμβριο του 1958 συνελήφθη και ανακρίθηκε, υπομένοντας τα βασανιστήρια των ανακριτών του. Τα χαράματα της 25^ης Νοεμβρίου 1958, υπό την απειλή όπλων, οδηγήθηκε στη Λεμεσό, με την ελπίδα ότι θα υποδείκνυε χώρο, στον οποίο υπήρχε κρυμμένος οπλισμός της Οργάνωσης. Κατά τη μετάβαση στο σημείο, αφού διέλαθε της προσοχής των Άγγλων, κατάφερε να εξέλθει του οχήματος. Απομακρυνόμενος από αυτό δέχθηκε φονικά πυρά από τους Άγγλους στρατιώτες και τους Τούρκους επικουρικούς αστυνομικούς που τον συνόδευαν. Στην εξόδιο ακολουθία που τελέστηκε το ίδιο βράδυ, σύσσωμη η Κοινότητα Πάχνας, οι συγγενείς και οι φίλοι του, άδοντας τον Εθνικό Ύμνο το προέπεμψαν στην αιωνιότητα.

Μέλος του εκτελεστικού Λεμεσού υπήρξε ο 17χρονος Νίκος Σοφοκλέους, ο οποίος από την πρώτη κιόλας περίοδο εντάχθηκε στον αγώνα της ΕΟΚΑ και έλαβε μέρος σε αρκετές αποστολές. Τον Σεπτέμβριο του 56, κατά τη διάρκεια επιχείρησης δέχθηκε τα πυρά Άγγλου στρατιώτη στο κεφάλι. Βαριά τραυματισμένος, μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο Ακρωτηρίου, όπου νοσηλεύτηκε υπό αυστηρή παρακολούθηση για περίπου δύο μήνες.

Μετά την αποθεραπεία, ανακρίθηκε από τους Άγγλους, και λίγους μήνες μετά αποφασίστηκε η καταδίκη του σε θάνατο διά απαγχονισμού. Στο κελί του στις Κεντρικές Φυλακές, λίγα μόλις βήματα μακριά από το φρικτό ικρίωμα της αγχόνης, ως μελλοθάνατος, είχε την πεποίθηση πως κάθε θυσία των αγωνιστών της ΕΟΚΑ δεν αποτελούσε παρά έναν αναπόφευκτο σταθμό στην πορεία προς την δυσαπόκτητη ελευθερία. Εν τέλει, με απόφαση της Βασίλισσας, η ποινή, που του επιβλήθηκε, μετατράπηκε σε ισόβια κάθειρξη. Μαζί με άλλους καταδικασθέντες μεταφέρθηκε σε φυλακές στη Σκωτία, όπου και παρέμεινε μέχρι τον Μάρτιο του 1959 και ακολούθως αποφυλακίστηκε και εξορίστηκε στη Ρόδο. Μετά την εγκαθίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας, επέστρεψε στο νησί και υπηρέτησε στην Αστυνομία Κύπρου. Κατά τη διάρκεια των διακοινοτικών ταραχών του 1963, έσπευσε εκ νέου να λάβει μέρος στον αγώνα υπεράσπισης της νομιμότητας. Το νήμα της ζωής του κόπηκε άδοξα το 1971 σε αυτοκινητιστικό δυστύχημα.

Μνημονεύουμε επίσης σήμερα τον Λοχία Καταδρομέα Ευμένιο Παναγιώτου Μαρκαντώνη. Ο Ευμένιος γεννήθηκε το 1946 στην Πάχνα και φοίτησε στο δημοτικό σχολείο της Κοινότητας και ακολούθως στο Λανίτειο Γυμνάσιο. Αποφοιτώντας, κατετάγη στην Εθνική Φρουρά και υπηρέτησε τη στρατιωτική του θητεία στις Δυνάμεις Καταδρομών, στην 32^η Μοίρα. Στις 15 Νοεμβρίου του ‘67 συμμετείχε στις επιχειρήσεις της Κοφίνου. Μετά από σκληρή μάχη για την κατάληψη του υψώματος 124, βορειοδυτικά της κοινότητας, πλήγηκε θανάσιμα από τουρκικά πυρά. Αποτέλεσε τον μοναδικό πεσόντα των συγκρούσεων, που έλαβαν χώρα στην περιοχή. Ανεβαίνοντας αγέρωχα τα σκαλοπάτια της αθανασίας έλαβε τη θέση που αρμόζει ανάμεσα στους πεσόντες προασπιστές της πατρίδας μας. Στον χώρο της θυσίας του ανεγέρθη μνημείο, αφιερωμένο σε όλους στους ηρωικώς πεσόντες καταδρομείς της Εθνικής Φρουράς. Εις ένδειξη τιμής, το Στρατόπεδο της Εθνικής Φρουράς στα Πολεμίδια φέρει το όνομά του.

Κυρίες και κύριοι,

Ο Κυριάκος Στυλιανού Θουκή, ακολουθώντας το παράδειγμα των τριών ηρώων της Πάχνας, που ήδη προαναφέραμε, κατά την τουρκική εισβολή του 1974 απάντησε και αυτός θετικά στο κάλεσμα της πατρίδας. Έσπευσε ως έφεδρος να παρουσιαστεί στην 33^η Μοίρα Καταδρομών και βρέθηκε να μάχεται στο καμίνι του πολέμου που προκάλεσε η τουρκική εισβολή.

Τις πρώτες ώρες μετά την έναρξη της τουρκικής εισβολής, οι Μοίρες Καταδρομών της Εθνικής Φρουράς έλαβαν διαταγή να εφαρμόσουν το «Σχέδιο ΛΑΒΙΔΑ», σύμφωνα με το οποίο προβλεπόταν η κατάληψη των υψωμάτων του Πενταδακτύλου, που περιέβαλλαν τη διάβαση της Αγύρτας, με σκοπό την καταστροφή των τουρκικών φυλακίων και την αποτροπή σύνδεσης του προγεφυρώματος των δυνάμεων απόβασης με τον τουρκοκυπριακό θύλακα του Κιόνελι.

Στις 11 το βράδυ της ίδιας μέρας άρχισε η επιχείρηση. Μετά από σφοδρές μάχες και ανταλλαγή καταιγιστικών πυρών, οι εύψυχοι καταδρομείς κατάφεραν να καταλάβουν τα υψώματα Πετρομούθκια και Πύργος Παυλίδη. Μέχρι το πρωί κατέλαβαν και τον επόμενο στόχο, το ύψωμα του Αγίου Ιλαρίωνα. Μετά την κατάληψη των υψωμάτων, σύμφωνα με τα Σχέδια, προβλεπόταν αντικατάσταση των Καταδρομέων με προσωπικό από Μονάδες Πεζικού. Δυστυχώς, αυτό δεν έγινε ποτέ. Οι Καταδρομείς βρέθηκαν αβοήθητοι να αμύνονται απέναντι στη σφοδρότατη επίθεση του ενισχυμένου πλέον με τμήματα ειδικών δυνάμεων Τούρκου εισβολέα.

Μετά από τις λυσσαλέες μάχες που δόθηκαν, και αφού η στάθμη των πυρομαχικών τους άρχισε να μειώνεται δραματικά, έλαβαν διαταγή απαγκίστρωσης και επιστροφής στους χώρους διασποράς. Έκτοτε, η τύχη του Κυριάκου Στυλιανού Θουκή αγνοείτο. Τριάντα επτά χρόνια μετά, στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφών της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων, τα οστά του εντοπίστηκαν σε ομαδικό τάφο στην περιοχή του Μπέλλαπάις. Στις 17 Απριλίου 2011 ο Κυριάκος Στυλιανού Θουκή επέστρεψε στη γενέτειρά του και τάφηκε με τις δέουσες τιμές.

Ο πέμπτος ήρωας που τιμούμε σήμερα, οΙορδάνης Ιορδάνου, γεννήθηκε το 1940. Ήρθε από νωρίς αντιμέτωπος με τις δυσκολίες της ζωής, καθώς η απώλεια του πατέρα του τον ανάγκασε να αναλάβει ρόλο πολύ πιο απαιτητικό από αυτόν που άρμοζε στην ηλικία του. Με αίσθημα ευθύνης και στοργής για την οικογένειά του, έθεσε τις οικογενειακές ανάγκες πάνω από τις δικές του επιθυμίες, αναδεικνύοντας την αξία της αλληλεγγύης και της αγάπης. Την ίδια αγάπη έτρεφε και για την πατρίδα.

Όπως έπραξε το 1963, στις διακοινοτικές συγκρούσεις, έτσι και το 1974, έσπευσε ταχέως να παρουσιαστεί ως έφεδρος στο 203 Τάγμα Πεζικού. Στην κόλαση της μάχης, που έλαβε χώρα κατά την επιχείρηση εξουδετέρωσης τουρκοκυπριακού θύλακα στη Λεμεσό, σε μια μοναδική εκδήλωση αλτρουισμού και αυταπάρνησης, προσέτρεξε να βοηθήσει πληγωμένο συμπολεμιστή του. Εκείνη τη στιγμή, τουρκική σφαίρα, που τον έπληξε στο κεφάλι, διέκοψε πρόωρα τη ζωή του. Με την πράξη αυτοθυσίας του καταξιώθηκε και εντάχθηκε δίκαια ανάμεσα στους ήρωες προασπιστές της πατρίδας μας, των οποίων η μνήμη θα παραμείνει αέναα ζωντανή.

Κυρίες και κύριοι,

Το μνημείο των πέντε ηρώων της Κοινότητας Πάχνας, εκεί που σε λίγο θα καταθέσουμε τα στέφανα της τιμής και της ευγνωμοσύνης μας, μάς θυμίζει το μέγεθος της θυσίας τους, και υπογραμμίζει συνάμα τη δική μας ευθύνη έναντι στην πατρίδα και στους προγόνους μας. Οι ηρωικές πράξεις των πεσόντων υπερασπιστών της ελευθερίας και της δικαιοσύνης της Κύπρου αποτελούν ανεξάντλητη πηγή έμπνευσης και υπενθύμιση του δικού μας χρέους.

Δεν μπορούμε παρά να αισθανόμαστε την υποχρέωση να σταθούμε αντάξιοι της προσφοράς τους και να υπερασπιστούμε με τον καλύτερο τρόπο τις αξίες και τα ιδανικά που μας κληροδότησαν. Ανανεώνουμε την απόφαση ότι δεν θα αποστρατευτούμε από τον αγώνα που διεξάγουμε για απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας, και επιστροφή στις πατρογονικές μας εστίες, σε συνθήκες ασφάλειας, ελευθερίας και ειρήνης. Αυτό χρωστάμε στην ιστορία μας, στην πατρίδα μας, στον λαό μας, στις μελλοντικές γενιές. Η αγωνιστικότητα που επέδειξαν οι λεβέντες της Πάχνας χαλυβδώνει την αντοχή και την πίστη μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους και η δόξα που θα τους συνοδεύει.

Σας ευχαριστώ.

(ΜΣ/AΣ)