Ανακοινωθέντα

Καθεδρικός Ναός Αθηνών – 20 Ιουλίου 2024

Εξοχότατη Κυρία Πρόεδρε της Ελληνικής Δημοκρατίας, 

«Είναι ένα μεγάλο πρόβλημα ο Πενταδάκτυλος, μητέρα.

Στο κάτω-κάτω το Μόρφου δεν το βλέπουμε,

στο κάτω-κάτω την Κερύνεια δεν τη βλέπουμε,

την Αμμόχωστο δεν τη βλέπουμε,

όμως αυτός είν’ εκεί απέναντί μας,

όμως αυτός είναι διαρκώς εκεί απέναντί μας,

και μας κοιτάζει, και μας κοιτάζει μ’ ένα τρόπο

και κάθεται βραχνάς και μολύβι στο στήθος μας,

όμως αυτός είν’ εκεί απέναντί μας,

και δεν μπορεί να κρυβεί σαν το Μόρφου,

και δε μπορεί να κρυβεί σαν την Κερύνεια,

και σαν την Αμμόχωστο.

Και λέει: “Λοιπόν”;

και μας ρωτά: “Λοιπόν”»;

γράφει ο ποιητής μας Κώστας Μόντης στη μητέρα του. 

Ελληνίδες, Έλληνες, 

Βρίσκομαι σήμερα μαζί σας, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, για να αποδώσω τον ελάχιστο φόρο τιμής και μαζί την αιώνια ευγνωμοσύνη της πατρίδας μου για τους Έλληνες αξιωματικούς και στρατιώτες που θυσίασαν την ίδια τους τη ζωή για την Κύπρο εκείνον τον πικρό Ιούλη του 1974. 

Η παρουσία μας εδώ σήμερα, για να μνημονεύσουμε με τις πρέπουσες τιμές τους πεσόντες Έλληνες αξιωματικούς και οπλίτες και μαζί να προσευχηθούμε για την διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας καταδεικνύει το προφανές: πως όσα χρόνια και να περάσουν, όσες δυσκολίες και αν κληθούμε να αντιμετωπίσουμε, στη μνήμη και στην καρδιά μας θα έχουν πάντα μια θέση ξέχωρη αυτοί που χωρίς να κάνουν δεύτερες σκέψεις έτρεξαν στο κάλεσμα της πατρίδας, αυτοί που έθεσαν την προδομένη τους πατρίδα πάνω από όλα. 

Από την καρδιά του ελληνισμού εκφράζω και μεταφέρω τη βαθιά και ειλικρινή ευγνωμοσύνη σύσσωμου του κυπριακού λάου για τον ηρωισμό των αγνών Ελλαδιτών αξιωματικών και στρατιωτών που, παρά τις δυσμενείς συνθήκες και τον άνισο αγώνα, δεν δίστασαν να παλέψουν με τον Τούρκο εισβολέα που πάτησε το νησί μας εκείνο το πρωινό του Σαββάτου της 20^ης Ιουλίου 1974. 

Η φετινή επέτειος είναι ακόμη πιο έντονη και οδυνηρή, καθώς κουβαλά στους ώμους της πενήντα χρόνους και τον αβάστακτο πόνο ενός ολόκληρου λαού που συνεχίζει να διψά για δικαίωση, να ονειρεύεται την απελευθέρωση και να αγωνίζεται με στόχο την επανένωση, την ειρήνη και την ευημερία για όλους τους κατοίκους του νησιού. Ιδιαίτερα τιμητική και σημαντική για εμάς η παρουσία απόψε του Πρωθυπουργού της Ελλάδας κ. Μητσοτάκη στις εκδηλώσεις καταδίκης του διπλού εγκλήματος στην Κύπρο. Είναι η πρώτη φορά που Έλληνας Πρωθυπουργός θα βρίσκεται στην εκδήλωση καταδίκης και, πέραν του ισχυρού συμβολισμού της ενότητας, ηχηρό είναι και το μήνυμα αυτής της παρουσίας. Κοινός είναι ο θρήνος Κύπρου και Ελλάδας, κοινός ο πόνος, η οργή. Κοινός και ο αγώνας μας για επανένωση της Κύπρου. 

Πικρές μνήμες ζωντανεύουν για εμάς τέτοιες μέρες, κάθε καλοκαίρι στο άκουσμα των σειρήνων του πολέμου. 

«Νησί πικρό, νησί γλυκό, νησί τυραγνισμένο κάνω τον πόνο σου να πω και προσκυνώ και μένω…», θα γράψει για την Κύπρο και την ανείπωτη τραγωδία που βίωσε ο ποιητής της Ρωμιοσύνης Γιάννης Ρίτσος. 

Η εισβολή του Αττίλα δημιούργησε μια απαράδεκτη κατάσταση πραγμάτων, που για 50 συναπτά χρόνια έχει στιγματίσει και συνεχίζει να στιγματίζει την καθημερινότητά μας. Πενήντα ολόκληρα χρόνια από το δίδυμο έγκλημα του προδοτικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής. Πενήντα χρόνια εδαφικού και ψυχικού ακρωτηριασμού του Κυπριακού Ελληνισμού. 

Πενήντα χρόνια είναι πολλά, πάρα πολλά… και οι συνέπειες τεράστιες: 

• με το 37% του κυπριακού εδάφους να κατέχεται παράνομα από τις δυνάμεις εισβολής,
• με τους πρόσφυγες που ξεριζώθηκαν βίαια από τις πατρογονικές τους εστίες να σβήνουν χρόνο με τον χρόνο με τον νόστο της επιστροφής,
• με τις οικογένειες των αγνοουμένων μας να διατηρούν άσβεστη την ελπίδα ότι θα μάθουν επιτέλους τι απέγιναν τα αγαπημένα τους πρόσωπα,
• με τους εγκλωβισμένους μας να παραμένουν, παρά τις πιέσεις και τις δυσκολίες, στις εστίες τους, φυλάγοντας τις δικές τους Θερμοπύλες. 

Πενήντα χρόνια είναι πάρα πολλά, καθώς το παράνομο καθεστώς στον βορρά συνεχίζει: 

• να παραβιάζει κάθε αρχή δικαίου και να προχωρεί στον εποικισμό του νησιού μας,
• να μην σέβεται τις βασικές ελευθερίες και τα θεμελιώδη δικαιώματα των νόμιμων κατοίκων του νησιού και,
• να ξεπουλά την πολιτιστική μας κληρονομιά και να καταστρέφει τις εκκλησίες μας. 

Ελληνίδες, Έλληνες, 

Στο διπλωματικό πεδίο καλούμαστε σήμερα να διαχειριστούμε μια δύσκολη κατάσταση πραγμάτων εξ’ υπαιτιότητας της τουρκικής αδιαλλαξίας. Δυστυχώς η Άγκυρα δεν επιδεικνύει ειλικρινή βούληση για την εξεύρεση μιας βιώσιμης και λειτουργικής λύσης. Αντίθετα, επιμένει σε λογικές άμεσης ή έμμεσης αναγνώρισης των τετελεσμένων της εισβολής, ενώ εσχάτως προτάσσει την κυριαρχική ισότητα και τη λύση δύο κρατών ως τη μόνη λύση στο πρόβλημα που η ίδια προξένησε, λύση που αντιτίθεται στο ίδιο το πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών. 

Παράλληλα, περιφρονώντας επιδεικτικά τις εκκλήσεις της διεθνούς κοινότητας για επιστροφή στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων, παραβιάζει συστηματικά το στάτους κβο στη νεκρή ζώνη, απαξιώνοντας κάθε αρχή του διεθνούς δικαίου. 

Δεν συμβιβαζόμαστε όμως με την παρούσα κατάσταση. Για εμάς δεν μπορεί να υπάρξει άλλη επιλογή από την απαλλαγή της πατρίδας μας από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής και την εξεύρεση λύσης, η οποία θα επανενώνει πραγματικά τον τόπο και τον λαό μας. Όσο συνεχίζεται αυτή η κατάσταση είμαστε ηττημένοι, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι. 

Επιδιώκουμε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή πατρίδα, στην οποία θα συνυπάρχουν ειρηνικά όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι της. Δικαιούμαστε και αξιώνουμε μια πατρίδα επανενωμένη και ελεύθερη, χωρίς κατοχικά στρατεύματα, αναχρονιστικές εγγυήσεις και ακρωτηριασμένα δικαιώματα για τους πολίτες της. Μια σύγχρονη ευρωπαϊκή χώρα που να διασφαλίζει και θα έχει ως θεμέλιο την αλληλεγγύη και τον αλληλοσεβασμό. Αναζητούμε μια ειρηνική, βιώσιμη, συνολική διευθέτηση, η οποία θα μας επιτρέψει να αξιοποιήσουμε το σύνολο των προοπτικών της χώρας μας. 

Στον αγώνα μας αυτό δεν είμαστε μόνοι. Η Κυπριακή Κυβέρνηση, σε αρμονική συνεργασία και πλήρη συνεννόηση με την Κυβέρνηση της Ελλάδας, καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια με στόχο την αποτροπή νέων τετελεσμένων και τη δημιουργία συνθηκών για επανέναρξη του διαλόγου υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών. Παρά τα προσκόμματα και τα εμπόδια που προβάλλει η τουρκική αδιαλλαξία, η πλευρά μας εξακολουθεί να καταβάλλει ειλικρινείς και εντατικές προσπάθειες για την επίτευξη λύσης του Κυπριακού εντός του συμφωνημένου πλαισίου. Μιας λύσης που θα είναι λειτουργική, βασισμένη στα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, τις αρχές και τις αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και το κοινοτικό κεκτημένο. 

Όπως διακηρύττει και ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας ένας είναι ο δρόμος προς τα εμπρός. Αυτός της εντατικοποίησης των προσπαθειών μας, της σωστής θεώρησης των διεθνών εξελίξεων και της θωράκισης της διεθνούς υπόστασης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Βαδίζουμε στον δρόμο αυτόν με συνέπεια και εξωστρέφεια, παραμένουμε διεκδικητικοί, αναλαμβάνουμε συνεχώς πρωτοβουλίες, για να ξεπεράσουμε τα εμπόδια και τις δυσκολίες. 

Εκ μέρους της Κυβέρνησης έχουν γίνει απτά και συγκεκριμένα βήματα προς την κατεύθυνση δημιουργίας κατάλληλου κλίματος για επιστροφή στις συνομιλίες, όπως η δέσμη 14 μονομερών μέτρων προς όφελος των Τουρκοκύπριων συμπολιτών μας, αλλά και η υιοθέτηση συμπερασμάτων στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Απριλίου. Όλα αυτά εκτιμούμε ότι δημιουργούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. 

Άλλωστε, και ο διορισμός της Προσωπικής Απεσταλμένης του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κας Holguín σε ένα πολύ δύσκολο διεθνές περιβάλλον, λόγω των πολέμων στην Ουκρανία και τη Μέση Ανατολή, κατέστη δυνατός χάρη στις επίμονες πρωτοβουλίες από πλευράς του Προέδρου της Δημοκρατίας. Σε αυτό το πλαίσιο μιας πολυθεματικής και δημιουργικής εξωτερικής πολιτικής συνεχίζουμε να διευρύνουμε το διπλωματικό μας αποτύπωμα και να εδραιώνουμε την παρουσία της Κυπριακής Δημοκρατίας στο διεθνές σκηνικό. 

Κυρίες και κύριοι, 

Τιμούμε και μνημονεύουμε σήμερα τους γενναίους, ανιδιοτελείς ήρωες, αφανείς και επιφανείς, που θυσιάστηκαν χωρίς να διστάσουν υπέρ βωμών και εστιών, υπέρ πίστεως και πατρίδος. Οι εκδηλώσεις μνήμης για τους νεκρούς μας συνιστούν ταυτόχρονα υπόμνηση για επαγρύπνηση και δέσμευση για συνέχιση του αγώνα με αποφασιστικότητα. Αυτή την αποφασιστικότητα διατρανώνουμε εκ νέου μαζί σήμερα με πλήρη συναίσθηση του ηθικού μας χρέους απέναντι σε όσους θυσιάστηκαν, αλλά και της ευθύνης απέναντι στους νέους και τις νέες μας, απέναντι στις επόμενες γενιές. 

Η δική μου γενιά, γεννημένη τα χρόνια της εισβολής, χωρίς προσωπικές μνήμες, έχοντας έντονο το αποτύπωμα του πόνου, της καταστροφής, της απώλειας και της αδικίας, όχι μόνο έκανε βίωμά της το «ΔΕΝ ΞΕΧΝΩ», αλλά κατάφερε να μεταλαμπαδεύσει στα σημερινά παιδιά την αγάπη για την Πατρίδα, για όλα τα κατεχόμενα χωριά και τις πόλεις μας. Το σύνθημά που κυριαρχεί πλέον είναι το «Γνωρίζω – Δεν Ξεχνώ – Διεκδικώ», καθώς σε όλα τα σχολεία στην ελεύθερη Κύπρο (αλλά και σε σχολεία στην Ελλάδα και στην ευρύτερη ομογένεια μέσα από κοινές δράσεις που έχουν αναπτυχθεί τα τελευταία χρόνια) τα παιδιά γνωρίζουν την κατεχόμενη γη μας – δεν ξεχνούν τις ρίζες τους και διεκδικούν το δίκαιο: την απελευθέρωση και την επανένωση της Κύπρου. Το μήνυμά μας ταξιδεύει παντού και είναι ξεκάθαρο: Κανένας δεν ξέχασε και τίποτα δεν ξεχνιέται, όσα χρόνια και να περάσουν. 

Κυρίες και κύριοι, 

Στιγμές σαν τη σημερινή μέρα χαράσσονται στη μνήμη. Αισθάνεσαι το ασήκωτο βάρος του συσσωρευμένου πόνου, πένθους και οργής πέντε δεκαετιών. 

Σήμερα, από την καρδιά του ελληνισμού, την αγαπημένη μου Αθήνα, την πόλη που με φιλοξένησε, αποτέλεσμα της τουρκικής εισβολής, στα παιδικά και εφηβικά μου χρόνια, δεν μπορώ παρά να νιώθω μεγάλη συγκίνηση και συνάμα υπέρτατη ευγνωμοσύνη για όλους τους Έλληνες πατριώτες που έδωσαν την άνιση μάχη στο πλάι των Κυπρίων αδελφών τους, αλλά και τον ελληνικό λαό που στέκεται δίπλα μας και δίνει μαζί μας τη μάχη, συνοδοιπόρος μέχρι την τελική δικαίωση. 

Σήμερα, 50 χρόνια μετά, μητέρα πια, η έγνοια και η αγωνία μου είναι μεγαλύτερη, όπως και η ευθύνη. Αυτό που ελπίζω και αυτό για το οποίο αγωνιζόμαστε είναι να παραδώσουμε στα παιδιά μας μια πατρίδα ελεύθερη και ευημερούσα. Να παραδώσουμε την Κύπρο που οραματίστηκαν οι ήρωες που μνημονεύουμε σήμερα. 

«Χρωστάμε σ’ αυτούς που ήρθαν, περάσαν…».

(ΡΜ/ΓΣ/ΕΑθ)