Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα συγκίνησης συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, για να αποδώσουμε με τον προσήκοντα σεβασμό και βαθιά ευγνωμοσύνη τον πρέποντα φόρο τιμής στους ηρωικώς πεσόντες μαχητές του 281^ου Τάγματος Πεζικού (ΤΠ) και να αναπέμψουμε δέηση στον Πανάγαθο για διακρίβωση της τύχης των αγνοούμενων αδελφών μας. 

Μνημονεύουμε σήμερα τους γενναίους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, οπλίτες και έφεδρους της Μονάδας, που περιφρονώντας τον κίνδυνο ανταποκρίθηκαν ταχέως στο κάλεσμα της πατρίδας και προσέτρεξαν στα πεδία των μαχών, για να αντιμετωπίσουν τον ξένο επιβουλέα, πολεμώντας με θάρρος και αυταπάρνηση για την υπεράσπισή της. 

Έσπευσαν να αγωνιστούν σε μια εκ προοιμίου προδομένη και άνιση μάχη απέναντι στον Τούρκο εισβολέα, προασπιζόμενοι την ελευθερία, την ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Κύπρου μας. 

Κάθε χρόνο, εδώ και μισό αιώνα, αυτές τις μέρες οι μνήμες όλων όσοι βίωσαν τον όλεθρο του πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής στην Κύπρο επιστρέφουν ακόμα πιο έντονες, ακόμα πιο πικρές, ακόμα πιο τραυματικές. 

Ο Ιούλιος του 1974 αποτελεί για τον Κυπριακό Ελληνισμό μια εφιαλτική καμπή της ιστορίας, ένα μελανό ορόσημο και μια περίοδο ασύλληπτης καταστροφής, τις συνέπειες της οποίας βιώνουμε μέχρι και σήμερα. 

«Είναι δύσκολο να πιστέψω πως μας τους έφερε η αγαπημένη θάλασσα της Κερύνειας», μας υποβάλλει ο ποιητής μας Κώστας Μόντης, αδυνατώντας να αποδεχθεί ότι η θάλασσα της Κερύνειας ξέβρασε εκείνη την μέρα τον όλεθρο και την καταστροφή της Κύπρου. 

«[…] Από πάνω μας βούιζαν πενηνταριές αεροπλάνα […]

Κοιτώντας προς τη θάλασσα, είδαμε και τούρκικα πολεμικά πλοία. Τόσο κοντά μας! Η τούρκικη εισβολή, που από τα Χριστούγεννα του 1963 κρεμόταν πάνω από τα κεφάλια μας, ήταν πια γεγονός. Καθυστέρησε 11 χρόνια, μα ήρθε με όλη της την αγριότητα. […]» 

Έτσι σκιαγραφεί η διακεκριμένη Κερυνιώτισσα λογοτέχνης και πρώτη γυναίκα βουλευτής Ρήνα Κατσελλή, στο ημερολογιακό αφήγημά της «Πρόσφυγας στον τόπο μου», την τραγική εικόνα των πρώτων στιγμών της εισβολής. Τότε που ο «Αττίλας» με μίσος και βιαιότητα έπληξε την πόλη του Κηφέα και του Πραξάνδρου. 

Κυρίες και κύριοι, 

Κάθε χρόνο στις 15 και 20 Ιουλίου η πατρίδα μας ξυπνά με το διαπεραστικό ουρλιαχτό των σειρήνων. Μας θυμίζουν τον εφιάλτη των πιο ζοφερών στιγμών της ιστορίας μας. 

Είναι οι κραυγές των ψυχών των πεσόντων μας που χάθηκαν στις ανηλεείς μάχες στην προσπάθεια προάσπισης της ελευθερίας της πατρίδας μας. 

Είναι οι κραυγές των αγνοουμένων μας που για πενήντα χρόνια αναζητούν δικαίωση και επιστροφή στα αγαπημένα τους πρόσωπα. 

Είναι οι κραυγές της πατρίδας μας που στενάζει διαιρεμένη υπό το βάρος της κατοχής. 

Είναι αυτές οι κραυγές που μας υπενθυμίζουν ανελλιπώς την αιμάσσουσα κι ανεπούλωτη πληγή που άφησαν πίσω τους το προδοτικό πραξικόπημα και η βάρβαρη τουρκική εισβολή. 

Μας θυμίζουν τότε που μια ολάκερη χώρα αγκομαχούσε και έβραζε. 

Μας θυμίζουν την καταπατημένη από τις αποβατικές δυνάμεις του Τούρκου εισβολέα «ακτή Πέντε Μίλι» στην Κερύνεια. 

Μας θυμίζουν τον κηλιδωμένο από τους Τούρκους αλεξιπτωτιστές ανέφελο καλοκαιρινό ουρανό της Κύπρου και τις κατακυριευμένες από τους στρατιώτες του «Αττίλα» πεδιάδες της Μεσαορίας. 

Μας θυμίζουν τον βαρύ ρόχθο των μηχανών των αεροσκαφών και τις πύρινες γλώσσες που προκάλεσε το αδυσώπητο σφυροκόπημα από τους αεροπορικούς βομβαρδισμούς και τις ομοβροντίες πυρών από τα πολεμικά πλοία. 

Μας θυμίζουν έναν λαό αλαφιασμένο να τρέχει στους δρόμους, αναζητώντας σωτηρία. Τα παιδιά να σωπαίνουν και να σιγοκλαίνε, σταματώντας τα παιχνίδια και τα αθώα τραγούδια τους, και να προσπαθούν να κατανοήσουν την αδιανόητη απειλή που σκέπασε αιφνιδιαστικά τον κόσμο τους. 

Μας θυμίζουν όμως και όλες εκείνες τις περιπτώσεις ευψυχίας, ανδρείας, τόλμης και αποφασιστικότητας. 

Τα στρατευμένα παιδιά της Κύπρου και της Ελλάδας, υπό το βάρος της προδοσίας, με τα κατάλοιπα της προηγηθείσας περιόδου και του πραξικοπήματος να βαραίνουν τις ψυχές τους, παρά την αποδιοργάνωση των μονάδων, τις μεγάλες ελλείψεις σε υλικά και μέσα, και τις ανεπαρκείς επικοινωνίες και πληροφορίες, πολέμησαν με σθένος και κατέθεσαν κάθε ικμάδα δύναμης που διέθεταν για απόκρουση του Τούρκου εισβολέα. 

«[…] Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους,

για τους γενναίους, τους δυνατούς […],» 

μας υποβάλλει με γλαφυρότητα στο ποίημά του ο ΄Ελληνας ποιητής Νίκος Εγγονόπουλος, 

«[…] Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα,

τα γενναία, τα δυνατά,

Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή,

γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι,

κι οι κλάδοι ελιάς […]» 

Αυτό αρμόζει και στους ηρωικούς πεσόντες του 281^ου ΤΠ. 

Θέτοντας την αγάπη για την πατρίδα και την ελευθερία της υπεράνω όλων, έστρεψαν το βλέμμα στο τρισχιλιετές ευκλεές παρελθόν του Ελληνισμού. 

Έχοντας σαν φτέρωμα την ελληνική αγωνιστικότητα και με πρόσταγμα τις ιερές παρακαταθήκες των αθανάτων προγόνων μας, έσπευσαν στον αγώνα υπεράσπισης της πατρώας γης, τηρώντας τον τιμημένο στρατιωτικό όρκο που έδωσαν. 

Κυρίες και κύριοι, 

Η Ιστορία του 281^ου βρίθει αμείλικτων ερωτημάτων. Ενώ αποτελούσε ένα από τα πιο αξιόμαχα ΤΠ της Εθνικής Φρουράς, οι αποστολές που διατάχθηκε να εκτελέσει τις πιο κρίσιμες ώρες για την άμυνα της πατρίδας μας ήταν ακατανόητες και δεν ανταποκρίνονταν στο αξιόμαχο της Μονάδας. 

Το προσωπικό του Τάγματος υπηρετούσε σε μια πλήρη και μάχιμη Μονάδα με την έδρα του να βρίσκεται μεταξύ των κατεχόμενων σήμερα χωριών της Μύρτου και του Διόριους. 

Σύμφωνα με τα σχέδια, σε περίπτωση τουρκικής εισβολής το Τάγμα θα ενεργούσε στις ακτές δυτικά της Κερύνειας, στην περιοχή Πανάγρων, για να ελέγχει τη νευραλγικής σημασίας διάβαση και τις παρακείμενες ακτές. 

Αντ’ αυτού το Τάγμα στις 15 Ιουλίου 1974 έλαβε διαταγή μετακίνησης προς Λευκωσία και από εκεί την επόμενη μέρα προς Πάφο, μέσω Τροόδους, για κατάπνιξη κάθε αντίστασης κατά του πραξικοπήματος. 

Τρεις μέρες μετά, στις 19 Ιουλίου, όταν οι πληροφορίες για επικείμενη τουρκική εισβολή είχαν πυκνώσει, η Μονάδα επέστρεψε στην πρωτεύουσα και όχι στην έδρα της. 

Με τη δικαιολογία ότι δεν είχε καταστεί ακόμα ξεκάθαρη πιθανή τουρκική αποβατική ενέργεια, το Τάγμα, αντί να διαταχθεί να κινηθεί προς την Κερύνεια και να επανδρώσει τις θέσεις που προέβλεπαν τα σχέδια, παρέμεινε στη Λευκωσία. 

Το πιο εξωφρενικό, δε, ήταν το γεγονός ότι τα οχήματα της 183^ης Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού, τα οποία είχαν χρησιμοποιηθεί για τη μεταφορά του προσωπικού του 281^ου από την Πάφο στη Λευκωσία, επέστρεψαν στη Μύρτου άδεια. 

Όταν τελικώς αποφασίστηκε η έκδοση διαταγής για μετακίνηση προς την Κερύνεια, είχε πλέον ξημερώσει και κινήσεις στρατιωτικών φαλαγγών γίνονταν εύκολα αντιληπτές από την τουρκική αεροπορία και προσβάλλονταν από τα φονικά της πυρά. 

Αυτό είχε ως αποτέλεσμα το πρωινό της 20^ης Ιουλίου η φάλαγγα οχημάτων του 281^ου να εντοπιστεί και να δεχθεί τον ανηλεή βομβαρδισμό έξω από το χωριό Κοντεμένος. 

Το γεγονός αυτό αποτελεί τη μελανότερη σελίδα στην πολεμική δράση της Μονάδας, με σοβαρές συνέπειες στο ηθικό του προσωπικού, στην οργάνωση και συνοχή της. 

Οι άνδρες της δύναμης ήλθαν αντιμέτωποι με τη φρίκη του πολέμου και θρήνησαν τον θάνατο τεσσάρων συμπολεμιστών τους, πριν ακόμα εισέλθουν στις επιχειρήσεις. 

Βρήκαν όμως το κουράγιο και το σθένος να ανασυνταχθούν και πεζοί να μεταβούν στα Πάναγρα. Από εκεί το βράδυ εξαπέλυσαν επίθεση κατά των θέσεων των τουρκικών στρατευμάτων. 

Παρά τις αρχικές επιτυχίες, για μια σειρά από λόγους, όπως η έλλειψη συντονισμού και ενισχύσεων, οι κακές επικοινωνίες, η μη εκτέλεση αναγνωρίσεων και η έλλειψη πληροφοριών για τις εχθρικές θέσεις προκάλεσαν την καθήλωσή τους στην περίμετρο του προγεφυρώματος. 

Στις λυσσαλέες μάχες που διεξήχθησαν το βράδυ της 20^ης και το πρωινό της 21^ης Ιουλίου στο Πέντε Μίλι έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι τρεις άνδρες της Μονάδας. 

Από τις 22 Ιουλίου και μετά την εκεχειρία η Μονάδα ανασυγκροτήθηκε και εγκαταστάθηκε αμυντικά στην περιοχή της διάβασης Πανάγρων, όπου και παρέμεινε μέχρι την 1^η Αυγούστου. 

Σημαντική επίσης υπήρξε για το Τάγμα η συμμετοχή τμημάτων του στις επιχειρήσεις στο Αγριδάκι, στις μάχες Καραβά-Λαπήθου. Η Μονάδα είχε επίσης εμπλοκή κατά την απαγκίστρωση και οπισθοχώρηση τον Αύγουστο, στη Β’ φάση της εισβολής. 

Κυρίες και κύριοι, 

Κατέθεσε βαρύ φόρο αίματος το 281^ο ΤΠ. Οι αριθμοί αποδεικνύουν τον βαθμό της θυσίας και της προσφοράς του. 

Αναλογιζόμενοι πλήρως το μέγεθος της προδοσίας και της καταστροφής και τον άνισο αγώνα των παλικαριών της Κύπρου έναντι μιας υπέρτερης δύναμης, υποκλινόμαστε με ευγνωμοσύνη στους αγωνιστές και στους πεσόντες και αγνοούμενούς μας και με βαθύτατο σεβασμό χαιρετίζουμε την άφθαστη θυσία τους. 

Τον ίδιο σεβασμό εκφράζουμε ταυτόχρονα στις χαροκαμένες οικογένειες και στους οικείους τους. 

Οι μαχητές του 281^ου, παρά την πίκρα και την απογοήτευση που βάραινε τις ψυχές τους, στάθηκαν ολόρθοι στις επάλξεις του αγώνα. Με σθένος, τόλμη και ασύλληπτη γενναιότητα πολέμησαν για τις αξίες και τα ιδανικά της πατρίδας. Έγιναν παντοτινό ανεξάλειπτο υπόδειγμα αφοσίωσης και θάρρους. 

Οι αδάμαστες, φλογερές ψυχές τους φώτισαν το βαθύ σκοτάδι των δύσκολων εκείνων ημερών και φανέρωσαν τον δύσβατο δρόμο της προσφοράς και του καθήκοντος. 

«Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό», είχε δηλώσει κάποτε ο Γιώργος Σεφέρης. Γιατί η υιοθέτηση της υφιστάμενης κατάστασης πραγμάτων, όπως έχει διαμορφωθεί, ως επιβεβλημένης, συνιστά όχι μόνο παράδοση της Κύπρου, αλλά και οιωνό για επερχόμενα, μεγαλύτερα δεινά για την πατρίδα μας και τον Ελληνισμό. 

Έχουμε βαρύ χρέος και ευθύνη απέναντι στους ήρωές μας, απέναντι στην πατρίδα και στην ιστορία μας. 

Δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε με την απαράδεκτη υφιστάμενη κατάσταση και την παρατεταμένη τουρκική κατοχή. 

Δεν μπορούμε και δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε με την πρόταση λύσης δυο κρατών, που αποτελεί ουσιαστικά τη διχοτόμηση της πατρίδας μας. 

Για να καταστεί όμως αυτό εφικτό δεν αρκεί μόνο η δική μας βούληση. Θα πρέπει και η άλλη πλευρά να επιδείξει την ίδια ειλικρινή διάθεση επανέναρξης του διαλόγου, στη βάση του συμφωνηθέντος πλαισίου και των ψηφισμάτων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών. Αυτή είναι η μόνη οδός εάν επιθυμούμε να προσφέρουμε στην πατρίδα μας μια βιώσιμη και λειτουργική λύση και στους συμπατριώτες μας ένα μέλλον ειρήνης, ασφάλειας, ευημερίας και προόδου. 

Για εμάς αυτός παραμένει ο υπέρτατος εθνικός μας στόχος. 

Με φάρο την προσφορά των πεσόντων μαχητών του 281^ου ΤΠ και όλων των ηρώων της πατρίδας μας ανανεώνουμε την υπόσχεση ότι δεν θα αποστρατευτούμε από τον αγώνα που διεξάγουμε για ελευθερία και δικαίωση. 

Αυτό μας υποβάλλει και γι’ αυτό καλεί για μισό αιώνα τώρα η άφθαστη θυσία τους. 

Ας είναι αιώνια η μνήμη και η δόξα που θα τους συνοδεύει. 

Προσευχόμαστε στον Μεγαλοδύναμο για τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοούμενων αδελφών μας. 

Σας ευχαριστώ.

(ΓΣ/ΕΑθ)