Ανακοινωθέντα

Με αισθήματα δέους και υπερηφάνειας συγκεντρωθήκαμε σήμερα, για να τιμήσουμε το έπος του 1940, μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της ελληνικής ιστορίας. Το μεγαλείο της αντίστασης κατά του φασισμού και του ναζισμού σφράγισε ανεξίτηλα την εθνική μας ταυτότητα και άφησε βαθύ αποτύπωμα στην παγκόσμια ιστορία. Αυτή η ημέρα αποτελεί για εμάς όχι μόνο μνήμη, αλλά και χρέος να παραμείνουμε πιστοί στις αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης.

Σήμερα, 84 χρόνια μετά από την ηρωική αντίσταση των προγόνων μας, τιμάμε το ΟΧΙ που βροντοφώναξε ο ελληνικός λαός απέναντι στις απειλές της φασιστικής Ιταλίας. Το ΟΧΙ του 1940 δεν ήταν απλώς μια άρνηση υποταγής· ήταν η απόλυτη έκφραση της αλύγιστης θέλησης για ελευθερία και αξιοπρέπεια, μια αντίδραση απέναντι σε ένα σκοτεινό και καταπιεστικό μέλλον που οραματιζόταν ο Μουσολίνι και οι δυνάμεις του Άξονα.

Ο Ιταλός δικτάτορας πίστευε πως η Ελλάδα, μικρή και φαινομενικά αδύναμη, δεν θα μπορούσε να αντισταθεί. Όμως, δεν είχε υπολογίσει το πνεύμα και την ψυχή του ελληνικού λαού, που δεν δέχθηκε ποτέ την αδικία και την καταπίεση. Το ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940 αντήχησε στα πέρατα του κόσμου, δείχνοντας πως η αγάπη για την πατρίδα, η πίστη στις πανανθρώπινες αξίες της ελευθερίας και της δικαιοσύνης, είναι δυνάμεις πιο ισχυρές από κάθε πολεμική μηχανή.

Οι Έλληνες Κύπριοι δέχθηκαν με πίκρα και οργή την κήρυξη του πολέμου κατά της Ελλάδας. Τα συναισθήματα αυτά διαδέχθηκαν η συγκίνηση και η εθνική περηφάνια, όταν έγινε γνωστή η απάντηση του ελληνικού λαού στο τελεσίγραφο του Μουσολίνι. Ο ενθουσιασμός για τις πρώτες νίκες του ελληνικού στρατού εναντίον των Ιταλών στα Ελληνο-Αλβανικά σύνορα και στη Βόρεια Ήπειρο πήρε τη μορφή εθνικού συναγερμού. Σε όλη την Κύπρο οργανώθηκαν παρελάσεις, σημαιοστολισμοί και πατριωτικές εκδηλώσεις.

Η Εκκλησία της Κύπρου, σε εγκύκλιό της μετά την απρόκλητη επίθεση των Ιταλών, έγραψε: «Η μήτηρ ημών πατρίς, η πεφιλημένη πανένδοξος Ελλάς υπέστη εκ μέρους Ιταλίας όλως απρόκλητον και αδικαιολόγητο επιδρομήν και απεδύθη ήδη εις δεινόν υπέρ των όλων ιερών αγώνα. Το ευλογημένον ελληνικόν ημών έθνος, οι απανταχού Έλληνες βαθείαν εδοκίμασαν αγανάκτησιν δια την μισεράν επίθεσιν του εχθρού…»

Χιλιάδες Έλληνες Κύπριοι προσφέρθηκαν εθελοντικά να πολεμήσουν στο πλευρό της μητέρας πατρίδας. Ο ανταποκριτής του Reuters μετέδωσε από τη Λευκωσία: «Εις ολόκληρον την Κύπρο επικρατεί αφάνταστος ενθουσιασμός αφ’ ής στιγμής ελήφθη η είδηση ότι η ΕΛΛΑΔΑ απεφάσισε να αμυνθεί διά των όπλων εις την ιταλική επίθεση. Εις το Ελληνικό προξενείο της Λευκωσίας κατά πυκνάς μάζας προσέρχονται ευσταλείς Έλληνες Κύπριοι ζητούντες να αποσταλούν εις την Ελλάδα όπως υπηρετήσουν εις τας τάξεις του ελληνικού στρατού.»

Παρ’ όλες τις προσπάθειες των Κυπρίων να πολεμήσουν στην πρώτη γραμμή, οι βρετανικές αρχές αποθάρρυναν την κατάταξή τους στις ελληνικές ένοπλες δυνάμεις και τους καθοδήγησαν στο κυπριακό σύνταγμα του βρετανικού στρατού. Ωστόσο, η αγάπη των Κυπρίων για την Ελλάδα και η επιθυμία τους να πολεμήσουν για την απελευθέρωση της πατρίδας ήταν αδιαπραγμάτευτη. Σχεδόν 16.000 Κύπριοι στρατεύτηκαν και πολέμησαν σε διάφορα μέτωπα, ενώ πολλοί άλλοι συνέβαλαν οικονομικά, προσφέροντας ό,τι μπορούσαν στον αγώνα της Ελλάδας, αναμεσά τους και πολλοί κάτοικοι των ηρωικών χωριών της Σολέας.

Η Κύπρος, όπως και η υπόλοιπη Ελλάδα, σήκωσε το βάρος των θυσιών και των δεινών του πολέμου. Οι Κύπριοι στρατιώτες που πολέμησαν σε διάφορα μέτωπα υπέστησαν τεράστιες απώλειες. Περισσότεροι από 2.000 Κύπριοι αιχμαλωτίστηκαν και 374 έχασαν τη ζωή τους, προσφέροντας το αίμα τους για την ελευθερία.

Η ελληνική αντίσταση απέναντι στις φασιστικές δυνάμεις, παρά τις τεράστιες στρατιωτικές προκλήσεις, έγινε σημείο αναφοράς παγκοσμίως. Ο αγώνας του ελληνικού λαού στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου απέδειξε πως οι αριθμοί και οι στρατιωτικές δυνάμεις δεν είναι τα μοναδικά κριτήρια για τη νίκη. Το φρόνημα, η πίστη στο δίκαιο και η αποφασιστικότητα ήταν οι παράγοντες που καθόρισαν την έκβαση των πρώτων μαχών.

Κυρίες και κύριοι,

Ο θρίαμβος του ελληνικού στρατού στα βουνά της Αλβανίας, η θρυλική νίκη στην Κορυτσά και η απελευθέρωση του Αργυροκάστρου έγιναν σύμβολα της ελληνικής ψυχής και του ελληνικού ηρωισμού.

Η ελληνική αντίσταση είχε καθοριστική σημασία και για την εξέλιξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Η καθυστέρηση της ναζιστικής επίθεσης στη Σοβιετική Ένωση, που προκλήθηκε από την αντίσταση των Ελλήνων, άλλαξε την πορεία του πολέμου. Ο Χίτλερ, εξοργισμένος από την αποτυχία της ιταλικής εκστρατείας, αναγκάστηκε να στρέψει τις δυνάμεις του προς την Ελλάδα, αλλά οι απώλειες χρόνου και πόρων είχαν κρίσιμες συνέπειες για τις δυνάμεις του Άξονα.

Ο αγώνας των Ελλήνων δεν σταμάτησε με την εισβολή των ναζιστικών δυνάμεων. Η Εθνική Αντίσταση, που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια της γερμανοϊταλικής κατοχής, ήταν μια από τις σημαντικότερες πράξεις αντίστασης στην κατεχόμενη Ευρώπη. Ο ελληνικός λαός, άνδρες και γυναίκες, συνέχισε να πολεμά ενάντια στον κατακτητή, δείχνοντας πως η ελευθερία είναι ένα αγαθό που αξίζει κάθε θυσία.

Οι Έλληνες πολέμησαν στα βουνά της Πίνδου, της Κρήτης, της Αλβανίας, και κάθε γωνιά της πατρίδας έγινε τόπος θυσίας. Οι στρατιώτες, οι αγωνιστές της Αντίστασης, οι πολίτες που βοήθησαν τον αγώνα, όλοι μαζί έδωσαν έναν τιτάνιο αγώνα για την υπεράσπιση της πατρίδας.

Συμπατριώτες, συμπατριώτισσες,

Το ΟΧΙ του 1940 δεν είναι απλώς μια λέξη στην Ιστορία. Είναι ένα διαχρονικό σύμβολο του αγώνα για ελευθερία, δικαιοσύνη και αξιοπρέπεια. Σήμερα οι προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε μπορεί να είναι διαφορετικές, αλλά το χρέος μας παραμένει το ίδιο. Η πατρίδα μας, η Ελλάδα και η Κύπρος, συνεχίζουν να αγωνίζονται για την ελευθερία τους και τη διατήρηση της ειρήνης.

Η Τουρκία συνεχίζει τις προκλήσεις της στην Ανατολική Μεσόγειο και τα κατεχόμενα εδάφη της Κύπρου. Είναι χρέος μας να παραμείνουμε ενωμένοι και να συνεχίσουμε τον αγώνα για την απελευθέρωση της πατρίδας μας από την τουρκική κατοχή. Οφείλουμε να αντλήσουμε διδάγματα από το έπος του 1940 και να συνεχίσουμε με την ίδια αποφασιστικότητα, πίστη και θάρρος.

Κάθε φορά που ανατρέχουμε στην ηρωική αντίσταση του ελληνικού λαού το 1940, δεν μπορούμε παρά να σκεφτόμαστε το διαχρονικό έγκλημα που συντελείται σε βάρος της Κύπρου μας από το 1974. Πενήντα χρόνια πέρασαν από το μαύρο εκείνο καλοκαίρι, μισός αιώνας πληγών και αδικίας. Όμως, ο χρόνος δεν σβήνει το έγκλημα, ούτε μας κάνει να ξεχνάμε, ούτε οδηγεί στην αποδοχή της βίαιης και παράνομης τουρκικής εισβολής και κατοχής της πατρίδας μας.

Η λύση του Κυπριακού, ο τερματισμός αυτής της απαράδεκτης κατάστασης που βιώνουμε εδώ και μισό αιώνα, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα για την κυβέρνηση και τον Πρόεδρο Χριστοδουλίδη. Με αυτό τον στόχο, εντατικοποιούμε τις προσπάθειες για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, κινούμενοι μεθοδικά και αποφασιστικά, με ξεκάθαρο στόχο μια δίκαιη και βιώσιμη λύση.

Παρά τις δυσκολίες, παρά τα εμπόδια, παρά την αρνητική στάση της άλλης πλευράς, δεν χάνουμε την ελπίδα μας. Το τείχος της κατοχής δεν είναι αδιαπέραστο. Στον αγώνα αυτό πορευόμαστε χέρι-χέρι με την Ελλάδα, το σταθερό και ανιδιοτελές μας στήριγμα. Επιδιώκουμε μια λύση σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο και το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Μια λύση που θα εγγυάται τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες όλων των Κυπρίων, και που θα ανοίξει το δρόμο για ένα μέλλον ειρήνης και ευημερίας.

Στην προσπάθεια αυτή, δεν περισσεύει κανείς. Επενδύουμε στην ενότητα, επιδιώκουμε τη συλλογικότητα, και αντλούμε δύναμη από την αγωνιστικότητα του λαού μας. Ενός λαού περήφανου, που παρά τις πληγές του, συνεχίζει να ελπίζει και να αγωνίζεται για ένα καλύτερο αύριο.

Σήμερα, τιμώντας τους ήρωες του 1940, τιμάμε τις πανανθρώπινες αξίες που υπερασπίστηκαν με το αίμα τους. Η θυσία τους αποτελεί για εμάς φάρο και οδηγό για το μέλλον. Ας κρατήσουμε ζωντανή τη μνήμη του ΟΧΙ και ας συνεχίσουμε να υπερασπιζόμαστε την ελευθερία και την αξιοπρέπεια του ελληνισμού. Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να σταθούμε περήφανοι απέναντι στις νέες προκλήσεις και να πούμε ότι είμαστε άξιοι συνεχιστές των ηρώων του 1940.

Τιμή και δόξα στους αθάνατους ήρωες του έπους του '40.

(ΑΝ/ΑΦ/ΜΣ)