Ανακοινωθέντα

Με ιδιαίτερη χαρά αποδέχθηκα την πρόσκληση να θέσω υπό την αιγίδα μου την αποψινή προβολή της ταινίας ντοκιμαντέρ για την τέχνη της ξερολιθιάς που δημιουργήθηκε από το Ίδρυμα Πέτρα στην Πέτρα, βάσει της πολυετούς έρευνας της Επιτρόπου Περιβάλλοντος και Ευημερίας των Ζώων κας Αντωνίας Θεοδοσίου και της κας Αναστασίας Πίττα.

Αυτή η τεχνική κατασκευής κτισμάτων με λίθους «εν ξηρώ», δηλαδή χωρίς τη χρήση συνεκτικών υλικών, δεν είναι απλώς μια πρακτική που εντάσσεται στο φυσικό τοπίο. Είναι μια πανάρχαια τεχνική που μαρτυρεί την προσπάθεια του ανθρώπου να συνυπάρξει με το περιβάλλον, δημιουργώντας ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσης και εργασίας για τον εαυτό του και την κοινότητά του. Αρχαιολογικά ευρήματα από τη Μεσόγειο ως τις Άνδεις, από τη Σκωτία ως την Ιαπωνία αντικατοπτρίζουν τρόπους που επινόησαν οι άνθρωποι, για να προσαρμοστούν στο περιβάλλον τους, ώστε να δημιουργήσουν έργα ανθεκτικά, ενταγμένα αρμονικά στο τοπίο της περιοχής τους.

Στην Κύπρο αποδεδειγμένα οι δόμες έχουν μια ιστορία που χάνεται στο βάθος των αιώνων. Στην περιοχή του Μιτσερού μελετήθηκαν οι δόμες από ξερολιθιά από τον Αμερικανό καθηγητή γεωμορφολογίας Jay Noller, στο πλαίσιο του ερευνητικού προγράμματος Sydney Cyprus Survey Project, στο οποίο συμμετείχα και εγώ. Η έρευνά του, η οποία περιλάμβανε και ραδιοχρονολογήσεις, έδειξε ότι σε κάποια σημεία είχαν κατασκευαστεί δόμες κατά τον 7^ο αιώνα μ.Χ. και συνέχισαν να χρησιμοποιούνται, να επιδιορθώνονται και να ανακατασκευάζονται μέχρι και τη σύγχρονη εποχή. Αυτό δείχνει τον κόπο και χρόνο που αφιέρωναν οι άνθρωποι και τις προσπάθειες που έκαναν, για να διαφυλάξουν το πολύτιμο έδαφος από τη διάβρωση, αφού αναγνώριζαν ότι χωρίς αυτό δεν θα μπορούσαν να καλλιεργήσουν και να θρέψουν τις οικογένειες τους.

Η συμπερίληψη της τέχνης της ξερολιθιάς στον Αντιπροσωπευτικό Κατάλογο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ανθρωπότητας το 2018 από οκτώ χώρες, συμπεριλαμβανομένης της Κύπρου, αποτέλεσε σταθμό στις προσπάθειες της διεθνούς κοινότητας να αναδείξει την αξία πρακτικών που έχουν κληροδοτηθεί από τους προγόνους μας και διασυνδέουν τον πολιτισμό με το περιβάλλον. Οι γνώσεις και οι δεξιότητες των μαστόρων της ξερολιθιάς είναι πολύτιμες και στις μέρες μας εξακολουθούν να διαμορφώνουν τοπία και κοινότητες, ιδιαίτερα στον αγροτικό χώρο και μας προσφέρουν λύσεις για μετριασμό των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής που βιώνουμε.

Θα ήθελα να συγχαρώ το Ίδρυμα Πέτρα στην Πέτρα και όλους τους συντελεστές για την παραγωγή της ταινίας, δηλαδή εκτός από τις δύο εμπειρογνώμονες, τον σκηνοθέτη Πασχάλη Παπαπέτρου και τον διευθυντή Φωτογραφίας Νίκο Αβρααμίδη. Είμαι βέβαιη ότι το ντοκιμαντέρ αυτό θα αποτελέσει ένα έργο αναφοράς, όχι μόνο για την τεχνική καθαυτή, αλλά και για τη γεωμορφολογία της Κύπρου, τα πετρώματα και τις ιδιότητές τους, την αξία τους για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας, καθώς και την αντιμετώπιση της ερημοποίησης.

(ΕΚ/ΕΑθ/ΓΣ)