Ανακοινωθέντα

Πενήντα χρόνια. Τόσα χρειάστηκαν, για να φτάσουμε στη σημερινή μέρα, για να απευθύνουμε το ύστατο χαίρε σε έναν ακόμα αγνοούμενο της εισβολής. Πενήντα χρόνια καρτερικής υπομονής από συγγενείς και φίλους που περιμένουν να μάθουν το πώς και γιατί μιας τραγωδίας που κλείνει μισό αιώνα. 

Ο Σπύρος Χατζηγιάννης ήταν ένας παραδοσιακός άνθρωπος της προπολεμικής Κύπρου. Γεννήθηκε τον Γενάρη του 1915 στον Πάνω Πύργο της ακριτικής Τηλλυρίας. Γιος του Σάββα και της Κυριακούς, ακολούθησε το επάγγελμα του γεωργού. Παντρεύτηκε στη Μόρφου τη Θεογνωσία και για το υπόλοιπο της ζωής του διέμενε στην κατεχόμενη κωμόπολη. 

Η τουρκική εισβολή βρήκε τον Σπύρο, στα 59 του χρόνια, στο περιβόλι του, ανάμεσα στους πορτοκαλεώνες, εκεί που έζησε μια ζωή, φροντίζοντας και καλλιεργώντας τα δέντρα του. Στις 20 Ιουλίου, ανήμερα της πρώτης φάσης της τουρκικής εισβολής, ο Σπύρος Χατζηγιάννης βρισκόταν στην τοποθεσία Βαθυκοπιά, μεταξύ του Συριανοχωρίου και της Αγίας Ειρήνης, όπου είχε χτίσει μια μικρή οικία και συνήθιζε να περνάει όχι μόνο τις μέρες του, αλλά και τα βράδια του μέσα στη φύση, την ηρεμία και την απομόνωση του περβολιού του. Εκεί πέρασε όλη την περίοδο από την πρώτη μέχρι τη δεύτερη εισβολή του Αττίλα.

Ένας άνθρωπος μόνος στον τόπο που ήθελε να τον βρουν τα γηρατειά. Περιτριγυρισμένος από δέντρα και νερά. Τι να σκεφτόταν άραγε, γνωρίζοντας τι συνέβαινε στον έξω κόσμο; Τι να περνούσε από το μυαλό του τις μέρες που ήξερε πως ο Αττίλας βρισκόταν δύο δρασκελιές από εκεί που ο ίδιος είχε βρει τον μικρό επίγειο παράδεισό του; 

Τη 14η Αυγούστου ανήμερα της έναρξης των στρατιωτικών επιχειρήσεων της δεύτερης φάσης της εισβολής, ο Σπύρος ήταν ανήσυχος. Επέστρεψε στη Μόρφου στις οκτώ το πρωί και πήγε στο σπίτι του, όπου συνομίλησε για λίγο με τη σύζυγό του. Αργότερα επέστρεψε στο περιβόλι του. Εκείνο το πρωινό οι περισσότεροι κάτοικοι της Μόρφου και των γύρω χωριών, του Συριανοχωρίου και της Αγίας Ειρήνης, υπό τον φόβο να πέσουν στα χέρια των Τούρκων, εγκατέλειψαν τα σπίτια τους. 

Στη θάλασσα έβλεπαν τουρκικά πολεμικά πλοία, την ώρα που από αέρος τα τουρκικά αεροπλάνα βομβάρδιζαν την ευρύτερη περιοχή. Ήταν θέμα χρόνου να βρουν μπροστά τους και τους πρώτους Τούρκους στρατιώτες, γι’ αυτό έσπευσαν να εγκαταλείψουν την περιοχή. 

Υπό τις συνθήκες αυτές, οι περισσότεροι κάτοικοι της Μόρφου, του Συριανοχωρίου και της Αγίας Ειρήνης αναγκάστηκαν να εγκαταλείψουν τις οικίες τους, καθότι πληροφορήθηκαν ότι τα τουρκικά στρατεύματα κινούντο από την περιοχή της Βασίλειας και του Μάσσαρι με κατεύθυνση προς τη Μόρφου. 

Η τελευταία μαρτυρία που έχει καταγραφεί για τον Σπύρο Χατζηγιάννη είναι στις 15 Αυγούστου του 1974. Κάτοικος της Αγίας Ειρήνης, που είχε περιβόλι κοντά σε αυτό του Χατζηγιάννη, τον είδε και πήγε κοντά του. Αφού του ανέφερε πως τα τουρκικά στρατεύματα βρίσκονταν πολύ κοντά, τον κάλεσε να εγκαταλείψουν μαζί την περιοχή. 

Ο Χατζηγιάννης ωστόσο αρνήθηκε. Δεν ήθελε να αφήσει τον τόπο του. Ζήτησε όμως από τον γείτονα του να τον μεταφέρει με το αυτοκίνητό του στη Μόρφου, για να μεταβεί στην οικία του, όπως και έγινε. Τον μετέφερε στην οικία του και στη συνέχεια ο ίδιος συνέχισε για τις ελεύθερες περιοχές. Αυτή ήταν η τελευταία φορά που θεάθηκε ο Σπύρος Χατζηγιάννης και έκτοτε δεν υπήρχε μαρτυρία για την τύχη του.

Σαράντα οκτώ χρόνια μετά, μεταξύ Απριλίου και Ιουλίου του 2022, στο πλαίσιο του προγράμματος εκταφών και αναγνώρισης λειψάνων, εντοπίστηκαν τα οστά του Σπύρου Χατζηγιάννη, ενώ ακολούθησαν ανθρωπολογικές εξετάσεις και εξετάσεις DNA, όπου διακριβώθηκε πως τα οστά ανήκουν στον Σπύρο. 

Το γεγονός ότι ο κατοχικός στρατός εξάντλησε τη βαρβαρότητά του κατά τη διάρκεια της εισβολής στην Κύπρο αποδεικνύεται περίτρανα μέσα από την ιστορία του Σπύρου Χατζηγιάννη. Βρήκαν έναν άνθρωπο μόνο του, που έμαθε να ζει ελεύθερος, έναν εργάτη της γης και της βιοπάλης, έναν άνθρωπο ακίνδυνο, άοπλο και τον σκότωσαν. Το αίμα του Σπύρου Χατζηγιάννη πότισε τη σκλαβωμένη γη της Μόρφου. Τη γη που καλλιεργούσε και φρόντιζε, για να του δίδει τα προς το ζην, τελικά έμελλε να την ποτίσει και με το ίδιο το αίμα του. 

Σήμερα γράφεται ο επίλογος της τραγικής ιστορίας του Σπύρου Χατζηγιάννη. Ενός ανθρώπου που δεν φοβήθηκε, δεν λύγισε και δεν εγκατέλειψε τη γη του, αψηφώντας τους κινδύνους για την ίδια του τη ζωή. Αποφάσισε πως ό,τι κι αν γίνει θα παραμείνει αμετακίνητος από την αγαπημένη του πόλη. Παρέμεινε εκεί στη γη του, τιμώντας τη με αποκλειστική προσήλωση, με αληθινή αφοσίωση, πίστη και δέσμευση προς αυτή μέχρι και την τελευταία του πνοή. 

Με σεμνότητα και βαθιά συγκίνηση, σήμερα αποχαιρετούμε έναν ήρωα, τον Σπύρο Χατζηγιάννη, δίνοντας παράλληλα την υπόσχεση πως θα συνεχίσουμε να εργαζόμαστε με όλες μας τις δυνάμεις μέχρι τη δικαίωση του αγώνα μας. Μέχρι την ημέρα που θα διακριβωθεί η τύχη όλων των αγνοουμένων μας και μέχρι την ημέρα της επιστροφής. 

Μεγάλος σύμμαχος μας σε αυτή την προσπάθεια είναι, αφενός, η θέλησή μας για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας, και μεγάλος αντίπαλος μας παραμένει η τουρκική αδιαλλαξία, που με τις ίδιες απάνθρωπες συμπεριφορές, όπως και τότε, συνεχίζει να κλείνει τα μάτια μπροστά σε ένα αμιγώς ανθρωπιστικό ζήτημα. 

Δικό μας χρέος να απευθύνουμε το ύστατο χαίρε στον Σπύρο Χατζηγιάννη, έστω και με καθυστέρηση δεκαετιών, και να εργαστούμε με όλες τις δυνάμεις μας και με κάθε μέσο που έχουμε στη διάθεσή μας μέχρι τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων μας. Η πατρίδα μας σήμερα αποχαιρετά ακόμα έναν αγνοούμενο της εισβολής με την υπόσχεση πως η ιστορία του Σπύρου Χατζηγιάννη, όπως και των υπόλοιπων αγνοουμένων μας, θα παραμείνει φάρος και οδηγός των προσπαθειών μας. 

O Προέδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης από την πρώτη στιγμή έχει κατατάξει το ζήτημα των αγνοουμένων μας στις υψηλές προτεραιότητές του. Έχει τεθεί όχι μόνο στον κατοχικό ηγέτη, αλλά και σε ηγέτες ξένων κρατών και κυβερνήσεων και στα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εντατικοποιώντας κατ’ αυτόν τον τρόπο τις πιέσεις προς την Τουρκία, ώστε να ξεπεραστούν ή τουλάχιστον να περιοριστούν τα εμπόδια στην έρευνα και τις ανασκαφές και να πρυτανεύσει η συνεργασία, για να δοθεί πρόσβαση σε αρχεία και άλλα στοιχεία, που θα μας βοηθήσουν στη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας. Ως Επικεφαλής της Υπηρεσίας, εργαζόμαστε συστηματικά και υπεύθυνα, για να επιτευχθούν βήματα προόδου και για την επούλωση μιας πληγής που αιμορραγεί εδώ και πενήντα χρόνια. Οι συγγενείς των αγνοουμένων μας έχουν κάθε δικαίωμα να γνωρίζουν για την τύχη των δικών τους ανθρώπων. 

Σήμερα, όλοι μας σεμνά και ταπεινά αποχαιρετάμε έναν άνθρωπο που παρέμεινε αγέρωχος, περήφανος και ελεύθερος μέχρι και την τελευταία του πνοή, εκεί στο χώμα της αγαπημένης του γης, τον Σπύρο Χατζηγιάννη του Σάββα και της Κυριακούς. 

Με αισθήματα σεβασμού, συγκίνησης και υπερηφάνειας, η κυπριακή γη είναι έτοιμη να τον υποδεχθεί. Με καθυστέρηση πενήντα χρόνων, η ψυχή του Χατζηγιάννη θα αναπαυθεί. 

Ας είναι αιωνία η μνήμη σου, Σπύρο Χατζηγιάννη, και ελαφρύ το χώμα που θα σε σκεπάσει. 

(ΓΣ/NZ)