Ανακοινωθέντα

Ήταν το 1900, όταν σφουγγαράδες από τη Σύμη ανακάλυψαν ένα ναυάγιο ρωμαϊκού πλοίου κοντά στην ακτή των Αντικυθήρων. Λίγους μήνες αργότερα το ελληνικό κράτος οργάνωσε την πρώτη στα διεθνή χρονικά ενάλια αρχαιολογική αποστολή, με τη συνδρομή πλοίων του Βασιλικού Ναυτικού και με δύτες σφουγγαράδες. Πρόκειται για ένα από τα πλουσιότερα αρχαία ναυάγια, που έμελλε να γίνει γνωστό ως «το ναυάγιο των Αντικυθήρων». Κατά τη διάρκεια των ενάλιων ανασκαφών ανασύρθηκαν σημαντικότατα ευρήματα, όπως ο περίφημος Έφηβος των Αντικυθήρων.

Μεταξύ των εκπληκτικών ευρημάτων που ανασύρθηκαν ήταν και ένα μπρούτζινο αντικείμενο μικρών διαστάσεων με ευδιάκριτα γρανάζια και επιγραφές, το οποίο χρονολογείται το δεύτερο μισό του 2^ου αιώνα π.Χ. Είναι πλέον εδραιωμένη η πεποίθηση ότι «ο Μηχανισμός των Αντικυθήρων», όπως επικράτησε να λέγεται το ιδιαίτερο αυτό αντικείμενο, είναι ο αρχαιότερος γνωστός αστρονομικός και ημερολογιακός υπολογιστής, ο οποίος αποκαλείται και «ο πρώτος υπολογιστής της ανθρωπότητας», υπό την αυστηρή έννοια του όρου, αφού έφερε επιστημονικές κλίμακες τόσο για την εισαγωγή των δεδομένων όσο και για την ανάγνωση των αποτελεσμάτων. Μεταξύ άλλων, χρησιμοποιείτο για τον ακριβή υπολογισμό της θέσης του ήλιου, της σελήνης και άλλων γνωστών τότε πλανητών στον ουρανό, προέβλεπε εκλείψεις και προσδιόριζε την ημερομηνία τέλεσης των αρχαίων αγώνων, όπως οι Ολυμπιακοί, τα Νέμεα, τα Ίσθμια κ.ά.

Ο θησαυρός αυτός, διαβρωμένος και κομματιασμένος μετά από δύο χιλιάδες χρόνια στον βυθό της θάλασσας, έμελλε να αλλάξει τη γνώμη που είχαμε μέχρι σήμερα για τις τεχνολογικές ικανότητες των προγόνων μας. Η εκπληκτική τεχνολογία του έκανε τους επιστήμονες να τον θεωρούν τόσο σημαντικό για την εξέλιξη της τεχνολογίας όσο σημαντική υπήρξε και η Ακρόπολη για την εξέλιξη της αρχιτεκτονικής.

Ως Βουλή των Αντιπροσώπων έχουμε σήμερα την τιμή, αλλά και την ιδιαίτερη χαρά να φιλοξενούμε έναν συμπατριώτη μας που ασχολείται για χρόνια μεταξύ άλλων με τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων. Ο αγαπητός Κυριάκος Ευσταθίου, που γεννήθηκε στο Πραιτώρι της επαρχίας Πάφου, είναι διδάκτωρ Μηχανολόγος Μηχανικός, Καθηγητής στο Τμήμα Μηχανολόγων Μηχανικών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και διευθυντής του Εργαστηρίου Εργαλειομηχανών και Διαμορφωτικής Μηχανολογίας. Ανάμεσα στα επιστημονικά ενδιαφέροντά του είναι η διερεύνηση αρχαιολογικών ευρημάτων και η κατασκευή πιστών αντιγράφων τους.

Ο διαπρεπής συμπατριώτης μας είναι μέλος της Ομάδας Διερεύνησης του Μηχανισμού των Αντικυθήρων του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, που επί χρόνια τώρα ασχολείται με την αποκρυπτογράφηση τόσο του μηχανισμού όσο και των κειμένων -όλα με γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου- που διασώθηκαν σε μεταλλικά φύλλα με τα οποία ήταν επενδυμένο το κουτί του. Έπειτα από μελέτη των θραυσμάτων που ανασύρθηκαν από τον βυθό της θάλασσας πριν από 120 περίπου χρόνια, η ομάδα των ερευνητών του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου κατάφερε να κατασκευάσει το πιστότερο παγκόσμια και το πρώτο λειτουργικό αντίγραφο του Μηχανισμού των Αντικυθήρων. Για την κατασκευή του μοντέλου χρειάστηκε να συνεργαστούν τρεις επιστήμες: η μηχανολογία, η αστρονομία και η αρχαιολογία, αλάνθαστη απόδειξη της τεχνολογικής αριστείας που είχαν κατακτήσει οι αρχαίοι Έλληνες.

Ένας αρχαίος ελληνικός υπολογιστής λοιπόν, ο πρώτος υπολογιστής στην ιστορία. Για τη λειτουργία, τη χρησιμότητα, την κατασκευή και την ανακατασκευή του θα μας μιλήσει στη συνέχεια αναλυτικά ο κ. Ευσταθίου, τον οποίο θέλω και από αυτό το βήμα να συγχαρώ θερμά και να τον ευχαριστήσω που είναι απόψε μαζί μας.

------------------------

(ΜΓ/ΕΙ)