Ανακοινωθέντα

Είναι με ιδιαίτερη ικανοποίηση που απευθύνω, σήμερα, χαιρετισμό, εκπροσωπώντας τον Πρόεδρο της Κυπριακής Δημοκρατίας κ. Νίκο Αναστασιάδη στην έναρξη του διεθνούς συνεδρίου, το οποίο τελεί υπό την αιγίδα του, με τίτλο «Έγκλημα στον Κυβερνοχώρο - Τάσεις και Απειλές: Ευρωπαϊκές και Διεθνείς Διαστάσεις». Ένα συνέδριο που διοργανώνει η Αστυνομία Κύπρου με τη συμμετοχή εμπειρογνωμόνων και εκπροσώπων εθνικών και διεθνών οργανισμών, ειδικών σε θέματα κυβερνοασφάλειας.

Θα ήθελα, με την ευκαιρία, να καλωσορίσω στην Κύπρο και να ευχαριστήσω θερμά τους εκλεκτούς προσκεκλημένους, οι οποίοι είναι σήμερα μαζί μας για να μοιραστούν τις ιδιαίτερες γνώσεις και εμπειρίες τους στην αντιμετώπιση αυτής της πολύ σοβαρής και εξελισσόμενης μορφής εγκλήματος.

Με στόχο τη διαφύλαξη του διαδικτύου και των ευκαιριών που μας προσφέρει, ως μέσο ανάπτυξης της επικοινωνίας και διάδοσης των πληροφοριών και ταυτόχρονα την παρεμπόδιση της μετατροπής του σε ένα ανεξέλεγκτο πεδίο δράσης επίδοξων εγκληματιών, η Κυβέρνηση εργάζεται εντατικά για την ανάπτυξη ενός περιβάλλοντος ασφάλειας στον κυβερνοχώρο μέσω σειράς δράσεων, στο πλαίσιο της Εθνικής Στρατηγικής Κυβερνοασφάλειας της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Όραμα της ψηφιακής στρατηγικής της Κυβέρνησης είναι οι τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών να στηρίξουν την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα της οικονομίας και να ενισχύσουν τη συμμετοχή των πολιτών στο κοινωνικό, πολιτιστικό και πολιτικό γίγνεσθαι.

Είναι γεγονός ότι η ανάπτυξη της τεχνολογίας και του διαδικτύου έχουν ενισχύσει την ελευθερία της έκφρασης, τον δημόσιο διάλογο και την άσκηση καθοριστικών δικαιωμάτων των πολιτών. Περαιτέρω, ενισχύουν σημαντικά την οικονομική και επιχειρηματική ανάπτυξη, μάλιστα σε τέτοιο βαθμό που οι τεχνολογίες πληροφοριών και επικοινωνιών, όπως αναφέρεται και στην Ευρωπαϊκή Στρατηγική, αποτελούν πλέον τη βάση των πολύπλοκων συστημάτων που στηρίζουν τη λειτουργία των οικονομιών μας σε κλάδους ζωτικής σημασίας, όπως είναι ο χρηματοπιστωτικός, η υγεία, η ενέργεια και οι μεταφορές.

Η Εθνική μας Στρατηγική, συνίσταται κυρίως, στην εδραίωση δομών για την ασφάλεια των δικτύων και πληροφοριών, στην αποδοτική συνεργασία του κράτους με συναρμόδιους φορείς του δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, στη δημιουργία μηχανισμών για άμεση ανταπόκριση σε συμβάντα με τη λειτουργία του εθνικού CERT, στην προστασία των κρίσιμων υποδομών πληροφοριών, στην αποτελεσματική λειτουργία της Αρχής Ψηφιακής Ασφαλείας, στην καταπολέμηση του κυβερνοεγκλήματος, καθώς επίσης στην ενημέρωση και στην ευαισθητοποίηση των πολιτών, ιδιαίτερα των νεαρών χρηστών του διαδικτύου.

Όλοι οι χρήστες του διαδικτύου ανεξαιρέτως, βρίσκονται συχνά αντιμέτωποι με απειλές και αυτό ισχύει, όχι μόνο για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, αλλά και για τα ίδια τα κράτη. Απειλές που μπορεί να προέρχονται από διάφορες πηγές και συνίστανται σε επιθέσεις με πολιτικά κίνητρα, που μπορεί να υποκινούνται ακόμη και από κράτη, σε εγκληματικές, τροκρατικές ή ακόμη και απειλές που προέρχονται από φυσικές καταστροφές ή από ανθρώπινα λάθη. Ως εκ τούτου, θεωρώ εξαιρετικά σημαντική την περαιτέρω ανάπτυξη ακόμη πιο στενής συνεργασίας σε ευρωπαϊκό και διεθνές επίπεδο για την πρόληψη και αντιμετώπιση των απειλών και της εγκληματικότητας στον κυβερνοχώρο.

Δυστυχώς, δεν μπορεί κανείς να παραγνωρίσει την απειλή που μπορεί να προέλθει από τρομοκρατικές οργανώσεις ή «μοναχικούς λύκους», οι οποίοι θα μπορούσαν να σχεδιάσουν κυβερνο-επίθεση σε κρίσιμη υποδομή του κράτους. Για το θέμα αυτό, όπως και για την προπαγάνδα που γίνεται μέσω του διαδικτύου με σκοπό τη στρατολόγηση τρομοκρατών, υποστηρίξαμε σε επίπεδο Συμβουλίου της ΕΕ τη λειτουργία εξειδικευμένων Τμημάτων στην EUROPOL, τα οποία τροφοδοτούν με πληροφόρηση, αλλά και στηρίζουν τις εθνικές Αρχές στο έργο τους, με σημαντικά μέχρι στιγμής αποτελέσματα.

Μεγάλο μέρος της προσπαθειών μας, ως Πολιτεία, είναι η μείωση και η πρόληψη του ηλεκτρονικού εγκλήματος, αφού το ηλεκτρονικό έγκλημα, όχι μόνο αυξάνεται, αλλά παρουσιάζεται να λαμβάνει συνεχώς διαφορετικές μορφές, από τη σεξουαλική εκμετάλλευση ανηλίκων και την παιδική πορνογραφία, μέχρι τους εκβιασμούς, τις οικονομικές απάτες και την απόσπαση ή κλοπή δεδομένων.

Η Κυβέρνηση έχει θέσει τομείς προτεραιότητας για πρόληψη και μείωση του κυβερνοεγκλήματος, μέσα από συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες:

(α) ενισχύουν την αναφορά εγκλημάτων στον κυβερνοχώρο από πολίτες και τη συλλογή πληροφοριών για το κυβερνοέγκλημα από τις διωκτικές Αρχές, όπως είναι η δυνατότητα online και τηλεφωνικών καταγγελιών για αδικήματα στο διαδίκτυο και οι συστηματικότεροι έλεγχοι στο διαδίκτυο, 

(β) αναπτύσσουν περαιτέρω τα διαθέσιμα τεχνικά εργαλεία και λογισμικά προγράμματα για αποτελεσματική διερεύνηση τέτοιων υποθέσεων, αφού ένα σημαντικό εμπόδιο στην επιτυχή διερεύνησή τους είναι η ραγδαία ανάπτυξη της τεχνολογίας, όπου ταχύτατα αναπτύσσονται νέες παράνομες εφαρμογές και προγράμματα λογισμικά για επίδοξους εγκληματίες, τα οποία οι διωκτικές Αρχές θα πρέπει να εντοπίσουν άλλα και να διερευνήσουν με επιτυχία και

(γ) ενθαρρύνουν τη συμμετοχή σε ευρωπαϊκές και διεθνείς επιχειρήσεις που στοχεύουν κυρίως στην αναγνώριση θυμάτων σεξουαλικής εκμετάλλευσης.

Επιπρόσθετα, υποστηρίζουμε δράσεις που αφορούν στην πληροφόρηση και ευαισθητοποίηση του κοινού, μέσω οργανωμένων σεμιναρίων και διαλέξεων στα σχολεία, αλλά και σε επιχειρήσεις που διαχειρίζονται πολλά και σημαντικά δεδομένα, όπως είναι οι τραπεζικοί οργανισμοί, καθώς και στην ενίσχυση της αποτελεσματικότητας των νομικών εργαλείων.

Στο πλαίσιο της ευρύτερης κυβερνητικής πολιτικής για την κυβερνοασφάλεια, κατά το 2017 το Υπουργείο Παιδείας και Πολιτισμού, έχει υιοθετήσει την «Εθνική Στρατηγική για ένα καλύτερο διαδίκτυο για τα παιδιά στην Κύπρο», με στόχο την καλλιέργεια κουλτούρας δημιουργικής αξιοποίησης του διαδικτύου με ασφάλεια και υπευθυνότητα για τα παιδιά μας.

Απαραίτητη είναι, επίσης, η ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των συναρμόδιων κρατικών Υπηρεσιών, όπως είναι η Αστυνομία, το Τμήμα Υπηρεσιών Πληροφορικής, το ΦΠΑ και το Τμήμα Τελωνείων, για ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών και ανάπτυξη δεξιοτήτων, καθώς και η επιμόρφωση των Αρχών επιβολής του νόμου, των εισαγγελέων, των δικηγόρων και των δικαστών.

Θεωρούμε ύψιστης σημασίας την εμβάθυνση της συνεργασίας μεταξύ δημόσιου και ιδιωτικού τομέα, όπως για παράδειγμα την θεσμοθέτηση τακτικών συναντήσεων των εκπροσώπων των παρόχων υπηρεσιών διαδικτύου, της Αστυνομίας και του ΓΕΡΗΕΤ, τον καθορισμό σημείων επαφής και τη συνεργασία τους με τις εταιρείες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης, αφού μπορούν και αυτές να συμβάλουν ουσιαστικά στην πρόληψη και διερεύνηση του εγκλήματος που διαπράττεται μέσω του διαδικτύου.

Ταυτόχρονα, ενθαρρύνουμε και ενισχύουμε την αποτελεσματική διεθνή συνεργασία των διωκτικών Αρχών, μέσω της συμμετοχής της Αστυνομίας σε εξειδικευμένα κανάλια ανταλλαγής επιχειρησιακών πληροφοριών της Europol και της Interpol, με την παρακολούθηση σχετικών εκπαιδεύσεων και εργαστηρίων, όπου παρέχεται η δυνατότητα ανάπτυξης ικανοτήτων και ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών.

Ενθαρρύνουμε επίσης, την αναβάθμιση του τεχνολογικού εξοπλισμού των αρμοδίων υπηρεσιών, μεταξύ άλλων, μέσω της απορρόφησης ευρωπαϊκών κονδυλίων.

Η Κύπρος, το έτος 2016 αξιολογήθηκε από το Συμβούλιο της ΕΕ για τις δομές της, όσον αφορά στην αντιμετώπιση του κυβερνοεγκλήματος με πολύ θετικά αποτελέσματα. Απέσπασε πολύ θετικές αναφορές τόσο για τις υπάρχουσες δομές, το προσωπικό και τον διαθέσιμο εξοπλισμό, όσο και για τις πρωτοβουλίες που αναλαμβάνονται σε εθνικό επίπεδο, κυρίως στον τομέα της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών με την οριζόντια συμβολή όλων των αρμόδιων κρατικών Υπηρεσιών.

Λόγω της σημαντικής τεχνογνωσίας που αποκτήθηκε τα τελευταία χρόνια, μέσω της συστηματικής εκπαίδευσης αλλά και της ανταλλαγής βέλτιστων πρακτικών και πληροφοριών με άλλα κράτη και οργανισμούς, που εξειδικεύονται στο θέμα, οι διωκτικές Αρχές έχουν διαχειριστεί αυξημένα περιστατικά παιδικής πορνογραφίας. Το έτος 2017, η Αστυνομία διαχειρίστηκε 130 υποθέσεις από τις μόλις 23 που διαχειρίστηκε κατά το έτος 2013. Σημαντικό μέτρο αποτελεί και η λειτουργία πλατφόρμας καταγγελιών, η οποία το 2017 έχει δεχθεί περίπου 1,000 καταγγελίες.

Ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν όλα τα κράτη στη διερεύνηση των υποθέσεων που διαπράττονται μέσω διαδικτύου είναι η δυσκολία της πρόσβασης σε ηλεκτρονικά αποδεικτικά τεκμήρια που διατηρούνται από παροχείς ηλεκτρονικών επικοινωνιών που βρίσκονται σε άλλα κράτη μέλη ή τρίτες χώρες, αφού η εξασφάλισή τους βασίζεται είτε στην οικοιοθελή συνεργασία των παρόχων, είτε στην ανταπόκριση σε χρονοβόρα αιτήματα δικαστικής συνδρομής.

Το πρόβλημα αυτό, το οποίο είναι κοινό στα κράτη μέλη, σε μεγάλο βαθμό επιχειρούν να επιλύσουν οι δύο νομοθετικές προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, οι οποίες κατατέθηκαν τον περασμένο Απρίλιο, σύμφωνα με τις οποίες οι διωκτικές Αρχές των κρατών μελών θα μπορούν με διάταγμα δικαστηρίου να ζητούν δεδομένα απευθείας από τους νομικούς εκπροσώπους των παρόχων στην ΕΕ, οι οποίοι θα πρέπει να ανταποκριθούν εντός αυστηρών χρονοδιαγραμμάτων.

Αναμένουμε, επίσης, την ολοκλήρωση της εξέτασης του θέματος που αφορά στη διατήρηση δεδομένων από τους παρόχους ηλεκτρονικών επικοινωνιών μετά την πρόσφατη νομολογία του Δικαστηρίου της ΕΕ στην Υπόθεση TELE 2. Το θέμα, το οποίο εξετάζεται στο Συμβούλιο της ΕΕ, παρακολουθείται στενά από τους εμπειρογνώμονες μας, έτσι ώστε χωρίς καθυστέρηση να προβούμε στις αναγκαίες τεχνικές ρυθμίσεις.

Πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ενημέρωση και επαρκή εκπαίδευση των δικαστικών, εισαγγελικών και αστυνομικών Αρχών, των δικηγόρων και άλλων ενδιαφερομένων φορέων, αξιοποιώντας και ευρωπαϊκά προγράμματα.

Με αφορμή το σημερινό συνέδριο, θα ήθελα να στείλω το μήνυμα ότι οι αρχές ασφαλείας του κράτους, βρίσκονται και θα συνεχίσουν να είναι σε συνεχή επαγρύπνηση, λαμβάνοντας όλα τα αναγκαία μέτρα ασφαλείας, τα οποία αξιολογούνται συνεχώς, ώστε να συνάδουν με τα επίπεδα επικινδυνότητας που υπάρχουν στον κυβερνοχώρο.

Είναι για όλους αυτούς τους λόγους που το συνέδριο, σύμφωνα με το θεματολόγιο του, αποτελεί εξαιρετική ευκαιρία για τις διωκτικές μας αρχές, αφού όπως έχω προαναφέρει, η ανάπτυξη και η συνεχής αξιολόγηση των μέτρων για την ασφάλεια στον χώρο αυτό, αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα αυτής της Κυβέρνησης.

Κλείνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ την Αστυνομία Κύπρου για τη διοργάνωση του Συνεδρίου και να ευχηθώ στους συμμετέχοντες, το συνέδριο αυτό να αποτελέσει μια ακόμα ευκαιρία για ανταλλαγή απόψεων, εμπειριών και βέλτιστων πρακτικών, που θα μπορέσουμε να αξιοποιήσουμε στο άμεσο μέλλον.

(ΕΚ/ΜΓ)