20-12-2021 13:10
Ομιλία του Υπουργού Εσωτερικών κ. Νίκου Νουρή στην 38η Ετήσια Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων Κύπρου
Είναι ιδιαίτερη τιμή και χαρά για μένα να απευθύνω χαιρετισμό σ΄αυτή την Γενική Συνέλευση της Ένωσης Δήμων Κύπρου. Μιας Γενικής Συνέλευσης που μπορεί να πραγματοποιείται εν μέσω δύσκολων καταστάσεων λόγω της συνεχιζόμενης πανδημίας, αλλά την ίδια ώρα και εν μέσω κρίσιμων εξελίξεων που αφορούν το μέλλον της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην Κύπρο.
Όπως ανέφερε και ο Εξοχότατος Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, φτάνουμε στο τέλος μίας μακροχρόνιας πορείας συζητήσεων και έντονων διαβουλεύσεων που αισίως διήρκεσαν πέραν των 10 χρόνων. Σήμερα, όμως, βρισκόμαστε πιο κοντά από όσο ποτέ άλλοτε στην πραγματοποίηση μιας από τις σημαντικότερες μεταρρυθμίσεις από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας, την οποία η Κυβέρνηση του Προέδρου Αναστασιάδη, επιδίωξε και συνεχίζει να επιδιώκει με συνέπεια, ιεραρχώντας την ως κορυφαία προτεραιότητα.
Είναι γεγονός ότι τον τελευταίο χρόνο από την προηγούμενη Γενική σας Συνέλευση, οι εξελίξεις ήταν ραγδαίες. Καταγράφηκαν πολύ σημαντικές και καθοριστικές συγκλίσεις που βοήθησαν στην μορφοποίηση των νομοσχεδίων της μεταρρύθμισης.
Σε αυτό οφείλω να ομολογήσω ότι συνέτεινε σε μεγάλο βαθμό, η εξαιρετική συνεργασία που υπήρξε με τον Πρόεδρο και τα μέλη της αρμόδιας Κοινοβουλευτικής Επιτροπής, τόσο της προηγούμενης όσο και της παρούσας. Η τελευταία μάλιστα, κλήθηκε, τους τρείς τελευταίους μήνες να εργαστεί κάτω από πιεστικά χρονοδιαγράμματα και η αποτελεσματικότητα της ήταν αξιοσημείωτη. Θέλω να πιστεύω ότι το ίδιο εποικοδομητικό πνεύμα θα επικρατήσει και στα τελευταία στάδια αυτού του τεράστιου έργου, ώστε να καταλήξουμε στον επιθυμητό στόχο που δεν είναι άλλος από τη δημιουργία μιας εκσυγχρονισμένης και βιώσιμης τοπικής αυτοδιοίκησης.
Θέλω να εκφράσω την ικανοποίηση μου προς όλους εσάς, με ιδιαίτερη αναφορά τον φίλο Πρόεδρο και τα μέλη της Εκτελεστικής Επιτροπής της ΕΔΚ, για την εποικοδομητική στάση που έχετε επιδείξει, κατά τη διάρκεια αυτής της μακράς διαδρομής. Η υπεύθυνη στάση και η προθυμία σας για συναινετική επίλυση των όποιων ζητημάτων προέκυπταν μέσω του διαλόγου που είχαμε, βοήθησαν τα μέγιστα στην προώθηση της διαδικασίας, τόσο κατά την κατ’ άρθρο συζήτηση ενώπιον της Επιτροπής, όσο και όταν κληθήκαμε να πάρουμε την δύσκολη απόφαση για την μετάθεση των δημοτικών και κοινοτικών εκλογών.
Αναφερόμενος στη μετάθεση των εκλογών, θέλω να διευκρινίσω ότι για την Κυβέρνηση, δεν ήταν ποτέ αυτοσκοπός να επεκτείνει θητείες ή να διαφοροποιήσει την εκλογική διαδικασία. Ήταν όμως εντελώς αναγκαίο αυτό να συμβεί, εφόσον εάν οδηγούμασταν τώρα σε εκλογές πενταετίας, αυτό θα σήμαινε ότι οι εκλελεγμένοι θα παρέμεναν στη θέση τους μέχρι το 2026, κάτι το οποίο ουσιαστικά θα ακύρωνε τη μεταρρύθμιση αφού, μεταξύ άλλων, δεν θα επέτρεπε και την υλοποίηση της δέσμευσης μας έναντι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για εφαρμογή της μεταρρύθμισης μέχρι τον Μάιο του 2024. Μια δέσμευση που είναι συνυφασμένη και με τη δυνατότητα εκταμίευσης σημαντικότατων κονδυλίων από το Ταμείο Ανάκαμψης.
Εξοχότατε Πρόεδρε, Κυρίες και κύριοι,
Όντως βρισκόμαστε στο τελικό στάδιο λήψης μιας από τις πλέον σημαντικές αποφάσεις. Αυτής για τη συγκρότηση των νέων οντοτήτων. Θα ήθελα να επαναλάβω, αν και το έχω πει πολλές φορές, ότι για την Κυβέρνηση ποτέ δεν ήταν αυτοσκοπός οι συνενώσεις. Το ζητούμενο για μας, είναι όπως η κάθε νέα οντότητα που θα προκύψει, να διακρίνεται από συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που να βασίζονται σε επιστημονικά κριτήρια. Δεν είναι δυνατό μετά από χρόνια συζητήσεων, μελετών και παράθεσης επιχειρημάτων να κατατίθενται εισηγήσεις για τη διατήρηση συγκεκριμένων οντοτήτων που τεκμηριωμένα δεν είναι σε θέση να συντηρήσουν την ύπαρξη τους με το υφιστάμενο καθεστώς λειτουργίας τους.
Δεν είναι δυνατό να κατατίθενται εισηγήσεις για επιλεκτική και ατεκμηρίωτη συνένωση τους με Δήμους και Κοινότητες που τίποτε δεν έχουν να τους προσφέρουν, απλά για να αποκομιστούν πρόσκαιρα πολιτικά ή κομματικά οφέλη.
Εμείς από την αρχή ευθαρσώς δηλώσαμε ότι, για να προχωρήσουν αυτές οι μεταρρυθμίσεις πρέπει ταυτόχρονα να αντιμετωπίσουμε το σημερινό υπαρκτό πρόβλημα του κατακερματισμού της χώρας σε μεγάλο αριθμό μικρών και μη βιώσιμων Δήμων και Κοινοτήτων. Όλες οι μελέτες έχουν διαχρονικά αναδείξει, ότι μια χώρα με το μέγεθος της Κύπρου, δεν μπορεί να έχει τόσο μεγάλο αριθμό Δήμων και Κοινοτήτων.
Η κατάθεση ορισμένων εισηγήσεων από εκπροσώπους των κοινοβουλευτικών κομμάτων αλλά και η ατεκμηρίωτη αύξηση του αριθμού των νέων οντοτήτων, από 17 που προνοείτο στο κυβερνητικό νομοσχέδιο, σε 20 με πιθανότητα μάλιστα περαιτέρω αύξησης, θεωρώ με βεβαιότητα, ότι εάν γίνει πράξη θα θέσει σε κίνδυνο την προσπάθεια που όλοι μαζί καταβάλαμε διακινδυνεύοντας την ίδια την βιωσιμότητα της τοπικής αυτοδιοίκησης. Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο μεγάλος χαμένος θα είναι οι ίδιοι οι πολίτες που θα κληθούν να πληρώσουν τα ελλείμματα και τις αναμενόμενες ζημιές που θα προκύπτουν.
Η κυβέρνηση, μακριά από παρασκήνια και κομματικά παίγνια, συνεχίζει να διατηρεί την άποψη, ότι η ισορροπημένη πρόταση μας, αποτέλεσμα και της μεταξύ μας διαβούλευσης, για την κατά μέγιστο συγκρότηση 17 νέων δήμων, είναι υπό τις περιστάσεις η βέλτιστη, γιατί διασφαλίζει με μετρήσιμα κριτήρια τη βιωσιμότητα του νέου θεσμού.
Οι νέοι δήμοι, όπως προτάθηκαν από την Κυβέρνηση και υποστηρίζονται από τις τεχνοκρατικές μελέτες, πληρούν σχεδόν στο σύνολο τους, όλα τα κριτήρια που είχαμε θέσει. Διαθέτουν την κρίσιμη πληθυσμιακή μάζα ώστε να μπορούν να παρέχουν περισσότερες και ποιοτικότερες υπηρεσίες προς τους πολίτες, είναι γεωγραφικά και μορφολογικά προσβάσιμοι και χωρίς γεωγραφικά εμπόδια ώστε να διασφαλίζουν την ομαλή λειτουργία τους. Έχουν ακόμη ομοιογενή κοινωνικά χαρακτηριστικά, στηριζόμενα στις ιδιαιτερότητες των τοπικών κοινωνιών, ενώ διακρίνονται από κοινά οικονομικά χαρακτηριστικά γεγονός που αποτρέπει την πρόκληση έντονων ανισοτήτων στο εσωτερικό τους.
Οι αποφάσεις που θα ληφθούν, ενδεχόμενα και σήμερα στην αρμόδια Κοινοβουλευτική Επιτροπή, για το μέλλον του υπό αναφορά νομοσχεδίου, θα πρέπει να δημιουργούν αυτή την νέα πραγματικότητα για τους πολίτες και να δίνουν προοπτική για την ανάπτυξη της χώρας μας, μέσα από τη δημιουργία ενός νέου και εκσυγχρονισμένου μοντέλου Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Γιατί φίλε Πρόεδρε της Ένωσης Δήμων, οι βασικοί πυλώνες, πάνω στους οποίους στηρίζεται η μεταρρύθμιση είχαν διαμορφωθεί μέσα και από τις δικές σας πρωτοβουλίες και τις γραπτές προτάσεις δημάρχων αλλά και της Ένωσης Δήμων Κύπρου. Θυμίζω ακόμα,, πως αυτές οι προτάσεις, έτυχαν της έγκρισης και των συλλογικών σας οργάνων και είναι αυτές που πρέπει να παραμείνουν αναλλοίωτες. Ζητούμενο λοιπόν είναι:
Φίλες και Φίλοι εκπρόσωποι των Τοπικών Αρχών,
Σας διαβεβαιώ ότι στο προτεινόμενο νομοσχέδιο και καταγράφονται και διασφαλίζονται όλες ανεξαίρετα οι πιο πάνω αρχές και προϋποθέσεις.
Η μεταφορά αυτών και πολλών άλλων αρμοδιοτήτων, είναι η πιο σημαντική από ιδρύσεως της Κυπριακής Δημοκρατίας. Ενδυναμώνουμε λοιπόν την τοπική αυτοδιοίκηση αφουγκραζόμενοι τις πραγματικές, μεγάλες και καθημερινές ανάγκες του πολίτη.
Ταυτόχρονα, όμως θέσαμε και τις απαραίτητες ασφαλιστικές δικλείδες ώστε να αποτρέπονται ανεπιθύμητα φαινόμενα του πρόσφατου παρελθόντος. Για παράδειγμα:
Τέλος είναι εξαιρετικά σημαντικό να λεχθεί, πως στη διαμόρφωση της δομής και των αρμοδιοτήτων των νέων δήμων, λήφθηκαν σοβαρά υπόψη οι συστάσεις των αρμοδίων επιτροπών του Συμβουλίου της Ευρώπης και τηρήθηκαν οι διατάξεις του Ευρωπαϊκού Χάρτη Τοπικής Αυτοδιοίκησης.
Κυρίες και Κύριοι, αξιότιμοι Δήμαρχοι,
Η παράταση της θητείας σας σ’ αυτό το μεταβατικό στάδιο των δυόμιση χρόνων, από την προσδοκώμενη ψήφιση των νομοσχεδίων, μέχρι και τις επόμενες εκλογές οπόταν θα εφαρμοστεί το νέο πλαίσιο λειτουργίας της τοπικής αυτοδιοίκησης, μεταφέρει στους ώμους σας μεγάλο βάρος για την έγκαιρη και σωστή προετοιμασία προς την ομαλή μετάβαση στη νέα τάξη πραγμάτων.
Είμαι σίγουρος, ότι όλοι σας θα ανταποκριθείτε με αίσθημα ευθύνης. Θέλω να σας διαβεβαιώσω ότι τόσο εγώ προσωπικά όσο και το Υπουργείο Εσωτερικών θα είμαστε συνεχώς δίπλα σας για να στηρίξουμε αυτή την τεράστια όσο και πρωτόγνωρη για όλους μας προσπάθεια.
Θα στηρίξουμε με κάθε τρόπο σ΄αυτό το μεταβατικό στάδιο τα Συμβούλια Διαχείρισης Κοινών Υποθέσεων, ώστε να φτάσουμε στον τελικό κοινό μας στόχο με επιτυχία διαψεύδοντας όσους θεωρούν ακόμα την μεταρρύθμιση όνειρο θερινής νυκτός.
Στο Υπουργείο Εσωτερικών έχουμε ήδη ετοιμάσει το πρώτο προσχέδιο του οδικού χάρτη για το μεταβατικό στάδιο, το οποίο θα συζητήσουμε με την Ένωση Δήμων ώστε να καταστεί το ολοκληρωμένο επιχειρησιακό μας πρόγραμμα που θα καλύπτει όλες τις πτυχές του νέου σχεδιασμού, από τις υπηρεσίες, την εκπαίδευση του προσωπικού, την ενοποίηση των λειτουργικών συστημάτων, την ανάπτυξη των δομών, την συγκρότηση οργανογραμμάτων και όλα τα υπόλοιπα,
Αγαπητές Φίλες και Φίλοι,
Η μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης έχει περιληφθεί στο Εθνικό Σχέδιο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας και είναι προϋπόθεση για την απορρόφηση πόρων από το Ταμείο. Η Κυβέρνηση συνειδητά επέλεξε την ένταξη αυτής της μεγάλης μεταρρύθμισης στο Ταμείο. Γιατί πολύ απλά είναι ουτοπικό να μιλούμε για μετασχηματισμό, για εκσυγχρονισμό, για ανθεκτικότητα της οικονομίας όταν οι θεσμοί που πρέπει να υποστηρίξουν μια τέτοια προσπάθεια δεν είναι καν βιώσιμοι.
Και εύλογα διερωτάται ο πολίτης: Προς τι λοιπόν η αντίδραση κομμάτων της αντιπολίτευσης για την απόφαση της Κυβέρνησης να συμπεριλάβει την μεταρρύθμιση της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στο πρόγραμμα του Σχεδίου Ανάκαμψης;
Αν θέλουμε να είμαστε ειλικρινείς με τους εαυτούς μας είναι πλέον καθολικά παραδεκτό, ότι οι υφιστάμενοι δήμοι δεν μπορούν να συνεχίσουν να λειτουργούν με το σημερινό καθεστώς. Άλλωστε τα κενά, τις παραλείψεις, και τις αδυναμίες του συστήματος τις ανέδειξε με τον πλέον εμφαντικό τρόπο η ίδια η πανδημία η οποία έθεσε σε κίνδυνο ακόμα και την οικονομική κατάρρευση κάποιων από τους σημερινούς Δήμους και οι οποίοι εάν συνεχίζουν να λειτουργούν σήμερα, αυτό οφείλεται στην καταλυτική παρέμβαση και την γενναιόδωρη οικονομική στήριξη της Κυβέρνησης.
Θέλω όμως να σταθώ στην σημαντικότητα του Σχεδίου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας αφού πέραν της συμπερίληψης σ΄αυτό, της μεταρρύθμισης της Τ.Α, το ΥΠΕΣ υλοποιεί μέσω του ιδίου σχεδίου, σειρά υποστηρικτικών έργων που στοχεύουν στην περαιτέρω προώθηση μιας, ισόρροπης βιώσιμης περιφερειακής ανάπτυξης αλλά και αναβάθμισης της ποιότητας υπηρεσιών προς τους πολίτες και τις επιχειρήσεις.
Πιο συγκεκριμένα το Υπουργείο Εσωτερικών, υλοποίησε, επτά τέτοιες πρόσθετες δράσεις, που αφορούν τη δημόσια υγεία και την πολιτική προστασία, την ενίσχυση της ανθεκτικότητας και της ανταγωνιστικότητας της οικονομίας αλλά και την προαγωγή της ψηφιοποίησης.
Μέσω δε των Ταμείων Πολιτικής Συνοχής της περιόδου 2021-2027 και τις εθνικές μας στρατηγικές, το Υπουργείο Εσωτερικών υλοποιεί πρόσθετες δράσεις που αφορούν την Ολοκληρωμένη Χωρική Ανάπτυξη και Αναζωογόνηση των Αστικών Κέντρων καθώς και εξειδικευμένα την Αναζωογόνηση του Κέντρου της Λευκωσίας. Προωθούμε επίσης σειρά αναπτυξιακών έργων σε μεγάλο αριθμό Δήμων και Κοινοτήτων με το συνολικό τους κόστος για την περίοδο 2022-2024 να ανέρχεται στα €696 εκ., μόνο μέσα από τους προϋπολογισμούς του Υπουργείου Εσωτερικών.
Ιδιαίτερα όσον αφορά τα αναπτυξιακά έργα η στόχευση μας είναι και ξεκάθαρη και συγκεκριμένη. Με οδηγίες του ιδίου του ΠτΔ ο επιμερισμός αυτών των δαπανών είναι ισορροπημένος μεταξύ αστικών περιοχών και της υπαίθρου. €325 εκ. από το συνολικό ποσό των €696 εκ. αφορά επενδύσεις στις αστικές περιοχές και €297 εκ. επενδύεται στην ύπαιθρο, την οποία θέλουμε να δούμε να αναζωογονείτε με γρήγορους ρυθμούς με αποφασιστική αντιμετώπιση του φαινομένου της αστυφιλίας. Σ΄αυτά πρέπει να προστεθούν και οι δαπάνες της νέας στεγαστικής μας πολιτικής που κινείται προς την ίδια ακριβώς κατεύθυνση.
Για να μεγιστοποιήσουμε μάλιστα την αποτελεσματικότητα μας στην υλοποίηση των έργων υποδομής υιοθετήσαμε μια νέα στρατηγική η οποία διαλαμβάνει την ανάθεση σημαντικού αριθμού έργων σε εκείνες τις αρχές της Τοπικής Αυτοδιοίκησης, Δήμους ή και Κοινότητες που δηλώνουν ετοιμότητα να αναλάβουν τον σχεδιασμό, την προσφοροδότηση ακόμα και την κατασκευή τους στη βάση συγκεκριμένων διαδικασιών.
Και πρέπει να πω ότι αυτή η νέα μεθοδολογία άρχισε ήδη να αποδίδει και οι σχεδιασμοί να μετουσιώνονται σε έργα υλοποιώντας ταχύτατα τους στόχους μας μακριά από τις γραφειοκρατικές διαδικασίες του δημοσίου. Προς αυτή την κατεύθυνση κινείται επίσης και η μεταρρύθμιση για την πολεοδομική και οικοδομική αδειοδότηση που εφαρμόζεται εδώ και ένα χρόνο και στην οποία συμμετέχουν και οι αδειοδοτικές αρχές Τοπικών Αρχών και η οποία επιτρέπει την εξασφάλιση άδειας ανέγερσης κατοικίας σε δέκα μόλις μέρες. Ήδη 2.400 αιτητές έχουν επωφεληθεί από το νέο μέτρο.
Κυρίες και Κύριοι, μόνο με ανάλογες πολιτικές και αντιλήψεις θα ξεφύγουμε από τα στεγανά του παρελθόντος και θα βελτιώσουμε την ποιότητα ζωής των ανθρώπων μας.
Εξοχότατε Πρόεδρε, Φίλες και φίλοι εκπρόσωποι των Τοπικών Αρχών,
Επιτρέψτε μου καταληκτικά να απευθυνθώ προς όλους τους εμπλεκόμενους στην μεταρρυθμιστική προσπάθεια που βρίσκεται σε εξέλιξη και ιδιαιτέρως στα πολιτικά κόμματα.
Είναι κυριολεκτικά πλέον στο χέρι σας η τύχη της μεταρρύθμισης της τοπικής αυτοδιοίκησης. Όλοι αναγνωρίζουμε την ανάγκη για αλλαγή και εκσυγχρονισμό.
Ο καθένας μπορεί να έχει τη δική του θέση και άποψη σε κάποια επιμέρους θέματα.
Τώρα όμως είναι η ώρα για να δούμε όλοι τη μεγάλη εικόνα.
Να αντικρύσουμε το μέλλον με προοπτική, παραμερίζοντας οποιεσδήποτε αντιπαραθέσεις και τοπικά συμφέροντα.
Η κοινωνία μας παρακολουθεί και αναμένει από όλους μας να σταθούμε στο ύψος των περιστάσεων και να αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν ώστε κάθε πολίτης αυτής της χώρας, όπου και εάν διαμένει στην Κύπρο, ότι και αν ψηφίζει να μπορεί να λαμβάνει ποιοτικές υπηρεσίες, προσαρμοσμένες στις σύγχρονες ανάγκες, από μια τοπική αυτοδιοίκηση που θα στέκεται δίπλα του βασισμένη όμως σε γερά θεμέλια. Υπεκφυγές δεν χωρούν από κανένα.
Σας καλώ λοιπόν όλους, όπως μαζί συναινετικά εργαστήκαμε όλο αυτό το διάστημα να στηρίξουμε μέχρι τέλους την επιτυχή ολοκλήρωση και την προσπάθεια για μια ορθολογιστική μεταρρύθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης.
Αξιολογώντας την υπευθυνότητα που επεδείχθη μέχρι σήμερα από όλους ανεξαίρετα τους συμμετέχοντες στη διαδικασία, δικαιούμαστε, κύριε Πρόεδρε, Κυρίες και Κύριοι, να αισιοδοξούμε για το τελικό αποτέλεσμα.
Σας ευχαριστώ για την υπομονή σας και την ευκαιρία που μου δώσατε. Εύχομαι κάθε επιτυχία στις εργασίες της γενικής σας συνέλευσης. Καλές γιορτές σε σας και στις οικογένειες σας.
(ΕΦυς)
Σχετικά Ανακοινωθέντα