Ανακοινωθέντα

Μέσα στην ιστορική πορεία των λαών προς το εθνικό τους πεπρωμένο, υπάρχουν περίοδοι δόξας και μεγαλείου, που γίνονται φάρος για την εθνική καταξίωση.

Η 25^η Μαρτίου 1821 και η 1^η Απριλίου 1955, την επέτειο των οποίων τιμούμε σήμερα, αποτελούν δυο ιστορικά γεγονότα, που σηματοδότησαν τη νεότερη ελληνική ιστορία.

Τα ιδεώδη που εκφράζουν, οι πράξεις ηρωισμού που περικλείουν και το δημόσιο πνεύμα που ακτινοβολούν, έχουν καταστήσει τόσο την 25^η Μαρτίου 1821 όσο και την 1^η Απριλίου 1955 σταθμούς καθοριστικούς για την πορεία του ελληνικού έθνους.

Ανάμεσα στα δυο αυτά ιστορικά γεγονότα υπάρχει στενή σχέση. Ο κυπριακός Απελευθερωτικός Αγώνας του 1955-59 δεν μπορεί παρά να θεωρείται ως προέκταση του μεγάλου εκείνου ξεσηκωμού, της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, καθότι αποτέλεσε την πηγή έμπνευσης.

Το κήρυγμα του Ρήγα «καλύτερα μιας ώρας ελεύθερη ζωή παρά σαράντα χρόνια σκλαβιά και φυλακή» βρήκε τελικά την έκφραση του την άνοιξη του 1821. Έμελλε όμως να τη βρει και την πρωταπριλιά του 1955 που μόνο ψέμα δεν ήταν η απόφαση του Ελλήνων της Κύπρου να αποτινάξουν τον αγγλικό ζυγό.

Εκείνη η πρώτη Άνοιξη της 25^ης του Μάρτη ήταν μοναδική! Οι εξαθλιωμένοι ραγιάδες, ο απλός και ταπεινός λαός, που υπέφερε για χρόνια, σμίγει με τους κλέφτες και τους αρματωλούς, που ήταν η «μαγιά της λευτεριάς», κατά τον Μακρυγιάννη, και όλοι μαζί, στεριανοί και νησιώτες, ρασοφόροι σαν τον Παπαφλέσσα και τον Διάκο και λαϊκοί απροσκύνητοι σαν τον Κολοκοτρώνη και τον Καραϊσκάκη, τον Κανάρη και τον Μιαούλη, και τόσους άλλους επώνυμους και ανώνυμους, γράφουν ξανά σελίδες λαμπρές.

Εκατόν τριάντα τέσσερα χρόνια μετά, η ιστορία επαναλαμβάνεται στην Κύπρο. Πολλές ήταν οι ομοιότητες ανάμεσα στους δυο αυτούς αγώνες:

Κοινά ήταν τα ιδεώδη που τους έθρεψαν στα σκληρά χρόνια της δουλείας, η χριστιανική ορθόδοξη πίστη και η αγάπη προς την Πατρίδα.

Κοινός ήταν επίσης ο σκοπός και ο χαρακτήρας τους: Η αποτίναξη του ξενικού ζυγού και η επίτευξη της εθνικής ολοκλήρωσης, όπως κοινό ήταν και το γνώρισμα του δημόσιου πνεύματος που τους χαρακτήριζε.

Όμοια και τα κίνητρα που ωθούσαν τους αγωνιστές σε πράξεις ηρωισμού και αυτοθυσίας: Ο έρωτας προς την ελευθερία και η διαφύλαξη της αξιοπρέπειας του Έλληνα, αλλά και η διαπίστωση ότι η ελευθερία των λαών δεν προσφέρεται αλλά κατακτάται με τη θέληση και τους αγώνες του ίδιου του λαού.

Κύπρος και Ελλάδα, ήταν άρρηκτα δεμένες στο άρμα του αγώνα για ελευθερία.

Η Επανάσταση στην Ελλάδα έχει τον αντίκτυπό της στην Κύπρο, που λόγω της μικρής απόστασης από την Τουρκία δεν μπορεί να συνδράμει όσο θα ήθελε σε τούτη την εθνική εξέγερση.

Οι ιστορικές συνθήκες που επικρατούσαν το 1820 είχαν αισθητά μεταβληθεί μέχρι το 1955. Κυρίαρχος της Κύπρου ήταν τώρα ένας ευρωπαϊκός λαός, που πολέμησε στους δυο παγκοσμίους πολέμους για την ελευθερία των λαών και τα δημοκρατικά ιδεώδη. Το διεθνές κλίμα, εξάλλου, που επικρατούσε μετά το δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο ευνοούσε την απελευθέρωση των αποικιών.

Οι Άγγλοι πολιτικοί ταύτιζαν το συμφέρον της πατρίδας τους με τη διαιώνιση της αποικιοκρατίας. Δείγμα αυτής της νοοτροπίας ήταν το διαβόητο «Ουδέποτε» με το οποίο ο Χόπκινσον απάντησε εκ μέρους της Αγγλικής Κυβέρνησης στις εκκλήσεις της Εθναρχίας για να εφαρμοστεί και στην περίπτωση της Κύπρου η αρχή της αυτοδιάθεσης των λαών.

Η αγγλική πολιτική υποχρέωσε την ηγεσία του κυπριακού ελληνισμού να αντικαταστήσει την πολιτική της αναμονής με αυτήν του δυναμικού αγώνα και να στηριχθεί αποκλειστικά στις δικές της δυνάμεις, επαναλαμβάνοντας την Ιστορία.

Όπως στην Ελληνική Επανάσταση του 1821, έτσι και στον απελευθερωτικό Αγώνα της ΕΟΚΑ του 1955 στέκονται αντιμέτωποι ο Δαυίδ με τον Γολιάθ.

Αυτή την απίστευτη δύναμη συμπυκνώνει ο λαϊκός αγωνιστής Μακρυγιάννης, συζητώντας με τον Δεριγνύ, τον Γάλλο ναύαρχο λίγο πριν από τη μάχη των Μύλων, προειδοποιώντας πως ο εχθρός είναι πολυάριθμος και με καταφανή υπεροπλία:

«…Είναι αδύνατες οι θέσεις και εμείς. Όμως είναι δυνατός ο Θεός όπου μας προστατεύει και θα δείξωμεν την τύχην μας σ’ αυτές τις θέσεις τις αδύνατες. Κι αν είμαστε ολίγοι εις το πλήθος του Μπραΐμη, παρηγοριόμαστε μ’ έναν τρόπον, ότι η τύχη μας έχει τους Έλληνες πάντοτε ολίγους.

Αυτή τη μοίρα ακολουθήσαμε και εμείς στην Κύπρο.

Εκείνη τη νύχτα την ασέληνη της 31^ης του Μάρτη προς την 1^η του Απρίλη του 55, οι πρώτες εκρήξεις που ακούστηκαν δεν ήταν τίποτε άλλο παρά μια κραυγαλέα διαμαρτυρία ενός λαού για την αδικία που του γινόταν και για τη ντροπή και την περιφρόνηση μέσα στην οποία τον κρατούσαν αιώνες ολόκληρους οι ποικιλώνυμοι δυνάστες.

Για τέσσερα ολόκληρα χρόνια ο κυπριακός ελληνισμός «μεθυσμένος με τ’ αθάνατο κρασί του 21», έζησε μέσα σε μια ατμόσφαιρα ηρωισμού, αυτοθυσίας και πνευματικής ανάτασης.

Σκηνές λεβεντιάς κι αντρειοσύνης, σκηνές που θύμιζαν την Αλαμάνα, το Χάνι της Γραβιάς και το Μανιάκι, ξανάζησαν στον Μαχαιρά, στο Δίκωμο και στο Λιοπέτρι, ενώ η αγχόνη και τα Φυλακισμένα Μνήματα καθαγιάστηκαν με τη θυσία ηρωικών παλικαριών και έγιναν βωμός ελευθερίας, τα άγια των αγίων του απελευθερωτικού Αγώνα.

Ο Σταυραετός του Μαχαιρά, ο Γρηγόρης Αυξεντίου γίνεται πύρινη λάβα στα βουνά του Μαχαιρά, και φωτεινό αστέρι για τις επερχόμενες γενιές.

Ο έρωτας για την Ελευθερία δεν έχει όμοιό του. Αυτό θα εκφράσει μέσα από την ποίησή του, ο ήρωας μαθητής από την Τσάδα της Πάφου, ο ποιητής της λευτεριάς, Ευαγόρας Παλληκαρίδης, καθώς «θα πάρει μιαν ανηφοριά, θα πάρει μονοπάτια να βρει τα σκαλοπάτια που παν στη Λευτεριά», ο μαθητής που ευχήθηκε να είναι ο τελευταίος που οδηγείται στην αγχόνη, μια ευχή που μοιραία πραγματοποιήθηκε.

Τα ιστορικά γεγονότα που ακολούθησαν το έπος του 55-59 είναι γνωστά. Τα συμφέροντα των ισχυρών, παρόλο που ούτε στο ελάχιστο δεν μπόρεσαν να μειώσουν την ηθική αξία του κυπριακού απελευθερωτικού Αγώνα, πέτυχαν να αποτρέψουν την επίτευξη του βασικού στόχου, που ήταν η αυτοδιάθεση και η ένωση με την Ελλάδα, κι οδήγησαν στην ίδρυση της Κυπριακής Δημοκρατίας.

Η πολιτική μπορεί να δεσμεύει, αλλά δεν εξουδετερώνει τα αποτελέσματα του ηρωισμού. Το πνεύμα του αγώνα, το ήθος και η αρετή των αγωνιστών παραμένουν ζωντανά στην ιστορία, εμπνέουν και καθοδηγούν.

Κυρίες και κύριοι,

Οι εθνικές επέτειοι, που γιορτάζουμε σήμερα δεν είναι μόνο ευκαιρίες μνήμης και απόδοσης τιμής στους ηρωικούς νεκρούς μας. Είναι ταυτόχρονα και μέσα παιδείας, είναι τα ελεύθερα και ανοικτά σχολεία της ιστορίας για το σύνολο του λαού. Δάσκαλοι στα σχολεία αυτά είναι οι ίδιοι οι ήρωες.

Τους μνημονεύουμε και τους τιμούμε σήμερα καθώς αρμόζει. Αυτούς που ανάστησαν το δουλωμένο γένος και με τις θυσίες τους έγραψαν το έπος του ΄21, αλλά και τη γενιά που μας έδωσε τους ήρωες της αγχόνης, όσους πολέμησαν στα μαρμαρένια αλώνια «ποτέ από το χρέος μη κινούντες» και όλους τους άλλους, που άφησαν τη σιγουριά μιας ήσυχης ζωής, αντιπαρατάχτηκαν με το θάνατο και έγραψαν μια από τις πιο ένδοξες σελίδες της νεότερης ιστορίας μας.

Σήμερα η πατρίδα μας εξακολουθεί να βρίσκεται υπό το βάρος της τουρκικής κατοχής. Η Κυβέρνηση επιδιώκει τη δημιουργία των προϋποθέσεων για επανέναρξη των διαπραγματεύσεων, προκειμένου να επιτύχουμε μια δίκαιη και βιώσιμη λύση στο εθνικό μας πρόβλημα, που να διασφαλίζει την ιστορική συνέχεια του λαού μας στη γη των προγόνων του.

Παρά το γεγονός ότι η Τουρκία απομακρύνει διαρκώς και με διάφορα προσχήματα την προοπτική του διαλόγου, εμείς, όπως έχει επανειλημμένα διακηρύξει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είμαστε έτοιμοι οποιαδήποτε στιγμή να εμπλακούμε με όλη την καλή θέληση στη διαπραγματευτική διαδικασία, έτσι όπως την έχει καθορίσει ο ΓΓ του ΟΗΕ.

Η Κυβέρνηση καταβάλλει στοχευμένες προσπάθειες ώστε η ουσιαστική εμπλοκή της ΕΕ, η αποδοχή από όλες τις πλευρές ότι η λύση πρέπει να εδράζεται στις Ευρωπαϊκές Αρχές και Αξίες, καθώς και η αναβαθμισμένη γεωπολιτική σημασία της πατρίδας μας, να αποτελέσουν παράγοντες που θα συμβάλουν θετικά στην προσπάθειά μας να φτάσουμε σε μια σωστή λύση. Θέλουμε να αναδείξουμε το σημαντικό ρόλο που μπορεί να διαδραματίσει η Κύπρος και το γεγονός ότι μπορεί να αποτελέσει παράγοντα σταθερότητας και ανάπτυξης στην ευαίσθητη, αλλά και ταλαιπωρημένη από τις συνεχείς διαμάχες ευρύτερη περιοχή.

Μέσα από αυτές μας τις προσπάθειες, καθώς και τις προσπάθειες που καταβάλλουμε για εκσυγχρονισμό του κράτους μας και έξοδο από τις οικονομικές περιπέτειες των τελευταίων χρόνων, επιδιώκουμε να εξασφαλίσουμε το μέλλον των παιδιών μας και των επόμενων γενιών μέσα σε συνθήκες ειρήνης, ασφάλειας, ευημερίας και προόδου.

Αυτή την ώρα στις κρίσιμες ώρες που η ανθρωπότητα βιώνει λόγω της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, εκπροσωπεί τη χώρα μας στη μεγάλη Ευρωπαϊκή οικογένεια.

Ισότιμα με τα δημοκρατικά κράτη της ηπείρου μας, συναποφασίζουμε για το μέλλον, υπερασπιζόμενοι αρχές και αξίες.

Η χώρα μας μέσα σε αυτές τις συνθήκες δεν θα μπορούσε παρά να είναι υπερασπιστής και υπέρμαχος του διεθνούς δικαίου.

Κλείνοντας, θα ήθελα να συγχαρώ θερμά,τον Δήμαρχο και τα Μέλη του Δημοτικού Συμβουλίου Λατσιών καθώς και τα οργανωμένα σύνολα για τη συμβολή τους στη διοργάνωση των σημερινών εκδηλώσεων, η οποία αποδεικνύει την κοινωνική και εθνική δράση, που διαχρονικά αναπτύσσετε ως τοπική κοινωνία, τιμώντας σεμνά μα και επάξια τις Εθνικές μας Επετείους.

Τέτοιες πρωτοβουλίες συμβάλλουν στη διατήρηση της ιστορικής μας μνήμης και στην επαναβεβαίωση του οφειλόμενου χρέους μας προς την πατρίδα.

Τιμή και δόξα σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία της.

Αιωνία ας είναι η μνήμη όσων αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν στους εθνικούς αγώνες του 1821 και του 1955.

Σας ευχαριστώ.

(ΡΜ/ΝΓ/ΣΧ)