Ανακοινωθέντα

Φέροντας το αίσθημα της βαθιάς συγκίνησης και με τη μέγιστη ευλάβεια, παρευρίσκομαι στον ιερό χώρο του Τύμβου της Μακεδονίτισσας.

Με την αποκάλυψη του σεπτού αυτού μνημείου αποδίδουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής και ευγνωμοσύνης εκ μέρους της Πολιτείας, Κυπριακής Δημοκρατίας και Ελληνικής Δημοκρατίας, προς την κάθε μάνα και στο πρόσωπο αυτής προς τον κάθε έναν συγγενή που βίωσε και βιώνει τις οδυνηρές συνέπειες που συνιστά το δράμα της αδιευκρίνιστης τύχης των αγνοουμένων μας.

Αναντίλεκτα, το συνεχιζόμενο για δεκαετίες τώρα ειδεχθές αυτό έγκλημα, αποτελεί σε ανθρώπινους όρους μία από τις τραγικότερες πτυχές στην Ιστορία του πολύπαθου νησιού μας.

Και είναι στο πρόσωπο της μαυροφορεμένης μάνας, η οποία έδωσε σιωπηλά τον δικό της αγώνα, που συμπυκνώνεται συμβολικά το βάρος που φέρουν η σύζυγος, η αδερφή, ο αδελφός, η κόρη, ο πατέρας, ο γιος και ο κάθε συγγενής, διερχόμενοι καθημερινά και καρτερικά την αγωνία και το μαρτύριο της αδιευκρίνιστης τύχης των προσφιλών τους προσώπων, ως αποτέλεσμα της  κυπριακής τραγωδίας του 1974.

Μιας τραγωδίας που βίωσαν και βιώνουν επίσης και δεκάδες άλλες οικογένειες αγνοουμένων των δικοινοτικών συγκρούσεων της περιόδου του 1963-1967. 

Και είναι σε αυτές τις καθοριστικές στιγμές για την προάσπιση της αξιοπρέπειας της πατρίδας μας και την επιβίωση του Ελληνισμού, που με αίσθημα ευθύνης οι Κύπριοι και Ελλαδίτες, με εθελούσια αγωνιστική διάθεση και αυτοθυσία, σφράγισαν ακόμη μια σελίδα της κοινής Ιστορίας και των κοινών αγώνων της Κύπρου και της Ελλάδας.

Είναι σε αυτές τις καθοριστικές στιγμές που η Ελληνίδα μάνα, ενώνοντας τον πόνο και την αγωνία της με αυτήν της Κύπριας μάνας, επιβεβαίωσε τους ακατάλυτους δεσμούς Ελλάδας και Κυπριακού Ελληνισμού.

Η από κοινού ανάληψη της πρωτοβουλίας από τα Υπουργεία Άμυνας Κύπρου και Ελλάδος και η υλοποίηση του διαχρονικού αιτήματος της ανέγερσης του μνημείου που αποκαλύπτουμε σήμερα, ως ένδειξη ελάχιστου σεβασμού και βαθιάς εκτίμησης στους ανθρώπους που έχουν συνδέσει έντονα και καταλυτικά την ψυχή και τη ζωή τους με τον τόπο μας, αποτελεί άλλη μία έμπρακτη απόδειξη και επίρρωση των όσων έχω πει.

Αποτελεί την ίδια στιγμή δήλωση προς τους οικείους των αγνοουμένων μας, της αμέριστης αλληλεγγύης, της ηθικής συμπαράστασης και της ταύτισης στο ανθρώπινο δράμα που διέρχονται, αλλά και της προσήλωσής μας στον στόχο της διακρίβωσης της τύχης του συνόλου των αγνοουμένων.

Είναι γνωστές τόσο οι πρωτοβουλίες που αναλήφθηκαν διαχρονικά σε νομικό και διπλωματικό επίπεδο από τις κατά καιρούς Κυβερνήσεις της Κύπρου και της Ελλάδας όσο και το σθένος και η αγωνιστικότητα που εσείς επιδείξατε στο σύνολο σας οι συγγενείς των αγνοουμένων,  με στόχο τη  διεθνοποίηση του προβλήματος, τη συζήτησή του στα διάφορα διεθνή βήματα και Οργανισμούς, για να αναγνωρίσει η Τουρκία την ευθύνη της, να συνεργαστεί και να παραθέσει στοιχεία για την τύχη των αγνοουμένων.

Είναι την ίδια ώρα καλά γνωστή η ασύγγνωστη αδιαφορία και απροθυμία με την οποία η Τουρκία προσέγγισε το θέμα, αγνοώντας σειρά ειδικών Ψηφισμάτων του ΟΗΕ και του Συμβουλίου της Ευρώπης και σειρά καταδικαστικών αποφάσεων του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, επιδεικνύοντας προκλητικότητα για ένα έγκλημα που η ίδια προκάλεσε και που η ίδια φέρει την ευθύνη της μη αποκατάστασής του.

Ωστόσο, ως αποτέλεσμα των πρωτοβουλιών αυτών που εσείς αλλά και οι εκάστοτε Κυβερνήσεις ανέλαβαν, και μέσα από την αταλάντευτη απαίτηση και αγώνες των συγγενών των αγνοουμένων να πληροφορηθούν με πειστικά στοιχεία για την τύχη των δικών τους, το ζήτημα αναγνωρίσθηκε ως ανθρωπιστικό, με αποτέλεσμα την επίτευξη προόδου σε διάφορους τομείς.

Στο πλαίσιο αυτό, οι καταδικαστικές αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και άλλων διεθνών Οργανισμών υποχρέωσαν την Τουρκία ύστερα από 30 ολόκληρα χρόνια να επιτρέψει το 2004 την επαναλειτουργία της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους και να συνεχίσει τις εργασίες της στον τομέα των εκταφών.

Στηρίζοντας από την πλευρά μας τη Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενους και την ανθρωπιστική της αποστολή για τη διερεύνηση και τη διακρίβωση της τύχης τους, και ως αποτέλεσμα των συντονισμένων κινήσεων και πιέσεων των Κυβερνήσεων έχει, μέχρι στιγμής, πραγματοποιηθεί ένας σημαντικός αριθμός εκταφών εντός των ζωνών της κατοχικής δύναμης και ως αποτέλεσμα αυτών, επιτεύχθηκε η ταυτοποίηση και η επιστροφή λειψάνων στους συγγενείς. 

Είναι, όμως, αδέλφια εξ Ελλάδος και σεβαστοί συγγενείς από την Κύπρο και την Ελλάδα, απαραίτητο να τονισθεί και να γίνει κατανοητό από την Τουρκία ότι το έργο της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους σε καμία εκ των περιπτώσεων δεν την απαλλάσσει των ευθυνών της, αφού εκκρεμεί η διερεύνηση του μεγαλύτερου αριθμού περιπτώσεων των αγνοουμένων μας.

Και αυτό γιατί πρόσθετα με την πάγια τακτική της άρνησης της Τουρκίας να συνεργαστεί για το ζήτημα των αγνοουμένων, το πέρασμα του χρόνου, ο περιορισμένος αριθμός μαρτύρων και η άρνηση στις πλείστες των περιπτώσεων να συνεργαστούν, καθώς και η παράνομη οικοδομική ανάπτυξη σε πιθανούς χώρους ταφής των κατεχομένων, αποτελούν επιπλέον προβλήματα που δυσχεραίνουν το έργο της της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους.

Στο πλαίσιο αυτό, η Τουρκία έχει τη νομική και ηθική υποχρέωση στη βάση του διεθνούς δικαίου να συνεργαστεί για την αποτελεσματική εξέταση της τύχης των αγνοουμένων και τον οριστικό τερματισμό της απαράδεκτης στάσης που επιδεικνύει, η οποία συνιστά πρόκληση απέναντι στην πολιτισμένη ανθρωπότητα.

Προς τον σκοπό αυτό, συνεχίζουμε να διεκδικούμε και να απαιτούμε επιτακτικά από τον Οργανισμό Ηνωμένων Εθνών και γενικότερα από τη διεθνή κοινότητα, να ασκήσουν την απαραίτητη πίεση στην κατοχική δύναμη, προκειμένου να επιτρέψει πρόσβαση στα αρχεία και τις εκθέσεις του στρατού της, ούτως ώστε να μπορέσει η Διερευνητική Επιτροπή για τους Αγνοούμενου να πραγματοποιήσει επιπρόσθετες εκταφές σε στρατιωτικές ζώνες στις οποίες βρίσκονται χώροι ταφής αγνοουμένων.

Ταυτόχρονα, στο πλαίσιο της ενίσχυσης των προσπαθειών που καταβάλλουμε και βάσει πληροφοριών και των δεδομένων που είχαμε, ζητήθηκε και έγινε κατορθωτή η πρόσβαση στα αρχεία των Ηνωμένων Εθνών και τρίτων χωρών, οι οποίες συμμετείχαν με αποσπάσματά τους στην Ειρηνευτική Δύναμη, προκειμένου να εξασφαλίσουμε πληροφορίες που θα συμβάλουν στην περαιτέρω πρόοδο των ερευνών.

Σεβαστοί συγγενείς των αγνοουμένων,

ο δικός σας πόνος είναι και δικός μας. Η δική σας αγωνία, είναι και δική μας. Και αντιλαμβανόμαστε πλήρως πόσο η αγωνία αυτή και το δράμα σας μεγαλώνουν με το πέρασμα του χρόνου.

Είναι αυτό το καθημερινό και συνεχιζόμενο δράμα που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων έχει κρίνει ότι αποτελεί απάνθρωπη μεταχείριση για τους συγγενείς.

Υπερασπιζόμενοι το αναφαίρετο δικαίωμα της κάθε μίας οικογένειας ξεχωριστά να πληροφορηθεί για την τύχη του αγαπημένου της προσώπου με επίσημα και αποδεικτικά στοιχεία, το θέμα των αγνοουμένων μας είναι το πρώτο που εγείρουμε τόσο προς την τουρκοκυπριακή ηγεσία όσο και σε όλες τις επαφές που πραγματοποιούνται με εκπροσώπους Οργανισμών και Κυβερνήσεων.

Θέλω να υπογραμμίσω και να σας βεβαιώσω ότι ενεργώντας με ιδιαίτερη ευαισθησία, ο αγώνας και οι προσπάθειες που υπαγορεύει το καθήκον μας απέναντι σας θα συνεχιστούν παρά τις όποιες δυσκολίες και προβλήματα.  

Δεν πρόκειται σε καμία εκ των περιπτώσεων – και θέλω να το υπογραμμίσω – να αποδεχθούμε «την υπόθεση του θανάτου» ως λύση του προβλήματος, αφού κάτι τέτοιο είναι αντίθετο προς τις ανθρωπιστικές αρχές και πρακτική καθώς δεν απαντά στο νόμιμο δικαίωμα που έχετε για να πληροφορηθείτε για την τύχη των δικών σας.

Και η προσέγγιση αυτή της δικής μας πλευράς δεν περιορίζεται μόνο στους Ελληνοκύπριους και στους Ελλαδίτες, αλλά σαφώς αναφέρεται και στους συμπατριώτες μας Τουρκοκυπρίους που παραμένουν αγνοούμενοι.

Θα ήθελα, επομένως, να επαναλάβω και από το βήμα αυτό, την έκκλησή μου προς όλους τους εμπλεκόμενους φορείς να συνεργαστούν και να συμβάλουν στην ευόδωση των προσπαθειών και στη δημιουργία της κατάλληλης δυναμικής προς την κατεύθυνση της επίλυσης του ανθρωπιστικού θέματος των αγνοουμένων.

Στο πλαίσιο αυτό, καλώ την ίδια ώρα όσους κατέχουν οποιαδήποτε πληροφορία για πιθανά σημεία ταφής, που θα μπορούσε να βοηθήσει στην εξακρίβωση της τύχης έστω και ενός αγνοουμένου, να την καταθέσουν στις αρμόδιες Υπηρεσίες, προς διευκόλυνση του έργου της Διερευνητικής Επιτροπής για τους Αγνοούμενους.

Θέλω επίσης, να σας διαβεβαιώσω, ότι διεκδικώντας τις προσδοκίες ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού, και σεβόμενοι πρώτιστα και πάνω από όλα την αξιοπρέπειά του, η προσπάθεια για λύση και επανένωση της μοιρασμένης πατρίδας μας παραμένει  πρώτιστη και ύψιστη προτεραιότητα και υποχρέωσή μας.

Αγωνιζόμαστε προκειμένου να επιτύχουμε μία λύση στη βάση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, χωρίς ποτέ να παραγνωρίζεται το ευρωπαϊκό κεκτημένο. Και αυτό, γιατί είμαστε μία χώρα κράτος μέλος της Ευρώπης που δεν μπορεί να υστερεί των υπολοίπων χωρών σε διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.

Αγωνιζόμαστε για τη δημιουργία ενός σύγχρονου, λειτουργικού και απόλυτα ομαλού κράτους, που θα είναι απαλλαγμένο από εγγυήσεις, από επεμβατικά δικαιώματα της όποιας τρίτης χώρας αλλά ιδιαίτερα και από κατοχικά στρατεύματα.

Διεκδικούμε τη λειτουργικότητα της λύσης μέσα από τα διεθνώς παραδεκτά και όχι από τα επιδιωκόμενα, προνομιακώς να κερδηθούν. Εάν θα είναι λειτουργική η λύση, θα πρέπει ο ένας να σέβεται τον άλλον, η μια κοινότητα να σέβεται την άλλη και όχι να διεκδικούμε υπερπρονόμια, τα οποία, ενδεχομένως, το μόνο που θα επιτύχουν είναι την απόρριψη μιας λύσης που με κόπους αλλά και θυσίες μπορεί να πετύχουμε.

Θα πρέπει να γίνει συνείδηση – και το λέω ως ένα μήνυμα φιλίας και αναγνώρισης – ότι και οι συμπατριώτες μας Τουρκοκύπριοι έχουν δικαιώματα. Η αξίωση για θετική ψήφο σε κάθε απόφαση, γιατί θα πρέπει να γίνει αποδεκτή; Γιατί δεν αποδέχονται αυτό το οποίο έχουμε προτείνει και που δίδει το στίγμα του δικού μας σεβασμού, ότι, ναι, να έχετε δικαίωμα θετικής ψήφου, εάν και εφόσον οι αποφάσεις του κεντρικού κράτους μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Και πάλι θα πρέπει να υπάρχει αποτελεσματικός μηχανισμός επίλυσης της όποιας δυσκολίας ή του όποιου αδιεξόδου.

Δεν θέλω να πω περισσότερα, απλώς αρκούμε να πω ότι την Δευτέρα θα έχω την ευκαιρία να [τα] αναλύσω στην απεσταλμένη του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ κα Λουτ, και ελπίζω και η άλλη πλευρά να συνεργαστεί κατά τρόπον που να επιτρέψει στον Γενικό Γραμματέα να συγκαλέσει μια νέα Σύνοδο για την Κύπρο, όπου μέσα από τις διεργασίες θα υπάρχει η προοπτική της επιτυχίας, ελπίζοντας ότι θα συνειδητοποιήσουν όλοι – και όταν λέω όλοι, εννοώ πάντοτε και τη χώρα που φέρει την κύρια ευθύνη για τα όσα σήμερα αντιμετωπίζονται αλλά και για τις δυσκολίες εξεύρεσης λύσης – ότι δεν μπορεί και δεν έχουμε ανάγκη, ως ευρωπαϊκή χώρα, τις εγγυήσεις της όποιας τρίτης χώρας. Δεν θέλουμε παρουσία στρατού, διότι δεν κινδυνεύουμε από πουθενά, διότι είμαστε φίλοι με όλες τις γειτονικές χώρες, διότι έχουμε αναπτύξει δεσμούς ισχυρότατους όσο ποτέ προηγουμένως.

Συνεπώς, αυτό που θέλω να μεταφέρω ως μήνυμα είναι πως αυτά που διεκδικήσαμε και διεκδικούμε προκειμένου να επιτευχθεί λύση βιώσιμη, λειτουργική, και δημιουργία ενός κανονικού κράτους, είναι κάτι που δεν συζητείται και δεν παζαρεύεται. Και αυτό θέλω να το κάνω σαφές.

Έχω την απόλυτη βούληση να εργαστώ για λύση, αλλά μια λύση που δεν θα αφήνει τα ψήγματα της αδικίας που έχει αφήσει η Συμφωνία Λονδίνου – Ζυρίχης. Διότι η συμφωνία που θα είναι βασισμένη στην αδικία, θα είναι και καταδικασμένη να καταρρεύσει.

Αυτό που έχουμε υποχρέωση απέναντι στις παρούσες και τις μέλλουσες γενιές είναι να κτίσουμε ένα κράτος που να έχει προοπτική, που να δίνει πριν και πάνω από όλα το δικαίωμα να συνεργαζόμαστε, να συνυπάρχουμε και να βιώνουμε όπως σε όλες τις άλλες πολυπολιτισμικές και  ανεξαρτήτως θρησκείας χώρες, έτσι ώστε να μπορέσουμε μέσα από τον αλληλοσεβασμό να προχωρήσουμε με αξιώσεις για το μέλλον.

Επιτρέψτε μου να εκφράσω την εκτίμηση, την πλήρη υποστήριξη και αλληλεγγύη τόσο της Πολιτείας όσο και του ιδίου προσωπικά, στο έργο των Επιτροπών και των Οργανωμένων Συνόλων Αγνοουμένων Ελλάδας και Κύπρου, του Προεδρικού Επίτροπου Φώτη Φωτίου και του εκπροσώπου της ελληνοκυπριακής πλευράς στη Διερευνητική Επιτροπή Αγνοουμένων Νέστορα Νέστορος, που αγωνίζονται με σθένος για τον τερματισμό της αγωνίας των συγγενών των αγνοουμένων. Και, βεβαίως, σε αυτούς δεν υστερούν ποσώς οι Πρόεδροι των Οργανώσεων, τα Διοικητικά Συμβούλια, τους οποίους τον ρόλο και τον αγώνα απόλυτα αναγνωρίζουμε.

Εκφράζω, την ίδια ώρα, ευγνώμονες ευχαριστίες ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού και του ιδίου προσωπικά στην Ελληνική Κυβέρνηση, για την καθοριστική της συμβολή στην ανέγερση του μνημείου και τη μεταφορά του αεροσκάφους «Νοράτλας», που θα κοσμούν πλέον τον ιερό τούτο χώρο.

Θα ήθελα να συγχαρώ τον Υπουργό Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας για τον ρόλο που διαδραμάτισε, όπως και τον φίλτατο πρώην Υπουργό Άμυνας Χριστόφορο Φωκαΐδη, καθώς και τον νυν Υπουργό Άμυνας Σάββα Αγγελίδη, αφού μέσα από την πρωτοβουλία, τη συνεργασία και το ιδιαίτερο ενδιαφέρον που επέδειξαν, γίνεται σήμερα κατορθωτό να υλοποιηθεί μια οφειλή πολλών ετών.

Ιδιαιτέρως, θα ήθελα να εκφράσω την ευγνωμοσύνη και τις ευχαριστίες μας στον εν αποστρατεία Υποπτέραρχο κ. Νικόλαο Ήμελλο, ο οποίος πλήρως ευαισθητοποιημένος για το θέμα των αγνοουμένων προσέφερε αφιλοκερδώς και αφειδώλευτα τις υπηρεσίες του, για τις ανάγκες του σχεδιασμού της ανέγερσης του μνημείου.

Και δεν μπορώ παρά να επαινέσω την έμπνευσή του για τον όλο σχεδιασμό του μνημείου, τοποθετώντας εύστοχα τη μαυροφορεμένη μάνα να αγναντεύει τον ορίζοντα ψάχνοντας προς πάσαν κατεύθυνση να βρει τα προσφιλή της πρόσωπα.

Συμμεριζόμαστε τα αισθήματά του, και ιδιαίτερα όσων στάθηκαν αρωγοί, όπως ο Δήμαρχος Σαντορίνης κ. Αναστάσιος Νικόλαος Ζώρζος και ο εξαίρετος γλύπτης κ. Αχιλλέας Βασιλείου, που συνέδραμαν αφιλοκερδώς.

Η ανέγερση του μνημείου που ορθώνεται από σήμερα στον Τύμβο της Μακεδονίτισσας θα αποτελεί από τούδε, υπόμνηση του χρέους που έχουμε απέναντι στην πατρίδα μας, στις παρούσες και τις μέλλουσες γενιές για την εξεύρεση μιας δίκαιης και βιώσιμης λύσης, που θα προϋποθέτει και τη διακρίβωση της τύχης του καθενός των αγνοουμένων μας. Χρέος στο οποίο παραμένουμε και θα παραμείνουμε απαρασάλευτα προσηλωμένοι.

Σας ευχαριστώ θερμά και θέλω να καλωσορίζω όλους όσοι εξ Ελλάδας παρευρίσκονται αυτές τις μαύρες μέρες για να τιμήσουν τα δικά τους παιδιά και σας ευχαριστούμε, διότι μέσα από τις θυσίες τους κρατήσαμε την Κυπριακή Δημοκρατία ζωντανή και δίδουμε τη μάχη της απελευθέρωσης, της επανένωσης, της αποκατάστασης του δικαίου.

(ΡΜ/ΜΛ/ΕΙ)