Ανακοινωθέντα

Γιορτάζουμε και τιμούμε σήμερα την 28^η Οκτωβρίου 1940, που αποτελεί ορόσημο της σύγχρονης νεοελληνικής αλλά και παγκόσμιας ιστορίας. Τιμούμε με συγκίνηση το ηρωικό ΟΧΙ, με το οποίο ο ελληνικός λαός απάντησε στις δυνάμεις του ολοκληρωτισμού και του φασισμού.

Ο αγώνας αυτός των Ελλήνων χαιρετίστηκε από όλο τον κόσμο, ως νίκη των ελεύθερων λαών, που προασπίστηκαν την ελευθερία και τη δημοκρατία με όσα πενιχρά μέσα διέθεταν.

Τυπικά, ο πόλεμος ξεκίνησε την 1^η Σεπτεμβρίου 1939 με την εισβολή της Γερμανίας στην Πολωνία. Στις 3 Σεπτεμβρίου η Βρετανία και η Γαλλία κήρυξαν τον πόλεμο κατά της Γερμανίας.

Η κατάληψη της Αλβανίας από τον Μουσολίνι το 1939 αποκαλύπτει τα ιταλικά σχέδια στην Ανατολική Μεσόγειο και στα Βαλκάνια. Η ιταλική πρόκληση εκδηλώθηκε στις 15 Αυγούστου 1940, ανήμερα της Παναγίας, με τον τορπιλισμό της «ΕΛΛΗΣ» από ιταλικό υποβρύχιο στο λιμάνι της Τήνου. Το επιστέγασμα του φασιστικού επεκτατισμού της Ιταλίας απέναντι στην εδαφική ακεραιότητα της Ελλάδας -και την τήρηση της πολιτικής ουδετερότητας που ακολουθούσε μέχρι τότε- υπήρξε η επίσκεψη του Γκράτσι στον Ιωάννη Μεταξά τις πρωινές ώρες της 28^ης Οκτωβρίου 1940. Ο Ιταλός πρεσβευτής επέδωσε στον Μεταξά τελεσίγραφο, με το οποίο ζητούσε την ελεύθερη δίοδο των ιταλικών στρατευμάτων από την Ελλάδα και την εκχώρηση της κυριαρχίας επί σημαντικού τμήματος του ελληνικού εδάφους.

Ο Ιωάννης Μεταξάς αρνήθηκε την αξίωση των Ιταλών και αποδέχτηκε τον πόλεμο. Η πιο πάνω πολιτική απόφαση συμπυκνώνεται στο ιστορικό ΟΧΙ του ελληνικού λαού απέναντι στον ξένο εισβολέα και στον αγώνα του να υπερασπιστεί την εθνική του αξιοπρέπεια.

Η αποτελεσματική αντίσταση των Ελλήνων υπήρξε έκπληξη για πολλούς. Με βάση την αδιαμφισβήτητη υπεροχή τους σε αριθμό αντρών, μηχανοκίνητα, οπλισμό και πόρους, οι Ιταλοί είχαν λόγους να πιστεύουν ότι η ελληνική αντίσταση δεν θα διαρκούσε παρά λίγες μέρες.

Στην πρώτη φάση της σύρραξης, ως τα μέσα περίπου Νοεμβρίου 1940, ο ελληνικός στρατός απέκρουσε την ιταλική επίθεση και προωθώντας δυνάμεις στο μέτωπο σταθεροποίησε τις θέσεις του. Στη συνέχεια, οι ελληνικές δυνάμεις πέρασαν στην αντεπίθεση, κερδίζοντας μια σειρά νικών και καταλαμβάνοντας περιοχές της Βόρειας Ηπείρου.

Στον μεγαλειώδη αυτό αγώνα ολόκληρος ο ελληνικός λαός ενωμένος συνέβαλε αποφασιστικά στην προσπάθεια του στρατού να αντιμετωπίσει την ιταλική επίθεση.

Το «έπος του ’40» γράφτηκε και με τις θυσίες του άμαχου πληθυσμού, που αψηφώντας τους κινδύνους εφοδίαζε τα στρατεύματα με πολεμικό υλικό και τρόφιμα, στηρίζοντας με κάθε τρόπο τους μαχόμενους στρατιώτες.

Ιδιαίτερη μνεία θα πρέπει να γίνει για την προσφορά των γυναικών στον αγώνα, οι οποίες γράφονταν εθελόντριες στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό, γίνονταν νοσοκόμες και μετέφεραν πολεμοφόδια στους στρατιώτες μέσα στα δύσβατα, χιονισμένα μονοπάτια των βουνών της Ηπείρου.

Η σθεναρή αντίσταση των Ελλήνων και οι νίκες τους έναντι ιταλικών δυνάμεων γελοιοποίησαν τον Μουσολίνι κι εξανάγκασαν τους Γερμανούς να επέμβουν.

Η γερμανική επίθεση πραγματοποιήθηκε στις 6 Απριλίου 1941 και -παρά τη γενναία αντίσταση του ελληνικού στρατού στα οχυρά της Μακεδονίας- η προέλαση του γερμανικού στρατού υπήρξε ταχεία.

Η Αθήνα καταλήφθηκε από τα ναζιστικά στρατεύματα στις 27 Απριλίου 1941 και ελληνοβρετανικές δυνάμεις ηττήθηκαν στη μάχη της Κρήτης τον Μάιο του ίδιου χρόνου –παρά την πεισματική αντίσταση των Κρητικών και των ξένων Συμμάχων.

Οι επιπτώσεις της κατοχής υπήρξαν βαρύτατες για τον ελληνικό πληθυσμό και την ελληνική οικονομία. Η απομύζηση αγαθών, πόρων και αποθεμάτων της χώρας, που καταδίκασε την οικονομία σε απόλυτο μαρασμό και συνακόλουθα τον πληθυσμό σε θανάσιμη πείνα, η καταστροφή της κάθε λογής υποδομής, η απάλειψη κάθε ίχνους ελευθερίας, η τρομοκρατία των κατακτητών, οι φυλακίσεις, οι εκτελέσεις και οι εκτοπίσεις, συνέθεσαν την εικόνα της ελληνικής εκδοχής της ναζιστικής τάξης πραγμάτων.

Τα δεινά αυτά προκάλεσαν την αντίσταση του ελληνικού λαού, η συμβολή του οποίου υπήρξε καθοριστική στον συμμαχικό αγώνα εναντίον του ναζισμού. Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερης σημασίας ήταν η δράση των αντιστασιακών οργανώσεων στην κατεχόμενη Ελλάδα, ιδίως μάλιστα του ΕΑΜ και του ΕΔΕΣ, που διενεργούσαν δολιοφθορές με τη βοήθεια Βρετανών αξιωματικών. Αποκορύφωμα της αντιστασιακής προσπάθειας υπήρξε η συνεργασία των Ελλήνων ανταρτών με τους Βρετανούς για την ανατίναξη της γέφυρας του Γοργοποτάμου, τον Νοέμβριο του 1942.

Η απελευθέρωση της Ελλάδας, τον Οκτώβριο του 1944, είχε ως αποτέλεσμα την αποκατάσταση της εθνικής ανεξαρτησίας και της εδαφικής ακεραιότητας της χώρας. Η εξόριστη ελληνική κυβέρνηση επέστρεψε στην Αθήνα στις 18 Οκτωβρίου 1944 και την ίδια μέρα ο πρωθυπουργός Γεώργιος Παπανδρέου ύψωσε στην Ακρόπολη την ελληνική σημαία, σηματοδοτώντας και επίσημα το τέλος της ναζιστικής κατοχής.

Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος βρήκε την Κύπρο υπό το καταπιεστικό καθεστώς που είχε επιβληθεί μετά την εξέγερση του 1931. Οι υποσχέσεις των συμμάχων, που μάχονταν κατά των δυνάμεων του Άξονα στο όνομα της ελευθερίας των λαών, αναπτέρωσαν τις ελπίδες των Κυπρίων για ικανοποίηση του αιτήματός τους για απαλλαγή από τον αποικιακό ζυγό.

Πολλοί Κύπριοι έσπευσαν να καταταχθούν στις ένοπλες δυνάμεις της Βρετανίας συγκροτώντας το «Κυπριακό Σύνταγμα», που πολέμησε σε διάφορα μέτωπα κυρίως της Μέσης Ανατολής και αποτελείτο από 30 000 εθελοντές και υποχρεωτικά στρατευμένους. Αξιομνημόνευτη είναι και η συνεισφορά Κυπρίων φοιτητών που βρίσκονταν στην Ελλάδα, οι οποίοι πολέμησαν ως εθελοντές με τον ελληνικό στρατό στο αλβανικό μέτωπο, καθώς κι εκείνων που κατά τη γερμανική κατοχή αγωνίστηκαν στις τάξεις της εθνικής αντίστασης.

Κυρίες και κύριοι,

Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος υπήρξε ο χειρότερος στην ιστορία της ανθρωπότητας. Εκτός από τα 50 εκατομμύρια νεκρούς, σε αρκετά εκατομμύρια ανέρχονται οι τραυματίες και οι αγνοούμενοι. Ποτέ άλλοτε οι απώλειες σε άμαχο πληθυσμό κατά τη διάρκεια ενός πολέμου δεν ήταν τόσο μεγάλες. Στα ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώθηκαν με τον πιο βάρβαρο τρόπο εκατομμύρια άνθρωποι.

Κάθε χρόνο τέτοια μέρα τιμούμε περήφανα όσους αγωνίστηκαν για το υπέρτατο αγαθό της ελευθερίας και αποτίνουμε φόρο τιμής σε όσους έδωσαν τη ζωή τους για την εδραίωση της ειρήνης και της ασφάλειας στην Ευρώπη και στον κόσμο. Αξίες διαχρονικές και αδιαπραγμάτευτες, οι οποίες ωστόσο δεν είναι κατοχυρωμένες και αυτονόητες για όλους τους ανθρώπους.

Όχι όμως για την πατρίδα μας, η οποία εξακολουθεί να παραμένει διχασμένη, βιώνοντας τις καταστροφικές συνέπειες της τουρκικής εισβολής και τους ορατούς κινδύνους της κατοχής, με προεκτάσεις σε κοινωνικό και οικονομικό επίπεδο.

Η Κυβέρνηση δεν έπαψε στιγμή να καταβάλλει προσπάθειες για ουσιαστικές διαπραγματεύσεις, που θα οδηγήσουν στην επίλυση του κυπριακού προβλήματος στο πλαίσιο της διεθνούς νομιμότητας, των ευρωπαϊκών αρχών και αξιών και των ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών.

Στόχος μας, να καταστεί η Κύπρος ένα λειτουργικό κράτος για όλους τους νόμιμους κατοίκους της. Χωρίς εγγυήσεις, χωρίς στρατεύματα κατοχής, χωρίς παρεμβατικά δικαιώματα από ξένες κηδεμονίες. Ο αγώνα μας διεξάγεται με ειρηνικά μέσα και με διπλωματική κινητοποίηση προκειμένου να απομακρύνουμε την εξωτερική επιβουλή και την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας.

Η Κυβέρνηση, με δεδομένες τις εξελίξεις που ζει ο κόσμος μας μετά τις 24 Φεβρουαρίου, αλλά και τις δύσκολες συγκυρίες που επικρατούν στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, επιδιώκει να αναδεικνύει μέσα από σχεδιασμούς πολιτικής στρατηγικής τον σπουδαίο ρόλο που μπορεί να επιτελέσει η Κύπρος ως πυλώνας περιφερειακής συνεργασίας, σταθερότητας και ειρήνης στη γύρω περιοχή.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Αναστασιάδης σε κάθε περίπτωση καταθέτει τις ξεκάθαρες θέσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας καθώς και τον σπουδαίο γεωστρατηγικό ρόλο, που μπορεί να επιτελέσει η πατρίδα μας στην αποτελεσματική αντιμετώπιση των σοβαρών κρίσεων και των σύγχρονων εξελίξεων. Προς αυτή την κατεύθυνση εντείνονται και οι προσπάθειες μας να επισημάνουμε ότι οι έκνομες ενέργειες της Τουρκίας, η επιθετική ρητορική, οι παραβιάσεις και οι επεκτατικές της βλέψεις, αποτελούν μία επικίνδυνη πρόκληση για ολόκληρη την Ευρώπη και τον πολιτικό πολιτισμό που την χαρακτηρίζει.

Κυρίες και κύριοι,

Το Έπος του 40’ ανήκει σε ολόκληρο το Έθνος, το οποίο επέλεξε να αναμετρηθεί με αυτό που φαινόταν ακατόρθωτο. Εισπράττοντας σήμερα τα μηνύματα, που πρεσβεύουν τα υψηλά ιδανικά που το χαρακτηρίζουν, δεν μπορούμε πάρα να αντλήσουμε διδάγματα ήθους για αξίες οικουμενικές, οι οποίες κοσμούν και εξυψώνουν τον άνθρωπο και προσδίδουν στην πατρίδα του την ιερότητα και την τιμή που της αρμόζει!

(ΡΜ/ΜΒ/ΣΧ)