Ανακοινωθέντα

Εννιά στους/στις 10 άνδρες και γυναίκες έχουν βαθιές προκαταλήψεις κατά των γυναικών αναφέρει έκθεση του ΟΗΕ 2023. Σχεδόν ο μισός κόσμος πιστεύει ότι οι άνδρες είναι καλύτεροι ηγέτες από τις γυναίκες. Η έκθεση είναι βασισμένη σε έρευνα που κάλυψε το 85%  του παγκόσμιου πληθυσμού. Τι σημαίνουν αυτοί οι αριθμοί και τι σχέση έχουν με τη σημερινή εκδήλωση;

Σημαίνει πως μέχρι και σήμερα οι βαθιά ριζωμένες προκαταλήψεις καλά κρατούν, με τον Γ.Γ του ΟΗΕ να δηλώνει ότι χρειαζόμαστε 300 χρόνια για να φθάσουμε την πλήρη και ουσιαστική έμφυλη ισότητα. Το υπό συζήτηση σημερινό θέμα είναι μέρος αυτών των προκαταλήψεων, των στερεοτύπων όπως και η βία παρά του ότι ο παγκόσμιος πληθυσμός έχει κινητοποιηθεί για να δώσει τέρμα στις μορφές βίας με το #ΜeΤοο.

Εκλεκτοί/ες Προσκεκλημένοι/ες

Κυρίες και Κύριοι,

Φίλες και Φίλοι,

Συγχαίρω τους/τις διοργανωτές/τριες της εκδήλωσης για την πρωτοβουλία και να σας ευχαριστήσω για την πρόσκλησή σας και την ευκαιρία να θέσουμε τη σημερινή εκδήλωση υπό την αιγίδα του Γραφείου Επιτρόπου Ισότητας. Ευχαριστίες και τον Πρόεδρο και τα μέλη της ΑΣΔΥΚ για την αφοσίωση τους στα δικαιώματα των εργαζόμενων και ειδικά στις συνθήκες εργασίας που αφορά στις γυναίκες.

Φίλες και φίλοι

Στις δεκαετίες που ακολούθησαν μετά τον Μάρτιο του 1857, όπου οι εργάτριες στις κλωστοϋφαντουργίες της Νέας Υόρκης ξεσηκώθηκαν ενάντια στις κοινωνικές αδικίες και διακρίσεις που βίωναν και οργάνωσαν κινητοποιήσεις απαιτώντας ανθρώπινες συνθήκες δουλειάς, οι διαχρονικοί και σκληροί αγώνες του γυναικείου κινήματος παγκόσμια, οδήγησαν σε σημαντικές κατακτήσεις που βελτίωσαν σταδιακά τη ζωή των γυναικών. Η γυναίκα εισέρχεται πλέον στην αγορά εργασίας με ικανότητες και αξιώσεις.  Δυστυχώς ταυτόχρονα άρχισαν να  εμφανίζονται νέα φαινόμενα στους χώρους εργασίας, τα οποία ήθελαν και θέλουν τη διατήρηση της άνισης κατανομής της εξουσίας μεταξύ ανδρών και γυναικών και σε αυτό το χώρο. Φαινόμενα όπως ο εργασιακός εκφοβισμός και η σεξουαλική παρενόχληση θέτουν σε κίνδυνο όχι μόνο την υγεία των θυμάτων αλλά και τις ισορροπίες σε ένα οργανισμό. Παράλληλα θεμελιώνουν το πατριαρχικό σύστημα που με τη σειρά του κανονικοποιεί αυτά τα φαινόμενα βίας. 

Εν έτει 2023 το γιατί οι άνθρωποι εμπλέκονται σε συμπεριφορές εκφοβισμού στο χώρο εργασίας έχει απαντηθεί χρόνια πριν. Μια λέξη- εξουσία. Πολιτικές και μέτρα υπάρχουν. Απουσιάζει η πρόληψη και η σωστή εφαρμογή τους.

Ο εργασιακός εκφοβισμός στο χώρο εργασίας αναφέρεται σε επαναλαμβανόμενες, αρνητικές συμπεριφορές που απευθύνονται σε ένα άτομο ή σε μια ομάδα ατόμων, όπως ανέφερα και πιο πάνω, μπορεί να χρησιμοποιούν τον εκφοβισμό ως μέσο για να ασκήσουν κυριαρχία, εξουσία, έλεγχο και εξευτελισμό σε άλλους/ες. Πιο συγκεκριμένα, ο εργασιακός εκφοβισμός μπορεί: να έχει λεκτική μορφή όπως τη χρήση σκληρής ή υποτιμητικής γλώσσας, φωνάζοντας ή προσβάλλοντας κάποιον στο χώρο εργασίας, o σκόπιμος αποκλεισμός κάποιου ατόμου από δραστηριότητες που σχετίζονται με την εργασία, κοινωνικές εκδηλώσεις ή σημαντικές συζητήσεις, η εμπλοκή σε κουτσομπολιά ή διάδοση ψευδών πληροφοριών για έναν/μια συνάδελφο για να βλάψει τη φήμη του/της και γενικότερα την απειλητική ή επιθετική συμπεριφορά κάνοντας κάποιον να αισθάνεται ανασφαλής ή φοβισμένος στο χώρο εργασίας.

Άνδρες και γυναίκες βιώνουν τον εργασιακό εκφοβισμό. Οι γυναίκες όμως τον βιώνουν δυσανάλογα και στη βάση του φύλου τους. Ο εκφοβισμός στο χώρο εργασίας μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στα εμπλεκόμενα άτομα, συμπεριλαμβανομένης της μειωμένης ικανοποίησης από την εργασία, των αυξημένων επιπέδων άγχους,  της κατάθλιψης και της μειωμένης παραγωγικότητας. Μπορεί να δημιουργήσει ένα τοξικό εργασιακό περιβάλλον και να οδηγήσει σε φυγή ή αναζήτηση άλλης επαγγελματικής στέγης.

Όσον αφορά τη σεξουαλική παρενόχληση στο χώρο εργασίας, ένα ακόμη φαινόμενο που οι γυναίκες βιώνουν δυσανάλογα, πηγάζει από βαθιά ριζωμένες ανισότητες και τις σχέσεις εξουσίας μεταξύ των φύλων. Η σεξουαλική παρενόχληση αποτελεί παραβίαση των δικαιωμάτων ενός ατόμου, δημιουργεί ένα μη ασφαλές και εχθρικό περιβάλλον εργασίας που δεν πρέπει ποτέ να γίνεται ανεκτό.

Με βάση τη νομοθεσία που ισχύει στην Κύπρο, οποιαδήποτε μορφή ανεπιθύμητης λεκτικής, ψυχολογικής ή σωματικής συμπεριφοράς σεξουαλικής φύσης, η οποία παραβιάζει την αξιοπρέπεια του ατόμου, αποτελεί σεξουαλική παρενόχληση. Έρευνες και μελέτες δείχνουν ότι οι γυναίκες πάντα λένε όχι, είτε με λόγια είτε με έμμεσο τρόπο, αλλά συνήθως το άτομο που ασκεί τη σεξουαλική παρενόχληση σκόπιμα αγνοεί την άρνηση. Αντίθετα, ακούμε σχόλια όπως «κάνει τη δύσκολη». Οι γυναίκες κάνουν ό,τι μπορούν για να αποτρέψουν και να σταματήσουν την παρενόχληση, αλλά αν δεν βρουν ένα υποστηρικτικό περιβάλλον, βοήθεια εντός του οργανισμού τους/συναδέλφους/ ισσες είτε υποφέρουν σιωπηλά είτε παραιτούνται από την εργασία τους. 

Έρευνες στην Ελλάδα έδειξαν ότι 70-80% των γυναικών που παρενοχλούνται στον ιδιωτικό τομέα είτε παραιτούνται είτε απολύονται, με αποτέλεσμα να έχουν επιπτώσεις στην επαγγελματική τους καριέρα. Στον δημόσιο τομέα ο κανόνας είναι να μετατίθενται οι γυναίκες από τις θέσεις όπου εργάζονται και αυτός που παρανομεί να παραμένει στη θέση του. Δεν υπάρχει παραδειγματική τιμωρία για τους θύτες.

Σε όλα τα πιο πάνω όμως έχει ευθύνη και ο εργοδότης για αντιμετώπιση τέτοιων συμπεριφορών στον οργανισμό του. Οι εργοδότες έχουν την ευθύνη να δημιουργούν πολιτικές, να παρέχουν εκπαίδευση που να καλλιεργεί κουλτούρα ισότητας - αλληλοσεβασμού, να δημιουργούν ένα ασφαλές και εμπιστευτικό περιβάλλον αναφοράς όπου οι εργαζόμενοι μπορούν να αναφέρουν περιστατικά σεξουαλικής παρενόχλησης ή εκφοβισμού χωρίς φόβο αντεκδίκησης.  Κυρίως όμως έχουν την ευθύνη και πρέπει να δρουν ως παράδειγμα προς μίμηση.

Φίλες και Φίλοι,

Η προώθηση της ισότητας μεταξύ ανδρών και γυναικών και η πλήρης διασφάλιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων των γυναικών, αποτελεί μία από τις υψηλές προτεραιότητες της διακυβέρνησης του Προέδρου της Δημοκρατίας, κ. Νίκου Χριστοδουλίδη. Μέσα από μια ολιστική προσέγγιση στόχος μας είναι η δημιουργία ενός έμφυλου πολιτικού, οικονομικού και κοινωνικού πλαισίου, όπου θα αποδημήσουμε έμφυλα στερεότυπα, συμπεριφορές και προκαταλήψεις. Έμφαση θα δοθεί σε προληπτικές δράσεις. Για πρώτη φορά το εγχείρημα είναι οι πολιτικές και δράσεις από πάνω προς το κάτω (top down approach) και όχι μόνο σε διορθωτικές πράξεις. Στην προσπάθεια να εργαστούμε ολιστικά και όχι αποσπασματικά

-          Εντάσσουμε την ισότητα των φύλων στην εκπαίδευση ως βασική αρχή και αξία μιας δημοκρατικής και ευρωπαϊκής χώρας,

-          Προωθούμε προληπτικές δράσεις για την έμφυλη βία σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης και στην ευρύτερη κοινωνία, στη βάση συστηματικών εκστρατειών ενημέρωσης, σε συνεργασία με το Υπουργείο Παιδείας και τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης,

-          Την ίδια στιγμή η Επιτροπή Ισότητας των Φύλων στην Απασχόληση και στην Επαγγελματική Εκπαίδευση προωθούν συστηματικές εκπαιδεύσεις που αφορούν το υπό συζήτηση θέμα. 

Για να είναι εφικτά τα πιο πάνω, θα πρέπει να προχωρήσουμε στην εμπέδωση της κουλτούρας της ισότητας, μακριά από αναχρονιστικές προκαταλήψεις ενώ παράλληλα, για να μπορούν τα θύματα να καταγγείλουν, θα πρέπει να δημιουργηθεί ένα υποστηρικτικό περιβάλλον στο όποιο οι γυναίκες θα αισθάνονται ασφάλεια και εμπιστοσύνη.

_____________

ΙΣ/ΣΧ