Ανακοινωθέντα

Σύμφωνα με το άρθρο 8 του Συντάγματος :

«Ουδείς υποβάλλεται εις βασανιστήρια ή εις απάνθρωπον ή ταπεινωτικήν τιμωρίαν ή μεταχείρισιν.»

Είναι το μόνο απόλυτο θεμελιώδες δικαίωμα του ανθρώπου που δεν επιδέχεται κανένα περιορισμό και συνιστά την πιο θεμελιώδη αξία που χαρακτηρίζει μια δημοκρατική κοινωνία.

Έκαστο, δε, κάθε μέλος της διεθνούς κοινότητας, ανεξαρτήτως εάν έχει επικυρώσει τις διεθνείς συνθήκες που απαγορεύουν ρητά τα βασανιστήρια ή όχι, υποχρεούται να απέχει από πράξεις και συμπεριφορές που συνιστούν ή εκλαμβάνονται ως βασανιστήρια ή/και υποβαθμίζουν την αξιοπρέπεια και την προσωπικότητα των ατόμων που τελούν υπό την δικαιοδοσία του.

Σε αυτό το πλαίσιο, το 1998 η Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ καθιέρωσε, στη βάση της Σύμβασης του ΟΗΕ κατά των Βασανιστηρίων και Άλλων Μορφών Σκληρής, Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης ή Τιμωρίας, την 26^η Ιουνίου ως Διεθνή Ημέρα των Ηνωμένων Εθνών για την Υποστήριξη των Θυμάτων Βασανιστηρίων.

H υπό αναφορά Σύμβαση κυρώθηκε από την Κυπριακή Δημοκρατία με τους Νόμους Ν. 235/1990, Ν. 35(ΙΙΙ)/1990 και Ν. 36(ΙΙΙ)/2002 και, στη συνέχεια, με τον Νόμο 2(III)/2009, κυρώθηκε και το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης, βάσει του οποίου ο ΕπίτροποςΔιοικήσεως και Προστασίας Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων ορίστηκε ως το εθνικό σώμα επισκέψεων.^[1]

Ο Επίτροπος, στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων (ΝΡΜ) διενεργεί τακτικά επισκέψεις σε χώρους όπου πρόσωπα στερούνται ή πιθανόν να στερούνται της ελευθερίας τους, με γνώμονα την πρόληψη των βασανιστηρίων και κάθε μορφής απάνθρωπης ή εξευτελιστικής μεταχείρισης ή τιμωρίας.

Ενδεικτικές, επί του προκειμένου, είναι οι απροειδοποίητες επισκέψεις που συστηματικά διενεργούμε στους εν λόγω χώρους, ήτοι, Κεντρικές Φυλακές, Αστυνομικά Κρατητήρια, Ψυχιατρείο Αθαλάσσας, Στέγες Ηλικιωμένων, Χώρους Φιλοξενίας Μεταναστών, καθώς και οι εκθέσεις με συστάσεις που τις ακολουθούν.

Σκοπός των επισκέψεών μας είναι, αφενός, η διαπίστωση των συνθηκών κράτησης, διαμονής και φιλοξενίας στους εν λόγω χώρους, αφετέρου, δε, η πρόληψη τυχόν εκπτώσεων στα δικαιώματά των προσώπων που στερούνται της ελευθερίας τους και η διαφύλαξη του δικαιώματός τους να μην υπόκεινται σε βασανιστήρια και απάνθρωπη ή εξευτελιστική μεταχείριση, καθώς και να διαμένουν σε χώρους που διασφαλίζουν κατάλληλες και αξιοπρεπείς συνθήκες διαβίωσης.

Στη βάση, δε, της αρμοδιότητάς μας για πρόληψη των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης των προσώπων που στερούνται της ελευθερίας τους, και για σκοπούς άμεσης διαβούλευσης με όλους τους εμπλεκομένους και αρμόδιους για τους χώρους όπου διαμένουν ή κρατούνται αυτά τα πρόσωπα, αποφασίσαμε την επανασύσταση και δραστηριοποίηση των δυο Ομάδων Εργασίας (Working Groups) Πρόληψης των Βασανιστηρίων και της Απάνθρωπης ή Εξευτελιστικής Μεταχείρισης, εκάστη εκ των οποίων συνίσταται από εκπροσώπους Υπουργείων/Υπηρεσιών και οργανώσεων της κοινωνίας των πολιτών.

Σκοπός των Ομάδων Εργασίας είναι η συμβολή τους στην έγκαιρη, άμεση και αμφίδρομη συνεργασία του Γραφείου μας με όλους τους φορείς που εμπλέκονται σε ζητήματα που αφορούν τα πρόσωπα που στερούνται της ελευθερίας τους, τις συνθήκες κράτησης και διαμονής τους, αλλά και για την τροχοδρόμηση προληπτικών δράσεων για την εξάλειψη τυχόν περιπτώσεων βασανιστηρίων και κακομεταχείρισης.

Η ενεργοποίηση των δύο Ομάδων Εργασίας, θα ενισχύσει την αρμοδιότητά μας ως Εθνικός Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων, ως ο κατεξοχήν ανεξάρτητος και καθ’ ύλην αρμόδιος θεσμός εξέτασης παραπόνων από άτομα που στερούνται ή/και πιθανόν να στερούνται της ελευθερίας τους, όπως αυτό υπαγορεύεται από το Προαιρετικό Πρωτόκολλο της Σύμβασης.

Γιατί, όπως και η Διευθύντρια της APT( Association of Prevention of Torture) Barbara Bernath αναφέρει, παρότι «η διαφάνεια σε χώρους κράτησης μεγαλώνει σε περισσότερες χώρες, χάριν στις συχνές επισκέψεις απο τα Εθνικά σώματα Επισκέψεων (NPM), όπως είναι ο Επίτροπος για την Κυπριακή Δημοκρατία, ακόμα τα βασανιστήρια συνεχίζουν να ασκούνται ευρέως».

Επομένως, η επαγρύπνηση, η ενίσχυση και η ενεργοποίηση των δυνατοτήτων του Ανεξάρτητου Θεσμού ως Μηχανισμός Πρόληψης των Βασανιστηρίων δεν είναι επιλογή αλλά υποχρέωση, και εμείς συνεχίζουμε να είμαστε παρόντες!

(ΜΒ/ΣΧ)