Ανακοινωθέντα

Σήμερα, είμαι εδώ ενώπιόν σας με ένα βαρύ, αλλά σημαντικό καθήκον. Οφείλω να αναφερθώ στον κατεχόμενο Δήμο της Λύσης, και αυτό το καθήκον με γεμίζει συγκίνηση και συναισθηματική φόρτιση. Ως δημόσια έκφραση, ο λόγος έχει τη δυνατότητα και πρέπει να προσπαθεί να αντανακλά την πραγματικότητα του ιστορικού αυτού τόπου, που έχει διέλθει πολλά, αλλά παραμένει ανθισμένος με την καρτερικότητα της επιστροφής.

Σήμερα επίσης εορτάζουμε το Γενέθλιον της Θεοτόκου, μια εξαιρετικά σημαντική εορτή στο χριστιανικό ημερολόγιο. Κατά την εορτή αυτή, που ονομάζεται και "Μεγαλύνει η ψυχή μου τον Κύριο", πολλοί πιστοί συναθροίζονταν  στην εκκλησία της Παναγίας της Λύσης για να συμμετέχουν στις Ακολουθίες, να προσευχηθούν και να τιμήσουν την Θεομήτορα. Εκκλησιαστικές τελετές που κατά τη διάρκειά τους δημιουργούσαν  πνευματική ανάταση και ανάγκη επικοινωνίας με «τα Άνω». Επίκεντρο της ιερής μυσταγωγίας η στιγμή στη Λειτουργία με τον άρτο και τον οίνο να μεταβάλλονται  σε «σώμα και αίμα  Xριστού», προκειμένου μέσω της Θείας Κοινωνίας οι πιστοί να συνδέονται με το μεταφυσικό στοιχείο «εις άφεσιν αμαρτιών και ζωήν αιώνιον». Για 49 χρόνια η εκκλησία – θαύμα κτηρίου γοτθικής αρχιτεκτονικής – ορθώνεται μόνη και περήφανη, χωρίς να λυγίσει έως και σήμερα.

Η γεωγραφική θέση της Λύσης, µεταξύ των αστικών κέντρων της Λευκωσίας, της Λάρνακας και της Αµµοχώστου, το καλό συγκοινωνιακό δίκτυο, η ανάπτυξη της βιοµηχανίας και οι προσοδοφόρες γεωργικές και κτηνοτροφικές αξιοποιήσεις της τοπικής γης, συνέβαλαν στη ραγδαία οικονοµική και πληθυσµιακή της ανάπτυξη. Ανθρωποκεντρικός επίσης ο χαρακτήρας της, όπως και προοδευτικός, ακριβώς όπως και η Αθηένου, από όπου κατάγομαι, γειτονική κι αυτή της Λύσης. Και είμαι βέβαιη, πως όταν ο Δήμαρχος Λύσης επισκέπτεται την Αθηένου, νιώθει ωσάν να βρίσκεται στο δικό του τόπο.

Ο Δήμος Λύσης είναι ο τρίτος μεγαλύτερος προσφυγικός Δήμος της Κύπρου μετά την Αμμόχωστο και τη Μόρφου με πληθυσμό που ξεπερνά τις εννέα χιλιάδες. Πριν από το 1974 διέθετε πολλές υπηρεσίες, καθώς και ένα επιβλητικό για την εποχή νοσοκομείο για την κάλυψη των ιατροφαρμακευτικών αναγκών, την περίθαλψη και φροντίδα ασθενών. Κτισμένο από το 1935, ως γνήσιο αποτέλεσμα της εθελοντικής εργασίας των κατοίκων της. Επιπλέον, η Λύση φιλοξενούσε διάφορες κυβερνητικές υπηρεσίες, εκπαιδευτικά ιδρύματα, συνεργατική τράπεζα, κέντρα αναψυχής, αθλητικούς συλλόγους και σωματεία.

Η Λύση πάντα διακρινόταν στον αθλητισμό με την παρουσία γνωστών ποδοσφαιρικών σωματείων.  Πολιτιστικά δε, η Λύση προσέφερε και εξακολουθεί να προσφέρει πολλά. Από το 1918 τα σωματεία ανέβαζαν επί σκηνής έργα και συντηρούσαν καλλιτεχνικά και χορευτικά συγκροτήματα. Το συγκρότημα ΣΥΚΑΛΥ, διατηρείται ακόμα και σήμερα στην προσφυγιά, όπου συνεχίζει τη δράση του. Στην ποίηση, έχει να επιδείξει αρκετούς ποιητές µε κορυφαίο τον ποιητή Παύλο Λιασίδη, ο οποίος έγραφε στην κυπριακή διάλεκτο. Επίσης, ο µουσικοσυνθέτης και πρωτοψάλτης Γιάγκος Σουρουλλάς διατηρούσε από το 1918 βυζαντινή χορωδία, κάτι πολύ σπάνιο για την εποχή. Η χορωδία αυτή διατηρείται µέχρι σήµερα.

Η τοπική κοινωνία της Λύσης έχοντας βαθείς κοινοτικούς δεσμούς, διακρίνεται για την ουσιαστική  θρησκευτική της πίστη. Πέρα από την εκκλησία που είναι αφιερωµένη στην Παναγία, υπάρχουν αρκετά εξωκλήσια στην περιοχή, µε γνωστότερο εκείνο του Αγίου Ευφηµιανού. Το εξωκλήσι ήταν διακοσµηµένο µε τοιχογραφίες που χρονολογούνται προς το τέλος του 12ου αιώνα. Το 1985 Τούρκοι αρχαιοκάπηλοι τις αποκόλλησαν και τις µετέφεραν στη Γερµανία για πώληση. Αγοράστηκαν από το ίδρυµα Ντε Μενίλ στο Τέξας. Αποκαταστάθηκαν – συντηρήθηκαν στο Λονδίνο και µεταφέρθηκαν στο Ίδρυµα Ντε Μενίλ, όπου εκτίθεντο σε εκκλησάκι που κτίστηκε στις ίδιες διαστάσεις µε αυτό που βρίσκεται στην κατεχόµενη Λύση.  Άλλα εξωκλήσια που καταδεικνύουν την έντονη και ουσιαστική θρησκευτικότητα στη Λύση, είναι εκείνα του Αγίου Συνεσίου, του Αγίου Μάµαντος, του Αγίου Γεωργίου, κ.ά.

Σήμερα, οι 8.500 και πλέον Λυσιώτες, ζουν προσωρινά στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου. Η ύπαρξη και η λειτουργία του Δήµου Λύσης στις ελεύθερες περιοχές όπου εδρεύει προσωρινά έχει σαφώς εθνικό και πολιτισμικό χαρακτήρα. Η δραστηριότητά  του επικεντρώνεται στο να διατηρηθεί άσβεστη η µνήµη της Λύσης στη σκέψη κάθε Λυσιώτη και όχι μόνο.

Για 49 χρόνια, οι τραγικές συνέπειες της συνεχιζόμενης τουρκικής κατοχής παραμένουν αναλλοίωτες: Οι πρόσφυγες, οι αγνοούμενοι, οι εγκλωβισμένοι, η παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και των θεμελιωδών ελευθεριών του κυπριακού λαού εν γένει, αποτελούν τα αδιάσειστα τεκμήρια της συνεχιζόμενης διεθνούς παρανομίας  εις βάρος της Κύπρου.

Η ιστορική μας ευθύνη δεν είναι τίποτα άλλο από το να αποκαταστήσουμε την ιστορική συνέχεια στον τόπο μας και με αυτό τον τρόπο να διασφαλίσουμε το μέλλον του Κυπριακού Ελληνισμού σε αυτό το νησί, όπως διαμορφώθηκε, εμπεδώθηκε και παρέμεινε έτσι για χιλιάδες χρόνια, κληροδοτώντας από γενιά σε γενιά τις αρχές και αξίες των προγόνων μας, ώστε να αναπνέουμε αέρα ελευθερίας.

Από την πρώτη ημέρα που ανέλαβε τα καθήκοντά του, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας Νίκος Χριστοδουλίδης, επισήμανε ότι ο μόνος δρόμος που υπάρχει για εμάς, είναι ο δρόμος της προόδου, της συνεργασίας και της ειρήνης, ο δρόμος της εντατικοποίησης κάθε προσπάθειας για σπάσιμο του αδιεξόδου και για επανέναρξη των συνομιλιών το συντομότερο δυνατόν, για την επίτευξη της πολυπόθητης απελευθέρωσης, της επιδιωκόμενης λύσης, της επανένωσης του τόπου μας. Γι’ αυτό, εξάλλου, ξεκίνησε μια μεγάλη διπλωματική προσπάθεια, με στόχο το αμοιβαίο όφελος για όλους τους εμπλεκόμενους.

Ο Πρόεδρος Χριστοδουλίδης εργάζεται για να πετύχει εκείνες τις εξελίξεις που θα μετατρέπουν τους Ευρωπαίους πολίτες της Κύπρου σε πολίτες πρώτης κατηγορίας και όχι δεύτερης, όπως είναι σήμερα, εφόσον τόσα χρόνια μετά εξακολουθούμε να στερούμαστε βασικών ανθρωπίνων δικαιωμάτων και βασικών ελευθεριών στην ίδια μας την πατρίδα.

Καθοριστικής σημασίας για την προσπάθεια και την προοπτική επανέναρξης των συνομιλιών με απώτερο στόχο την κινητοποίηση του κυπριακού, θεωρείται η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών σε δέκα περίπου ημέρες, όπως και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο τον ερχόμενο Οκτώβριο.

Οι προσπάθειες για λύση στη βάση των σχετικών ψηφισμάτων των Ηνωμένων Εθνών, συμβατή με τις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Κοινοτικού Κεκτημένου είναι εντατικές και μεθοδικές. Επιζητούμε μια λύση λειτουργική και βιώσιμη, που επιτέλους θα καθιστά την Κύπρο ένα κανονικό και λειτουργικό κράτος. Ένα κράτος που να επιτρέπει σε όλους τους νόμιμους πολίτες του να ζουν σε συνθήκες ευημερίας, ασφάλειας, αμοιβαίου σεβασμού και εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων για όλους, χωρίς εξαιρέσεις.

Αγαπητοί συμπατριώτες και συμπατριώτισσες.

Επιτρέψετέ μου, σε αυτό το σημείο, να συγχαρώ το Δήμο της Λύσης που συνεχίζει τη δημιουργική, γόνιμη και αγωνιστική του δράση, επιτυγχάνοντας μέσα από πρωτοβουλίες και συνεργασίες να ενώνει τον θαυμάσιο κόσμο της Λύσης και να διατηρεί άσβεστο τον πόθο της επιστροφής στα πατρογονικά εδάφη. Συγχαίρω τον ίδιο τον Δήμαρχο Λύσης, κ. Ανδρέα Καουρή, ο οποίος πριν ακόμη από την ανάληψη των καθηκόντων του το 2017, με την αστείρευτη πίστη και δύναμή του δημιουργεί τις προϋποθέσεις, το πρόβλημα της Κύπρου να γίνεται ευρύτερα γνωστό. 

Με το φίλο Ανδρέα, συνεργαστήκαμε παλαιότερα και από την πρότερη θέση μου ως Λειτουργός στο Πανεπιστήμιο Κύπρου και ως δημοσιογράφος. Με το ήθος, την ευπρέπεια, την ευγένεια του χαρακτήρα του, την διεκδικητικότητα, τη βαθιά προσήλωση στο καθήκον και την αποστολή του μέσα στις δύσκολες συνθήκες του ξεριζωμού και της προσφυγιάς, αφήνει το δικό του στίγμα ανθρώπου και Δημάρχου στην ιστορία του προσφυγικού Δήμου της Λύσης.

Εκ μέρους τη Κυβέρνησης επιτρέψετέ μου να ευχαριστήσω τις αντιπροσωπείες των αδελφοποιημένων με τη Λύση: Δήμων Κιλκίς, Αυδήρων και Λήμνου που με τη σημερινή τους παρουσία ενισχύουν περαιτέρω τους ιερούς και ακατάλυτους δεσμούς μας και στέλνουν το μήνυμα ότι Ελλάδα και Κύπρος, είμαστε μαζί στον αγώνα που διεξάγουμε υπέρ της προάσπισης της ελευθερίας και της εδαφικής μας ακεραιότητας, υπέρ των δικαιωμάτων του λαού μας, υπέρ της δικαίωσης των αγώνων και των θυσιών όσων έγραψαν με ανεξίτηλα γράμματα το όνομά τους στο Πάνθεον των Αθανάτων μας.

Μόλις πρόσφατα, Δήμος Κιλκίς και Δήμος Λύσης τίμησαν τον ήρωα της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου. Αυτό το τιμητικό αφιέρωμα στον ‘Ζήδρο’ της Κύπρου δεν ήταν καθόλου τυχαίο. Ο Υπαρχηγός της ΕΟΚΑ είναι σύμβολο για όλο τον Ελληνισμό. Παράδειγμα ανδρείας εις το πάνθεον των ηρώων, αφού η τόλμη και η γενναιότητα που επέδειξε κατά τη διάρκεια του επικού Αγώνα, πολεμώντας με τους συναγωνιστές του κατά  των Βρετανών αποικιοκρατών, αναμφίβολα τον κατατάσσουν ανάμεσα στους αθάνατους.

Με αφορμή της παρουσίας εδώ και του Δήμου Κιλκίς, επιτρέψετέ μου να αναφερθώ επιγραμματικά στον μεγάλο ήρωα της ΕΟΚΑ που πέρασε από τη δική τους περιοχή. Τον Τομεάρχη της Κερύνειας, τον Κυριάκο Μάτση, ο οποίος ήταν φοιτητής της Γεωπονικής Σχολής, ένας από τους πρώτους Κύπριους απόφοιτους του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και ο μοναδικός με πτυχίο πανεπιστημίου από τους πεσόντες της ΕΟΚΑ. Γύρισε όλη τη γη της Μακεδονίας, τους παραμεθόριους νομούς, από την Καστοριά μέχρι τη Δράμα, μιλώντας και εμψυχώνοντας τους κατοίκους των ακριτικών περιοχών, αλλά και τους άνδρες των στρατιωτικών μονάδων. Οι σπουδές του Μάτση στη Θεσσαλονίκη τον συνέδεσαν στενά με τον Γρηγόρη Αυξεντίου, ο οποίος υπηρετούσε ως ανθυπολοχαγός στη Μακεδονία για κάποια χρόνια την ίδια περίοδο. Αργότερα ο Μάτσης συνδέθηκε και με τους Λυσιώτες ένεκα αυτής της σχέσης του με τον Γρηγόρη Αυξεντίου.

Η Ελλάδα για τον Αυξεντίου και τον Μάτση ήταν η μεγάλη τους αγάπη. Το ίδιο και ο πόθος τους για απελευθέρωση της Κύπρου από τον αποικιακό ζυγό. Γι’ αυτό και οι δυο τους βρέθηκαν να περπατούν και να αγωνίζονται στον ίδιο δρόμο. Προδόθηκαν, αλλά δεν παραδόθηκαν. Αποφάσισαν να κοιτάξουν κατάματα το θάνατο, συνειδητά και πατριωτικά. Θυσιάστηκαν στο βωμό της Ελευθερίας. Τα κορμιά τους έγιναν ολοκαύτωμα, μα η τιμημένη, λεβέντικη μορφή τους, παραμένει σύμβολο ιερό, σύμβολο δόξας.

Οκτώ άλλα παλληκάρια της Λύσης έδωσαν τη ζωή τους για την πατρίδα κατά τη διάρκεια του Απελευθερωτικού Αγώνα της ΕΟΚΑ 1955-59. Η ηρωοτόκος Λύση πλήρωσε το δικό της μεγάλο τίμημα και κατά την Τούρκικη Εισβολή το μαύρο καλοκαίρι του 1974. Τραγικός απολογισμός: Επτά ήρωες του πολέμου, έξι εξακολουθούν να αγνοούνται, ενώ άλλοι έντεκα δολοφονήθηκαν εν ψυχρώ από τους Τούρκους.

Σήμερα τιμούμε την «Ημέρα Μνήμης για τη Λύση» και μαζί με αυτό αποδίδουμε τον ελάχιστο οφειλόμενο φόρο τιμής σε όλους του ήρωες της Κύπρου.

Εσείς οι Λυσιώτες εξακολουθείτε να δίνετε το δικό σας αγώνα για να κρατηθεί η μνήμη ζωντανή και κατ’ επέκταση εκφράζετε την επιθυμία για επιστροφή σε μια ελεύθερη Λύση, σε μια ελεύθερη πατρίδα. Είναι προσδοκία όλων μας, η αγία εκείνη ημέρα που θα ξαναζωντανέψει η κωμόπολη και να γευτεί τη χαρά της δημιουργίας των κατοίκων της.

Συγχαίρω ξανά το Δήμο Λύσης καθώς φροντίζει να έχει πάντα ψηλά στις προτεραιότητές του τη διατήρηση της μνήμης. Είμαστε περήφανοι για την ιστορία και την πολιτιστική κληρονομιά που ανήκουν στους κατοίκους της Λύσης και δημιουργούν εκδηλώσεις, όπως η σημερινή, αλλά και διάφορα άλλα προγράμματα για να διατηρήσουν άθικτη αυτή την πλούσια από κάθε άποψης κληρονομιά.

Μέσα από τη συνεργασία, την παιδεία και την προώθηση του πολιτισμού, οι Λυσιώτες συνεχίζουν απτόητοι να ενισχύουν τον δεσμό με το παρελθόν, διασφαλίζοντας ταυτόχρονα αυτό το παρελθόν να το κοινωνούν και στους νέους  για ένα ελπιδοφόρο αύριο. Με αγάπη και σεβασμό προχωρούν ως παντοτινοί φύλακες της ιστορίας μας και αποτελούν πηγή έμπνευσης για τις επόμενες γενιές.

Πάντα θα είμαστε δίπλα στη Λύση και τους Λυσιώτες.

Σας ευχαριστώ και εύχομαι κάθε καλό σε όλους.

(ΡΜ/ΑΦ/ΕΧΡ)