Ανακοινωθέντα

Με δέος, αισθήματα συγκίνησης, εθνικής υπερηφάνειας, τιμής και συναισθανόμενοι το χρέος μας, πενήντα χρόνια μετά από το μαύρο καλοκαίρι του 1974, στεκόμαστε σήμερα μπροστά από μέρος των λειψάνων 15 εκ των 24 ηρώων μας, των γενναίων παλληκαριών του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού (286ΜΤΠ), που χάθηκαν μετά από τα όσα τραγικά συνέβησαν κατά τη δεύτερη φάση της εισβολής, επί του υψώματος Λαπάτσα βορείως της Σκυλλούρας.  

Βρισκόμαστε σήμερα εδώ, για να γράψουμε έναν επίλογο που έχει διττό ρόλο. Αφενός για να τιμήσουμε με τις πρέπουσες τιμές τον ηρωισμό, τη μαχητικότητα και τη θυσία των πεσόντων του 286ΜΤΠ, των παλληκαριών μας που βρέθηκαν στην πρώτη γραμμή του πυρός με τους βάρβαρους εισβολείς, και αφετέρου μας εναποθέτει το τεράστιο χρέος να μη λησμονήσουμε ποτέ τη θυσία τους, συνεχίζοντας τον αγώνα, που ως πολιτεία οφείλουμε στις οικογένειες των αγνοουμένων μας.

Η ιστορία και τα γεγονότα αποκαλύπτουν την τραγωδία, τις φρικαλεότητες και τον βαρύ φόρο αίματος, που πλήρωσε το 286ΜΤΠ το μαύρο καλοκαίρι του 1974.

Οι άνδρες του 286ΜΤΠ μπήκαν στη μάχη από την πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής. Στις 20 Ιουλίου έλαβαν οδηγίες να μεταβούν στην Κερύνεια, για να ανακόψουν την προέλαση των Τούρκων εισβολέων. Έξω από τον Κοντεμένο, το 286ΜΤΠ δέχεται σφοδρή επίθεση από την τουρκική αεροπορία, με αποτέλεσμα να καταγράψει τους πρώτους νεκρούς και τραυματίες.   

Το Τάγμα ανασυγκροτήθηκε στη Μύρτου και άμεσα ενεπλάκη στις επιχειρήσεις της Εθνικής Φρουράς στον Καραβά. Μετά την εκεχειρία, το Τάγμα στρατοπεδεύει στα Λατσιά και παραμένει σε επιφυλακή. Στις 3 Αυγούστου δίδεται οδηγία για νέα αποστολή στην περιοχή του Αγίου Ερμολάου. Ο πρώτος λόχος του Τάγματος ακροβολίστηκε στα υψώματα του Αγίου Ερμολάου, εν αναμονή οδηγιών.

Ανήμερα της δεύτερης φάσης της εισβολής, στις 14 Αυγούστου, οι άνδρες του 286ΜΤΠ δίδουν μια μάχη ηρωική δίχως αύριο. Μια μάχη για να κρατηθούν τα υψώματα του Αγίου Ερμολάου, μιας στρατιωτικά στρατηγικής σημασίας περιοχής, σημαντικής για το μέλλον του πολέμου. Ούτε ο ηρωισμός ούτε η αυτοθυσία των παλληκαριών μας ήταν αρκετά να νικήσουν έναν αγώνα άνισο, μια μάχη με πενιχρά μέσα, απέναντι στους πάνοπλους και υπεράριθμους Τούρκους στρατιώτες, που είχαν και την υποστήριξη της τουρκικής αεροπορίας, η οποία βομβάρδιζε ανελέητα τις θέσεις τους.

Η φράση ούτε βήμα πίσω, εφαρμόζεται από τους ηρωικούς στρατιώτες του 1^ου λόχου του 286ΜΤΠ. Λιγοστοί σε αριθμό, μα γίγαντες στην ψυχή, με παλληκαρήσιο ανάστημα, παρέμειναν στα πεδία των μαχών, πολεμώντας τους εισβολείς με αυταπάρνηση. Αφού ανασυντάσσονται στις 15 Αυγούστου, επανέρχονται στις θέσεις τους και συνεχίζουν να δίνουν τον αγώνα. Με τη συνδρομή και των εφέδρων του Τάγματος, 35 με 40 άνδρες συνολικά, δίνουν μια από τις πιο γενναίες μάχες, που έχει να επιδείξει η Εθνική Φρουρά το 1974. Με πενιχρά μέσα, ένας λόχος και λιγοστοί έφεδροι, τα βάζουν με μερικές εκατοντάδες Τούρκους εισβολείς, με μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης και υποστήριξη της τουρκικής πολεμικής αεροπορίας.  

Η απαγκίστρωση ήταν πια η μόνη αντικειμενική επιλογή. Η απόφαση για τη διαδρομή που θα ακολουθηθεί λαμβάνεται εν αγνοία των στρατιωτών του πρώτου Λόχου για το τι συμβαίνει στα υπόλοιπα πεδία των μαχών. Οι ηρωικοί άνδρες δεν γνωρίζουν ότι, παρά το γεγονός ότι οι ίδιοι παρέμειναν στις θέσεις τους μέχρις εσχάτων, οι γραμμές άμυνας της Εθνικής Φρουράς είχαν σπάσει και συνεπώς οι ίδιοι ήταν ήδη περικυκλωμένοι από τα τουρκικά στρατεύματα.

Τα 24 μέλη της ομάδας καταφθάνουν στα υψώματα της Σκυλλούρας. Εκεί τους εντοπίζει η τουρκική αεροπορία, η οποία εξαπολύει ανηλεείς επιθέσεις. Τα παλληκάρια του 286ΜΤΠ έδωσαν τη μάχη της τιμής και της αξιοπρέπειας με σχεδόν ανύπαρκτα πολεμοφόδια, αφού προηγήθηκαν οι μεγάλες μάχες χωρίς να έχουν ανεφοδιασμό, εξαντλημένοι και εξουθενωμένοι τόσο από τις μάχες όσο και από την πεζοπορία.

Σε εκείνα τα υψώματα τα παλληκάρια του 286ΜΤΠ περνούν για πάντα στο Πάνθεον των Αθανάτων, στην αιωνιότητα της κυπριακής ιστορίας. Εκεί γράφουν με χρυσά γράμματα τα ονόματά τους στις μαύρες σελίδες του 1974.

Χρειάστηκε να περάσουν 36 χρόνια για να ταυτοποιηθούν τα οστά 20 εκ των 24 ανδρών της ομάδας. Η τύχη των άλλων τεσσάρων γενναίων παλληκαριών παραμένει ανεξακρίβωτη μέχρι και σήμερα. Οι 20 ήρωες του 286ΜΤΠ τάφηκαν με τις πρέπουσες τιμές. Οι έρευνες για την τύχη των υπολοίπων τεσσάρων γενναίων παλληκαριών συνεχίζονται  μέχρι σήμερα.

Από τις αναλύσεις που ακολούθησαν διαπιστώθηκε ότι τα μικρά οστά που εντοπίστηκαν ανήκουν στους 16 από τους 20 ήρωες που είχαν ήδη ταυτοποιηθεί.

Οι 16 ήρωες μας είναι οι:

Στρατιώτες:

1.         Αγαθοκλέους Ηρακλής του Χριστοφή από τον Άγιο Τύχωνα

2.         Θεοδούλου Θεόδουλος του Γεωργίου από το Παλαίκυθρο

3.         Ιωάννου Μάριος του Γεωργίου από την Κακοπετριά

4.         Ιωνά Παράσχος του Χρίστου από τη Νήσου

5.         Καταλάνος Κώστας του Χριστοφόρου από τον Άγιο Επιφάνιο

6.         Κυπριανού Μιχάλης του Χριστοφή από τη Γεροσκήπου

7.         Μιχαήλ Μιχαλάκης του Γεωργίου από το Στρόβολο

8.         Μιχαήλ Μιχαλάκης του Χριστοδούλου από την Πεντάγεια

9.         Νεάρχου Κυριάκος του Χρίστου από τον Άγιο Δημητριανό

10.       Παναγή Παναγιώτης του Νεοκλέους από το Μαραθόβουνο

11.       Πιττή Μάρκος του Ανδρέα από το Δάλι

12.       Δόκιμος Ανθυπολοχαγός Παπαδόπουλος Κωνσταντίνος του Χαράλαμπου από τη Λευκωσία

13.       Λοχίας Παπαϊωάννου Αντώνιος του Σάββα από τη Λευκωσία

14.       Δεκανέας Δημητρίου Γεώργιος του Πέτρου από την Ξυλοτύμπου

15.       Δεκανέας Τσαγγάρη Ιωάννης του Μιχαήλ από τις Δύμες

16.       Στρατιώτης Στυλιανού Σάββα του Ελευθέριου από το Καϊμακλί.

Η οικογένεια του στρατιώτη Στυλιανού Σάββα για λόγους υγεία θα προχωρήσει σε ενταφιασμό των πρόσθετων ταυτοποιηθέντων οστών σε μεταγενέστερο στάδιο.

Οι άλλοι τέσσερις ήρωες μας, των οποίων τα οστά τους ταυτοποιήθηκαν μόνο στην πρώτη φάση είναι οι:

1.         Λοχίας Ψάλτης Γιαννάκης Μιχαήλ

2.         Στρατιώτης Φαντάρος Χαράλαμπος Σάββα

3.         Στρατιώτης Ψύλλου Κυριάκος Πέτρου

4.         Στρατιώτης Μούσουλος Σταύρος Ιωάννη

Η αναδάσωση των υψωμάτων από το κατοχικό καθεστώς και η πιθανή μετακίνηση οστών γίνονται αιτία να εντοπιστούν λίγα μόνο οστά των 20 ηρώων μας στην περιοχή Σκυλλούρας (ύψωμα Λαπάτσα), ενώ για τους άλλους τέσσερις ήρωές μας κανένα οστό δεν ταυτοποιείται ανάμεσα στα ανευρεθέντα.

Εξακολουθεί να αγνοείται η τύχη τεσσάρων ανδρών του 286ΜΤΠ: του Ανθυπολοχαγού Ιωσήφ Σεργίδη, του Λοχία Κώστα Γαβριήλ, του Στρατιώτη Μάριου Νικολάου και του Δεκανέα Σωκράτη Σωκράτους.

Οι ήρωες του 286ΜΤΠ αγωνίστηκαν με σθένος, δύναμη ψυχής και αποφασιστικότητα. Δεν λιποψύχησαν μπροστά στον επικείμενο κίνδυνο και όρθωσαν το ανάστημά τους με αρετή και τόλμη απέναντι στον εχθρό, θυσιάζοντας ό,τι πιο πολύτιμο, την ίδια τους τη ζωή, για την ελευθερία της πατρίδας μας.

Η αρετή και η τόλμη τους, η προσφορά και η θυσία τους αποτελούν παράδειγμα και φάρο της κάθε μας προσπάθειας. Αποτελούν παράδειγμα των πλούσιων αποθεμάτων φιλοπατρίας, ηρωισμού και ανιδιοτελούς αγάπης για την πατρίδα και την ελευθερία που διαθέτει η χώρα μας. Οι μεγάλες ηθικές και πνευματικές τους αντοχές αποδεικνύουν την αφοσίωση τους στα ιδανικά της ελευθερίας και της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, στα οποία αφιέρωσαν τις ζωές τους. Η υπερηφάνεια μας για αυτούς τους ανθρώπους, που προσωποποίησαν την αρετή μισό αιώνα μετά, είναι ακόμη πιο έντονη.

Νιώθουμε υπερήφανοι για την κληρονομιά που μας άφησαν. Γιατί τα παλληκάρια μας έδωσαν τη ζωή τους για την ελευθερία μας και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας. Η Κυπριακή Δημοκρατία οφείλει σε αυτούς τους ήρωες την ύπαρξή της και εμείς την αξιοπρέπειά μας ως ελεύθεροι άνθρωποι.

Η σημερινή τελετή αποτελεί το ελάχιστο καθήκον όλων εμάς απέναντι στους ήρωες  της ελευθερίας της πατρίδας μας, που βρίσκονταν στην πρώτη γραμμή, εκτεθειμένοι στις τουρκικές δυνάμεις, πληρώνοντας βαρύτατο φόρο αίματος, αλλά και στις οικογένειες τους. Στα ηρωικά παλληκάρια, που με αξιοζήλευτο θάρρος, γενναιότητα, δύναμη ψυχής και τόλμη, στάθηκαν αγέρωχοι και αντιστάθηκαν στην επίθεση και την επιβουλή της τουρκικής στρατιάς. Στους ήρωες μας, στους ανδρειωμένους, που «ποτέ από το χρέος μη κινούντες», αγωνίστηκαν μέχρι τέλους και έπεσαν ηρωικώς μαχόμενοι για την υπεράσπιση της πατρίδας μας, για να διαφυλάξουν τις αξίες και την ελευθερία της χώρας μας.

Πενήντα χρόνια μετά στεκόμαστε μπροστά τους με δέος και δίνουμε την υπόσχεση, πρώτον ότι η μνήμη τους θα μείνει άσβεστη και δεύτερον πως θα παλέψουμε, θα πολεμήσουμε και θα εργαστούμε με όλες μας τις δυνάμεις μέχρι την ημέρα που η θυσία τους θα δικαιωθεί.

Ταυτόχρονα, ως πολιτεία δεσμευόμαστε πως οι προσπάθειες μας θα είναι συνεχείς για την εξακρίβωση της τύχης, όχι μόνο των τεσσάρων αγνοουμένων μας από την ηρωική ομάδα της Σκυλλούρας του 286ΜΤΠ, αλλά και όλων των υπόλοιπων αγνοουμένων μας, μια πληγή που παραμένει ανοικτή εδώ και μισό αιώνα, προκαλώντας αβάσταχτο πόνο σε εκατοντάδες οικογένειες.

Σε λίγο, η μαρτυρική γη της Κύπρου θα ανοίξει για μια ακόμη φορά τα σπλάχνα της για να υποδεχτεί τα οστά των δεκαπέντε ηρώων μας. Μετά από χρόνια ταλαιπωρίας, οι ψυχές των ηρωικώς πεσόντων ανδρών του 286ΜΤΠ θα μπορούν να πετάξουν ελεύθερες. Οι συμπολεμιστές, οι οικογένειες των ανδρών του Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού και οι οικογένειες των 15 ηρώων μας δικαιούνται να είναι περήφανοι για τη λεβεντιά τους. Παράλληλα, ο κυπριακός λαός καλείται να αντλήσει μαθήματα και να καταστήσει τη θυσία τους ως φάρο και οδηγό για τις νέες γενιές και τους αγώνες που θα συνεχίσει να δίδει μέχρι την απελευθέρωση του τόπου μας.

Επιτρέψτε μου σε αυτό το σημείο να απευθυνθώ στα μέλη του Συνδέσμου του 286ΜΤΠ και να εκφράσω τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες και την ευγνωμοσύνη μου ως πολίτης της Κυπριακής Δημοκρατίας που στο κάλεσμα της πατρίδας θέσατε στη διάθεσή της ό,τι πιο πολύτιμο έχετε. Η προσφορά σας στον τόπο και η συνεχής δράση σας μέχρι σήμερα δεν μας κάνει μόνο υπερήφανους, αλλά δημιουργεί επίσης μια μεγάλη ευθύνη έναντι της Ιστορίας μας αλλά και χρέος προς τις μελλοντικές γενιές, στις οποίες έχουμε το καθήκον να μεταφέρουμε τον τεράστιο αντίκτυπο της προσφοράς σας.

Αντλούμε από το παράδειγμά σας και συνεχίζουμε τον αγώνα με άλλα μέσα, με την ίδια αποφασιστικότητα και επιμονή, για την επίτευξη του κοινού μας στόχου. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας κ. Νίκος Χριστοδουλίδης καταβάλλει κάθε δυνατή προσπάθεια για την καλύτερη διαχείριση του θέματος των αγνοουμένων μας. Ανεξαρτήτως των δυσκολιών και των προβλημάτων, συνεχίζουμε τον αγώνα για διακρίβωση της τύχης και του τελευταίου αγνοούμενού μας και τον εντοπισμό των πεσόντων μας. Αποτελεί δέσμευση, υποχρέωση και καθήκον μας απέναντι στους ήρωες μας και σε εσάς, τους συγγενείς των ηρώων μας.

Αυτό είναι το χρέος που φέρουμε σήμερα. Έναντι της προσφοράς των ηρώων μας και ως ελάχιστη έκφραση της ευγνωμοσύνης μας προς τη θυσία τους, αλλά και δέσμευση μας να διατηρήσουμε άσβεστη τη μνήμη των ηρώων μας, που έμειναν πιστοί στον όρκο: «Ού καταισχυνώ τα όπλα τα ιερά, ουδ’ εγκαταλείψω τον παραστάτην, ότω αν στοιχήσω, αμυνώ δε και υπέρ ιερών και οσίων και μόνος και μετά πολλών, και την πατρίδα ουκ ελάττω παραδώσω».

Αιωνία η μνήμη τους και ελαφρύ και τιμημένο το χώμα που θα σκεπάσει και αυτά τα οστά των ηρώων μας.

(ΡΜ/ΜΣ)