Ανακοινωθέντα

Με δέος και απέραντο  σεβασμό προς τις μορφές των ηρώων της κοινότητας των Λαγουδερών, συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, στην εκκλησία της Παναγίας του Άρακα, για να αποτιμήσουμε το μεγαλείο της θυσίας και της προσφοράς τους προς τη δοκιμαζόμενη ακόμα πατρίδα μας. Και, ταυτόχρονα, να πάρουμε τα αναγκαία διδάγματα για τη συνέχιση και καταξίωση ενός αγώνα που  δεν έχει ακόμα δικαιωθεί.

Η Ιστορία δεν είναι μόνο για να καταγράφει τα γεγονότα, αλλά και για να είναι οδηγός και σύμβουλός μας για το μέλλον. Γι’ αυτό και αποτελεί επιτακτικό μας χρέος η απόδοση της δέουσας τιμής προς τους επώνυμους και ανώνυμους πρωταγωνιστές των μεγάλων αγωνιστικών στιγμών της Ιστορίας μας. Ελέχθη, και είναι ορθό, πως οι εθνικές εκκρεμότητες, τα ανοικτά εθνικά προβλήματα, επιβάλλουν την αναδρομή στο παρελθόν ως ενέργεια αγωνιστικής αφύπνισης, ως βήμα εθνικής ανάτασης και ως έμπνευση για τις διαχρονικά άφθορες αξίες της ελευθερίας, της δικαιοσύνης και της αξιοπρέπειας του  ανθρώπου.

Βέβαια, δεν είναι καθόλου εύκολο να αποτυπώνει κανείς σε μια ομιλία, περιορισμένου, μάλιστα, χρόνου, το μέγεθος του αγωνιστικού αναστήματος ενός ήρωα. Θα πρέπει, πέραν των άλλων όλων, να παραπέμψει χρονικά και στα δεδομένα της εποχής, επισημαίνοντας τρωτά και αδυναμίες, λάθη και παραλείψεις, όπως, δυστυχώς, και τις επιπτώσεις πράξεων προδοσίας που σημάδεψαν ανεξίτηλα την πορεία μας μέσα στον χρόνο.

Οι τρεις ήρωες που μνημονεύουμε σήμερα, ο Φειδίας Συμεωνίδης, ο Παναγιώτης Χατζηπαναγιώτου και ο Τρύφωνας Τρύφωνος, υπήρξαν γέννημα – θρέμμα  αυτού του χωριού, των Λαγουδερών της Πιτσιλιάς, Έδρασαν σε διαφορετική χρονική περίοδο, δίδοντας ο καθένας τη δική του προσωπική μάχη. Αποτίνουμε φόρο τιμής και εκφράζουμε τον απόλυτο σεβασμό μας στον αγώνα και τη θυσία του καθενός αντίστοιχα.

Μαζί, σήμερα, αναπέμπουμε δέηση στον Ύψιστο για τη διακρίβωση της τύχης του αγνοούμενου της κοινότητας Ανδρέα Ιωάννου που πρόσφερε και αυτός τα μέγιστα για την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας της πατρίδας μας το 1974.

Ο Φειδίας Συμεωνίδης γεννήθηκε στα Λαγουδερά της Πιτσιλιάς το 1931. Γονείς του ο Μιχάλης και η Ελένη. Αποφοίτησε από το Δημοτικό Σχολείο του χωριού του και στη συνέχεια από την Απεήτειο Σχολή Αγρού.  Στη συνέχεια εργάστηκε ως υπάλληλος σε επιχείρηση στη Λευκωσία. Η σύνοψη της ζωής του, θα αποτελεί για πάντα πολύτιμη εθνική κιβωτό. Πρότυπο ανδρείας, ανιδιοτελούς προσφοράς, ηρωισμού και αυτοθυσίας.

Εντάσσεται από τους πρώτους στις τάξεις της ΕΟΚΑ και μετέχει ενεργά στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα. Για τη δράση του συλλαμβάνεται και φυλακίζεται στα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς ύστερα από την προδοσία. Στις 13 Σεπτεμβρίου του 1956 συμμετέχει σε απόδραση μαζί με άλλους έξι συναγωνιστές του, τον Κυριάκο Μάτση, τον Ευαγόρα Παπαχριστοφόρου, τον Μάκη Γιωργάλλα, τον Παναγιώτη Αριστείδου, τον Τεύκρο Λοΐζου και τον Γιαννάκη Επαμεινώνδα. Κατευθύνονται στα Λαγουδερά όπου είχε την έδρα της η ομάδα του Γρηγόρη Αυξεντίου. Μαζί με τον συναγωνιστή του Χαράλαμπο Μπαταριά και τον αδελφό του Γιάννη Συμεωνίδη, οργανώνουν ενέδρα εναντίον των Άγγλων αποικιοκρατών τη νύκτα της 2^ας προς την 3^η Νοεμβρίου του 1956. Αργότερα με τους αγωνιστές  Αυγουστή Ευσταθίου και Ανδρέα Στυλιανού ενώνεται με τον Γρηγόρη Αυξεντίου. Μετά από δραματική καταδίωξη, ύστερα από προδοσία, φτάνουν στον Μαχαιρά όπου γράφεται μια από τις λαμπρότερες σελίδες ηρωισμού και αυτοθυσίας της ελληνικής ιστορίας με τον μαρτυρικό θάνατο του Σταυραετού του Μαχαιρά.

Ο Φειδίας Συμεωνίδης συλλαμβάνεται, υποβάλλεται σε φρικτά βασανιστήρια και καταδικάζεται σε ισόβια δεσμά. Παρά το ότι τα βασανιστήρια κλόνισαν σοβαρά την υγεία του, το 1963-64 παίρνει μέρος στην αντίσταση του νόμιμου κράτους κατά της τουρκοανταρσίας. Ανιδιοτελής και μεγαλόθυμος απέφυγε να εξαργυρώσει τη μεγάλη του προσφορά προς την πατρίδα. Η μεγάλη μορφή του Φειδία Συμεωνίδη φεύγει από τη ζωή ύστερα από τον κλονισμό της υγείας του την 1^η Μαΐου του 1975.

Λιγότερο από μια δεκαετία αργότερα, ο δεύτερος των μνημονευομένων ηρώων μας, ο Παναγιώτης Χατζηπαναγιώτου, καταταγείς έφεδρος την ημέρα της τουρκικής εισβολής, στις 20 Ιουλίου 1974, έλαβε μέρος σε μάχες που διεξήχθησαν τις πρώτες ημέρες και σκοτώθηκε κατά τις επιθέσεις των Τούρκων για κατάληψη των βόρειων περιοχών της Λευκωσίας. Υπήρξε αγνοούμενος για αρκετά χρόνια μέχρι που τα οστά του εντοπίστηκαν σε μαζικό τάφο στην περιοχή του Τράχωνα και τάφηκε εν τέλει στον Πολύστυπο τον περασμένο Δεκέμβριο.

Ο Παναγιώτης ήταν ειδικός αστυφύλακας και υπηρετούσε στον Αστυνομικό Σταθμό Παλαιχωρίου. Στις 20 Ιουλίου 1974, ημέρα που άρχισε η τουρκική εισβολή, κατατάγηκε έφεδρος στο Γυμνάσιο Κύκκου. Μαζί του κατατάγηκε και ο αδελφός του Κρίτωνας ενώ επιτάχθηκε το όχημα του τύπου pick-up, με αριθμό εγγραφής  CS 312.

Το απόγευμα της 20ής Ιουλίου μεταφέρθηκε από το Γυμνάσιο Κύκκου αριθμός εφέδρων στην περιοχή Ομορφίτας - Τράχωνα – Νεάπολης – Βορείου Πόλου,  η οποία βρισκόταν υπό την ευθύνη του 211 Τάγματος Πεζικού. Μεταξύ τους και τα δύο αδέλφια.

Στην ευρύτερη περιοχή οι άνδρες της Εθνικής Φρουράς απέκρουαν με ηρωισμό κατά τις τρεις πρώτες μέρες τις τουρκικές επιθέσεις μέχρι που ανακοινώθηκε εκεχειρία. Ξαφνικά, όμως, η περιοχή βρέθηκε στο επίκεντρο μεγάλης επίθεσης από ενισχυμένα στρατιωτικά τμήματα του εχθρού. Και καθώς ήταν πλέον ορατός ο κίνδυνος να περικυκλωθούν όλα τα φυλάκια της Εθνικής Φρουράς, δόθηκαν οδηγίες για οπισθοχώρηση.

Ο αδελφός του Παναγιώτη, ο Κρίτωνας, και οι υπόλοιποι άνδρες του φυλακίου τους κατόρθωσαν  να οπισθοχωρήσουν με ασφάλεια. Του ιδίου του Παναγιώτη χάθηκαν ωστόσο τα ίχνη και από τότε θεωρείτο αγνοούμενος. Τελικά τα οστά του εντοπίστηκαν σε μαζικό τάφο  16 συμπατριωτών μας στην περιοχή του Τράχωνα, κοντά στις φυλακές του ψευδοκράτους. Πολύ κοντά εντοπίστηκε και δεύτερος μαζικός τάφος με τα οστά 20 άλλων συμπατριωτών μας που ήταν και αυτοί αγνοούμενοι.

Και ερχόμαστε στην περίπτωση του άλλου μνημονευομένου μας, του Τρύφωνα Τρύφωνος, ο οποίος δολοφονήθηκε στις 17 Δεκεμβρίου 1983 από τους Τούρκους, ενώ εκτελούσε χρέη φρουρού στο ακριτικό φυλάκιο του Αγίου Κασσιανού στη Λευκωσία. Ο Τρύφωνος καταγόταν από οικογένεια αγωνιστών. Η μητέρα του, είναι  κόρη του Παπά Χαράλαμπου από το Σαράντι, που είχε σημαντική προσφορά στον αγώνα της ΕΟΚΑ. Στο σπίτι του διατηρούσε κρησφύγετο φιλοξενώντας αγωνιστές, καθώς και ομάδες ανταρτών. Τον Γενάρη του 1957 συνελήφθη σε αυτό μετά από προδοσία ομάδα ανταρτών. Το σπίτι ανατινάχθηκε στη συνέχεια από τους Άγγλους σε μια προσπάθεια να κάμψουν το φρόνημα του λαού. Ο ιερέας οδηγήθηκε στη φυλακή, ενώ η κόρη του, και μητέρα του Τρύφωνα, υπέφερε πολλά στη συνέχεια με τη δοκιμασία της για την πατρίδα να γίνεται ακόμα πιο πικρή, με τη δολοφονία του παιδιού της από τον Αττίλα.

Και οι τρεις τους -ο καθένας με τη δράση του σε διαφορετικές χρονικές φάσεις- στάθηκαν άξιοι υπερασπιστές της πατρίδος, υπηρετώντας παράλληλα τις ίδιες αξίες και ιδεώδη, τις ίδιες αρχές, οι οποίες επιβάλλεται να λειτουργούν για μας ως παράδειγμα και ως ιερή παρακαταθήκη ώστε να αντλήσουμε διδάγματα και να μπορέσουμε παράλληλα να διαβάσουμε τους οιωνούς της σύγχρονης εποχής.

Σήμερα βρισκόμαστε σε μια φάση του κυπριακού προβλήματος που επιβάλλει τη μεγαλύτερη δυνατή σύνεση και ενότητα των πολιτικών δυνάμεων του τόπου. Η βούληση της πλευράς μας και προσωπικά του Προέδρου Αναστασιάδη για την εξεύρεση μια καθ’ όλα λειτουργικής και διαρκούς λύσης, παραμένει πάντα ισχυρή. Αλλά, δυστυχώς, η Τουρκία συνεχίζει να τηρεί άκαμπτη στάση επιμένοντας σε αξιώσεις που δεν μπορούν να γίνουν αποδεκτές.

Θα πρέπει όλοι να συνειδητοποιήσουν πως ενόσω η Τουρκία επιμένει σε αξιώσεις για συνέχιση  των εγγυήσεων, για μόνιμη παρουσία τουρκικού στρατού, για ισότιμη μεταχείριση Ευρωπαίων πολιτών, όπως οι Ελλαδίτες, με τους Τούρκους πολίτες, καθώς και στην πλήρη ποδηγέτηση της κεντρικής κυβέρνησης με την απαίτηση της ύπαρξης μιας τουλάχιστον τουρκικής ψήφου  σε κάθε απόφαση θεσμικού οργάνου, οι όποιες συνομιλίες δεν θα μπορέσουν δυστυχώς να αποφέρουν το ποθούμενο αποτέλεσμα, όσο καλή και ειλικρινής και αν είναι η επιθυμία και η βούληση της δικής μας πλευράς.

Θέλουμε να ελπίζουμε πως η τουρκική πλευρά θα ανταποκριθεί θετικά στην εξέλιξη της πρωτοβουλίας του Γενικού Γραμματέα των Ηνωμένων Εθνών, με την έναρξη νέου κύκλου επαφών της Ειδικής Απεσταλμένης του κας Λουτ με τις δυο πλευρές προτού ξεκινήσουν τυπικές διαπραγματεύσεις, προκειμένου, όπως αναφέρεται στην τελευταία έκθεσή του, «να συνεχίσει τη συζήτηση και να μετρήσει την πραγματική έκταση  σύγκλισης σε κομβικά ζητήματα και τη θέληση των πλευρών να ενσωματώσουν νέες προτάσεις ως μέρος μιας συνολικής λύσης».

Είναι σημαντική η υπογράμμιση πως η νέα προσπάθεια θα πρέπει να είναι καλά προετοιμασμένη, όπως επανειλημμένα τονίστηκε από εμάς, και ότι πριν από την έναρξη διαπραγματεύσεων οι δύο πλευρές θα πρέπει να συμφωνήσουν πλήρως στους όρους εντολής της διαπραγμάτευσης. Εξίσου σημαντική είναι και η υπογράμμιση ότι οι προοπτικές για μια συνολική διευθέτηση παραμένουν ζωντανές, και αυτό ως έμμεση απάντηση στις θέσεις της τουρκικής πλευράς ότι έχει εξαντληθεί η διαδικασία των Ηνωμένων Εθνών και θα πρέπει να πάμε σε μια άλλη λογική επίλυσης του Κυπριακού με δύο κράτη και ούτω καθεξής.

Σε κάθε περίπτωση, μια μορφή λύσης που θα αντιβαίνει στις ευρωπαϊκές αρχές και αξίες και σε κάθε έννοια δημοκρατίας, θα είναι με πάσα βεβαιότητα  θνησιγενής και δεν θα μπορεί να γίνει αποδεκτή ούτε από την ηγεσία ούτε από τον λαό μας. Για αυτό και απαιτείται η δημιουργία συνθηκών που θα εξασφαλίζουν τη διαρκή σταθερότητα και θα επιτρέπουν τη συνύπαρξη και συνδημιουργία όλων των Κυπρίων, Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων, σε ένα κανονικό κράτος, μέσω μιας συνολικής λύσης συμβατής με το ευρωπαϊκό κεκτημένο και τις αρχές του διεθνούς δικαίου, πλήρους απεξαρτημένου από αναχρονιστικές εγγυήσεις και παρουσία τουρκικού στρατού και με διασφαλισμένη την προστασία των δικαιωμάτων όλων των πολιτών.  

Σε αυτό τον στόχο επικεντρώνονται οι προσπάθειές μας, όπως επιβάλλει και το χρέος μας έναντι όσων αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για την ελευθερία μας. Αιώνια ας είναι η μνήμη τους.

____________

 ΡΜ/ΣΧ