Ανακοινωθέντα

Στην χθεσινή συνεδρίαση του Εθνικού Συμβουλίου καθώς και την επικείμενη συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας με τον Τουρκοκύπριο ηγέτη κ. Μουσταφά Ακιντζί αναφέρθηκε σήμερα Πέμπτη, 24 Οκτώβρη 2018, ο Κυβερνητικός Εκπρόσωπος κ. Πρόδρομος Προδρόμου στο Τρίτο Πρόγραμμα Ραδιοφώνου ΡΙΚ και στην εκπομπή «Πρωινό Δρομολόγιο».

Ακολουθεί το πλήρες κείμενο των ερωτωαπαντήσεων.

«Ερώτηση: Γιατί το θέμα των αρμοδιοτήτων έχει αναχθεί σε μείζον θέμα;

Απάντηση: Στη χθεσινή συνεδρίαση δεν είχε πει κανένας ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας θα κατέθετε μια έτοιμη θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς για τις διαπραγματεύσεις. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρότεινε να γίνει ένας προβληματισμός. Αυτός ο προβληματισμός συνεχίζεται. Χθες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έδωσε κάποια στοιχεία στα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου διευκρινίζοντας τι μπορούμε να εννοήσουμε μ’ αυτή τη συζήτηση: οι εξουσίες του κεντρικού κράτους μπορεί να είναι λίγο-πολύ προσδιορισμένες και είναι αυτές που χρειάζονται για να είναι κράτος. Αυτό είναι ξεκάθαρο σε όλους. Δεν μπορούμε να συζητήσουμε τίποτα λιγότερο. Θα πρέπει να είναι ένα «κανονικό κράτος», για να χρησιμοποιήσουμε και την έκφραση που χρησιμοποίησε ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ. Από εκεί και πέρα όμως, υπάρχουν τα θεσμοθετημένα όργανα, που είναι πάρα πολλές δεκάδες, και έχει συζητηθεί αυτό το θέμα στις διαπραγματεύσεις. Υπάρχει η αξίωση/θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς ότι θέλουν θετική ψήφο σε όλα τα όργανα και αυτό είναι γνωστό ότι δημιουργεί κάποια προβλήματα λειτουργικότητας. Έγινε ο προβληματισμός αν μπορεί να βοηθήσει στη λειτουργικότητα του πολιτεύματος του κράτους το να αποκεντρωθούν κάποιοι από τους φορείς/θεσμούς της κεντρικής εξουσίας. Δόθηκε μάλιστα κατάλογος. Αυτό είναι το θέμα και έχει τη σημασία που έχει.

Είναι αλήθεια ότι είναι πρόβλημα το γεγονός ότι η Τουρκία αξιώνει να έχει εγγυήσεις και στρατιωτική δύναμη στην Κύπρο. Πρόβλημα είναι και η αξίωση της Τουρκίας να υπάρχει δήθεν ισότιμη μεταχείριση Τούρκων και κοινοτικών Ελλήνων υπηκόων στην Κύπρο. Έχω ακούσει και τα θέματα που απαρίθμησε ο κ. Κυπριανού. Αυτά όντως είναι προβλήματα αλλά δεν επαφίενται στις θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Οι θέσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι εναρμονισμένες με το πλαίσιο του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ. Αυτό το πλαίσιο είναι χρήσιμο για να λύσουμε τα ζητήματα π.χ. της κηδεμόνευσης και των εγγυήσεων. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει τοποθετηθεί ξεκάθαρα, δεν υπάρχει θέμα στο να συζητήσουμε π.χ. σχετικά με το πλαίσιο Γκουτέρες. Επαναλαμβάνω όμως ότι ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας πρότεινε ένα προβληματισμό για να μην γίνεται και η κριτική που ακούμε πάρα πολλές φορές ότι τάχα ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας δεν συζητά με τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου. Το Εθνικό Συμβούλιο είναι συμβουλευτικό σώμα και ασκώντας αυτή τη λειτουργία του θα μπορούσε να εκφράσει απόψεις. Το ότι υπάρχουν εκκρεμότητες δεν είναι κάτι για το οποίο πρέπει να ασκείται κριτική στην ελληνοκυπριακή πλευρά. Εκκρεμούν διότι η Τουρκία δυστυχώς δεν δέχτηκε ούτε στο Κράν Μοντανά να συζητήσει σοβαρά το θέμα των εγγυήσεων.                  

Ερώτηση: Γιατί λοιπόν να συζητάμε τα θέματα των αρμοδιοτήτων όταν δεν έχουν επιλυθεί τα πιο κρίσιμα;

Απάντηση: Είναι μια άποψη ότι δεν υπάρχει λόγος να προσπαθήσουμε σε άλλες πτυχές της συνολικής συμφωνίας να βελτιώσουμε τα πράγματα. Η εισήγηση του Προέδρου της Δημοκρατίας όμως ήταν ότι θα μπορούσε να γίνει ένας προβληματισμός ενδεχομένως για να βελτιώσουμε τη λειτουργικότητα του πολιτεύματος, κάτι που θεωρώ πολύ σημαντικό διότι σχετίζεται άμεσα με τη βιωσιμότητά του. Εκείνα τα θέματα θα εξαρτηθούν από δικές μας τοποθετήσεις. Το θέμα της αποχώρησης του στρατού δεν εξαρτάται από τις τοποθετήσεις της ελληνοκυπριακής πλευράς. Διευκρινίζω φυσικά ότι δεν έχει συμφωνηθεί πλήρως 100% αυτό το κεφάλαιο.

Ερώτηση: Μ’ αυτό τον προβληματισμό που αναπτύσσουμε επιδιώκουμε ν’ ανοίξουμε κλειστά ζητήματα ή όχι;

Απάντηση: Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας ήταν σαφέστατος για το τι επιδίωκε με την πρόταση προβληματισμού. Επιδίωκε να δούμε κατά πόσον μπορεί να γίνει μια αποκέντρωση κάποιων λειτουργιών/αρμοδιοτήτων θεσμικών οργάνων που ασκούν τις εξουσίες του κεντρικού κράτους προς τις δύο διοικήσεις. Είναι πολύ συγκεκριμένη σκέψη για την οποία δεν χρειάζεται κάποιοι να δραματοποιούν τα πράγματα. Δεν αποπροσανατολίζει καθόλου. Χθες ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας σχολίασε την έκθεση του Γενικού Γραμματέα του ΟΗΕ, η οποία διατηρεί ανοιχτή την προοπτική της διαπραγμάτευσης. Κάποιοι είχαν εκτιμήσει, καταλογίζοντας και ευθύνες στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ότι ο Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ δεν θα προωθούσε τις διαπραγματεύσεις. Υπάρχει όμως μια ευκαιρία, αν και όχι πολύ εύκολη. Τα πράγματα δεν είναι πολύ εύκολα. Έχουμε ακούσει την τουρκική θέση, ακούσαμε αυτά που είπε ο κ. Τσαβούσογλου, και τους τουρκικούς προβληματισμούς. Ωστόσο, μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο, του ότι προχωράμε με βάση τα ψηφίσματα και τις αποφάσεις, εμείς ζητήσαμε, και είναι η θέση μας, να επανέλθουμε και να επαναρχίσουν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που είχαν φτάσει. Εκεί που είχαν φτάσει υπήρχαν συγκλίσεις. Το πρόβλημα είναι με αρκετές συγκλίσεις τις οποίες η τουρκοκυπριακή πλευρά φαίνεται να παίρνει πίσω. Να μιλήσουμε για τον χάρτη; Αυτό είναι πολύ σημαντικό θέμα και περιλαμβάνεται και στο πλαίσιο Γκουτέρες.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ζητήσει να ξεκινήσουν οι διαπραγματεύσεις από εκεί που είχαμε μείνει. Εκεί που είχαμε μείνει δεν προβλεπόταν κάποια σύγκλιση που να λέει ότι τα δικαιώματα που μπορούν να ασκήσουν Έλληνες πολίτες στην Κύπρο λόγω Ευρωπαϊκής Ένωσης θα πρέπει να τα έχουν και Τούρκοι υπήκοοι. Δεν υπήρξε ποτέ τέτοια σύγκλιση. Τουναντίον, υπήρξε μια κατανόηση ότι θα ίσχυε ως διευθέτηση η δημογραφική αναλογία. Δεν γίνεται κανένας αποπροσανατολισμός. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στα Ηνωμένα Έθνη έχει καταθέσει ξεκάθαρα την ελληνοκυπριακή προσέγγιση. Η κα Λουτ θα συνεχίσει τις διαβουλεύσεις προσπαθώντας να ανιχνεύσει θετικό έδαφος και ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας έχει ενημερώσει τα μέλη του Εθνικού Συμβουλίου ότι μετά την καινούρια συνάντηση θα ενημερώσει ξανά το Σώμα.

Η θέση της τουρκοκυπριακής πλευράς να υπάρχει μια θετική ψήφος σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης σίγουρα θέτει ένα πρόβλημα λειτουργικότητας. Αυτό δεν είναι κάτι που ανακαλύψαμε σήμερα. Ούτε έγινε ποτέ δεκτή αυτή η θέση γι’ αυτό το λόγο. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, προσπαθώντας από την πλευρά μας και στο μέτρο που μπορεί να μας αναλογεί να διευκολύνει τη λειτουργικότητα έθεσε αυτό τον προβληματισμό.   

Ερώτηση: Δηλαδή το ζήτημα είναι ορθάνοιχτο;

Απάντηση: Υπάρχουν κάποιες συγκλίσεις τις οποίες διεκδικούμε, διότι διαφορετικά δεν θα είχε νόημα να διαπραγματευόμαστε αν κάθε φορά αναθεωρούνται οι συγκλίσεις. Μ’ αυτή την έννοια το ζήτημα δεν είναι ορθάνοιχτο. Είναι όμως ανοιχτό το ζήτημα ότι υπάρχει αυτή η θέση/αξίωση της τουρκικής πλευράς.

Ερώτηση: Αν όμως δεν λυθούν τα προβλήματα στις κύριες εξουσίες, εξωτερική πολιτική, κλπ., πώς θα προχωρήσουν τα υπόλοιπα;

Απάντηση: Δεν είπε κανείς ότι δεν πρέπει να λυθούν τα μεγάλα θέματα που υπάρχουν στη διαπραγμάτευση. Αν εκφράζεται η άποψη ότι δεν χρειάζεται κάποια αποκέντρωση, είναι σεβαστή. Θα πρέπει σε κάθε θεσμό του κράτους που θα διαμορφωθεί να υπάρχει ανάγκη για θετική ψήφο και από ένα δευτερεύον θέμα να προκύπτουν εμπλοκές; Αυτό έχει το βάρος και τη σημασία που έχουμε συζητήσει: δεν αλλάζει αυτό το πράγμα το γεγονός ότι η Τουρκία πρέπει ν’ αποφασίσει ότι δεν θα κηδεμονεύει την Κύπρο, δεν θα διατηρεί εγγυήσεις για να είναι η αφορμή να μπορεί να παρεμβαίνει, δεν θα θέλει να διατηρήσει στρατό στην Κύπρο και δεν θα αξιώνει για τους Τούρκους υπήκοους να έχουν στην Κύπρο το καθεστώς Ευρωπαίων πολιτών. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, για να αποδραματοποιήσουμε τα πράγματα στο μέτρο που πρέπει να φτάσουν, έκανε μια συγκεκριμένη εισήγηση και έθεσε για προβληματισμό αυτή την κατεύθυνση. Είναι σεβαστό το ν’ ακουστούν όλες οι απόψεις και θα είναι καλύτερο ν’ ακουστούν περισσότερο και πιο εμπεριστατωμένα μέσα στο Εθνικό Συμβούλιο.

Ερώτηση: Αυτό το θέμα θα το θέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας και στον κ. Ακιντζί;

Απάντηση: Με τον κ. Ακιντζί υπάρχει άλλο θέμα και αυτό όλοι το γνωρίζουν. Από το Κράν Μοντανά και μετά, και από το Μάρτιο και μετά, ο κ. Ακιντζί δεν θέλει με κανένα τρόπο να θεωρηθεί ότι γίνεται διαπραγμάτευση. Αυτό είναι ένα πρόβλημα διότι αν δεν γίνεται διαπραγμάτευση δεν μπορούμε να προχωρήσουμε παρακάτω. Δεν θέλουμε να προκαταλάβουμε κάτι. Ο κ. Γκουτέρες έχει πει πολλές φορές ότι το αποτέλεσμα εξαρτάται και από τα δυο μέρη. Με πολύ δηκτικό τρόπο μας έχουν πει «είναι στο χέρι σας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι)». Αφήστε που τα μεγάλα ζητήματα της ασφάλειας δεν είναι 100% στο χέρι μας. Καταλαβαίνουμε αυτή την επισήμανση στα Ηνωμένα Έθνη. Θα ήταν λοιπόν ευχής έργον αν δεν είχαμε να αντιμετωπίσουμε αυτή την απροθυμία της τουρκοκυπριακής πλευράς, η οποία θέλει να μην θεωρηθεί με κανένα τρόπο ότι γίνεται διαπραγμάτευση. Εν πάση περιπτώσει, δεν θέλω να προκαταλάβω κάτι. Θα γίνει η συνάντηση την Παρασκευή. Υπενθυμίζω όμως ότι στην προηγούμενη συνάντηση δεν ήταν θετικό το γεγονός ότι δεν κατέστη δυνατό να υπάρξει ούτε μια φωτογραφία. Τώρα θα δούμε την Παρασκευή. Η συνάντηση δεν γίνεται για να εκθέσει ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας στον κ. Ακιντζί προβληματισμό για την αποκεντρωμένη πτυχή της κεντρικής εξουσίας αλλά είναι διατεθειμένος ανοιχτά/ελεύθερα να συζητήσει οτιδήποτε απασχολεί το μέλλον. Βεβαίως το κεντρικό θέμα είναι το πώς ξεκινάει και πότε - εμείς λέμε το συντομότερο - η διαπραγμάτευση στη βάση του πλαίσιου Γκουτέρες και φυσικά εντός του πλαισίου των αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών. Εν πάση περιπτώσει, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας με το που υπήρξε ανταπόκριση σπεύδει να συναντήσει τον Τουρκοκύπριο ηγέτη διότι η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς και έναντι των Ηνωμένων Εθνών είναι ξεκάθαρη. Δεν αμφισβητείται και δεν αναιρείται σε καμία στιγμή. Στο παρελθόν ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας είχε δεχτεί επικρίσεις ότι στο Εθνικό Συμβούλιο δεν γίνονται εποικοδομητικές συζητήσεις, δεν γίνεται προβληματισμός και δεν ακούγονται εισηγήσεις. Τώρα που το πρότεινε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, δεν νομίζω να είναι δίκαιο να επικρίνεται και πάλι γιατί θέλησε ν’ ακούσει τους προβληματισμούς του Συμβουλίου.

Ερώτηση: Κάποιοι λένε ότι θα ήταν καλό να είχε διαμορφωθεί μια πρόταση με διάφορα σενάρια, να παρουσιαζόταν και να τοποθετούνταν παρά να γίνεται μια συζήτηση και να πελαγοδρομούν όλοι. Έχουν άδικο;

Απάντηση: Δεν πελαγοδρομούν. Ακούστηκαν και εισηγήσεις θετικές. Η συζήτηση γίνεται για να διαμορφωθεί, αν θα διαμορφωθεί, μια τέτοια πρόταση/θέση.»

(ΝΝ/ΑΧ)